Nghiên cứu đánh giá tình hình hạn hán và đề xuất các giải pháp chống hạn cho hệ thống thủy nông nam nghệ an

i

M CL C
PH N M

U ............................................................................................... 1

1. S c n thi t c a đ tài ............................................................................... 1
2. M c tiêu c a đ tài .................................................................................... 2
3. Ph m vi nghiên c u ................................................................................... 2
4. Cách ti p c n, ph

ng pháp nghiên c u ................................................... 2

4.1. Cách ti p c n ...................................................................................... 2
4.2. Ph

ng pháp nghiên c u.................................................................... 3

5. K t qu đ t đ
CH

NG 1.

c ....................................................................................... 3

I U KI N T

NHIÊN- KINH T

XÃ H I C A H

TH NG TH Y NÔNG NAM NGH AN ....................................................... 4
1.1. V trí đ a lý ............................................................................................. 4
1.2.

c đi m đ a hình .................................................................................. 4

1.3.

c đi m đ a ch t ................................................................................... 4

1.4.

c đi m th nh

1.5.

c đi m khí t

ng ............................................................................. 5
ng, khí h u .................................................................. 5

1.6. Hi n tr ng s n xu t nông nghi p............................................................ 8
1.6.1. Ngành tr ng tr t .............................................................................. 8
1.6.2. Ngành ch n nuôi ............................................................................. 9
1.6.3. Nuôi tr ng th y s n ....................................................................... 10
1.7. Hi n tr ng công nghi p ........................................................................ 11
1.8. Hi n tr ng th y l i ............................................................................... 12
1.8.1. Ti u vùng s d ng n

c h th ng t

i Nam - H ng - Nghi ........ 12

1.8.2. Ti u vùng vách núi Tây Nam àn, Nghi L c............................... 15


ii

1.8.3. Ti u vùng các tr m b m l y n

c tr c ti p b T sông Lam....... 16

1.8.4. Ti u vùng h u sông Lam c a Nam àn ....................................... 16
1.9. Hi n tr ng kinh t - xã h i ................................................................... 18
1.9.1. Dân s ............................................................................................ 18
1.9.2. Tình hình phát tri n kinh t ........................................................... 18
1.10. Hi n tr ng s d ng n

c .................................................................... 21

1.10.1. C p n

c cho sinh ho t và công nghi p ..................................... 21

1.10.2. C p n

ct

1.11. Ph

ng h

i .............................................................................. 22

ng phát tri n kinh t - xã h i đ n n m 2020................... 24

1.12. T ng quan v tình hình h n hán trên th gi i và khu v c nghiên c u..... 25
1.12.1. T ng quan v tình hình h n hán trên th gi i ............................. 25
1.12.2. T ng quan v tình hình h n hán

Vi t Nam .............................. 27

1.12.3. T ng quan v tình hình h n hán và nh ng tác đ ng c a h n hán
t i s n xu t nông nghi p, đ i s ng nhân dân c a h th ng th y nông
Nam Ngh An. ........................................................................................ 34
CH
N

NG 2. TÍNH TOÁN CÂN B NG N

C VÀ XÁC

NH L

NG

C B THI U H T .................................................................................. 40
2.1. Tính toán nhu c u n

c cho h th ng th y nông Nam Ngh An ........ 40

2.1.1. Tính toán nhu c u n

c cho tr ng tr t .......................................... 40

2.1.2. Nhu c u n

c cho nuôi tr ng th y s n ......................................... 54

2.1.3. Nhu c u n

c cho ch n nuôi ......................................................... 56

2.1.4. Nhu c u n

c cho sinh ho t .......................................................... 57

2.1.5. Nhu c u n

c cho công nghi p ..................................................... 59

2.1.6. Nhu c u n

c cho môi tr

ng ...................................................... 60


iii

2.1.7. K t qu tính toán nhu c u n

c .................................................... 61

2.1.8. ánh giá k t qu tính toán nhu c u n
2.2. Tính toán cân b ng n

c...................................... 61

c cho h th ng th y nông Nam Ngh An ...... 62

2.2.1. Quan đi m tính toán ...................................................................... 63
2.2.2. S đ tính toán .............................................................................. 63
2.2.3. D li u đ u vào ............................................................................. 69
2.2.3.1. S li u th y v n...................................................................... 69
2.2.3.2. S li u nhu c u s d ng n

c ................................................ 69

2.2.3.3. S li u v h ch a .................................................................. 72
2.2.4. K t qu cân b ng n
NG 3.

CH

c cho h th ng Nam Ngh An ................... 74

XU T CÁC GI I PHÁP CH NG H N CHO H TH NG

TH Y NÔNG NAM NGH AN .................................................................... 78
3.1. C s khoa h c đ xu t các gi i pháp .................................................. 78
3.1.1. K t qu tính cân b ng n

c .......................................................... 78

3.1.2. Hi n tr ng công trình th y l i đã có ............................................. 78
3.1.3. Hi n tr ng s n xu t........................................................................ 78
3.1.4.Hi n tr ng qu n lý công trình ........................................................ 78
3.2.

xu t các gi i pháp ch ng h n cho vùng nghiên c u....................... 78

3.2.1. Gi i pháp công trình ..................................................................... 78
3.2.2. Gi i pháp nông nghi p .................................................................. 83
3.2.2.1. Nhóm gi i pháp nh m né tránh đi u ki n khô h n ............... 83
3.2.2.2. Nhóm gi i pháp thích ng v i đi u ki n khô h n.................. 86
3.2.3. Gi i pháp t

i ti t ki m n

c ....................................................... 89

3.2.4. Gi i pháp nâng cao đ che ph ..................................................... 91


iv

3.2.5. Nhóm gi i pháp h tr .................................................................. 91
3.2.5.1. Gi i pháp v khuy n nông, khuy n lâm ................................ 91

3.2.5.2. T ng c

ng vai trò c a nhà n

c trong qu n lý s d ng đ t 92

3.2.5.3. T ng c

ng công tác tuyên truy n ......................................... 92

3.2.5.4. Gi i pháp v khoa h c công ngh .......................................... 92
K T LU N VÀ KI N NGH ......................................................................... 94


v

DANH M C B NG, BI U
B ng 1.1.

