Bài giảng quản trị ngân hàng thương mại nâng cao chuyên đề 2

Chuyên đề 2
PHÂN TÍCH BÁO CÁO
TÀI CHÍNH CỦA
NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
1


TÀI LIỆU THAM KHẢO
• Học viên tự đọc chương 4 từ trang 141
đến trang 187 Học liệu bắt buộc số 1
• Đọc các trang 14 - 22 Học liệu tham
khảo số 3
• Đọc các trang 11 - 46 Học liệu tham
khảo số 2

2


KẾT CẤU CHUYÊN ĐỀ 2
1. Các báo cáo tài chính chủ yếu của
ngân hàng thương mại
2. Các chỉ số tài chính đánh giá hoạt động
của ngân hàng thương mại

3


TỔNG QUAN
VỀ NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
1. Chức năng, vai trò của ngân hàng thương
mại trong nền kinh tế

2. Đặc trưng của lĩnh vực kinh doanh
ngân hàng
3. Các nhân tố tác động đến hoạt động của
ngân hàng thương mại
4. Khái quát hệ thống NHTM Việt Nam

4


CÁC BÁO CÁO TÀI CHÍNH CHỦ YẾU
CỦA MỘT NGÂN HÀNG
• Bảng cân đối kế toán (BCĐKT)
• Báo cáo thu nhập (BCTN)
• Báo cáo về nguồn vốn & sử dụng vốn
(B/C NV & SDV)
• Báo cáo về vốn chủ sở hữu (B/C VCSH)
5


BẢNG CÂN ĐỐI KẾ TOÁN (BCĐKT)
CỦA NGÂN HÀNG

• Khái niệm
• Các khoản mục chính của BCĐKT
• Sự phát triển của các khoản mục
ngoài BCĐKT
6


KHÁI NIỆM

• BCĐKT cho biết qui mô, cấu trúc các
nguồn vốn mà NH huy động (các đầu vào
tài chính) cũng như giá trị của những
khoản cho vay, đầu tư chứng khoán & các
hoạt động sử dụng vốn (các đầu ra tài
chính) của NH tại một thời điểm nhất định
• BCĐKT cũng cho biết các đầu vào & đầu
ra tài chính của một NH tại một thời điểm
nhất định
7


KHÁI NIỆM
• Cụ thể
Các đầu vào tài chính (Nợ của BCĐKT)
- Tiền gửi (TG)
- Vốn vay phi TG
- Vốn chủ sở hữu (VCSH)

Các đầu ra tài chính (TS của BCĐKT)
- Cho vay & cho thuê
- Đầu tư chứng khoán
- Tiền mặt & TG tại các tổ chức khác
8


CÁC KHOẢN MỤC CHÍNH
CỦA BCĐKT
Tài sản của ngân hàng gồm 4 loại chính
• C (Tiền mặt trong két & tiền gửi tại các tổ chức

nhận tiền gửi khác)
• S (Chứng khoán công ty & chứng khoán Chính
phủ được mua trên thị trường mở)
• L (Tiền cho vay & cho thuê khách hàng)
• MA (Những tài sản khác)
9


CÁC KHOẢN MỤC CHÍNH
CỦA BCĐKT
Nợ của ngân hàng được chia thành 3 nhóm
• D (Tiền gửi)
• NDB (Tiền vay phi tiền gửi)
• EC (Vốn chủ sở hữu)

10


CÂN BẰNG CƠ BẢN CỦA BCĐKT
TS = Nợ + VCSH
C + S + L + MA = D + NDB + EC

Theo cách khác
Sử dụng vốn tích luỹ của ngân hàng
(Tài sản)
=
Nguồn vốn tích luỹ của ngân hàng
(Nợ + VCSH)

11

NỘI DUNG CHÍNH
CỦA MỖI KHOẢN MỤC
C được hình thành nhằm đáp ứng yêu cầu về
thanh khoản của ngân hàng, còn gọi
là dự trữ sơ cấp
•

•

Bao gồm tiền mặt trong két của NH, TG tại các NH
khác, tiền mặt trong quá trình thu & khoản dự trữ
NH tại NHTW khu vực (áp dụng cho các nước), tại
dự trữ Liên bang khu vực (áp dụng cho USA)
Đặc điểm
- Là vòng bảo vệ ngân hàng đầu tiên
- Được các ngân hàng giữ ở mức thấp nhất

12


NỘI DUNG CHÍNH
CỦA MỖI KHOẢN MỤC
S được hình thành nhằm tạo thu nhập & cũng là
nguồn hỗ trợ cho yêu cầu thanh khoản của
ngân hàng, còn gọi là dự trữ thứ cấp,
là hàng rào bảo vệ thứ 2 cho ngân hàng
•
•

Bao gồm chứng khoán Chính phủ ngắn hạn, các chứng
khoán khác trên thị trường tiền tệ
Đặc điểm
-

Có kỳ hạn ngắn & có tính lỏng cao
Đem lại một phần thu nhập cho ngân hàng
Có 2 loại chứng khoán chịu thuế & không chịu thuế

13


NỘI DUNG CHÍNH
CỦA MỖI KHOẢN MỤC
L là hoạt động tạo thu nhập chính cho ngân hàng
•

