Thu và nghe tập tin âm thanh chất lượng cao

Thu và nghe tập tin âm thanh chất
lượng cao
Bài viết sẽ hướng dẫn dùng các phần mềm thu nhạc
chất lượng cao, giúp bạn có được trải nghiệm nghe nhạc
tốt hơn so với nhạc nén MP3 phổ
biến hiện nay.
Các định dạng tập tin âm thanh kỹ
thuật số phổ biến nhất gồm MP3 và
ACC dùng phương pháp nén làm mất
dữ liệu (lossy compression). Theo
phương pháp này, âm thanh được phân
tích thành các dải tần số cho mỗi
khoảng thời gian. Theo mô hình hệ
thống thính giác con người, các dải tần số được cho là
không nghe được do có các tần số lớn hơn đều bị bỏ đi hay
được mã hóa với số bit ít hơn.


Kết quả của phương pháp nén làm mất dữ liệu là tập tin có
kích thước nhỏ hơn nhiều, nhưng chất lượng bị giảm.
Nhiều người trong chúng ta không để ý đến sự khác biệt
này khi nghe nhạc trên máy nghe nhạc di động qua tai nghe
nhỏ, có thể vì tiếng xe cộ ồn ào, nhưng dứt khoát là có sự
khác biệt– nhất là khi ở tỷ lệ nén cao hơn được các bộ mã
hóa (codec) này hỗ trợ.
Khi định dạng MP3 được phát triển hơn 20 năm trước, giá
của thiết bị lưu trữ rất cao và máy tính cá nhân nào có đĩa
cứng 540MB là lớn lắm rồi – dung lượng này nhỏ hơn
2.000 lần so với dung lượng 1TB phổ biến ngày nay. Do
tập tin MP3 thường chỉ nhỏ hơn 11 lần so với tập tin chưa
nén, ngày nay chúng ta có thể lưu nhiều tập tin âm thanh

chưa nén hơn. Chúng ta cũng có các định dạng âm thanh
dùng phương pháp nén không mất dữ liệu (lossless
compression) để dùng, phương pháp này chỉ giảm chút ít
kích thước tập tin mà không ảnh hưởng đến chất lượng.
Có thể sẽ dễ dàng cho chúng ta để tiếp tục dùng định dạng
MP3 khi chép lại các bản nhạc từ đĩa CD, nhưng để chuyển
sang âm thanh chưa nén thì chỉ cần thay đổi một thiết lập


duy nhất mà thôi. Quá trình chép lại mất ít thời gian hơn để
thực hiện, vì không cần phải thực hiện quy trình nén, mặc
dù bạn không thể lưu trữ được nhiều tập tin trong dung
lượng tương đương. Nếu bạn chọn dùng phương pháp nén
không mất dữ liệu cho máy nghe nhạc di động, bạn vẫn sẽ
có thể lưu được khoảng 600 bài nhạc trên một thiết bị có
dung lượng 8GB.
Sau đây, chúng ta sẽ bàn về cách thực hiện thu và phát các
bản nhạc được nén một phần nhỏ hay không nén tí nào.
Các định dạng âm thanh hiện có
Định dạng âm thanh không nén phổ biến nhất là Waveform
Audio, thường đơn giản gọi là WAV. Do chỉ dùng một
lượng bit khiêm tốn và tần số tiêu biểu, chất lượng của định
dạng này không có gì vượt trội hơn được vì không có thông
tin nào bị loại bỏ. Các định dạng khác có thể hơn định dạng
WAV chỉ bằng cách đạt cùng chất lượng và giảm kích
thước tập tin.
Định dạng âm thanh nén phổ biến nhất là MP3. Định dạng
này có nhiều tùy chọn tốc độ dữ liệu, từ 8kbps đến

320kbps. Chẳng hạn, với tốc độ chuyển đổi 44,1kHz và độ
sâu 16-bit của đĩa CD âm thanh, kích thước tập tin sẽ được
giảm xuống 4 - 176 lần. Tuy nhiên, vì được nén làm mất dữ
liệu nên chất lượng không tốt bằng âm thanh không nén,
nhất là với tốc độ truyền dữ liệu thấp hơn.
AAC là một định dạng nén có mất dữ liệu tương tự, dù có
kích thước tập tin khoảng 2/3 kích thước tập tin MP3 cùng
chất lượng.
Hai định dạng dùng phương pháp nén không mất dữ liệu
phổ biến nhất và nghe hay như định dạng WAV là FLAC
(Free Lossless Audio Codec) và ALAC (Apple Lossless
Audio Codec). Các yếu tố quan trọng đối với chất lượng
âm thanh là tốc độ chuyển đổi (sampling rate) và độ sâu bit
(bit-depth).
Các tập tin được chép từ CD được ấn định ở tốc độ
44,1kHz và 16-bit, nhưng khi chọn nhạc để tải xuống bạn
nên chọn tốc độ chất lượng cao hơn (như 48kHz, 96kHZ
hay 192kHz với 20-bit hay 24-bit). Các định dạng WAV,
FLAC và ALAC đều có hỗ trợ trên 44,1kHz/16-bit.


Phần cứng chất lượng cao
Trong nhiều năm nay, những người ưa chuộng hệ thống âm
thanh trung thực Hi-Fi cho rằng thành phần nào trong khâu
phát lại ra đời càng sớm thì càng quan trọng, nghĩa là máy
chơi đĩa CD hay ổ đĩa quang quan trọng hơn bộ tăng âm
(amplifier) hay card âm thanh, và bộ tăng âm hay card âm
thanh lại quan trọng hơn cặp loa.
Trên cơ sở này, nếu bạn muốn cải thiện chất lượng âm
thanh của bài nhạc phát lại từ máy tính cá nhân, việc trước

tiên là phải chuyển định dạng từ nén có mất dữ liệu sang
nén không mất dữ liệu. Dù chúng ta có chấp nhận việc này
là vô cùng quan trọng, chúng ta cũng sẽ sai khi cho rằng
phần cứng là không quan trọng. Thực vậy, nếu bạn nâng
cấp các phần cứng âm thanh rẻ tiền có sẵn trong hầu hết
máy tính thì bạn sẽ thấy âm thanh được cải thiện và có chất
lượng tốt hơn.
Cách tốt nhất để nghe âm thanh chất lượng cao là cho âm
thanh từ máy tính đi qua hệ thống Hi-Fi chất lượng cao, lấy
tín hiệu ra từ yếu tố càng sớm càng tốt trong khâu phát lại.