c tr ng nhi t đ trung bình tháng t i tr m Vinh .......................... 5

B ng 1.2. S gi n ng trung bình tháng, n m t i tr m Vinh ............................ 6
B ng 1.3. L

ng n

c b c h i bình quân tháng t i tr m Vinh ........................ 6

B ng 1.4.

m không khí các tháng t i tr m Vinh ........................................ 7

B ng 1.5. T c đ gió trung bình t i tr m Vinh ................................................. 7
B ng 1.6. L

ng m a tháng, n m trung bình nhi u n m t i tr m Vinh ........... 8

B ng 1.7. Di n tích cây tr ng các lo i n m 2011 ............................................. 8
B ng 1.8. S l

ng gia súc, gia c m vùng nghiên c u ................................... 10

B ng 1.9. S n l

ng th y s n nuôi tr ng và đánh b t .................................... 11

B ng 1.10. Các các khu công nghi p - ti u th công nghi p .......................... 12
B ng 1.11. Th ng kê tình hình t
B ng 1.12. N ng l c t

i ti u vùng l y n

c qua c ng Nam àn . 14

i c a các công trình trong ti u vùng ........................ 16

B ng 1.13. Th ng kê n ng l c t

i c a tr m b m t sông Lam..................... 16

B ng 1.14. Th ng kê n ng l c t

i c a các công trình vùng h u Nam àn.. 17

B ng 1.15. Dân s 4 huy n c a h th ng th y nông Nam Ngh An .............. 18
B ng 1.16. M t s ch tiêu kinh t vùng nghiên c u ...................................... 19
B ng 1.17. i m c p n

c đô th và sinh ho t t p trung vùng nghiên c u .... 21

B ng 1.18. T ng h p hi n tr ng công trình t
B ng 1.19. T ng h p hi n tr ng t

i vùng nghiên c u................. 23

i c a các CT l y n

c tr c ti p Sông C 23

B ng 1.20. C c u kinh t và chuy n d ch c c u kinh t .............................. 24
B ng 1.21. Các đ t h n hán đi n hình

Vi t Nam ........................................ 28

B ng 1.22. Di n tích h n hán n m 2008 ......................................................... 35


vi

B ng 1.23. Di n tích h n hán n m 2009 ......................................................... 37

B ng 1.24. Di n tích h n hán n m 2010 ......................................................... 38
B ng 2.1. Thông s th ng kê .......................................................................... 41
B ng 2.2. Xác đ nh h s thu phóng Kp ......................................................... 41
B ng 2.3. S li u khí t

ng th y v n trung bình nhi u n m t i tr m Vinh.... 42

B ng 2.4. Th i v các lo i cây tr ng c a vùng nghiên c u ............................ 42
B ng 2.5. H s cây tr ng c a m t s lo i cây tr ng chính............................ 42
B ng 2.6. Các ch tiêu c lý c a đ t ................................................................ 43
B ng 2.7.

m trong l p đ t canh tác cho cây tr ng c n ............................ 43

B ng 2.8. Th ng kê k t qu nhu c u n
B ng 2.9. S li u khí t

c giai đo n hi n tr ng..................... 49

ng th y v n n m 2020 c a Ngh An ...................... 51

B ng 2.10. Th ng kê k t qu nhu c u n

c giai đo n 2020 ........................... 53

B ng 2.11. Di n tích nuôi tr ng th y s n hi n t i và đ n n m 2020 .............. 55
B ng 2.12. T ng yêu c u n

c nuôi tr ng th y s n hi n t i và đ n n m 202056

B ng 2.13. Th ng kê yêu c u n
B ng 2.14. T ng yêu c u n

c cho ch n nuôi hi n t i và đ n n m 2020 ...... 57

B ng 2.15. Th ng kê yêu c u n
B ng 2.16. T ng yêu c u n

c cho sinh ho t hi n t i và đ n n m 2020. 58

c cho sinh ho t hi n t i và đ n n m 2020 ....... 58

B ng 2.17. Th ng kê yêu c u n
B ng 2.18. T ng yêu c u n

c cho ch n nuôi hi n t i và đ n n m 2020 57

c cho CN hi n t i và đ n n m 2020 .......... 59

c cho công nghi p hi n t i và đ n n m 2020 .. 59

B ng 2.19. Th ng kê yêu c u n

c cho môi tr

ng hi n t i và đ n n m 202060

B ng 2.20. T ng yêu c u n

c cho môi tr

B ng 2.21. T ng nhu c u n

c t i đ u m i hi n t i và đ n n m 2020........... 61

B ng 2.22. Nhu c u n

ng hi n t i và đ n n m 2020 .... 60

c trên l u v c sông C hi n tr ng ............................ 70


vii

B ng 2.23. Nhu c u n

c trên l u v c sông C giai đo n 2020 .................... 71

B ng 2.24. Thông s c b n các công trình l i d ng t ng h p đã xây d ng . 72
B ng 2.25. Thông s c b n các công trình l i d ng t ng h p d ki n trên l u
v c sông C ..................................................................................................... 73
B ng 2.26. T ng l

ng n

c thi u h t vùng nghiên c u hi n tr ng v i P=85%77

B ng 2.27. T ng l

ng n

c thi u h t vùng nghiên c u n m 2020 v i P=85%77

B ng 3.1. Dung tích tr các kênh vùng Nam Ngh An .................................. 82
B ng 3.2.
Ph l c 1.1.

xu t phát tri n màu và cây công công nghi p ng n ngày chính 84
c tr ng th ng kê m a n m...................................................... 96

Ph l c 1.2. Di n tích cây tr ng chính đ n n m 2020 .................................... 97
Ph l c 1.3. Th ng kê các khu- c m công nghi p đ n n m 2020 .................. 97


viii

DANH M C HÌNH V
Hình 1.1. C c u kinh t n m 2011 vùng nghiên c u .................................... 19
Hình 2.1.

