CƠ CHẾ THỊ TRƯỜNG có sự QUẢN lý của NHÀ nước THEO ĐỊNH HƯỚNG xã hội CHỦ NGHĨA

Nguyễn Văn Hải

Giáo án bài: Kinh tế thị trờng

Bi S:1
C CH TH TRNG Cể S QUN Lí CA NH NC THEO NH
HNG X HI CH NGHA
(4 TIT)

I-

Mc ớch, yờu cu:
- Giỳp cho hc viờn hiu rừ khỏi nim nn kinh t th trng, c
ch th trng, th trng. Tớnh tt yu khỏch quan ca c ch
th trng v kinh t th trng trong thi k quỏ v trong
ch ngha xó hi.
- Mt tớch cc v mt hn ch ca c ch th trng. Tớnh tt yu
ca c ch th trng cú s qun lý ca nh nc.
- C ch th trng cú s qun lý ca nh nc theo nh hng
XHCN nc ta.
- Nhng bin phỏp c bn nhm xõy dng ng b c ch th
trng.
- Nhn thc v ng dng vo thc tin a phng.
IIPhõn b thi gian bi hc(trong thi gian 45 phỳt):
- n nh t chc: 1 phỳt
- Tớch cc húa tri thc: 2 phỳt
- Gii thiu mc, bi hc, ti liu tham kho: 2 phỳt
- Ging bi mi: 37 phỳt
- Cng c tri thc: 1 phỳt
- Tng kt bi: 1 phỳt
- Ra bi tp v nh: 1 phỳt

III Phng phỏp: Thuyt trỡnh, trao i v ụn tp.
IV Kt cu ni dung khỏi quỏt:
1- Vi nột v kinh t th trng v c ch th trng. (1t).
2- C ch th trng cú s qun lý ca nh nc theo nh hng
XHCN nc ta (1t).
3- Nhng bin phỏp c bn nhm xõy dng ng b c ch th trng.
(1t).
4- Hng ng dng vo thc tin, trao i v ụn tp. (1t).
V Ti liu:
+ Ti liu bt buc: - Giỏo trỡnh KTCT chng trỡnh trung cp.
-+ Ti liu tham kho: - Nguyờn lý qun lý kinh t- Khoa
qun lý
kinh t.
- Vn kin i hi ng ton quc ln th VI,
VII, VIII, I X
1


Nguyễn Văn Hải

Giáo án bài: Kinh tế thị trờng

NI DUNG
PHNG PHP
t vn :
Thuyt trỡnh

Din ging

V minh ho 3 mụ

NI DUNG
Trong quỏ trỡnh phỏt trin ca lch s loi ngi,
ngoi nn kinh t truyn thng ó tri qua ba mụ
hỡnh kinh t c bn.
Mụ hỡnh kinh t k hoch hoỏ tp trung:
Trong mt nn kinh t k hoch hoỏ tp trung
tt c vic la chn ba vn kinh t c bn: sn
xut cỏi gỡ, sn xut nh th no, sn xut cho ai
u do nh nc thc hin. Nh nc giao ch
tiờu cho cỏc ngnh, cỏc a phng v c s sn
xut kinh doanh. Nh nc tin hnh quc hu hoỏ
v tp th hoỏ, xoỏ b t nhõn, nh nc cp vn
v vt t cho cỏc ngnh, cỏc a phng v c
quan thc hin nhim v. Sau khi hon thnh
nhim v phi giao np sn phm v tớch lu cho
nh nc theo ch tiờu phỏp lnh. Nh nc s
dng ch phõn phi bng hin vt cho cỏc c
quan nh nc, dựng ch tem phiu phõn
phi cho ngi tiờu dựng. Nh vy ngi tiờu
dựng khụng c qun la chn, phi tiờu dựng cỏi
m nh nc cú ch khụng phi cỏi m ngi tiờu
dựng cn.
Mụ hỡnh kinh t th trng:
Nn kinh t th trng ũi hi phi gii quyt
cỏc vn kinh t c bn: sn xut cỏi gỡ, sn
xut cho ai, sn xut nh th no u phi thụng
qua hot ng ca quan h cung cu, quan h
cnh tranh, giỏ c ca th trng. Dú ú, giỏ c
th trng cú vai trũ quyt nh trong quỏ trỡnh la

