Giáo trình cơ khí đại cương phần 5

B n quy n c a ThS. V

ình To i

13.08.2009

ng VII: Công ngh Gia công áp l c

I. Th c ch t:
H GCKL b ng áp l c là làm bi n d ng KL th r n nh KL có tính d o. Sau khi
gia công ta thu đ c SP có hình d ng và kích th c yêu c u.

C

KHÍ

IC

NG: Các công ngh gia công áp l c

Ch

© ThS. KSHQT. V

ình To i - B môn Hàn & CNKL -

HBK HN, , Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543

1 / 45

HBK HN, , Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543

2 / 45

C

KHÍ

IC

NG: Các công ngh gia công áp l c

Khung xe ô tô

© ThS. KSHQT. V

ình To i - B môn Hàn & CNKL -

1


B n quy n c a ThS. V

ình To i

13.08.2009

c đi m:

II.

H Làm bi n d ng KL

m n ch t c a KL ↑ và c tính ↑.

NG: Các công ngh gia công áp l c
IC

H

KHÍ

c các khuy t t t c a đúc nh r khí, r co.

H Có th bi n t ch c h t thành t ch c th , có th t o nên các th u n, xo n
khác nhau ö C tính ↑.

H Xô l ch m ng tinh th ö b m t KL bi n c ng ö

C

H Có th kh đ

th r n ö

H D c khí hóa và t đ ng hóa.

chính xác cao h n đúc: M t s SP ko c n qua GC c khí.
VD: D p bình x ng xe máy ö

d ng ngay.

c ng và đ b n ↑.

c đi m: Trang b máy móc, thi t b đ t ti n.

Nh
© ThS. KSHQT. V

a vào s

ình To i - B môn Hàn & CNKL -

3 / 45

ng Xô l ch m ng tinh th :

Hi n t ng
t o th kim lo i:

C

KHÍ

IC

NG: Các công ngh gia công áp l c

Hi n t

HBK HN, , Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543

© ThS. KSHQT. V

ình To i - B môn Hàn & CNKL -

HBK HN, , Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543

4 / 45

2


B n quy n c a ThS. V

ình To i

13.08.2009

III. Phân lo i:
H Nhóm 1: Th

ng đ t trong các XN luy n kim: Cán, kéo s i, ép.

NG: Các công ngh gia công áp l c

H Nhóm 2: Trong các nhà máy c khí: Rèn t do, d p th tích, d p t m.

KHÍ

IC

Rèn t do

C

Kéo s i
Cán kim lo i

© ThS. KSHQT. V

ình To i - B môn Hàn & CNKL -

IV. Khái ni m v s

5 / 45

HBK HN, , Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543

bi n d ng c a KL và HK:

H Khi tác d ng ngo i l c vào KL thì KL b bi n d ng.

4.1. Bi n d ng đàn h i:
H Khi tác d ng l c, KL b BD. Khi b l c,
KL tr l i tr ng thái ban đ u. ö BD đàn
h i là BD t l thu n v i l c.

P

P

P

F

L
C

A

H Nguyên nhân c a BD đàn h i: Do l c
tác d ng t ng h c a các nguyên t .

D

B
ΔL

H Khi ta kéo ö Các nguyên t xu t hi n
l c hút đ a nó v tr ng thái ban đ u.

C
© ThS. KSHQT. V

O
Bi u đ Hooke
o n OA: BD đàn h i;
o n AC: BD d o;
o n CD: BD phá h y.

KHÍ

IC

NG: Các công ngh gia công áp l c

H BD c a KL bao g m 3 giai đo n: BD đàn h i, BD d o và BD phá h y.

ình To i - B môn Hàn & CNKL -

HBK HN, , Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543

6 / 45

3


B n quy n c a ThS. V

ình To i

13.08.2009

4.2. Bi n d ng d o:
H Là BD mà khi td l c thì KL b BD. Khi b l c, v n còn t n t i m t đo n BD d .

C

KHÍ

IC

NG: Các công ngh gia công áp l c

H BD d o g m: BD c a đ n tinh và BD c a đa tinh.
4.2.1. Bi n d ng c a đ n tinh
n tinh là h t KL có m ng tinh th đ ng nh t.

H

H BD c a đ n tinh x y ra d

Ç

σ
τ

F

S này ch gây nên bd đàn h i ho c phá h y.
Ç

S ti p tuy n τ: Làm cho các tinh th KL tr

t lên nhau.