ng t n su t l u l

ng m a t i tr m Vinh ................................. 41

Hình 2.2. K t qu tính yêu c u n

c cho lúa ông Xuân .............................. 48

Hình 2.3. K t qu tính yêu c u n

c cho lúa Hè Thu..................................... 49

Hình 2.4. K t qu tính yêu c u n

c cho ngô v đông................................... 49

Hình 2.5. K t qu tính yêu c u n

c cho lúa ông Xuân n m 2020 ............. 52

Hình 2.6. K t qu tính yêu c u n

c cho lúa Hè Thu n m 2020.................... 52

Hình 2.7. K t qu tính yêu c u n

c cho ngô v đông n m 2020.................. 53

Hình 2.8. S đ tính toán cân b ng n

c l u v c sông C ............................ 67

Hình 2.9. S đ tính toán mô hình Mike Basin l u v c sông C ................... 68
Hình 2.10. K t qu ki m đ nh mô hình t i C a Rào n m 2011...................... 75
Hình 2.11. K t qu ki m đ nh mô hình t i D a n m 2011 ............................. 75
Hình 2.12. K t qu ki m đ nh mô hình t i Qu Châu n m 2011 ................... 76
Hình 2.13. K t qu ki m đ nh mô hình t i Hòa Duy t n m 2011 .................. 76


1

PH N M

U

1. S c n thi t c a đ tài
H n hán là m t hi n t

ng ph bi n h u h t các khu v c đ a lý trên trái

đ t, là d ng thiên tai ph c t p. H n hán không ch nh h
t , xã h i mà còn tác đ ng l n đ n môi tr
nghi p là ngành ch u nh h

ng tr

này ph thu c r t l n vào ngu n n

ng v các m t kinh

ng. Khi h n hán x y ra, nông

c tiên do đ c tr ng c a ngành s n xu t
c.

Sông C là m t l u v c l n

vùng B c Trung B , có di n tích l u v c

27.200 km2 phân b trên lãnh th 2 qu c gia: Vi t Nam và CHDCND Lào.

Vi t Nam sông C n m trên đ a gi i hành chính c a 3 t nh: Ngh An, Hà
T nh, Thanh Hóa. Ph n l u v c sông C thu c đ a ph n t nh Ngh An có di n
tích kho ng 15.030 km2, chi m trên 55% di n tích toàn l u v c, v i dân s
kho ng hi n nay kho ng 2,1 tri u dân sinh s ng, trong đó 90% là dân t c
Kinh. Ngu n n

c sông vào mùa ki t trong nh ng n m g n đây luôn trong

tình tr ng khan hi m n
rõ qua hi n t

ng th

c so v i tr

c đây. S khan hi m n

c đó th hi n

ng xuyên thi u đi n cho dân sinh và các ho t đ ng

công nghi p và nông nghi p. L
n m sau th p h n n m tr

ng m a trong mùa khô liên t c gi m m nh,

c. Cùng v i tác đ ng c a gió Lào nên h n hán t i

khu v c này càng tr lên kh c li t. T i Ngh An t ng l

ng m a mùa khô

2010 ch kho ng 236mm, th p h n n m 2009 là 229mm, m t s vùng th p k
l c nh

Qu nh L u tháng 5 đo đ

c là 42,2mm, T

ng D

ng là 86,5mm.

Theo Báo cáo c a S NN&PTNT Ngh An mùa khô tháng 6 n m 2010 toàn
t nh có 12.689 ha trong s 55.000ha k ho ch lúa Hè Thu không th gieo c y
do thi u n

c. H th ng th y nông Nam Ngh An là m t h th ng l n c a

t nh Ngh An và c ng ch u tác đ ng c a h n hán r t nhi u.


2

Chính vì th vi c nghiên c u nh ng bi n đ ng, tác đ ng c a h n hán và
các gi i pháp ch ng h n hán cho h th ng th y nông Nam Ngh An là r t c n
thi t.
2. M c tiêu c a đ tài
- Nghiên c u đánh giá tình hình h n hán cho h th ng th y nông Nam
Ngh An.

-

xu t các gi i pháp ch ng h n cho h th ng th y nông Nam Ngh

An.
3. Ph m vi nghiên c u
H th ng th y nông Nam Ngh An.
4. Cách ti p c n, ph

ng pháp nghiên c u

4.1. Cách ti p c n
- Ti p c n t ng h p và liên ngành: Hi n nay, m i ngành, m i đ a
ph

ng d

ng nh đang t đ t cho mình các m c tiêu v khai thác, s d ng

và qu n lý tài nguyên n
phát tri n c a m t đ a ph
tài nguyên và môi tr

c theo các ngành riêng. Trong nhi u tr
ng hay m t ngành nào đó đã làm nh h

ng c a m t hay nhi u đ a ph

ng h p,
ng đ n

ng khác ho c các ngành

khác d n đ n mâu thu n và có s tranh ch p nh t đ nh. Vì th , đ gi i quy t
v n đ h n hán c n có ph

ng pháp ti p c n t ng h p và liên ngành, xem xét

nhi u y u t , nh ng m i tác đ ng qua l i l n nhau đ xây d ng c c u ngành
kinh t h p lý, s d ng có hi u qu ngu n tài nguyên n
tr

c và b o v môi

ng. Quá trình này c n có s tham gia c a các nhà chuyên môn

các l nh

v c khác đ nhìn nh n v n đ m t cách t ng h p, toàn di n, tránh nh ng mâu
thu n trong qu n lý và s d ng ngu n tài nguyên n
t .

c trong các ngành kinh


3

- Ti p c n theo nhu c u th c ti n: Th c đ a, đi u tra kh o sát, t ng h p
s li u nh m n m rõ hi n tr ng và tình hình phát tri n c a ngành c ng nh
t ng khu v c, các h sinh thái th y sinh, các h sinh thái ven sông, tình hình

v l ul

ng và m c n

c trong các h th ng sông t i các th i gian khác

nhau.
- Ti p c n t các chính sách, đ nh h
b t và hi u rõ các chính sách và đ nh h

ng, quy ho ch phát tri n: N m

ng phát tri n kinh t xã h i c a các

đ a bàn trên l u v c, các quy ho ch phát tri n vùng, ngành, t nh trong h
th ng sông (h sinh thái, nông lâm ng nghi p, công nghi p, th y l i, giao
thông th y,...) đ hi u rõ và xác đ nh nhu c u n

c và phân b các h sinh

thái nông nghi p theo không gian l u v c.
- Ti p c n có s tham gia c a c ng đ ng: Ti p c n có s tham gia c a
c ng đ ng ng

i dùng n

ch ng h n hán đ

c vào quá trình s d ng tài nguyên n

c b o đ m quy n dùng n

c và phòng

c và chia s ngu n n

c và có

c h i th c s tham gia gánh vác m t ph n trách nhi m c a h . Các quy t
đ nh qu n lý và thông tin ph i đ

c luôn đ

đ l y ý ki n ph n h i và đ th c hi n khi đ
4.2. Ph

c thông báo t i t t c m i ng
c c c ng đ ng ch p thu n.

ng pháp nghiên c u.

