Bài giảng kinh tế vĩ mô chương 2 ths lê thị kim dung

Sli
de
1

Ch
Đ

ng 2

ng s

ng qu c gia

Th. S Lê Th Kim Dung

Sli
de
2

S cân b ng chi tiêu và thu nh p
M i kho n chi tiêu c a ng i mua hàng chính
là thu nh p c a ng i bán. Tính toàn b n n
kinh t :
T ng thu nh p = T ng chi tiêu

Sli
de
3

S cân b ng chi tiêu, thu nh p và giá tr s n
ng

T ng thu nh p = T ng chi tiêu = Giá tr s n
l ng (GDP)

1


Sli
de
4

Lu ng Chu Chuy n Minh h a s Cân b ng Chi tiêu và
Thu nh p
TH TR

Doanh
thu

NG

Bán hàng
hóa và d ch
v
DOANH NGHI P

GIA ÌNH

• Mua và tiêu dùng hàng hóa
và d ch v
• S h u và bán các y u t
s n xu t

và d ch v
• Thuê và s d ng các y u t
s n xu t

Các y u
t s n
xu t

TH TR

Lao đ ng, đ t
đai, v n li ng

NG

Y U T SX
•HG bán
•DN mua

Thù lao, Ti n thuê, L i
nhu n

Sli
de
5

Mua hàng
hóa và d ch
v

H

• S n xu t và bán hàng hóa

= Lu ng nh p l

Chi tiêu

HÀNG HÓA D CH V
•DN bán
•HG mua

ng và xu t l

Thu nh p
= Lu ng ti n

ng

Chi tiêu b ng thu nh p
B n lu ng thu nh p c a doanh nghi p:
– Chi tiêu cho tiêu dùng (C: Household
Consumption)
– Đ u t (I: Investment)
– Mua hàng hoá và d ch v c a chính ph (G:
Government spending)
– Xu t kh u ròng (NX: Net Export)
Thu nh p = Chi tiêu

Y

Sli
de
6

=

C + I + G + NX

H gia ình
• Lu ng ch y vào là thu nh p (Y)
• Các lu ng ch y ra là:
– Chi tiêu cho tiêu dùng (C)
– Ti t ki m (S)
– Thu ròng (T)

• Y=C+S+T

2


Sli
de
7

H gia ình
• thu nh p kh d ng = thu nh p – thu ròng
• Thu ròng = thu – các kho n chuy n
nh ng
• Thu nh p kh d ng (DI ho c YD: disposable

income) = Y + các kho n chuy n nh ng –
thu
• DI = chi tiêu cho tiêu dùng (C) + Ti t ki m (S)

Sli
de
8

Các

nb m

và các

n rút ra (rò r )

• M t kh an rò r kh i dòng luân chuy n là ti n
mà các h
ình nh
c nh ng không
tr l i các hãng.
• M t kh an b m vào là ti n ch
n các
hãng mà không b t ngu n t các h
ình.

Sli
de
9

Các

nb m

và các
r)

n rút ra (rò

• T các kho n thu chi c a doanh nghi p:
– Y = C + I + G + NX
– NX = EX – IM
– Y = C + I + G + EX – IM (1)

• T

các kho n thu chi c a h
ình:
Y=C+S+T
(2)
• T (1) và (2) ta có:
– I + G + EX – IM = S + T
– I + G + EX = S + T + IM

Các kho n b m vào lu ng chu chuy n b ng các kho n rút
ra t lu ng chu chuy n.

3

Sli
de
10

T ng s n

ng n i
P

T ng s n l ng n
tr ng c a s n l
gía tr th tr ng c
d ch v cu i cùng
n v th i gian b
m t qu c gia.

Sli
de
11

T ng s n

ng n i
P

a GDP G

D

a (GDP) là t ng giá tr th

ng qu
Đ
à
a t t c các hàng hoá và
c s n xu t trong m t
i các y u t s n xu t c a

a GDP G

D

• GDP ch tính
•
– giá tr hàng hoá và d ch v cu i cùng
không bao g m s n ph m trung gian.
•
– giá tr hàng hoá và d ch v s n xu t
ra trong m t giai đo n
•
– giá tr hàng hoá và d ch v s n xu t
ra trong lãnh th c a m t n c b t ch p ai
s h u

Sli
de
12

Hàng hóa và

ch v cu i cùng

• Hàng hóa và d ch v cu i cùng:
c ng i s
d ng cu i cùng mua. Đ à các h
ình mua
hàng tiêu dùng ho c các hãng mua hàng t b n
nh máy móc.
• S n ph m trung gian: nh ng bán thành ph m,
ò u vào và
c s d ng h t trong
quá trình s n xu t ti p theo.
• Giá tr
c a hàng hóa
do quá trình s n xu t t o ra.