Tr t là QT d i td c a S ti p, các l p KL có hi n t
các m t g i là m t tr t.
P
τ
Tr c khi BD

S tr t
khi BD
τ
P
ình To i - B môn Hàn & CNKL -

H Hi n t
NG: Các công ngh gia công áp l c

σ

σ=P

S pháp tuy n:

c đi m c a hi n t

IC

τ

1) S tr t: Khi td l c vào KL ö Bên trong các ph n t KL
ch u 2 lo i S:

© ThS. KSHQT. V

ng tr

ng tr

t lên nhau theo
M t tr

t:

t ch x y ra khi

S ti p

t

Sau khi BD

HBK HN, , Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543

ng tr

7 / 45

τ > [τ ]
th

Giá tr t i h n này ph thu c vào v t li u, to, t c đ bd,...
H S tr t này ch x y ra m t nào có nhi u nguyên t nh t
và theo nh ng h ng có nhi u nguyên t nh t.
H Khi tr

t các nguyên t di đ ng 1 s nguyên l n.

H S tr

t x y ra t t , l n l

t t m ng này qua m ng khác.

2) S song tinh:
D i tác d ng c a S ti p trong tinh th có nh ng b ph n c a m ng tinh th
v a tr t v a xoay t ng đ i v i 1 m t g i là m t song tinh.
Trong đó các m t tinh th m t song tinh x y ra s tr t t ng đ i v i m t
song tinh. Nh ng m t th ng góc v i m t song tinh thì quay quanh tr c t ng
đ i so v i m t song tinh.
Tr c
khi BD
S

C

KHÍ

ng su t

i 2 hình th c:

© ThS. KSHQT. V

ình To i - B môn Hàn & CNKL -

song tinh
khi BD

Sau khi
BD

HBK HN, , Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543

8 / 45

4


B n quy n c a ThS. V

ình To i

13.08.2009

c đi m c a hi n t

ng song tinh:

H Song tinh ch x y ra khi

S ti p τ v

t qua tr s t i h n.

C

KHÍ

IC

NG: Các công ngh gia công áp l c

H X y ra do l c td đ t ng t (va đ p) t i n i có

S t p trung.

H Bi n d ng d c a song tinh nh .
4.2.2. Bi n d ng c a đa tinh:
H

a tinh g m nhi u đ n tinh.

H Bi n d ng c a đa tinh g m:

Tr

Ç Bi n d ng trong n i b đ n tinh:
Ç Tr t và quay gi a các h t: Th
gi i ch y ra.
Ç Bi n d ng do các lý do khác: Ü S

t

Song tinh
ng x y ra

to cao vì khi đó vùng tinh

v nát c a h t.

Ü BD do nh ng nguyên nhân lý hóa khác (đ t nó trong t tr
nó c ng BD, dao đ ng nhi t, …).
Trong GCAL ta c n BD d o: Nhanh chóng v
mi n BD d o.

ng

t qua mi n BD đàn h i đ sang

4.3. Bi n d ng phá h y:
H Khi l c td v t quá gi i h n cho phép lúc đó l c không t ng n a nh ng
BD v n t ng ö BD phá h y.

© ThS. KSHQT. V

ình To i - B môn Hàn & CNKL -

V. nh h

HBK HN, , Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543

9 / 45

ng c a GCAL đ n t ch c và t/c c a KL:

5.1. Gia công nóng và gia công ngu i:

Là gia công

to l n h n to k t tinh l i (≈ 0,4 to ch y; thép là 727oC).

c đi m: H Tính d o cao, KL d b BD, d t o đ
t n l c và công BD
H
ö GC nóng th

c các t ch c th , không

c/x và đ bóng không cao, KL d b oxi hóa và thoát các bon
ng dùng khi GC thô.

5.1.2. Gia công ngu i: Là gia công

to th p h n to k t tinh l i.

c đi m: KL có tính d o th p, khó BD, t n l c và t n công BD, KL d b bi n
c ng (m ng tinh th v nát ra). Nh ng đ c/x, đ nhám và ch t
l ng b m t cao.
ö Dùng đ GC tinh.

IC

NG: Các công ngh gia công áp l c

5.1.1. Gia công nóng:

tính:

KHÍ

ng c a GCAL đ n t ch c và c

H GCAL a’h’ l n đ n t ch c và c tính c a KL.

C

5.2. A’/h

H GCAL làm cho đ m n ch t KL ↑. Bi n t ch c h t thành t ch c th .
Có kh n ng t o các th u n, xo n ö Làm cho c tính t ng.