chn v ra quyt nh , giỏ c th trng do quan
h cung cu quyt nh v phn nh quan h cung
cu v cnh tranh trờn th trng. Nn kinh t th
trng tụn trng cỏc hot ng ca th trũng, quy
lut ca sn xut v lu thụng hng hoỏ, cỏc doanh
nghip c li nhun dn dt ra cỏc quyt nh
ti u cỏc vn kinh t c bn.
Mụ hỡnh kinh t hn hp:
2


Nguyễn Văn Hải

Giáo án bài: Kinh tế thị trờng

hỡnh kinh t

L mụ hỡnh kinh t th trng cú s can thip
ca nh nc. S khỏc nhau gia cỏc nc l l
mc can thip ca Chớnh ph m thụi.
Kinh t th trng cú s qun lý ca nh nc
ha cú tin l trong lch s, song bng trớ tu,
ng ta ó sỏng to v tip thu nhng thnh tu
v vn minh nhõn li, xỏc nh c khuụn kh
mi cho s vn hnh cú t chc, cú hng dn,
ỏp ng mc tiờu XHCN trong quỏ trỡnh phỏt
trin. Nú va rỳt ngn c con ng phỏt
trin, hn ch c nhng khim khuyt ca c
ch th trng, khc phc tớnh quan liờu, hỡnh
thc ca nn kinh t hnh chớnh trc õy.

I-

VI NẫT V KINH T TH TRNG V C
CH TH TRNG

+ Quan im ca ng ta v nn kinh t th
trng trong thi k quỏ lờn ch ngha xó hi:
Sn xut hng hoỏ ra i khi ch cụng xó
nguyờn thu tan ró, tn ti v phỏt trin trong ch
chim hu nụ l, phong kin v t ti nh cao
trong ch t bn ch ngha. Trong ch xó hi
ch ngha nú vn tip tc tn ti v phỏt trin.
Trc õy, trong mt thi gian di chỳng ta cú
nhng nhn thc khụng ỳng v kinh t hng hoỏ,
Vit bng
ging

v

din

coi vic sn xut hng hoỏ l thuc tớnh ca ch
ngha t bn, dn n s k th kinh t hng hoỏ,
kinh t th trng, khụng chp nhn kinh t hng
hoỏ trong ch ngha xó hi.
Quỏ lờn ch ngha xó hi b qua kin trỳc thng
tng t bn ch ngha, b qua giai on quan h sn
xut t bn ch ngha gi vai trũ thng tr, khụng cú

Din ging

ngha l b qua sn xut hng hoỏ, m trỏi li phi
3


Nguyễn Văn Hải

Giáo án bài: Kinh tế thị trờng
phỏt trin nhm tng trng kinh t, thc hin mc
tiờu dõn giu, nc mnh, xó hi cụng bng, dõn ch,
vn minh.
Sn xut hng hoỏ khụng i lp vi ch ngha xó
hi, m l thnh tu phỏt trin ca vn minh nhõn
loi, tn ti khỏch quan, cn thit cho cụng cuc xõy
dng ch ngha xó hi v c khi ch ngha xó hi ó
c xõy dng
1.Th trng:
L tng cỏc mi quan h kinh t hỡnh thnh trong
lnh vc mua bỏn.
Th trng l lnh vc lu thụng, trao i, mua bỏn

c chm

hng hoỏ. Nú l nhõn t, l mt xớch ni gia sn
xut v tiờu dựng. Th trng cú th l ca hng,
ca hiu, ch, siờu th, ú cú ngi mua v ngi
bỏn gp nhau trao i v mua bỏn hng hoỏ.
Ngy nay, ngi ta cú th mua bỏn m khụng cn