4


Sli
de
13

B ng: Giá tr gia t ng trong vi c s n
xu t m t lít x ng (con s gi đ nh)
Giai đ an s n xu t

Doanh thu

Giá tr gia t ng

(1) Khoan

5000

5000

(2) L c

6500

1500

(3) V n chuy n

8000

1500

(4) Bán l

10000

2000

T ng giá tr gia t ng

10000

Khi tính GDP: có th tính t ng giá tr gia t ng c a
t t c các giai đ an trong quá trình s n xu t ho c

tính doanh thu c a giai đ an cu i cùng.

Sli
de
14

Không tính

GDP

• Hàng hóa c
c tính khi m i s n xu t.
• Vi c mua bán ch ng khoán. Tuy nhiên, phí cho
ng i môi gi i khi mua bán ch
c
tính vào GDP.
• S n l ng do công dân trong n c s n xu t
n c ngoài vì GDP là giá tr s n l
cs n
xu t ra trong ph m vi m t n c.

Sli
de
15

T ng s n ph m qu
qu
GNP G
N
GNI G

N

ng thu nh p
P
I

• là t ng giá tr th tr ng c a t t c các hàng hoá và
d ch v do công dân m t n c t o ra trong m t
kho ng th
n s n ph
c
s n xu t
• GNP = GDP + NIA (net income from abroad: thu
nh p tài s n ròng t n c ngoài)

5


Sli
de
16

GDP và GNP
• T ng s n ph m trong n

c (GDP)

– Đ l ng s n l ng
c s n xu t trong
ph m vi lãnh th m t n c.

• T ng s n ph m qu c dân (GNP)
– Đ l ng t ng thu nh p c a công dân m t
n c
• GNP = GDP + thu nh p ròng t n c ngoài

Sli
de
17

GNP

ng và không

ng gì

• Chú ý:
– C n phân bi t giá tr th c và giá tr danh ngh
–S
i dân s
– GNP không tính h
c t t c m i th
góp vào phúc l i kinh t

Sli
de
18

Ba ph

ng pháp tính GDP

• Chi tiêu
– T ng các kh an chi tiêu trong n n kinh t
– Y=C+I+G+X-Z

• Thu nh p
– T ng các kho n thu nh p t vi c cung c p các y u
t s n xu t
– Ti n công, l i nhu n v.v ....

• S nl

ng

– T ng s n l

ng (giá tr

a n n kinh t

6


Sli
de
19

Ph

ng pháp chi tiêu

GDP C I G

EX – IM

• c ng t t c s ti
ã mua các s n ph m cu i cùng
trong m t kho ng th i gian nh
nh.
• Có b n lo i chi tiêu chính:
– Chi tiêu cho tiêu dùng cá nhân (C)
–T
ut n
t nhân (I).
– Tiêu dùng và t
u t chính ph (G)
– Xu t kh u ròng (EX-IM).

Sli
de
20

C

C

•

à m t thành t quan tr ng c a GDP: chi tiêu

c a ng i tiêu dùng cho hàng hoá và d ch v .
• Có ba lo i chi tiêu cho tiêu dùng là:
– hàng lâu b n
– hàng mau h ng
– d ch v .

B ng: Các thành t c a GDP, 1999: ph
tiêu

Sli
de
21

ng pháp chi

T đô la

Ph n tr m
c a GDP

T ng s n ph m qu c n i

9,299.2

100.0

Chi tiêu cho tiêu dùng cá nhân (C)

6,268.7

67.4

Hàng lâu b n

761.3

8.2

Hàng mau h ng

1,845.5

19.8

D ch v

3,661.9

39.4

1,650.1

17.7

1,203.1

12.9

403.8

4.3

T ng đ u t n i đ a t nhân (I)
Phi b t đ ng s n
B t đ ng s n
S thay đ i hàng hoá t n kho
Tiêu dùng và t ng đ u t chính ph (G)
Trung

ng

Các đ a ph

ng

Xu t kh u ròng (EX – IM)

43.3

0.5

1,634.4

17.6

568.6

6.1

1,065.8

11.5

-254.0

-2.7

Xu t kh u (EX)