© ThS. KSHQT. V

ình To i - B môn Hàn & CNKL -

HBK HN, , Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543

10 / 45

5


ình To i

13.08.2009

NG: Các công ngh gia công áp l c

B n quy n c a ThS. V

ng cán thép

IC

X

C

KHÍ

Gia công nóng
chi ti t d ng
vòng xuy n

© ThS. KSHQT. V

ình To i - B môn Hàn & CNKL -

HBK HN, , Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543

11 / 45

Chú ý: V n d ng tính n ng c a t ch c th , khi thi t k c/ti t ph i đ l c kéo
th , l c c t th ng góc v i th . Tránh c t đ t th khi GC.
ng pháp:

a) C t g t ö Th b c t ngang. Làm vi c ch u S d c th ö B đ t.
b) Rèn b ng cách vu t ph n thân ö Các th ( ph n m bu lông) có xu h

vuông góc v i S ti p ö Khi xi t bu lông ch u l c t t.
c) Ch n m t đ u ö Th

ng

ph n m t t nh t ö Ch u l c t t nh t.

a) C t g t

b) Vu t ph n thân

Các ph

b) Ch n

ng pháp ch t o bu lông

C

KHÍ

IC

NG: Các công ngh gia công áp l c

H VD: Ch t o bu lông ch u l c dùng các ph

© ThS. KSHQT. V

ình To i - B môn Hàn & CNKL -

HBK HN, , Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543

12 / 45

6


B n quy n c a ThS. V

ình To i

ng c a GCAL đ n lý hóa tính:

5.3.1. Lý tính: GCAL làm thay đ i s phân b t tr ng trong KL ö Gi m tính
d n đi n (t ng đi n tr ), ↓ tính d n nhi t, ↓ tính d n t .
5.3.2. Hóa tính: GCAL làm ↑ ho t tính hóa h c c a các ng/t ö KL d b n mòn.
Vì sau khi GCAL m ng tinh gi i b v ö ↑ ho t tính (làm cho
các ch t khác d len l i vào m ng)
VI. Nung nóng KL khi GCAL:
6.1. M c đích: Nh dao đ ng nhi t làm suy y u các l c liên k t ö Tr l c ↓,
tính d o ↑.
6.2. Ch đ nung:
a) Nhi t đ nung thép:
H To b t đ u gia công = Toch y – 150oC

IC

NG: Các công ngh gia công áp l c

5.3. A’/h

13.08.2009

KHÍ

H To k t thúc GC:

Ç Thép C < 0,8%: Tonung = ToA3 + (20÷40)oC

C

Ç Thép C > 0,8%: Tonung = ToA1 + (40÷50)oC

© ThS. KSHQT. V

ình To i - B môn Hàn & CNKL -

b) Th i gian nung:
NG: Các công ngh gia công áp l c

D-

HBK HN, , Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543

13 / 45

t=α kD D

ng kính ho c k/t c a phôi [m];

α - H s x p phôi;
k - H s v t li u;
G ch ch u l a
Bu ng nung
Bu ng đ t
6.3. Lò nung:
a) Lò ph n x :

t b ng nhiên li u r n, l ng, khí.

V t nung

G m 2 bu ng: Bu ng đ t + Bu ng nung.

b) Lò đi n: Dùng đi n tr . Dùng khi c n đi u ch nh to chính xác

C

KHÍ

IC

c đi m: to nung đ u và KL ít b cháy. Kh ng ch to nung khó.

© ThS. KSHQT. V

ình To i - B môn Hàn & CNKL -

HBK HN, , Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543

14 / 45

7


B n quy n c a ThS. V

ình To i

VII. Các ph

13.08.2009

ng pháp GCAL:

7.1. Cán kim lo i:
H Cán là QT cho phôi KL đi qua khe h gi a 2 tr c cán quay ng

c chi u nhau

H Nh ma sát gi a tr c cán và phôi mà KL đ c BD liên t c.
K t qu làm chi u cao ↓, chi u dài và chi u r ng ↑.
đánh giá m c đ cán ng

H

Ü H s BD:

Hay:

H
h
1
l
μ= 1
L
0

μ= 0

Th

IC

NG: Các công ngh gia công áp l c

7.1.1. Th c ch t, đ c đi m:

KHÍ

ÜL

C

H0 - Chi u cao tr

c khi cán;

h1 - Chi u cao sau khi cán.

