Bài giảng nguyên lý kế toán chương 1 ths nguyễn văn thịnh

13/09/2011

NGUYÊN LÝ
KẾ TOÁN

Giảng viên: Th.S Nguyễn Văn Thịnh
Email:

GIỚI THIỆU VỀ MÔN HỌC

LOGO

 Mục đích môn học:
 Trang bị những kiến thức cơ bản về nguyên lý kế toán và làm cơ sở,
nền tảng cho các học phần kế toán tiếp theo
 Thời lượng: 60 tiết
 Yêu cầu đối với người học:
 Tham gia các buổi học trên lớp nhằm tiếp nhận kiến thức
 Hoàn thành các tiểu luận theo yêu cầu của giảng viên
 Đọc thêm giáo trình, tài liệu liên quan đến môn học để hiểu sâu kiến
thức môn học
 Đọc bài trước khi lên lớp; Làm bài tập để củng cố lý thuyết đã học và
rèn luyện kỹ năng thực hành

GIỚI THIỆU VỀ MÔN HỌC

LOGO

 Hình thức đánh giá: (Áp dụng cho lớp Cao đẳng nghề)
Kết quả học tập các học phần của sinh viên được đánh giá
bằng điểm số, được làm tròn đến 1 chữ số thập phân.

Đ.TKHP = 60% Đ.KTHP + 20% Đ.GK + 20% Đ.TBKTTX

1


13/09/2011

Nội dung:
1

Một số vấn đề chung về kế toán

2

Bảng cân đối kế toán và Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh

3

Tài khoản kế toán và Ghi sổ kép

4

Tính giá các đối tượng kế toán

5

Chứng từ kế toán và Kiểm kê

6

7

LOGO

Kế toán các quy trình chủ yếu trong hoạt động sản xuất kinh doanh

Sổ kế toán và các hình thức sổ kế toán

GIỚI THIỆU VỀ MÔN HỌC

LOGO

 Tài liệu tham khảo
 T.S Trần Phước (2010), Giáo trình nguyên lý kế toán, Nhà xuất bản thống kê,
TP.HCM
 Giáo trình Nguyên lý kế toán của các trường đại học trong và ngoài nước
 Luật kế toán, Hệ thống chuẩn mực kế toán Việt Nam, Chế độ kế toán doanh
nghiệp Việt Nam, các văn bản pháp quy liên quan đến kế toán do Bộ Tài chính
ban hành.

LOGO

Chƣơng 1
MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KẾ TOÁN

2


13/09/2011

LOGO

Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KẾ TOÁN
 Những yêu cầu cần nắm trong nội dung chương 1:










Kế toán là gì ?
Chức năng của kế toán
Đối tượng sử dụng thông tin kế toán
Phân biệt giữa kế toán tài chính và kế toán quản trị
Nguyên tắc cơ bản của kế toán
Đối tượng của kế toán
Phương trình cơ bản của kế toán
Khái quát về hệ thống các phương pháp và phương tiện kế toán
Chu trình kế toán

LOGO

Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KẾ TOÁN
 KẾ TOÁN LÀ GÌ ?

 Năm 1941, Viện Kế toán công chứng Hoa Kỳ (AICPA): “Kế toán

là nghệ thuật ghi chép, phân loại và tổng hợp một cách có ý
nghĩa và dưới hình thức bằng tiền các nghiệp vụ kinh tế tài
chính phát sinh”
 Năm 1970, AICPA lại cho rằng: “Kế toán là một hệ thống thông
tin dùng để đo lường, xử lý, và truyền đạt những thông tin về tài
chính của một đơn vị kinh tế”  (Một hoạt động có tính chất
dịch vụ)
 Theo Luật kế toán của Việt Nam được Quốc hội nước CHXHCN
Việt Nam ban hành ngày 26 tháng 06 năm 2003: “Kế toán là
việc thu thập, xử lý, kiểm tra, phân tích và cung cấp thông
tin kinh tế, tài chính dưới hình thức giá trị, hiện vật và thời
gian lao động”

LOGO

Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KẾ TOÁN
 Chức năng của kế toán:
 Chức năng phản ánh
 Chức năng giám đốc
 Sơ đồ chức năng của Kế toán:
CÁC HOẠT ĐỘNG
KINH DOANH