990.2

10.6

Nh p kh u (IM)

1,244.2

13.4

7


Sli
de
22

T

ut n

at

I

• vi c mua nhà c a và máy móc thi t b m i, hàng
t n kho b i khu v c t nhân (không ph i chính
ph ).
• Ba thành t c a t
u t t nhân:
– Đ u t vào phi b
ng s n:
– Đ u t vào b
ng s n:
–S
i trong hàng hóa t n kho:

Sli
de
23

T

ut n

at

I

• Kh u hao: l ng giá tr b gi
a tài s n trong

m
n v th i gian.
• T
u t : t ng giá tr c a t t c các hàng t
b nm
c s n xu t trong m
n v th i gian
(máy móc, thi t b , nhà x ng và hàng t n kho)
• Đ u t ròng: t
u t tr kh u hao.
In = I - De

Sli
de
24

Chi tiêu và t

u t chính ph (G)

• Chi chuy n nh ng c a chính ph (phúc l i xã h i,
tr c p th ng binh . . .) không tính vào G.
• Lãi su t tr cho các kho n n c a chính ph c
c tính vào chi chuy n nh ng, chúng không
c tính vào GDP.

8


Sli

de
25

X

t kh

EX – IM

Là chênh l ch gi a giá tr xu t kh u và giá tr nh p
kh u.

Sli
de
26

Ph ng pháp thu nh p
GDP = W + R + i + Pr + Ti + De
GDP = thu nh p qu c dân + kh u hao + (thu gián
ti p - tr c p) + thu nh p ròng c a các y u t
i
v i n c ngoài.
Thu nh p qu c dân (TNQD): t ng thu nh p có
c
t các y u t s n xu t s h u b i công dân m t
n c

Sli
de
27

Ph ng pháp thu nh p
GDP = W + R + i + Pr + Ti + De
TNQD g m:
• L ng c a ng
ng: g m l ng và nhi u
lo i ph c p khác
• Thu nh p c a ng i kinh doanh cá th
• Thu nh p doanh nghi p
• Lãi ròng: lãi do doanh nghi p tr .
• Ti n thuê:
• Kh u hao: t i sao ph i c ng kh u hao vào?

9


Sli
de
28

Ph ng pháp thu nh p
GDP = W + R + i + Pr + Ti + De
• Thu nh p qu c dân: thu nh p t các y u t
s n xu t s h u b i cơng dân m t n c.
GDP là s n l
c s n xu t trong lãnh
th m t n c.

Sli
de

29

Ph ng pháp thu nh p
GDP = W + R + i + Pr + Ti + De
• Chênh l ch gi a thu nh p qu c dân và GDP:
– Thu nh p t n c ngồi c a cơng dân trong n c
– Thu nh p c a ng i n c ngồi trên lãnh th m t
n
GDP

• Kho n khác: chi chuy n nh
nghi p và sai s th ng kê.

Sli
de
30

ng gi a các doanh

B ng: Các thành t c a GDP, 1999: Ph

ng pháp thu nh p

T đơ la

Ph n tr m
c a GDP

Tổng sản phẩm quốc nội

9,299.2

100.0

Thu nhập quốc dân

7,469.7

80.3

Lương của người lao động

5,299.8

57.0

Thu nhập của người kinh doanh cá thể

663.5

7.1

Thu nhập doanh nghiệp

856.0

9.2

Lãi ròng

507.1

5.5

Tiền thuê

143.4

1.5

Khấu hao

1,161.0

12.5

Thuế gián tiếp trừ đi các khoản trợ cấp

689.7

7.4

Thu nhập ròng của các yếu tố

11.0

0.1

Khoản khác

-32.2

-0.3

10


Sli
de
31

G

u t s n xu t và giá th tr

ng

Khi s d ng ph ng pháp chi tiêu
tính GDP, ta
c ng chi phí c a các hàng hóa và d ch v cu i cùng.