L0 - Chi u dài tr

c khi cán;

l1 - Chi u dài sau khi cán.

ng: μ = 1,1 ÷ 1,3

ng ép: Δh = H0 – h1 = D (1-cos α)
D-

Ü

i ta dùng các ch tiêu k thu t sau:

i u ki n đ cán đ

ng kính tr c; α - Góc n.
c: tg β > tg α
tg β = f (f - H s ma sát gi a tr c cán và phôi)

© ThS. KSHQT. V

ình To i - B môn Hàn & CNKL -

HBK HN, , Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543

15 / 45

HBK HN, , Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543

16 / 45

C

KHÍ

IC

NG: Các công ngh gia công áp l c

Cán kim lo i

© ThS. KSHQT. V

ình To i - B môn Hàn & CNKL -

8


B n quy n c a ThS. V

ình To i

13.08.2009

c đi m: Cán có th ti n hành

tr ng thái nóng và tr ng thái ngu i.

Ü Cán ngu i: KL khó BD, t n l c nh ng đ c/x, đ bóng và ch t l
cao ö
gia công tinh.

ng b m t

7.1.2. S n ph m cán
a) Thép t m:

Ü T m dày: Chi u dày trên 4 mm.
Ü T m m ng (u n thành cu n ho c đ

d ng d i): D

i 4 mm.

b) Thép thanh: Ti t di n tròn, vuông, ch nh t, bán nguy t, l c l ng; kích th
đ lo i.

c

Hàn
c) Thép hình: Ü Ι, T, U, L
Ü Thép hình chu k :

IC

NG: Các công ngh gia công áp l c

Ü Cán nóng: Mang đ c đi m c a gia công nóng: KL d BD, đ t n l c, đ c/x,
đ bóng th p ö
gia công thô.

Hàn

KHÍ

d) Thép ng:
Ü

ng có hàn: U n, l c thành ng sau đó hàn.

C

φ10
Ü

ng không hàn:

ình To i - B môn Hàn & CNKL -

ng n

6000)

c, ng thép ch u áp l c

HBK HN, , Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543

17 / 45

C

KHÍ

IC

NG: Các công ngh gia công áp l c

© ThS. KSHQT. V

6000 (Téc ch x ng d u

S n ph m cán hình:
1) Tròn; 2) Vuông; 3) Ch nh t;
4) Góc; 5) Ch T; 6) Ch H;
7) Ch U; 8) Ray; 9) Ch Z.

© ThS. KSHQT. V

ình To i - B môn Hàn & CNKL -

Các ki u máy cán ng:
a) Tr c d ng tr ng;
b) Tr c d ng n m;
c) Tr c d ng đ a.

HBK HN, , Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543

18 / 45

9


B n quy n c a ThS. V

ình To i

13.08.2009

C

KHÍ

IC

NG: Các công ngh gia công áp l c

Các d ng cán:

© ThS. KSHQT. V

ình To i - B môn Hàn & CNKL -

HBK HN, , Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543

19 / 45

HBK HN, , Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543

20 / 45

C

KHÍ

IC

NG: Các công ngh gia công áp l c

Các d ng cán:

© ThS. KSHQT. V

ình To i - B môn Hàn & CNKL -

10


B n quy n c a ThS. V

ình To i

13.08.2009

C

KHÍ

IC

NG: Các công ngh gia công áp l c

Các d ng cán:

© ThS. KSHQT. V

ình To i - B môn Hàn & CNKL -

HBK HN, , Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543

21 / 45

Cán chi ti t vòng tròn

C

KHÍ

IC

NG: Các công ngh gia công áp l c

Các d ng cán:

© ThS. KSHQT. V

C c u cán nhi u
tr c d n đ ng

ình To i - B môn Hàn & CNKL -

HBK HN, , Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543

22 / 45

11


B n quy n c a ThS. V

ình To i

13.08.2009

7.2. Kéo s i
Khuôn (BK8,
kim c ng)

H Kéo s i là quá trình kéo phôi KL đi
qua 1 khuôn kéo. Nh ma sát gi a
phôi KL và thành khuôn mà KL
đ c BD.

α

D0

d1

H

P
V khuôn
(C45)

H K t qu : Làm chi u ngang ↓, chi u dài ↑
c đi m: Ü V i thép ng i ta th ng kéo tr ng thái nóng.
Khi kéo thép thì ma sát l n ö Khuôn mau mòn.
Ü V i KL màu (đ ng, nhôm): Kéo ngu i.
H Ch tiêu k thu t:
Ü H s kéo s i:
Ü Góc nghiêng c a khuôn: α = 5 ÷ 15o

IC

NG: Các công ngh gia công áp l c

7.2.1. Th c ch t, đ c đi m:

KHÍ

Ü L c kéo (đ tránh đ t): P = n.σk.S1

D
d
1

L
L

0

μ = 0 = 1 =1,1÷1,3

C

S1 - Ti t di n ngang c a s i sau khi kéo;
σk - Gi i h n b n c a VL;
n - H s an toàn.