Vit bng, c chm

trc tip gp nhau m thụng qua cỏc phng tin
v din ging.
thụng tin hin i.
c trng ca th trng l: Giỏ c, cnh tranh,
khụng chia ct, tuõn theo cỏc quy lut kinh t.
2.Nn kinh t th trng:
Nn kinh t vn hnh theo c ch th trng c
gi l nn kinh t th trng.
Nh vy, nn kinh t th trng trc ht l mt nn
kinh t hng hoỏ phỏt trin trỡnh cao, tt c cỏc
quan h kinh t u c gii quyt thụng qua ng
4


Nguyễn Văn Hải

Giáo án bài: Kinh tế thị trờng
tin v cỏc yu t sn xut, mi sn phm do quỏ
trỡnh sn xut to ra u c coi l hng hoỏ.

Vit bng, c chm
v din ging.
3.C ch th trng:
C ch th trng bao gm cỏc yu t, b phn hp
thnh. Nhng yu t, b phn ú tỏc ng qua li,
ph thuc ln nhau trong mt gung mỏy thng
nht to thnh mt c ch hot ng v tuõn th
theo cỏc quy lut kinh t th trng.
C ch th trng l mt c ch trong ú cỏc ch th
kinh t tng tỏc ln nhau thụng qua th trng

xỏc nh nhng vn c bn ca hot ng kinh t.
4.u im v khuyt tt ca nn kinh t th
Vit bng, c chm
trng.
v din ging.
4.1.u im.
- Kớch thớch ci tin k thut, phỏt trin LLSX.
- iu tit nng ng, nhanh nhy vic sn xut, lu
thụng hng hoỏ.
- Khai thỏc v s dng tit kim, cú hiu qumi
ngun lc: Nhõn lc, ti nguyờn, k thut, vn
phỏt trin kinh t.
- Gúp phn chuyờn mụn hoỏ, hp tỏc hoỏ sn xut,
Vit bng, c chm nõng cao trỡnh phõn cụng lao ng xó hi trong
v din ging.
nc v quc t.
4.2. Khuyt tt:
- Cỏc doanh nghip ch chỳ ý n li nhun lm suy
5


Nguyễn Văn Hải

Giáo án bài: Kinh tế thị trờng
gim o lý tỡnh ngi.
- ớt quan tõm n vic sn xut hng hoỏ cụng cng.
- Phõn hoỏ giu nghốo sõu sc.
- T nn xó hi gia tng.
- Khng hong, tht nghip xy ra theo chu k lm
cho tỡnh hỡnh kinh t xó hi mt n nh.

- c quyn ln ỏt cnh tranh lm mt tớnh nng
ng, hiu qu ca nn kinh t.
- ễ nhim mụi trng sng v mụi trng xó hi.
- Cỏc doanh nghip ch quan tõm li ớch trc mt
m khụng quan tõm n li ớch lõu di.
II-

C CH TH TRNG Cể S QUN Lí CA NH NC

THEO NH HNG X HI CH NGHA NC TA.

Ngy nay, bt k nh nc no cng can thip
vo nn kinh t th trng u thc hin cỏc chc
nng qun lý nh nc v kinh t nhm phỏt huy ti
a mt tớch cc ca c ch th trng v ngn chn,
hn ch mt tiờu cc ca c ch ú thỳc y phỏt
trin kinh t.Nh nc qun lý nn kinh t bng c
ch, c ch qun lý kinh t l khỏi nim dựng ch
phng thc m qua ú nh nc tỏc ng vo nn
Vit bng, c chm kinh t th trng nh hng nn kinh t vn
v din ging.
ng theo mc tiờu ó nh.
i vi nc ta, s qun lý ca nh nc v
kinh t khụng ch nhm thỳc y nn kinh t tng
trng m cũn m bo nh hng XHCN, tc l
kt hp c tng trng kinh t vi cụng bng v tin
b xó hi, xõy dng mt xó hi vn minh.
6