Sli
de
32

Ph

ng pháp s n xu t

• Tính GDP b ng cách c ng giá tr gia

các doanh nghi p trong n n kinh t .

c at tc

GDP = VAi
• Giá tr gia
b ng giá tr xu t l ng c a doanh
nghi p tr
giá tr nh p l ng mua t các doanh
nghi p khác

Sli
de
33

GIÁ VÀ L M PHÁT
• Ch s
–k
–K

ng m c giá trung bình.
c
nt i

• B ng: Tính toán ch s giá

11


Sli

de
34

Hàng
hóa

l

S

ng

1990 (k g c)
Giá

Video
M tl c
6 lon
n c
ng t

4
2

$6,00
$3,00

Chi phí

1991 (k hi n t i)

Giá

Chi phí

$24,00$ $6,75$$ $27,00
6,00
4,20
$8,40

$30,00

$35,40

Ch s giá n m 1991 = ($35.40 / $30.00) x 100 = 118

Sli
de
35

GIÁ VÀ L M PHÁT
hai lo i ch s
c s d ng : ch s giá tiêu
dùng và ch s gi m phát GDP

Sli
de
36

CPI

Ch s
•

ng giá trung bình c a nh ng hàng hoá và
d ch v th
c tiêu dùng b i m
ình
Vi t Nam thành th .

CPI =

Σp 1 q 0
Σp 0 q 0

12


Sli
de
37

Các
món
trong r
hàng

N mg c

Cam
C t tóc

Xe bus
T ng
chi tiêu

5 túi
6
200

N m hi n t i

S
Giá
l n
g
$0,08/ túi
$11,00 l
$0,70 l

t
t

Giá

Chi phí
v is
l ng
n mg c

$4.00

$1.20

$6.00

$66.00

$12.50

$75.00

$140.00

$0.75

$150.00

$210

CPI = ($210 / $210) x 100 = 100
110

Sli
de
38

Chi phí

Ch s

$231.00

($231.00/ $210.00) x 100 =

u ch nh GDP (ch s gi m phát
GDP)

l ng giá trung bình c a t t c các lo i hàng hoá
và d ch v
c tính trong GDP .

GDP deflator =

Sli
de
39

GDP
s

B

Σp 1 q 1
Σp 0 q 1

GDP
u ch nh GDP

K hi n t i

Cam

Máy vi
tính
Vi t

c và ch

K g c

S
l ng

Giá

Chi phí

Giá

4240

$1,05

$4452

$1

$2100

$10500

$2000

$1

1060

$1

GDP danh

$16012

GDP th c

5
1060

ngh a

Chi phí
$4240
$10000
$1060
$15300

Ch s đi u ch nh GDP = ($16012 / $15300) x 100 = 104.7

13


Sli

de
40

Ch s

u ch nh GDP

• GDP danh ngh GDP
n t i--còn
c g i là GDP theo giá hi n hành hay GDP không
u ch nh.
• GDP th c: GDP tính theo giá k
c.
• GDP th c = GDP danh ngh C s giá (theo t l
ph

Sli
de
41

Tóm t t H

NIA

GNP
theo
giá th
tr ng
(c ng là
GNI theo

giá th
tr ng)

Sli
de
42

T

G
I
X-I
C

p qu

NIA

Kh u hao
Thu
Gián thu

L i nhu n,
GDP
NNP
Thu
Ti n thuê
Theo
Theo
Nh p

Thu nh p t
giá
Qu c
Giá
Hành ngh
Dân
Th
Th
Ti n công
(NI)=
NNP
Tr ng Tr ng
Và
Theo giá

C b n

l

Ti n
ng

GDP Đ N THU NH P KH D NG CÁ
NHÂN

B ng: GDP, GNP, NNP, Thu nh p qu c dân, Thu nh p
cá nhân, và Thu nh p kh d ng cá nhân, 1999

14

Sli
de
43

Sli
de
44

Ñoâ-la (tyû)
GDP
C ng: thu t các y u t s n xu t xu t ra n c ngoài
Tr : chi cho các y u t s n xu t nh p t n c ngoài
B ng : GNP
Tr : kh u hao
B ng : s n ph m qu c dân ròng (NNP)
Tr : thu gián ti p tr tr c p
B ng: thu nh p qu c dân
Tr : l i nhu n doanh nghi p tr c t c
Tr : chi b o hi m xã h i
C ng: thu nh p t lãi khi cho chính ph và ng i tiêu dùng
vay
C ng: chi chuy n nh ng cho các cá nhân
B ng: thu nh p cá nhân
Tr : thu cá nhân
B ng: thu nh p kh d ng cá nhân

T

9299.2

+305,9
-316,9
9288,2
-1161,0
8127,1
-675,5
7,469,7
-485,7
-662,1
+456,6
+1011,0
7789,6
-1152,0
6637,7

GDP Đ N THU NH P KH D NG
CÁ NHÂN

• S n ph m qu c dân ròng (NNP): t ng s n ph m
qu c dân tr
u hao; chính là t ng s n ph m
qu c gia tr
ng ti n c n thi
duy trì
l ng hàng hoá t b n .