© ThS. KSHQT. V

ình To i - B môn Hàn & CNKL -

HBK HN, , Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543

23 / 45

7.2.2. S n ph m kéo s i:
H S i KL: φ0,15

ng KL: Dùng đ ch t o ng có đ

ng kính l n, thành ng m ng.

C

KHÍ

IC

NG: Các công ngh gia công áp l c

H

6.

© ThS. KSHQT. V

ình To i - B môn Hàn & CNKL -

HBK HN, , Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543

24 / 45

12


B n quy n c a ThS. V

ình To i

13.08.2009

7.3. Ép
H Là QT đ y phôi KL đi qua khuôn ép có l hình xác đ nh làm ti t di n phôi ↓,
chi u dài ↑.
H Phân lo i ép: Có 2 lo i ép:
Ü Ép thu n: Chi u đi ra c a SP trùng v i
chi u chuy n đ ng c a pít tông ép.

P

c đi m: Ma sát gi a KL và thành khuôn l n
ö T n l c và công bd, đ ng th i KL ko th ép
h t đ c (còn chân) ö T n công x lý chân
này (ph n th a bên trong khuôn).
Ü Ép ngh ch: Là P2 ép mà chi u đi ra c a SP
ng c chi u v i chi u C c a piston ép.

a) Ép thu n

P

IC

NG: Các công ngh gia công áp l c

7.3.1. Th c ch t, đ c đi m:

b) Ép ngh ch
c ép = P2 này

C

KHÍ

VD: V pin, h p thu c đánh r ng, …đ

đ

© ThS. KSHQT. V

c đi m: Ma sát gi a phôi và thành khuôn ↓ ö L c và công bd ↓, s d ng
c ph n KL chân đ t o hình cho SP (đáy pin, n p h p).
ình To i - B môn Hàn & CNKL -

HBK HN, , Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543

25 / 45

HBK HN, , Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543

26 / 45

C

KHÍ

IC

NG: Các công ngh gia công áp l c

Ép kim lo i:

© ThS. KSHQT. V

ình To i - B môn Hàn & CNKL -

13

B n quy n c a ThS. V

ình To i

13.08.2009

7.3.2. S n ph m ép:

VD: Kim tiêm ch t o = P2 ép
Ü Ι, L, U, Z, …
H

ng < φ50: Ch y u dùng đ ch t o KL màu.

C

KHÍ

IC

NG: Các công ngh gia công áp l c

H Các lo i thanh:
Ü Tròn, vuông, ch nh t, l c giác

© ThS. KSHQT. V

ình To i - B môn Hàn & CNKL -

27 / 45

HBK HN, , Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543

7.4. Rèn t do

Rèn t do là làm BD kim lo i t do d
ho c thi t b t o ra.

i tác d ng c a ngo i l c do ng

i

c đi m:
H KL bi n d ng t do ö Tính d o ch a cao ö bd ch a tri t đ ö Ch t l
ch a cao.

ng

H Rèn t do cho đ c/x và đ bóng th p.
H

i u ki n L

H

u đi m: Ü Trang thi t b đ n gi n, r ti n, cho phép rèn đ
đ n l n, quy mô ko h n ch .

IC

NG: Các công ngh gia công áp l c

7.4.1. Th c ch t và đ c đi m:

n ng nh c.

Ü Bd KL

th r n ö

c chi ti t nh

m n ch t c a KL cao ö C tính cao.

Ü Rèn t do d kh c ph c đ c các khuy t t t c a đúc nh
khí, r co đ t ng c tính c a SP.

r

C

KHÍ

Ü D bi n t ch c h t thành t ch c th ö T ng c tính c a SP.

