ĐIỆN từ TRƯỜNG

ĐIỆN TỪ TRƯỜNG
-----------o0o--------I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
- Nêu được điện từ trường là gì?
- Nêu được mối quan hệ giữa điện trường và từ trường.
II. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC
- Dụng cụ thí nghiệm cảm ứng điện từ
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1. Kiểm tra bài cũ: Mạch dao động là gi?
+ Nêu định luật biến thiên của điện tích của 1 bản tụ điện và cường độ
dòng điện trong mạch dao động.
+ Viét công thức tính chu kì và tần số dao động riêng của mạch dao
động
2. Bài mới - Điện từ trường và sóng điện từ là hai nội dung quan trọng nhất
của thuyết ĐIỆN TỪ của Mắc-xoen.Hôm nay ta sẽ tìm hiểu một trong
những nội dung đó là “ĐIỆN TỪ TRƯỜNG”
* Tiến trình giảng dạy
Hoạt động 1 (20 phút): Tìm hiểu về mối quan hệ giữa điện trường và
từ trường
Hoạt động của GV
Hoạt động của hs
Nội dung
- Y/c Hs nghiên
- HS nghiên cứu Sgk và I. Mối quan hệ giữa điện trường
S
cứu Sgk và trả
thảo luận để trả lời các
và từ trường
lời các câu hỏi.
câu hỏi.
1. Từ trường biến thiên và điện
N

- Sự xuất hiện
- Mỗi khi từ thông qua
trường xoáy
dòng điện cảm
a.
O mạch kín biến thiên thì
ứng chứng tỏ
trong mạch kín xuất hiện
điều gì?
dòng điện cảm ứng.
- Điện trường có đường sức là
- Y/c h/s trả lời C1
- Chứng tỏ tại mỗi điểm những đường cong kín gọi là điện
(- Khác: Các đường sức trong dây có
một điện
trường xoáy.
r
của điện trường xoáy là trường có E cùng chiều
những đường cong kín.) với dòng điện. Đường
- Tại những điện nằm sức của điện trường này
ngoài vòng dây có điện nằm dọc theo dây, nó là
trường nói trên không?
một đường cong kín.
- Nếu không có vòng - Các đặc điểm:
dây mà vẫn cho nam a. Là những đường có
châm tiến lại gần O → hướng.
liệu xung quanh O có b. Là những đường cong
xuất hiện từ trường xoáy không kín, đi ra ở điện

hay không?
- Vậy, vòng dây kín có
vai trò gì hay không
trong việc tạo ra điện
trường xoáy?
- Ta đã biết, xung quanh
một từ trường biến thiên
có xuất hiện một điện
trường xoáy → điều
ngược lại có xảy ra
không. Xuất phát từ
quan điểm “có sự đối
xứng giữa điện và từ”
Mác-xoen đã khẳng
định là có.
- Xét mạch dao động lí
tưởng đang hoạt động.
Giả sử tại thời điểm t, q
và i như hình vẽ
→ cường độ dòng điện
tức thời trong mạch?
- Mặc khác q = CU =
CEd
i = Cd

tích (+) và kết thúc ở
điện tích (-)
c. Các đường sức không
cắt nhau …
d. Nơi E lớn → đường

sức mau…
- Có, chỉ cần thay đổi vị
trí vòng dây, hoặc làm
các vòng dây kín nhỏ
hơn hay to hơn...
- Có, các kiểm chứng
tương tự trên.
- Không có vai trò gì
trong việc tạo ra điện
trường xoáy.
- HS ghi nhận khẳng
định của Mác-xoen.

i

r

b. Kết
luận
qE
- Nếu tại+một nơi có từ trường biến
thiên theo thời gian thì tại nơi đó
xuất hiện một điện trường xoáy.
2. Điện trường biến thiên và từ
trường
a. Dòng điện dịch
- Dòng điện chạy trong dây dẫn gọi
là dòng điện dẫn.
* Theo Mác – xoen: C
L

- Phần dòng điện chạy qua tụ điện
gọi là dòng điện dịch.
- Dòng điện dịch có bản chất là sự
biến thiên của điện trường trong tụ
điện theo thời gian.

dE
dt → Điều - Cường độ dòng điện

Do đó:
này cho phép ta đi đến tức thời trong mạch:
dq
nhận xét gì?
i=
dt

+

b. Kết luận:
- Nếu tại một nơi có điện trường
biến thiên theo thời gian thì tại nơi
đó xuất hiện một từ trường. Đường
sức của từ trường bao giờ cũng
khép kín.
Hoạt động 2 ( 15phút): Tìm hiểu về điện từ trường và thuyết điện từ
Mác – xoen
- Ta đã biết giữa điện - HS ghi nhận điện từ
II. Điện từ trường và thuyết điện
- Dòng điện ở đây có
bản chất là sự biến thiên

của điện trường trong tụ
điện theo thời gian.


trường và từ trường có trường.
từ Mác - xoen
mối liên hệ với nhau:
1. Điện từ trường
điện trường biến thiên
- Là trường có hai thành phần biến
thiên theo thời gian, liên quan mật
→ từ trường xoáy và
thiết với nhau là điện trường biến
ngược lại từ trường biến
thiên và từ trường biến thiên.
thiên → điện trường
xoáy.
2. Thuyết điện từ Mác – xoen
→ Nó là hai thành phần
- Khẳng định mối liên hệ khăng khít
của một trường thống
- HS ghi nhận về thuyết giữa điện tích, điện trường và từ
nhất: điện từ trường.
trường.
- Mác – xoen đã xây điện từ.
+ điện tich, điện trường, dòng điện
dựng một hệ thống 4
và từ trường.
phương trình diễn tả mối
+ sự biến thiên của từ trường theo

quan hệ giữa:
thời gian và điện trường xoáy.
+ điện tich, điện trường,
+ sự biến thiên của điện trường theo
dòng điện và từ trường.
thời gian và từ trường.
+ sự biến thiên của từ
trường theo thời gian và
điện trường xoáy.
+ sự biến thiên của điện
trường theo thời gian và
từ trường.
IV. CỦNG CỐ VÀ BTVN (5phút) 1. Ở đâu xuất hiện từ trường?
A. xung quanh một điện tích đứng yên
B. xung quanh một
dòng điện không đổi
C. xung quanh một ống dây điện
D. xung quanh chỗ có
tia lửa điện
2. BTVN - Làm tất cả các bài tập trong SGK trang 111 và SBT trang 31,
32, 33