Nguyễn Văn Hải
Din ging

Giáo án bài: Kinh tế thị trờng
1. Vai trũ ca nh nc trong nn kinh t th
trng:
Vi t cỏch l nh nc ca dõn, do dõn , vỡ dõn, nh
nc ta thay mt nhõn dõn qun lý mi mt hot
ng chớnh tr, kinh t, xó hi. Trong lnh vc kinh
t, nh nc ta cú vai trũ sau:
- L ngi i din s hu ton dõn bao gm: t
ai, rng, bin, vựng tri, ti nguyờn trong lũng
tL ch s hu nh nc i vớ mi ti sn
ca nh nc bao gm: d tr quc gia, cỏc cụng

Vit bng, c chm
v din ging

trỡnh cụng cng, cỏc doanh nghip nh nc
- L ch th qun lý cao nht ca nn kinh t v l
ngi iu hnh nn kinh t i ni v i ngoi,
i x bỡnh ng vi mi thnh phn kinh t ,
phỏt huy u im, kim soỏt, hn ch nhng
khuyt tt ca nn kinh t th trng. Nh nc
m bo nh hng chớnh tr ca nn kinh t vi
cụng bng v tin b xó hi.
2-Chc nng qun lý ca nh nc v kinh t:
Khi chuyn sang nn kinh t th trng,
mi hot ng ca ch th thuc mi thnh phn
kinh t u thc hin ch t ch kinh doanh

theo c ch th trng, cũn nh nc gim bt s
can thip vo hot ng kinh doanh m tp trung
ch yu vo chc nng qun lý v mụ.
- Chc nng bao trựm l to mụi trng
cho hot ng kinh doanh. ú l mụi trng
chớnh tr, ngoi giao, lut phỏp, kinh t- xó hi v
7


Nguyễn Văn Hải

Giáo án bài: Kinh tế thị trờng
kt cu h tngTo c mụi trng kinh

Vit bng, c chm
v din ging.

doanh thun li l iu kin quan trng hng u
mi ngi an tõm b vn, t chc sn xut
kinh doanh. To iu kin cho nn kinh t sụi
ng nhng cú k cng, gii quyt ỳng n cỏc
mi quan h v li ớch.
- Chc nng hng dn. Nh nc iu
tit, chi phi th trng to mụi trng v hnh
lang phỏp lý cho cỏc ch th, m bo mc tiờu
cú hiu qu, n nh v cụng bng ca nn kinh
t.
Nn kinh t quc dõn c phỏt trin
theo nhng nh hng nht nh, phự hp vi
chin lc phỏt trin kinh t xó hi trong tng

giai on do ng v nh nc ra.
- Chc nng iu tit: õy l chc nng
quan trng v phc tp trong vic iu hnh nn
kinh t th trng. Do tớnh cht phc tp ca th
trng ũi hi nh nc phi cú tỏc ng iu

Vit bng, c chm
v din ging.

tit, chi phi c th trng nhm to mụi
trng v hnh lang kinh doanh cho cỏc ch th ,
m bo mc tiờu cú hiu qu, n nh v cụng
bng ca nn kinh t. Nh nc s dng chớnh
sỏch v cụng c iu tit nn kinh t.
- Chc nng kim soỏt: nhm thit lp trt
t, k cng trong hot ng kinh t, bo v ti
sn quc gia v li ớch ca mi thnh viờn trong
xó hi. Tng bc thc hin cụng bng xó hi.
8


Nguyễn Văn Hải

Giáo án bài: Kinh tế thị trờng
3.Cỏc cụng c qun lý v mụ:
- Phỏp lut: Trong nn kinh t th trng,
cỏc quan h kinh t phi c th ch hoỏ bng
phỏp lut phự hp vi c ch th trng, tng
bc hon chnh h thng phỏp lut qun lý
nn kinh t. Phỏp lut kinh t phi cha ng ni

dung kinh t, cỏc quan h li ớch kinh t, phn ỏnh
ỳng cỏc quy lut khỏch quan, th hin ỳng
ng li chớnh sỏch ca ng v quyn lm ch
ca nhõn dõn.
- K hoch: vn l cụng c quan trng
nhng phi i mi v nõng cao cht lng.
- Cỏc chớnh sỏch kinh t xó hi: chớnh

Vit bng, c chm
v din ging.