© ThS. KSHQT. V

ình To i - B môn Hàn & CNKL -

HBK HN, , Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543

28 / 45

14


B n quy n c a ThS. V

ình To i

13.08.2009

NG: Các công ngh gia công áp l c

7.4. Rèn t do

C

KHÍ

IC

Rèn t do th công

© ThS. KSHQT. V

ình To i - B môn Hàn & CNKL -

29 / 45

HBK HN, , Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543

7.4.2. Thi t b và d ng c rèn t do:
H D ng c t/d l c: Búa, đe, …: Là VL có đ b n, đ c ng cao, ch u va đ p t t.
Th ng dùng thép 09CrSi.
2
H D ng c k p: Êtô, kìm: Th
thép C45.
H D ng c đo: Th
Th

ng dùng

3
1

c, d ng:
ng dùng thép C45 tôi.

6

2) Thi t b rèn t do:
Th

ng dùng các lo i sau:

4

H Máy búa h i n c, búa lò xo, búa h i
(thi t b tác d ng l c).

5

7
8

H Thi t b vân chuy n (c u tr c, xe c u
tr c), thi t b u n, n n, ...

C

KHÍ

IC

NG: Các công ngh gia công áp l c

1) D ng c rèn t do: Chia làm 3 nhóm

9
© ThS. KSHQT. V

ình To i - B môn Hàn & CNKL -

S đ máy búa h i

HBK HN, , Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543

30 / 45

15


B n quy n c a ThS. V

ình To i

do:

C

KHÍ

IC

NG: Các công ngh gia công áp l c

Thi t b rèn t

13.08.2009

© ThS. KSHQT. V

ình To i - B môn Hàn & CNKL -

31 / 45

HBK HN, , Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543

7.4.3. Công ngh rèn t do:

M c đích:
H Gi m chi u cao h0 → h1; t ng đ ng kính d0 → d1.
H T o th KL: Th u n, ö T ng c tính cho SP.

P

H T o các SP có d ng m : Bu lông.
h0

b) Vu t:
M c đích:
H Gi m ti t di n ngang h0 → h1; t ng chi u dài cho
phôi l0 → l1.
P
H Bi n t ch c h t thành t ch c th .
H T o ra các th u n, xo n.

h0

h1
d0
d1
Th

h1

IC

NG: Các công ngh gia công áp l c

a) Ch n:

Ch n

C

KHÍ

Vu t

© ThS. KSHQT. V

ình To i - B môn Hàn & CNKL -

HBK HN, , Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543

32 / 45

16


B n quy n c a ThS. V

ình To i

U n

Ü M t trong d b các n p nh n.

α
P

Ü T ng c tính.
d)

tl :

Búa

t l không
thông
A

ö Sau khi u n ph i s a.

M iđ t

t o l trên s n ph m

B

t l không thông:
P

Ü Vùng mi ng l (vùng A) b n t ö M t chính xác.
Ü Vùng chân l (vùng B) l b loe do bd nhi u ö
chính xác gi m.

d chày

Chày

kh c ph c ta ph i ch n l c đ p P h p lý.

KHÍ
C

P

t o ra hình mong mu n

c đi m:
Ü Khi u n m t ngoài KL d b n t: Do các ph n
t b kéo.

IC

NG: Các công ngh gia công áp l c

c) U n:

13.08.2009

C i

t l thông:
Ü

t 2 phía
dc i
t l thông

Ü Dùng b khuôn (chày và c i) đ gia công các l l n.
© ThS. KSHQT. V

ình To i - B môn Hàn & CNKL -

e) Hàn rèn:

33 / 45

HBK HN, , Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543

n i các chi ti t l i v i nhau b ng ph

ng pháp rèn.

IC

NG: Các công ngh gia công áp l c

Ü Chu n b mép hàn:
Hàn

Ü Nung đ n to sao cho tính d o cao nh t.
Ü Dùng ch i s t đ làm s ch l p oxit.
Ü Rèn v i t c đ BD cao: Rèn t mép trong cùng

ra ngoài.

Hàn rèn

Ü S a.
7.5. D p th tích:
7.5.1. Th c ch t và đ c đi m:
Th c ch t: Là QT làm bi n d ng KL h n ch trong 1 lòng khuôn.
c đi m: Ü Tính d o KL cao, BD tri t đ và ch t l
Ü Bi n d ng trong lòng khuôn ö
Ü Có kh n ng ch t o đ

ng cao.

chính xác, đ bóng b m t cao.

c các chi ti t ph c t p.