NGƯỜI RA
QUYẾT ĐỊNH

HỆ THỐNG THÔNG TIN KẾ TOÁN
PHẢN ÁNH

XỬ LÝ

THÔNG TIN

GHI CHÉP
DỮ LIỆU

PHÂN LOẠI,
SẮP XẾP

BÁO CÁO
TRUYỀN TIN

3


13/09/2011

LOGO

Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KẾ TOÁN
 ĐỐI TƢỢNG HẠCH TOÁN KẾ TOÁN
1. Tài sản:
•

Là nguồn lực do doanh nghiệp kiểm soát và có thể thu được lợi ích kinh tế
trong tương lai

2. Sự tuần hoàn của tài sản

 Phân loại đối tƣợng của kế toán theo đặc điểm về hình thái và

kỳ hạn chu chuyển vốn
• Tài sản ngắn hạn
• Tài sản dài hạn
 Phân loại đối tƣợng kế toán theo nguồn hình thành


Nợ phải trả: Là nghĩa vụ hiện tại của doanh nghiệp phát sinh từ các giao dịch và sự
kiện đã qua mà doanh nghiệp phải thanh toán từ các nguồn lực của mình



Vốn chủ sở hữu: Là giá trị vốn của doanh nghiệp, được tính bằng số chênh lệch giữa
giá trị Tài sản của doanh nghiệp trừ (-) Nợ phải trả

LOGO

Chæång 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KẾ TOÁN
 PHƯƠNG TRÌNH KẾ TOÁN

TỔNG TÀI SẢN = TỔNG NGUỒN VỐN
TÀI SẢN NGẮN HẠN + TÀI SẢN DÀI HẠN = NỢ PHẢI TRẢ + VỐN CHỦ SỞ HỮU

LOGO

Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KẾ TOÁN
 Đối tƣợng sử dụng thông tin kế toán
HOAÛT ÂÄÜNG KINH DOANH

KẾ TOÁN

BAN LÃNH ĐẠO:
- Chủ doanh nghiệp
- HĐQT
- Ban Giám đốc
- Trưởng các phòng
ban trong đơn vị

NHỮNG NGƯỜI
CÓ QUYỀN LỢI
TRỰC TIẾP:
- Nhà đầu tư
- Chủ nợ

NHỮNG NGƯỜI CÓ QUYỀN LỢI GIÁN TIẾP
CƠ QUAN NHÀ NƯỚC
CÓ LIÊN QUAN:
- Thuế
- Tài chính
- UBCK,Ngân hàng...

CÁC ĐỐI TƯỢNG
KHÁC:
- CNVC
- Khách hàng
- Quần chúng...

Các hành động, quyết định có ảnh hưởng đến hoạt động KD

4

13/09/2011

LOGO

Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KẾ TOÁN

 PHÂN BIỆT GIỮA KTTC VÀ KTQT
 Điểm giống nhau:
 KTQT và KTTC đều đề cập đến các nghiệp vụ kinh tế, đều quan tâm
đến tài sản, nguồn hình thành nên tài sản, chi phí, thu nhập, công nợ
và quá trình lưu chuyển tiền của doanh nghiệp
 KTQT và KTTC đều dựa trên hệ thống ghi chép ban đầu của kế toán
 KTQT và KTTC đều biểu hiện trách nhiệm của người quản lý. KTTC
thể hiện trách nhiệm đối với các nhà quản lý cấp cao, KTQT biểu hiện
trách nhiệm với các nhà quản trị bên trong doanh nghiệp.

LOGO

Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KẾ TOÁN
 PHÂN BIỆT GIỮA KTTC VÀ KTQT
 Điểm khác nhau:
Các chỉ tiêu

Kế toán tài chính

1. Đối tượng sử dụng thông tin

Kế toán quản trị

- Những đối tượng bên ngoài DN - Nhà quản trị bên trong DN

2. Đặc điểm của thông tin cung - Phản ánh quá khứ, chính xác
cấp
- Báo cáo tổng quan về hoạt
động của DN
- Biểu hiện dưới hình thái giá trị

- Hướng về tương lai
- Dùng để hoạch định và kiểm soát
- Biểu hiện dưới hình thái giá trị và
vật chất