Sli
de
45

T

GDP Đ N THU NH P KH D NG
CÁ NHÂN

• Thu nh p cá nhân: t ng thu nh p c a các h gia
ình. B ng (thu nh p qu c dân) tr (l i nhu n
doanh nghi p tr c t c) tr (chi cho b o hi m xã
h i) c ng (thu nh p t lãi khi cho chính ph và h
ình vay) c ng (chi chuy n nh ng mà các h
ình nh n).
• Thu nh p c a h
ình sau khi tr thu và b o
hi m xã h i nh ng tr c khi tr thu thu nh p cá
nhân.

15


Sli
de
46

T

GDP Đ N THU NH P KH D NG
CÁ NHÂN

Thu nh p kh d ng cá nhân hay thu nh p sau
thu : thu nh p cá nhân tr

thu nh p
Đ à l ng ti n mà h
ình chi
tiêu hay ti t ki m.

Sli
de
47

T

GDP Đ N THU NH P KH D NG
CÁ NHÂN

• Ti t ki m cá nhân: s ti n còn l i c a thu
nh p kh d ng sau khi chi tiêu trong m t th i
gian nh
nh.
• T su t ti t ki m cá nhân: t l ph
nh
c ti t ki m. N u t l ti t
ki m cá nhân th p, h
ình chi tiêu nhi u
so v i thu nh p; n u t l này cao, h gia
ình chi tiêu th n tr ng.

Sli
de
48

Các h n ch c a GDP
• GDP không k
n các y u t quan tr ng t o nên
m t cu c s ng tho i mái, ví d nh không b kh ng
b , ng
ãi, hành h ; quy n công dân; c h i
c h c hành, ch a b nh, vi c làm.
• Không ph n nh v m
gi m t i ác.
• Th i gian ngh ng i.
• Ho
ng phi th tr ng và vi c làm trong nhà.
•

16


Sli
de
49

Các h n ch c a GDP
• M
ô nhi m.
• GDP không phân bi t tr ng h p ph n l n s n
l ng l t vào tay m t s ít ng i và tr ng h p
s nl
u cho t t c m i ng i.
• GDP c
n lo i hàng hoá n n kinh

t s n xu t ra

Sli
de
50

C

ut c
m c s ng gi a 2 n

GDP
c

• C n s d ng cùng m t ph ng pháp chuy n
i GDP c a m t qu c gia tính b
n v ti n t
c ah
n v ti n t chung dùng
so sánh
(ví d
-la)
• L ai tr l m phát so sánh GDPth c.

Sli
de
51

N n kinh t ng m
m t ph n c a n n kinh t

ch
di n ra và thu nh
c t o ra mà không
c báo cáo và do v
c tính
trong GDP.

17


Sli
de
52

GDP

GNP

u ng

i

GDP hay GNP c a m t qu c gia chia cho dân s

Sli
de
53

Các ph

ng m c
s ng

m tn

c

• Đ
ng phúc l i kinh t (measure of
economic welfare: MEW)
• Ch s phát tri n con ng i (Human
Development Index: HDI)

Sli
de
54

Đ

i kinh t
MEW

Cách tính MEW?
GNP – De = NNP

C ng vào NNP:
• Th i gian nhàn r i
• Hàng hóa và d ch v phi th tr ng nh công vi c
trong nhà và các h
ng kinh t ng m.

• Các ti n nghi công c ng nh
ng sá và công viên

18


Sli
de
55

Đ

i kinh t
MEW

TR

RA KH I NNP:

• “nh
c” nh chi phí qu c phòng
• “nh ng cái x u” nh ô nhi m
• Ích l i c a giáo d c (lý do: ích l i s xu t hi n sau,
ng và thu nh
ên, n u
c ng vào bây gi là tính trùng)

Sli
de
56

Đ

MEW
K

Sli
de
57

i kinh t

n nh t khi dùng MEW là vi
c
nh ng
y c a nh ng kh an m c
bao g m trong MEW. Vì v
n nay nó v n
ch
c các t ch c th ng kê c a các chính ph
trên th gi i th a nh n.

Ch s phát tri

HDI

• Cách tính này r ng h n GDP.
• HDI quan tâm n các kh
c a con ng i, vì
v y nó tính n vi c không b kh ng b , ng c ãi,

hành h ; quy n công dân; c h i
c h c t p,
ch a b nh và làm vi c; tu i th .

19