- Ph

ng pháp đi u tra, kh o sát th c đ a.

- Ph

ng pháp k th a tài li u.

- Ph

ng pháp phân tích, th ng kê, x lý, đánh giá s li u.

- Ph

ng pháp k t h p gi a nghiên c u chi ti t và nghiên c u t ng th .

5. K t qu đ t đ
-

i

ánh giá đ

c
c tình hình h n hán c a h th ng th y nông Nam Ngh

An.
- Các gi i pháp ch ng h n ph c v s n xu t nông nghi pcho h th ng
th y nông Nam Ngh An.


4

CH

NG 1. I U KI N T

NHIÊN- KINH T XÃ H I C A

H TH NG TH Y NÔNG NAM NGH AN
1.1. V trí đ a lý
H th ng th y nông Nam Ngh An g m toàn b di n tích TP Vinh, th
xã C a Lò, huy n Nam àn, huy n Nghi L c và huy n H ng Nguyên.
- Phía B c giáp l u v c sông Bùng.
- Phía Nam là sông Lam đo n t Ch Chàng đ n C a H i.
- Phía Tây là sông C đo n t Nam àn đ n Ch Chàng.
- Phía ông giáp bi n ông.
1.2.

c đi m đ a hình
a hình h th ng th y nông Nam Ngh An có tính c c b v đ a hình,

vùng cát Nghi L c cao đ t +2,0 ÷ +4,5m t
phía sông C m và nhánh su i Rào

ng đ i b ng ph ng, d c v hai

ng. Khu tr ng nh t là d c kênh Hoàng

C n phía Tây kênh Vinh cao đ ch t + 0,8 ÷ +1,5m.
l i có d ng lòng máng d c t hai phía Tây và
Nghèn. Cao đ ph bi n

ng b ng sông Nghèn

ông đ vào lòng tr ng sông

+1,5 ÷ + 2,0m. Có n i tr ng ven sông Nghèn có

cao đ 0,0 ÷+ 0,5m.
1.3.

c đi m đ a ch t
H th ng th y nông Nam Ngh An thu c l u v c sông C n m trong

mi n u n n p B c b và mi n u n n p Varixêt ông d

ng ranh gi i gi a hai

mi n u n n p là đ i khâu sông Mã. Nh ng nghiên c u m i nh t trong chuyên
kh o “thành h đ a ch t và đ a đ ng h c Vi t Nam 1993” do Nguy n Xuân
Tùng biên t p, x p l u v c sông C n m trong “l nh v c B c b - D
KaTaZia” gi a đai v l c đ a B c Tr

ng T -

ng S n tu i Paleozoi. Th i k tr

c

Cambri đ n Paleozoi s m đ n Paleozoi mu n vùng sông C t n t i ch đ đ i
d

ng vi l c đ a, s

n châu l c đ a, c n l c đ a. Ch đ rift và prerift t n t i


5

trong th i gian Paleozoi mu n đ n Merozoi mu n. T Merozoi mu n phát
sinh các b n tr ng nh mang tính orogen d c theo đ t gãy sông C l p đ y
b i tr m tích l c nguyên v n thô.
c đi m th nh

1.4.

ng

c đi m th nh

ng c a h th ng th y nông Nam Ngh An đ

c

phân b ch y u là lo i đ t th y thành. G m 5 nhóm đ t chính:
- Nhóm đ t cát: phân b ven bi n nh

Nghi L c, th xã C a Lò.

- Nhóm đ t phù sa d c t : phân b các huy n ven sông C , sông La.
- Nhóm đ t m n: ch y u ven c a sông và ven bi n.
- Nhóm phèn m n.
- Nhóm đ t b c màu và bi n đ i do tr ng lúa.
c đi m khí t

1.5.

ng, khí h u

a. Nhi t đ
H th ng th y nông Nam Ngh An có nhi t đ chia làm hai th i k rõ r t.
- Mùa đông có th tính t tháng 11 đ n tháng 3 n m sau trùng v i th i
k ho t đ ng m nh c a kh i không khí l nh l c đ a Châu Á. Nhi t đ th p
nh t là tháng 1. Chênh l ch nhi t đ ngày trong mùa đông t 60C đ n 80C.
- Mùa hè có th tính b t đ u t tháng 4 đ n tháng 10 khi kh i không khí
xích đ o - Thái Bình D

ng nh h

ng l n t i l u v c. Nhi t đ trung bình

ngày các tháng mùa l đ t t 260C - 280C. Tháng có nhi t đ cao nh t là
tháng 7. Chênh l ch nhi t đ trong ngày v mùa l đ t t i 12-140C.
c tr ng nhi t đ trung bình tháng t i tr m Vinh

B ng 1.1.

n v : 0C
Tháng

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12 N m

Vinh 17,1 17,7 20,4 23,9 27,6 29,2 29,6 28,5 26,7 24,4 21,4 18,5 23,8

Ngu n: Quy ho ch th y l i t nh Ngh An đ n n m 2020
b. B c x


6

Theo tài li u đo đ c, s gi n ng trung bình n m c a h th ng th y
nông Nam Ngh An bi n đ ng t 1.500 ÷1.800 gi /n m. L

ng b c x nhi t

t ng đ t bình quân 120÷130 Kcad/cm2 n m. S gi n ng trung bình và l

ng

b c x l n trên l u v c là đi u ki n thu n l i đ phát tri n s n xu t nông lâm
ng nghi p trên l u v c.
B ng 1.2. S gi n ng trung bình tháng, n m t i tr m Vinh
n v : gi
Tháng
Vinh