3. Tính bắt buộc của thông tin,
báo cáo

- Tuân thủ GAAPs

- Không tuân thủ GAAPs

4. Phạm vi báo cáo

- Toàn thể doanh nghiệp

- Từng bộ phận, khâu công việc

5. Kỳ báo cáo

- Định kỳ hàng tháng, quý, năm

- Bất cứ khi nào cần cho quản lý

6. Tính pháp lệnh

- Có tính pháp lệnh

- Không có tính pháp lệnh

7. Quan hệ với các môn học
khác

- Ít quan hệ với các môn học - Quan hệ với nhiều môn học
khác

Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KẾ TOÁN

LOGO

 CÁC YÊU CẦU CƠ BẢN CỦA KẾ TOÁN
1. TRUNG THỰC
2. KHÁCH QUAN
3. ĐẦY ĐỦ
4. KỊP THỜI
5. DỄ HIỂU
6. CÓ THỂ SO SÁNH

5


13/09/2011

Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KẾ TOÁN

LOGO

 CÁC NGUYÊN TẮC CƠ BẢN CỦA KẾ TOÁN
1. NGUYÊN TẮC CƠ SỞ DỒN TÍCH
2. NGUYÊN TẮC HOẠT ĐỘNG LIÊN TỤC
3. NGUYÊN TẮC GIÁ GỐC
4. NGUYÊN TẮC PHÙ HỢP
5. NGUYÊN TẮC NHẤT QUÁN
6. NGUYÊN TẮC THẬN TRỌNG
7. NGUYÊN TẮC TRỌNG YẾU

Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KẾ TOÁN

LOGO

 HỆ THỐNG CHUẨN MỰC KẾ TOÁN VIỆT NAM HIỆN HÀNH
Tính đến 06/11/2009, Bộ Tài chính đã ban hành 26 CMKT VN và hướng
dẫn áp dụng 02 chuẩn mực kế toán quốc tế:
SỐ. TÊN CHUẨN MỰC

SỐ. TÊN CHUẨN MỰC

01. Chuẩn mực chung

08. Thông tin tài chính về những khoản
vốn góp liên doanh

02. Hàng tồn kho

10. Ảnh hưởng của việc thay đổi tỷ giá hối
đoái

03. Tài sản cố định hữu hình

14. Doanh thu và thu nhập khâc

04. Tài sản cố định vô hình

15. Hợp đồng xây dựng

05. Bất động sản đầu tư

11. Hợp nhất kinh doanh

06. Thuê tài sản

19. Hợp đồng bảo hiểm

07. Kế toán các khoản đầu tư vào
công ty liên kết

Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KẾ TOÁN

SỐ. TÊN CHUẨN MỰC

LOGO

SỐ. TÊN CHUẨN MỰC

16. Chi phí đi vay

26. Thông tin về các bên liên quan

17. Thuế thu nhập doanh nghiệp

27. Báo cáo tài chính giữa niên độ

21. Trình bày báo cáo tài chính

28. Báo cáo bộ phận

22. Trình bày bổ sung BCTC của
các NH và tổ chức TC tương tự

29. Thay đổi chính sách kế toán, ước tính
kế toán và các sai sót

23. Các sự kiện phát sinh sau ngày
kết thúc kỳ kế toán năm

18. Các khoản dự phòng, tài sản và nợ
tiềm tăng

24. Báo cáo lưu chuyển tiền tệ

30. Lãi trên cổ phiếu

25. BCTC hợp nhất và kế toán
khoản đầu tư vào công ty con
IAS 32. Trình bày công cụ tài chính

IAS 07. Báo cáo tài chính quốc tế

6


13/09/2011

Chæång 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KẾ TOÁN

LOGO

 HỆ THỐNG PHƯƠNG PHÁP VÀ PHƯƠNG TIỆN KẾ TOÁN
 HỆ THỐNG CÁC PHƯƠNG PHÁP KẾ TOÁN

1.
2.
3.
4.
5.

Phương pháp chứng từ
Phương pháp tính giá
Phương pháp tài khoản kế toán
Phương pháp ghi sổ kép
Phương pháp tổng hợp và cân đối kế toán

 HỆ THỐNG CÁC PHƯƠNG TIỆN KẾ TOÁN

1. Hệ thống chứng từ kế toán
2. Hệ thống sổ sách kế toán
3. Hệ thống các báo cáo kế toán

Chæång 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KẾ TOÁN

LOGO

HOẠT
ĐỘNG KD
LẬP CÁC
CHỨNG TỪ
KẾ TOÁN
GHI SỔ
KẾ TOÁN
KHÓA SỔ KẾ
TOÁN VÀO
CUỐI KỲ
LẬP
BÁO CÁO
KẾ TOÁN

7