sỏch tin t, th trng, thu, kt hp chớnh sỏch
kinh t vi chớnh sỏch xó hi.
- Cỏc cụng c khỏc:Thụng tin, thng kờ,
k toỏn, kim tra , kim soỏt
4.nh hng XHCN trong i mi c ch qun
lý kinh t:
ng ta ó khng nh, kinh t th trng
khụng i lp vi CNXH m l cn thit cho
CNXH, do ú chuyn sang c ch th trng l
ũi hi khỏch quan v l iu kin cn thit
chỳng ta xõy dng thnh cụng CNXH, thc hin
dõn giu, nc mnh, xó hi cụng bng, dõn ch,
vn minh.
dm bo cho c ch th trng cú s
qun lý ca nh nc theo nh hng xó hụi ch
9


Nguyễn Văn Hải

Giáo án bài: Kinh tế thị trờng
ngha thỡ vn cú tớnh quyt nh l phỏt huy vai

Vit bng
ging.

v

din

trũ ca nh nc trờn cỏc mt:
- Quỏn trit mc tiờu xõy dng ch ngha
xó hi nc ta l: dõn giu, nc mnh, xó hi
cụng bng , dõn ch, vn minh.Tng trng kinh
t gn vi tin b xó hi.

Din ging

- Phỏt trin lc lng sn xut v xõy
dng qua h sn xut phự hp theo hng CNHHH, m bo cho t nc thoỏt khi nghốo
nn, lc hu, nhõn dõn cú cuc sng m no, hnh
phỳc.
- Nh nc nm vng v thc hin cỏc
chc nng qun lý kinh t, s dng mtb h thng
cụng c qun lý cú hiu lc; doanh nghip nh
nc l ch o chi phi v iu tit nn kinh
t th trng, m bo cỏc yờu cu v mt xó hi.
- Kin ton b mỏy qun lý nh nc v
kinh t, thc hin ci cỏch nn hnh chớnh quc

gia, xõy dng mtt nh nc trong sch, vng

Vit bng, c chm
v din ging.

mnh, thc s ca dõn, do dõn, vỡ dõn.
III- NHNG BIN PHP C BN NHM XY
DNG NG B C CH TH TRNG Cể S QUN
Lí CA NH NC THEO NH HNG X HI
CH NGHA NC TA.

Vit bng, din ging.

Quỏ trỡnh i mi nn kinh t nc ta
trong nhng nm qua ó t c nhng thnh
tu qua trng trờn cỏc lnh vc, tuy nhiờn trong
qun lý kinh t cũn bc l mt s yu kộm nht
nh nh; tht thoỏt trong xõy dng c bn, cht
10


Nguyễn Văn Hải

Giáo án bài: Kinh tế thị trờng
lng v hiu qu ca nn kinh t cũn thp, vn
hoỏ - xó hi cũn nhiu vn cn gii quyt.

Din ging

hỡnh thnh tng i ng b c ch

th trung nh hng xó hi ch ngha, cn thc
hin mt s bin phỏp ch yu sau õy:
- Phỏt trin mt nn kinh t th trng
ng b v lnh mnh, to iu kin cho c ch
th trng hot ng cú hiu qu.
- Tng cng qun lý nh nc v kinh t
trong bc chuyn sang c ch th trng.

c chm v din
ging.

- i mi, hon thin cỏc cụng c qun lý
v mụ trng yu.
- Kin ton v lm trong sch b mỏy
qun lý nh nc v kinh t.
- Tuyn chn, o to, o to li i ng
viờn chc nh nc lm cụng tỏc qun lý kinh t
v i ng cỏc nh qun lý doanh nghip.
Tho lun:
Cõu hi1: Th no l kinh t th trng, c ch th
trng, nn kinh t th trng nh hng XHCN
nc ta?

Nờu cõu hi, gi hc
Cõu hi 2: Nhng u im v khuyt tt ca nn kinh
viờn tr li.
t th trng, vai trũ ca nh nc trong vic hn ch
nhng khguyt tt ú?
Cõu hi 3: Nhng thun li v khú khn ca a
phng khi tham gia vo nn kinh t th trng?

11