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

N m

72,3 48 63,8 132 213 186 206 167 152 135 94,8 87,5 1557

Ngu n: Quy ho ch th y l i t nh Ngh An đ n n m 2020
c. B c thoát h i n

c

Tr m Vinh đo b c thoát h i n

c b ng thi t b GGI-3000 l

ng n

c

b c h i bình quân n m 954 mm/n m.
B ng 1.3. L

ng n

c b c h i bình quân tháng t i tr m Vinh
n v : mm

Tháng

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

Vinh 39,4 28,9 35,5 54,1 110,0 155 180 121 65,6 59,9 54,7 50,5

N m
954

Ngu n: Quy ho ch th y l i t nh Ngh An đ n n m 2020
Tháng 7 có l

ng b c h i l n nh t đ t 180 mm/tháng. Tháng có l

ng

b c h i nh nh t là tháng 2 ch đ t 28,9 mm/tháng. B c h i 4 tháng l n nh t
là tháng 5, tháng 6, tháng 7, tháng 8; t ng l
g n 60% t ng l

ng b c h i n m. B c h i ngày l n nh t t i Vinh đ t t i 5,4

mm/ngày.
d.

ng b c h i đ t t i 541mm chi m

m không khí


7

mt
có đ

ng đ i trung bình nhi u n m bi n đ ng t 82 ÷ 85%, tháng

m th p nh t là tháng 7; tháng có đ
B ng 1.4.

m cao là tháng 1, tháng 2, tháng 3.

m không khí các tháng t i tr m Vinh
nv:%

Tháng

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

12 N m

11

Vinh 90,0 91,0 99,0 88,0 82,0 76,0 74,0 80,0 87,0 86,0 89,0 89,0 85,0

Ngu n: Quy ho ch th y l i t nh Ngh An đ n n m 2020
e. Gió và bão
- T tháng 4 ÷ 10 th nh hành là gió ông Nam, t c đ gió bình quân 1,5 ÷
3,0 m/s. Gió th i t ngoài bi n vào mát m , hay có m a. Xen k gió Tây Nam
th i (gió Lào) t ng đ t 3 ÷ 5 ngày, gió nóng gây khô h n.
- T tháng 11 đ n tháng 3 n m sau gió mùa

ông B c th i là ch y u,

t c đ gió 1,9 ÷ 2,5 m/s. Gió rét, l nh, hanh, vùng đ ng b ng th
theo m a d m, vùng núi cao nh ng n m rét đ m có s
T tháng 8 ÷ 10 hàng n m th

ng mu i.

ng có bão xu t hi n, Ngh An trung

bình 1 ÷ 1,5 c n bão/n m, đ b vào đ t li n th
tr n t i c p 12. Bão đ b th

ng kèm

ng x y ra t i c p 9, 10, có

ng kèm theo m a l n trên di n r ng, c

m nh, tri u bi n dâng cao nên gây úng, l t cho vùng đ ng b ng, s t l , l

ng đ
ng,

l quét cho vùng mi n núi, vùng ven bi n đ t đai b nhi m m n, tài s n b
cu n trôi.
B ng 1.5. T c đ gió trung bình t i tr m Vinh
n v : m/s
Tháng

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

N m

Vinh

1,9

1,8

1,9

2,0

2,2

2,5

2,7

2,0

1,7

1,9

1,8

1,8

2,0

Ngu n: Quy ho ch th y l i t nh Ngh An đ n n m 2020


8

f. M a
Do nh h

ng c a khí h u gió mùa, l

ng m a phân b không đ u

theo không gian và th i gian. T tháng12÷ 4 n m sau th
m a ch chi m 20 ÷ 25% t ng l

ng ít m a, l

ng

ng m a.

T tháng 5 ÷ 11 là mùa m a, đ c bi t là các tháng 9, tháng 10, tháng
11; do nh h

ngc a áp th p, bão, kèm theo m a l n di n r ng, l

th i k này chi m 50 ÷ 60% t ng l

ng m a c n m, l

ng m a

ng m a đo đ

c

tr m Vinh nh sau:
B ng 1.6. L

ng m a tháng, n m trung bình nhi u n m t i tr m Vinh
n v : mm

Tháng

1

Vinh

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

N m

12

53,7 41,5 48,9 67,5 136,0 114,7 117,1 200,9 495,6 540,8 179,3 68,2 2064

Ngu n: Quy ho ch th y l i t nh Ngh An đ n n m 2020
1.6. Hi n tr ng s n xu t nông nghi p
1.6.1. Ngành tr ng tr t
S n l

ng l

ng th c liên t c t ng qua các n m, n m 2011 đ t

50.410t n, chi m 20,66% s n l
quân đ u ng

ng toàn t nh Ngh An. L

ng th c bình

i đ t 435,2kg (bình quân toàn t nh Ngh An 398kg), t ng so

v i n m 2007 là 18,4kg/ng

i (416,8kg/ng

i).

B ng 1.7. Di n tích cây tr ng các lo i n m 2011
n v : ha
Huy n

Lúa

Ngô

Khoai
lang

S n

L c

V ng

Cam

Nhãn

V i

T ng c ng

42122

8981

1203

665

7672

2227

261

935

185

1

Nghi L c

14384

3377

523

189

4065

1433

71

20

31

2

Nam àn

12911

4480

488

476

1755

199

116

54

111

TT


9

TT

Huy n

Lúa

Ngô

Khoai
lang

S n

L c

V ng

Cam

Nhãn

V i

3

H ng
Nguyên

11433

539

138

565

73

65

19

40

4

Vinh

3004

241

54

974

332

3

0

0

5

C a Lò

390

344

152

313

190

6

2

3

Ngu n: Niên giám th ng kê t nh Ngh An n m 2011
C c u cây tr ng, c c u mùa v đ

c chuy n d ch đúng h

ng, di n

tích lúa gi m, di n tích ngô t ng, nh t là ngô v đông trên đ t hai lúa. S n
l

ng lúa t ng đ u qua các n m m c dù di n tích gi m nh n ng su t t ng

nhanh, n m 2010 đ t trên 172.957t n, n m 2011 đ t 215.507t n. S n l

ng

ngô c ng t ng do di n tích và n ng su t ngô đ u t ng nhanh, n m 2011 đ t
34.044t n.
1.6.2. Ngành ch n nuôi
Trong nh ng n m qua, ngành ch n nuôi đ t t c đ phát tri n nhanh v
c s l