C

KHÍ

Ü N ng su t cao, d c khí hóa và t đ ng hóa.
Ü Bi n d ng trong lòng khuôn ö òi h i l c l n, công su t thi t b l n, máy có
đ c ng v ng cao, chuy n đ ng êm và chính xác.
Ü Dùng đ g/c các chi ti t nh , trung bình. Khó g/c các chi ti t l n, c ng k nh.
© ThS. KSHQT. V

ình To i - B môn Hàn & CNKL -

HBK HN, , Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543

34 / 45

17


B n quy n c a ThS. V

ình To i

13.08.2009

7.5.2. Phân lo i d p th tích:
M t phân khuôn

NG: Các công ngh gia công áp l c

a) D p th tích trong khuôn lòng h

P Rãnh ba via

ó là QT d p mà l c t/d th ng góc v i
m t phân khuôn. Hai n a khuôn luôn h
nhau, ch khép kín khi QT d p k t thúc.
c đi m: Ü Có rãnh, ba via đ ch a KL
th a. Sau khi gia công ph i có nguyên
công c t ba via ö KL b c t đ t th ö Ch t
l ng ko đ c t t.

N
D p th tích Khuôn h

Ü Có m t ph n KL bd t do ra rãnh ba via ö ng su t bên trong ko hoàn toàn
nén kh i ö Tính d o ko cao, bd ko tri t đ ö Ch t l ng ch a cao.

C

KHÍ

IC

Ü R t t n l c và công bd.
Ü Ch t o khuôn đ n gi n, đ c/x theo chi u cao v t d p t t h n theo chi u
ngang.
Thích h p gia công các v t nh , trung bình, k t c u đ n gi n.

© ThS. KSHQT. V

ình To i - B môn Hàn & CNKL -

35 / 45

HBK HN, , Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543

Là QT d p mà l c t/d song song v i
m t phân khuôn. Hai n a khuôn ép kín
nhau.

M t phân khuôn

P

c đi m: Ü Tr ng thái s là nén kh i
ö Tính d o cao, bd tri t đ ö Ch t
l ng cao.
Ü Không có rãnh ba via ö Ch t l

ng cao.
N

Ü

t n l c và công bd so v i khuôn lòng h .

D p th tích Khuôn kín

Ü Cho đ c/x, đ bóng theo chi u ngang v t d p t t h n theo chi u cao.
Thích h p gia công các v t nh , trung bình và ph c t p.

C

KHÍ

IC

NG: Các công ngh gia công áp l c

b) D p th tích trong khuôn lòng kín

© ThS. KSHQT. V

ình To i - B môn Hàn & CNKL -

HBK HN, , Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543

36 / 45

18


B n quy n c a ThS. V

ình To i

13.08.2009

C

KHÍ

IC

NG: Các công ngh gia công áp l c

D p th tích – Khuôn kín

© ThS. KSHQT. V

ình To i - B môn Hàn & CNKL -

HBK HN, , Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543

37 / 45

C

KHÍ

IC

NG: Các công ngh gia công áp l c

D p th tích – Khuôn h

© ThS. KSHQT. V

ình To i - B môn Hàn & CNKL -

HBK HN, , Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543

38 / 45

19


ình To i

13.08.2009

C

KHÍ

IC

NG: Các công ngh gia công áp l c

B n quy n c a ThS. V

© ThS. KSHQT. V

ình To i - B môn Hàn & CNKL -

39 / 45

HBK HN, , Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543

7.6. D p t m:
7.6.1. Th c ch t và đ c đi m

Ü Khi chi u dày v t d p nh (S <10 mm) ö D p ngu i.
Ü Khi chi u dày v t d p l n (S >10 mm) ö D p nóng (nung lên

KHÍ

to rèn).

Ü Thi t b đ n gi n, cho phép gia công các SP có đ c/x cao và ph c t p.
VD: D p ti n, phù hi u, …

Ü SP có kh n ng thay th và l p l n cao.
Ü C khí hóa và t đ ng hóa cao ö N ng su t cao.
H D p t m đ c ng d ng r ng rãi đ ch t o
đ đi n, đi n t , d ng c đo, đ dân d ng (n i,
lon bia, …), v đ n.

P

P
Q

γ

S

7.6.2. Công ngh d p t m:

C

d ng t m.

c đi m:

IC

NG: Các công ngh gia công áp l c

Th c ch t: Là Công ngh ch t o các SP t phôi li u

Z

a) C t phôi
Chia t m l n ra thành các m nh nh .
C t b ng máy có dao song song:

© ThS. KSHQT. V

ình To i - B môn Hàn & CNKL -

B
Dao song song

HBK HN, , Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543

40 / 45

20


B n quy n c a ThS. V

ình To i

c đi m: Ü Cùng lúc c t đ c trên toàn b chi u dài c t B ö L c c t r t l n
nh ng m t c t ph ng, đ p, hành trình c t nh .

