B ài 23 NGUYÊN tăc THÔNG TIN LIÊN lạc BẰNG SÓNG vô TUYẾN

B ài 23 NGUYÊN TĂC THÔNG TIN LIÊN
LẠC BẰNG SÓNG VÔ TUYẾN
-----------o0o---------I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
- Vẽ được sơ đồ khối và nêu được chức năng của từng khối trong sơ đồ khối
của máy phát và máy thu sóng vô tuyến đơn giản.
- Nêu được ứng dụng của sóng vô tuyến trong thông tin, liên lạc.
- Vận dụng được công thức T = 2π LC

trong bài tập

II. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1. Kiểm tra bài cũ (5 phút) Sóng điện từ là gì? Nêu những đặc điểm
của sóng điện từ.
2. Bài mới - Hằng ngày ta có thể dùng ti vi hoặc radio để xem và
nghe các tin tức. Như vậy thì sóng điện từ làm thế nào có thể truyền từ nơi
này đến nơi khác được. Ta sẽ tìm hiểu vấn đề này qua bài “NGUYÊN TẮC
THÔNG TIN LIÊN LẠC BẰNG SÓNG VÔ TUYẾN”
* Tiến trình giảng dạy
Hoạt động 1 (10 phút): Tìm hiểu nguyên tắc chung của việc thông tin
liên lạc bằng sóng vô tuyến
Hoạt động của GV
Hoạt động của hs
Nội dung
- Ta chỉ xét chủ yếu sự truyền thanh vô tuyến.
- Tại sao phải dùng các sóng ngắn?
- Hãy nêu tên các sóng này và cho biết khoảng tần số của chúng?
- Âm nghe được có tần số từ 16Hz đến 20kHz. Sóng mang có tần số từ
500kHz đến 900MHz → làm thế nào để sóng mang truyền tải được thông tin
có tần số âm.
E

t

- Sóng mang đã được biến điệu sẽ truyền từ đài phát → máy thu.

(Đồ thị E(t) của sóng mang chưa bị biến điệu)


E
t

z

(Đồ thị E(t) của sóng âm tần)

E
t


(Đồ thị E(t) của sóng mang đã
được biến điệu về biên độ)

- Nó ít bị không khí
hấp thụ. Mặt khác, nó
phản xạ tốt trên mặt đất
và tầng điện li, nên có
thể truyền đi xa.
+ Dài: λ = 103m, f =
3.105Hz.
+ Trung: λ = 102m,
f = 3.106Hz

(3MHz).
+ Ngắn: λ = 101m,
f = 3.107Hz
(30MHz).
+ Cực ngắn: vài mét,
f = 3.108Hz
(300MHz).
- HS ghi nhận cách
biến điện các sóng
mang.

- Trong cách biến điệu
biên độ, người ta làm
cho biên độ của sóng
mang biến thiên theo
thời gian với tần số
bằng tần số của sóng
âm.
- Cách biến điệu biên
độ được dùng trong
việc truyền thanh bằng
các sóng dài, trung và
ngắn.

I. Nguyên tắc chung
của việc thông tin liên
lạc bằng sóng vô
tuyến
1. Phải dùng các sóng
vô tuyến có bước sóng

ngắn nằm trong vùng
các dải sóng vô tuyến.
- Những sóng vô tuyến
dùng để tải các thông
tin gọi là các sóng
mang. Đó là các sóng
điện từ cao tần có bước
sóng từ vài m đến vài
trăm m.
2. Phải biến điệu các
sóng mang.
- Dùng micrô để biến
dao động âm thành dao
động điện: sóng âm
tần.
- Dùng mạch biến điệu
để “trộn” sóng âm tần
với sóng mang: biến
điện sóng điện từ.

3. Ở nơi thu, dùng
mạch tách sóng để tách
sóng âm tần ra khỏi
sóng cao tần để đưa ra
loa.


Hoạt động 2 (10 phút): Tìm hiểu sơ đồ khối của một máy phát thanh vô
tuyến đơn giản
- Hãy nêu tên các bộ phận trong sơ đồ khối (5)?

- Hãy trình bày tác dụng của mỗi bộ phận trong sơ đồ khối (5)?
(1): Tạo ra dao động điện từ âm tần.
(2): Phát sóng điện từ có tần số cao (cỡ MHz).
(3): Trộn dao động điện từ cao tần với dao động điện từ âm tần.
(4): Khuyếch đại dao động điện từ cao tần đã được biến điệu.
(5): Tạo ra điện từ trường cao tần lan truyền trong không gian.
- HS đọc Sgk và thảo luận để đưa ra sơ đồ khối.
(1): Micrô.
(2): Mạch phát sóng điện từ cao tần.
(3): Mạch biến điệu.
(4): Mạch khuyếch đại.
(5): Anten phát.
II. Sơ đồ khối của một máy phát thanh vô tuyến đơn giản
2
1
3
4
5

Hoạt động 3 ( 10 phút): Tìm hiểu sơ đồ khối của một máy thu thanh đơn
giản
- Hãy nêu tên các bộ phận trong sơ đồ khối (5)?
- Hãy trình bày tác dụng của mỗi bộ phận trong sơ đồ khối (5)?
(1): Thu sóng điện từ cao tần biến điệu.
(2): Khuyếch đại dao động điện từ cao tần từ anten gởi tới.
(3): Tách dao động điện từ âm tần ra khỏi dao động điện từ cao tần.
(4): Khuyếch đại dao động điện từ âm tần từ mạch tách sóng gởi đến.
(5): Biến dao động điện thành dao động âm.
- HS đọc Sgk và thảo luận để đưa ra sơ đồ khối.

(1): Anten thu.
(2): Mạch khuyếch đại dao động điện từ cao tần.
(3): Mạch tách sóng.
(4): Mạch khuyếch đại dao động điện từ âm tần.
(5): Loa.
III. Sơ đồ khối của một máy thu thanh đơn giản
1
2
3
4
5

IV. CỦNG CỐ VÀ BTVN (5phút)
1. Củng cố1. Trong các dụng cụ nào dưới đây có cả một máy phát và
máy thu sóng vô tuyến
A. máy thu thanh B. máy thu hình C. Chiếc điện thoại di động D.
cái điều khiển ti vi
2. BTVN - Làm tất cả các bài tập trong SGK trang 119 và SBT trang
35, 36, 37