ng và ch t l

ng đàn. N m 2011 các huy n thu c h th ng th y

nông Nam Ngh An có s l
l n gi m. Các ch

ng Zê-bu hóa, bò th t ch t l

ng n c… đã góp ph n c i t o, nâng c p ch t l

hi u qu kinh t cho ng

ng cao, ch

ng trình

ng trình l n

ng đàn nên đã nâng cao

i ch n nuôi. M t s mô hình s n xu t ch n nuôi

tiên ti n, v i quy mô v a và l n đó đ
qu đ t đ

ng đàn bò,

ng trình d án ch n nuôi do t nh đ u t nh : ch

c i t o đàn bò theo h
h

ng đàn trâu và gia c m t ng, s l

c hình thành và phát tri n. Nh ng k t

c đó góp ph n đ a t tr ng giá tr s n xu t c a ch n nuôi trong

t ng GTSX nông nghi p các huy n thu c h th ng th y nông Nam Ngh An
đ t 40,15% (theo niên giám th ng kê t nh Ngh An n m 2011)


10

B ng 1.8. S l

ng gia súc, gia c m vùng nghiên c u
n v : con

Trâu

T
T

L n

Bò

Gia c m

Huy n

2009

2011

2009

2011

2009

T ng c ng

29581

30223

83062

77207

195692

164445 2990000 3260000

2011

2009

2011

1

Nghi L c

9843

9611

27232

26705

70146

65060

965000

1017000

2

Nam àn

10344

10826

26403

24514

55265

47940

737000

883000

3

H ng Nguyên

8155

8660

19555

18550

40934

30178

851000

924000

4

Vinh

1218

1108

7722

6279

25355

18452

368000

356000

5

C a Lò

21

18

2150

1159

3992

2815

69000

80000

Ngu n: Niên giám th ng kê t nh Ngh An n m 2011
1.6.3. Nuôi tr ng th y s n
Trong nh ng n m qua, s n l
nhanh, s n l

ng khai thác th y s n không ng ng t ng

ng khai thác n m 2009 là 11.756t n, n m 2011 là 13.100t n.

Tuy nhiên, s n l

ng nuôi tr ng l i gi m, n m 2009 đ t 10.691t n, n m 2011

gi m còn 9.862t n. Ch t l

ng s n ph m đ

kinh t cao t ng nhanh, nh s n l

c nâng cao, s n ph m có giá tr

ng tôm sú, cá rôphi, cá tra, ch, baba,....

Tuy di n tích nuôi tr ng gi m nh ng n ng su t nuôi tr ng thu s n có s phát
tri n khá, n ng su t nuôi tr ng thu s n bình quân toàn t nh đ t 1,06 t n/ha,
t c đ t ng tr

ng bình quân 5 n m đ t 3%/n m; nhi u hình th c nuôi đ t

n ng su t khá cao, nh nuôi cá rô phi th

ng ph m đ t 4-5 t n/ha m t s mô

hình đ t n ng su t 10-15 t n/ha; nuôi cá trong ao h nh đ t tên 2 t n/ha; nuôi
tôm sú thâm canh đ t bình quân trên 1,5 t n/ha, có nhi u h nuôi đ t n ng
su t t 3-4 t n/ha, đ c bi t có h nuôi đ t 10 t n/ha đ i v i tôm Sú và 18
t n/ha đ i v i tôm he chân tr ng.


11

B ng 1.9. S n l

ng th y s n nuôi tr ng và đánh b t
nv:t n
Nuôi tr ng

Khai thác

Huy n

TT

T ng c ng

2009

2011

2009

2011

11756

13100

10691

9862

1

Nghi L c

3626

3672

2234

2331

2

Nam àn

922

1132

3815

3530

3

H ng Nguyên

353

432

3132

2474

4

Vinh

85

146

1435

1394

5

C a Lò

6770

7718

75

133

Ngu n: Niên giám th ng kê t nh Ngh An n m 2011
1.7. Hi n tr ng công nghi p
Công nghi p vùng nghiên c u là vùng có t c đ phát tri n nhanh v i
quy mô l n. Có các ngành công nghi p: công nghi p n ng, công nghi p ch
bi n gia công và công nghi p s n xu t hàng tiêu dùng. Hi n t i có khu công

nghi p Nam C m:

a đi m xây d ng c a khu công nghi p t i các xã Nghi

Long, Nghi Thu n, Nghi Xá, Nghi Quang, thu c huy n Nghi L c. V i quy
mô di n tích đ
(n m trên tr c đ

c quy ho ch 100 ha; có v trí h t s c thu n l i v giao thông,
ng qu c l 1A; cách c ng bi n C a Lò 6 km; có đ

B c Nam đi qua và cách ga đ

ng s t

ng s t Quán Hành 2km; cách sân bay Vinh

12km), khu công nghi p Nam C m có đ y đ các y u t đ tr thành m t khu
công nghi p l n; đáp ng đ

c yêu c u c a các d án có quy mô l n mà t nh

Ngh An đang kêu g i các nhà đ u t trong và ngoài n

c đ u t xây d ng

nh : Nhà máy (NM) ch bi n b t gi y 130.000 t n/n m, NM s n xu t máy
nông nghi p 2.000 máy/n m, NM s n xu t t m l p công ngh cao 2.000.000
m2/n m, NM s n xu t g ch không nung 15.000.000 viên/n m, NM s n xu t
nh a dân d ng 10.000 t n/n m, NM s n xu t xi m ng tr ng 20 v n t n/n m.