KHÍ

IC

NG: Các công ngh gia công áp l c

H

C

13.08.2009

Ü Ch c t đ c đ
ra m nh nh h n.

ng th ng, khó c t đ

Ü L c c t gi a 2 dao b l ch ö
Ü
Ü

d c t thông th

ng ng

ng cong ph c t p ö C t t m r t to

phôi ko b l t ph i có l c ch n Q.
i ta vát dao m t góc γ:

d c t gi a 2 dao ph i có khe h Z:

15o.
P

S = 1 ÷ 10 mm ö Z = 0,02 ÷ 1,8 mm
α = 2 ÷6o

C t b ng máy có dao nghiêng:
Ü L i dao trên và d i nghiêng m t góc α.
Ü L c c t nh do c t t t t ng đi m m t.
Hành trình c t l n. Cho phép c t đ ng
th ng, đ ng cong ph c t p, chi u dài ko
h n ch .

Dao nghiêng

Ü Nh c đi m: M ch c t nham nh , phôi b bd
d c theo m ch c t ö Phôi d b cong.
C t b ng máy có dao hình đ a:
H
c đi m: Ü Nh dao nghiêng. N ng su t
cao = 4 ÷ 60 l n dao nghiêng.

© ThS. KSHQT. V

ình To i - B môn Hàn & CNKL -

Dao hình đ a

D p c t và đ t l :
c ts

P

d ng 1 b khuôn.

D pc t

Q

Chày
Q

dchày

dc

tl

i

C i

D p c t và đ t l
Ü D p c t:
l y mi ng c t ö d c i quy t đ nh ö ch t o c i tr
sau; ph i h p đ có khe h Z: d chày = d c i – 2 Z.

c, ch t o chày

Ü
t l : L y ph n có l ö d chày quy t đ nh ö ch t o chày tr
sau; ph i h p đ có khe h Z: d c i = d chày + 2 Z.

c, ch t o c i

b) T o hình:
Bao g m d p sâu, u n, d p vành, d p gân, tóp mi ng.
D p sâu: Ch t o các lo i ng thông ho c ko thông t phôi li u t m.

C

KHÍ

IC

NG: Các công ngh gia công áp l c

Là

P2

41 / 45

HBK HN, , Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543

VD: D p n p bút máy.
© ThS. KSHQT. V

ình To i - B môn Hàn & CNKL -

HBK HN, , Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543

42 / 45

21


C

KHÍ

IC

NG: Các công ngh gia công áp l c

B n quy n c a ThS. V

ình To i

13.08.2009

Ü D p sâu ko làm m ng thành: Chi u dày
thành SP b ng chi u dày phôi.
c th c
hi n trên máy d p kép (v a có l c P v a có
l c Q).

H s d p sâu:

d0 d1 -

d

d
1

P
Q

Q

μ = 0 =1,1÷1,3
D p sâu ko làm m ng thành

ng kính ban đ u;
ng kính sau khi d p.
P

Ü D p sâu có làm m ng thành: Là P2 d p sâu
mà chi u dày thành chi ti t nh h n chi u dày
phôi.
+ KL BD tri t đ ö Ch t l

ng cao.

+ S d ng trên máy d p đ n: Không c n
l c ch n Q.
+ Chi u dày phôi không h n ch .

© ThS. KSHQT. V

ình To i - B môn Hàn & CNKL -

D p sâu có làm m ng thành

HBK HN, , Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543

c đi m: Ü M t ngoài d b n t, m t
bên trong d b n p nh n.

P

α0

ö Ph i ch n h s bd (μ) h p lý.
Ü Góc sau khi u n: α1 > α0 (α0 - góc đang u n).

U n

D p vành: Là nguyên công t o g cho SP.
Tóp mi ng:

P

C

KHÍ

IC

NG: Các công ngh gia công áp l c

U n: Làm thay đ i h ng c a đ ng tâm phôi.

c th c hi n nh 1 b khuôn u n g m có chày
và c i.

43 / 45

D p vành
Tóp mi ng

© ThS. KSHQT. V

ình To i - B môn Hàn & CNKL -

HBK HN, , Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543

44 / 45

22


ình To i

13.08.2009

C

KHÍ

IC

NG: Các công ngh gia công áp l c

B n quy n c a ThS. V

© ThS. KSHQT. V

ình To i - B môn Hàn & CNKL -

HBK HN, , Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543

45 / 45

23