Là tài sản lớn nhất của ngân hàng, chiếm từ 1/2 đến 3/4 tổng
tài sản

•

Là hoạt động tạo thu nhập chính cho ngân hàng

•

Cũng là hoạt động tiềm ẩn nhiều rủi ro nhất cho ngân hàng

•

Các ngân hàng cần trích lập Quĩ dự phòng tổn thất tín dụng
(ALL)

•

Cho vay quĩ Liên bang, mua chứng khoán theo hợp đồng bán
lại & thương phiếu được chấp nhận thanh toán
14


NỘI DUNG CHÍNH
CỦA MỖI KHOẢN MỤC
MA là tài sản cố định của ngân hàng & cũng là
phao đảm bảo an toàn cho ngân hàng
• Chiếm tỷ lệ nhỏ 1%  2% tài sản của
ngân hàng
• Là một đòn bẩy hoạt động để ngân hàng tăng
thu nhập
15


NỘI DUNG CHÍNH
CỦA MỖI KHOẢN MỤC
D tạo nguồn vốn hoạt động chủ yếu
cho ngân hàng
• Bao gồm
-

Tiền gửi giao dịch không hưởng lãi

Tiền gửi tiết kiệm
Các khoản tiền gửi trên thị trường tiền tệ (MMDAs)
Tiền gửi có kỳ hạn

• Đặc điểm
-

Tạo nguồn vốn hoạt động chính cho ngân hàng
Có tính lỏng cao & chi phí thấp

16


NỘI DUNG CHÍNH
CỦA MỖI KHOẢN MỤC
NDB vừa bổ sung nguồn vốn vừa hỗ trợ
thanh khoản cho ngân hàng
• Bao gồm
-

Khoản vay từ NHTW
Bán chứng khoán theo hợp đồng mua lại
Những khoản vay thương mại trên thị trường tiền tệ
Những khoản vay trên thị trường tiền tệ quốc tế

• Đặc điểm
-

Không phải chịu áp dụng tỷ lệ dự trữ bắt buộc (Rd)
Có thể giảm chi phí nguồn vốn cho ngân hàng

Giảm tốn kém về mặt thời gian

17


NỘI DUNG CHÍNH
CỦA MỖI KHOẢN MỤC
EC cung cấp cơ sở tài chính dài hạn cho ngân
hàng phát triển & trang trải những thua lỗ
lớn của ngân hàng
•

Bao gồm
-

Vốn góp khi hình thành ngân hàng
Vốn huy động từ công chúng để mở rộng vốn chủ sở hữu,
tạo đòn bẩy hoạt động
Có các hình thức: cổ phiếu thường, cổ phiếu ưu đãi, thặng
dư vốn, thu nhập giữ lại, dự trữ bất thường, giấy nợ
thứ cấp
18


NỘI DUNG CHÍNH
CỦA MỖI KHOẢN MỤC (tiếp EC)
• Đặc điểm
- Chiếm tỷ trọng nhỏ không quá 10% giá trị tổng
tài sản
- Thể hiện ngân hàng là doanh nghiệp có đòn bẩy

tài chính lớn nhất

• Vai trò
- Chống đỡ sự sụt giảm mạnh giá trị của ngân hàng
- Cũng là một điều kiện đảm bảo an toàn cho hoạt
động của ngân hàng thương mại
19


SỰ PHÁT TRIỂN CỦA CÁC KHOẢN
MỤC NGOÀI BCĐKT
• Hợp đồng bảo lãnh tín dụng
• Hợp đồng trao đổi lãi suất
• Hợp đồng tài chính tương lai & hợp
đồng quyền chọn lãi suất
• Hợp đồng cam kết cho vay
• Hợp đồng về tỷ giá hối đoái

20


BÁO CÁO THU NHẬP
CỦA NGÂN HÀNG
• Khái niệm
• Kết cấu
• Tiếp cận báo cáo thu nhập theo các dòng
tài chính & dự trữ tài chính

21

KHÁI NIỆM
• Báo cáo thu nhập cho biết thu nhập của ngân
hàng là kết quả của tổng các khoản thu nhận
được trừ đi tổng các khoản chi phí phát sinh
trong một thời kỳ nhất định
• Cũng cho biết đầu vào & đầu ra tài chính
trong hoạt động tạo thu nhập của ngân hàng
thương mại
22


KHÁI NIỆM
Cụ thể
Các đầu vào tài chính (các nguồn thu)

•
-

Thu từ cho vay
Thu từ đầu tư chứng khoán
Thu từ tiền gửi tại các tổ chức khác
Thu từ các dịch vụ khác

Các đầu ra tài chính (các chi phí)

•
-

Chi phí cho tiền gửi

Chi phí cho các khoản vốn vay phi tiền gửi
Chi phí cho nhân viên
Thuế
Các chi phí khác

23


KẾT CẤU
CỦA BÁO CÁO THU NHẬP
• Quan hệ giữa Bản cân đối kế toán & Báo
cáo thu nhập của ngân hàng
• Nguồn thu chính của ngân hàng
• Chi phí chính của ngân hàng
• Thu nhập của ngân hàng
24


KẾT CẤU
CỦA BÁO CÁO THU NHẬP
Các khoản mục trong BCĐKT & BCTN có
quan hệ chặt chẽ với nhau. Tài sản trong
BCĐKT tạo ra phần lớn các khoản thu từ
hoạt động, trong khi các khoản Nợ tạo ra
hầu hết chi phí hoạt động của ngân hàng
25