12

ng th i khu công nghi p c ng quy ho ch đ phát tri n các ngành công
nghi p nh : Cán thép, luy n kim, ch t o c khí, l p ráp ô tô, hóa ch t, phân
bón, ch bi n g , dày da, ch bi n l

ng th c th c ph m, ch bi n khoáng

s n, s n xu t hàng tiêu dùng và hàng xu t kh u khác.
B ng 1.10. Các các khu công nghi p - ti u th công nghi p
TT

Tên các khu công nghi p

a đi m

1

Khu công nghi p B c Vinh

Tp. Vinh

60,6

2

Khu công nghi p Nam C m

Tp. Vinh

100

3

H ng L c

Tp. Vinh

8,9

4

H ng ông

H ng Nguyên

39,5

ng Th ch

Nghi L c

20,0

6

ng Tr

Nghi L c

20,1

7

ng M n

Nam àn

16,0

8

H ng Tây

H ng Nguyên

30,0

9

C aH i

C a Lò

20,0

Tr

5

Quy mô (ha)

Ngu n: Quy ho ch th y l i t nh Ngh An đ n n m 2020
1.8. Hi n tr ng th y l i
1.8.1. Ti u vùng s d ng n

c h th ng t

i Nam - H ng - Nghi

- Quá trình xây d ng và khai thác công trình:
H th ng thu l i Nam - H ng - Nghi đ

c kh i công xây d ng n m

1936 đ n 1941, do chi n tranh th gi i l n th hai nên d ng l i. Hoà bình l p
l i đ n n m 1958 ti p t c xây d ng hoàn thi n h th ng công trình g m các
h ng m c chính.
+ C ng Nam

àn l y n

c sông Lam vào h th ng, c ng 4 c a chi u

r ng m i c a B1 = 2m, m t c a âu thuy n r ng B2 = 5m, m c n

c thi t k

13

th

ng l u 1,05m, h l u 0,903m, cao đ đáy c ng -1,3m, l u l

Qtk = 26,1m3/s, l u l

ng thi t k

ng l n nh t qua c ng Qmax = 33,67m3/s.

+ C ng B n Thu : nhi m v c ng ng n m n, gi ng t, tiêu úng vùng
Nam - H ng - Nghi - Vinh, c ng có 8 c a, m i c a r ng B1 = 4m, đóng m
t đ ng, m t c a van cung r ng B2 = 5m, đ đi u ti t m c n

c trong đ ng

và m t c a âu thuy n r ng B3 = 5m, cao trình đáy c ng -2,5m, l u l

ng

thi t k tiêu Q = 256m3/s.
+ H th ng kênh d n t

i tiêu k t h p g m kênh th p dài 23km, kênh

Vinh dài 5,8km, kênh Gai dài 17,75km, kênh Hoàng C n dài 13,46km.
+ 18 tr m b m đi n ph c v t

i Nam

àn, Nghi L c, H ng Nguyên

và thành ph Vinh.
Quá trình v n hành khai thác đã đào thêm tuy n kênh Lam Trà dài
11,3km, kênh Lê Xuân

ào dài 5km k t h p t

i tiêu, c ng ng n m n, gi

ng t, tiêu úng tháo l Nghi Quang và xây d ng thêm nhi u tr m b m nh
trong khu v c, nh ng v n ch a đáp ng đ

c yêu c u t

i cho cây tr ng.

- Hi n tr ng công trình:
+ C ng Nam

àn: Th i gian v n hành tr i qua hai cu c chi n tranh,

c ng b máy bay ném bom nhi u l n, h h ng n ng. Tuy đã đ
nhi u l n nh ng không tri t đ nên b t c ng b rò r n

c khi n

c s a ch a
c sông lên

cao, b ch u l c, c a van s 1, 2 b mòn, r , c a c ng s 1 khi v n hành b
l ch nghiêng. H th ng đóng m c a c ng đ

c đi n khí hoá, nh ng khi đóng

đi n sinh ti ng n m nh.
+ C ng B n Thu : C ng ng n m n, gi ng t, tiêu úng tháo l đ m b o
cho các tr m b m H ng Nguyên ho t đ ng mà không b
đ

c tu s a nâng c p, h th ng đóng m đã đ

đóng m bình th

ng.

nh h

ng m n, đã

c đi n khí hoá, các ho t đ ng


14

+ C ng Nghi Quang: Xây d ng t 1992 đ n 1997 kh u đ c ng 54m,
(12 khoang, m i khoang r ng 4m, m t âu thuy n r ng 6m). Nhi m v ng n

m n, gi ng t và tiêu úng tháo l Q tk = 275m3/s. Do làm vi c trong đi u ki n
n

c m n nên cánh c a, tr c ngang ph i tu s a th

ng xuyên, công tác qu n

lý v n hành c ng r t ph c t p.
+ H th ng kênh d n chính: kênh Th p, kênh Vinh, kênh Gai dài
48,8km, đ

c n o vét, tu s a d n n

kênh Lam Trà ch a đ

ct

i đ m b o, kênh Hoàng C n và

c tu s a, n o vét, trong đó kênh Lam Trà đo n qua

Nam Cát b cát ch y, kênh Hoàng C n b bèo tây c n dòng nên nh ng th i k
m cn

c th p kênh Lam Trà và Hoàng C n d n n
+ Toàn vùng hi n có 232 tr m b m l y n

kênh 805,7km đã kiên c hoá đ

ct

i không đ .

c h th ng, t ng chi u dài

c 413,2km, còn 392,5km kênh ch a đ

c kiên

c hoá.
Trong đó có tr m Th S n di n tích t

i 240ha/3.550ha thi t k , chi u

dài kênh đã kiên c 52,7km, ch a kiên c 4,0km, nh ng kênh kiên c ch t
l

ng kém, m t n

c l n, h th ng kênh nhánh thi u do v y n

ru ng khó kh n, hi u qu th p. Tr m b m 16B (H ng

cđ nm t

ông), di n tích th c

t

i 900ha/2.450ha, chi u dài kênh đã kiên c 15km. Kênh đã kiên c ch t

l

ng kém, kênh ch a kiên c thi u, kênh nhánh t

m t ph n t n th t do kênh ch t l

i thi u nên n

c b m lên

ng kém, m t ph n thi u kênh không v đ n

m t ru ng, nên hi u qu th p.
- Hi n tr ng t

i:

B ng 1.11. Th ng kê tình hình t
TT
1

Huy n
Nam àn

i ti u vùng l y n

c qua c ng Nam àn

S tr m

b m

Công su t
(m3/h)

Di n tích
thi t k
(ha)

Di n tích
th c t i
(ha)

74

116.640

5.598

5.062,2


15

2

H ng Nguyên

72

120.780

5.563

4.057,1

3

Nghi L c

62

100.040

8.680

4.953,7

4

Thành ph Vinh

24

37.600

4.481

1.860,3

T ng

232

375.060

24.322

15.933,3

- ánh giá tình hình t
+ Kênh m

i và nh ng t n t i:

ng các tr m b m đ u t kiên c hoá t c đ ch m.

+ Các tr m b m m i xây d ng nh Th S n, 16B (H ng
d ng không đ ng b , ch t l

ng kênh m

ng đ

ông) xây

c kiên c kém, t

i hi u

qu th p.
+ Vùng màu B c đ
C a Lò ch a đ

ng Quán Hành đi ch S n và vùng màu th xã

c b trí công trình khép kín t

i.

1.8.2. Ti u vùng vách núi Tây Nam àn, Nghi L c
- Hi n tr ng công trình:
Vùng vách núi

i Hu ,

i V c đã xây d ng 93 h ch a trong đó có

17 h dung tích trên 1x106 m3, 76 h ch a có dung tích nh h n 1x106 m3
n

c, t ng l u v c h ng n

c 154,3km2, t ng dung tích 44,7x1x106 m3 n

có 141km kênh đã kiên c hoá 62km. Di n tích đ

ct

c,

i 3002,1 ha/5846,1

ha đ t 51,3%.
i b ph n các h đã v n hành h n 30 n m, s d ng nhi u ngu n v n
khác nhau, h nh ch y u s d ng v n t có c a đ a ph
ngân hàng, h u h t ch a công trình nào đ

c tu s a, nâng c p, còn xây d ng

thì không đ ng b nên t n th t l n, hi u qu t
- Hi n tr ng t

i:

ng và vay v n

i th p.


16

B ng 1.12. N ng l c t

i c a các công trình trong ti u vùng
Di n tích (ha)
Thi t k
Th c t i
1.602,0
743,8

3.719,1
2.023,6
525,0
235,3
5.846,1
3.002,7
c ti p b T sông Lam

S công
trình

Huy n

TT

Huy n Nam àn
Huy n Nghi L c
Huy n H ng Nguyên
T ng
1.8.3. Ti u vùng các tr m b m l y n
1
2
3

41
48
4
93
c tr

Ti u vùng có 23 tr m b m (42 máy b m) di n tích th c t
ha/ 3.030 ha thi t k , t

i đ t 1.927,4

i đ t t l 64,2%, công su t thi t k 36.140 m3/h.

- Hi n tr ng công trình:
Do bi n đ i dòng ch y nên mùa ki t m t s tr m khó l y n

c mà ph i

kh i dòng, mùa l h u h t b hút các tr m đ u b b i l ng, t ng chi u dài
kênh m

ng 51,8km đã kiên c đ

c 20,24km còn 31,6km ch a đ

c . Công tác qu n lý v n hành phân ph i n

c kiên

c ch a t t d n đ n hi u qu t

i

ch a cao.
- Hi n tr ng t

i:

B ng 1.13. Th ng kê n ng l c t
Huy n

TT

i c a tr m b m t sông Lam
Di n tích t

S tr m
b m

Thi t k

i (ha)
Th c t

1

Huy n Nam àn

7

1.098

646,4

2

Huy n H ng Nguyên

14

1.825

1.231,2

3

Thành ph Vinh

2

107

49,8

T ng

23

3.030

1.927,4

i

1.8.4. Ti u vùng h u sông Lam c a Nam àn
ây là vùng h ch m l c a sông C , hi n có 15 h ch a nh , và 30

tr m b m l y n

c sông Lam và các khe su i ph c v

3.573,4ha thi t k đ t 68,9%.

t

i 2.461,7ha/


17

- Hi n tr ng công trình:
ây là vùng th

ng xuyên b l l t, nên b hút tr m b m sau l đ u

ph i n o vét do b i l ng, kênh m

ng đ t b s t l , h h ng, kênh đã kiên c

ph i n o vét do b i l ng, công tác qu n lý t
kênh và thi u n

i ch a t t gây lãng phí n

cđ u

c cu i kênh. H th ng kênh m t ru ng thi u nghiêm tr ng.

Công trình đ u m i đã làm vi c lâu ngày nên h ch a, tràn x l h u h t b s t
mái, xu ng c p. Tr m b m ch có tr m b m Nam

ông m i đ

c tu s a,

nâng c p còn h u h t nhà tr m, máy móc đ u b s t mái, xu ng c p.
- Hi n tr ng t

i:

B ng 1.14. Th ng kê n ng l c t
TT H ng m c

S công
trình

i c a các công trình vùng h u Nam àn

Công
su t tr m
(m3/h)

1

H ch a

15

2

Tr m b m

30

43.070

T ng

45

43.070

* ánh giá t ng h p đánh giá k t qu t
Ti u vùng

TT

L u
v c
(km2)
22,3

22,3

Dung
tích
(106m3 )

1,8

Di n tích t
Thi t k

1,8

i (ha)

Th c t

i

447,0

209,7

3.126,4

2.252,0

3.573,4

2.461,7

i h th ng th y nông Nam Ngh An
S công
trình

Di n tích t

Thi t k

i (ha)
Th c t

i

2

L y n c sông Lam qua c ng Nam
àn
Vách núi phía Tây Nam àn-Nghi L c

3

B m tr c ti p t sông Lam

23,0

2.923,0

1.878,6

4

Vùng h u sông Lam Nam àn

45,0

3.573,4

2.461,7

393,0

36.664,5

23.276,3

1

T ng

So v
So v
So v
S l

232,0

24.322,0

15.933,3

93,0

5.846,1

3.002,7

i di n tích thi t k , th c t i đ t 63,5%.
i đ t s n xu t hàng n m th c t i đ t 70,9%.
i đ t s n xu t nông nghi p th c t i đ t 57,2%.
ng kênh t i đ c kiên c hoá 645,7 km.