Nghiên cứu ảnh hưởng của các yếu tố khí tượng đến định mức tiêu hao điện năng của các trạm bơm tưới tại huyện chí linh, tỉnh hải dương

B GIÁO D C VÀ ÀO T O
TR

B NÔNG NGHI P VÀ PTNT

NG

I H C THU L I

NG TH Y N

NGHIÊN C U NH H
T

NG

N

NG C A CÁC Y U T

KHÍ

NH M C TIÊU HAO I N N NG C A

CÁC TR M B M T

I T I HUY N CHÍ LINH,

T NH H I D

NG

LU N V N TH C S

Hà N i - 2014


B GIÁO D C VÀ ÀO T O
TR

B NÔNG NGHI P VÀ PTNT
NG

I H C THU L I

NG TH Y N

NGHIÊN C U NH H
T

NG

N

NG C A CÁC Y U T

NH M C TIÊU HAO I N N NG

C A CÁC TR M B M T

I T I HUY N CHÍ LINH,

T NH H I D

NG

Chuyên ngành : Quy ho ch và Qu n lý tài nguyên n
Mã s

: 60-58-02-12

LU N V N TH C S

Ng

ih

KHÍ

ng d n khoa h c: TS. Nguy n Quang Phi

Hà N i - 2014

c


L I TÁC GI
Sau m t quá trình nghiên c u, đ n nay lu n v n th c s v i đ tài:
“Nghiên c u nh h ng c a các y u t khí t ng đ n đ nh m c tiêu hao đi n
n ng c a các tr m b m t i t i huy n Chí Linh, t nh H i D ng” đã đ c
hoàn thành v i s n l c c a b n thân và s giúp đ c a các th y, cô giáo, b n

bè và đ ng nghi p.
Tác gi xin Trân tr ng c m n các th y, cô giáo Tr ng i h c Thu l i
cùng toàn th các th y cô giáo trong b môn đã truy n đ t ki n th c m i trong
quá trình h c t p c ng nh giúp đ tác gi r t nhi u trong quá trình làm lu n v n
t i tr ng.
Tác gi xin bày t lòng bi t n sâu s c t i Th y giáo TS. Nguy n Quang Phi
ng i đã tr c ti p, t n tình ch b o, h ng d n tác gi trong su t quá trình th c hi n,
tác gi xin bày t lòng bi t n chân thành nh t đ n Th y giáo TS. Lê V n Chín đã
t n tình giúp đ , ch b o tác gi đ tác gi có th hoàn thành lu n v n này.
Tác gi xin chân thành c m n s t o đi u ki n c a lãnh đ o Vi n B m và
thi t b Th y L i đã t o m i đi u ki n thu n l i đ tác gi có đi u ki n h c t p,
nghiên c u chuyên sâu, nâng cao trình đ chun mơn nghi p v nh m hồn
thành t t h n n a nghi m v trong l nh v c đang công tác.
Cu i cùng, tác gi xin chân thành c m n gia đình, b n bè và đ ng nghi p
đã luôn đ ng viên, giúp đ tác gi trong quá trình làm lu n v n.
ây là l n đ u tiên nghiên c u khoa h c, v i th i gian và ki n th c có
h n, ch c ch n khơng tránh kh i nh ng khi m khuy t, tác gi r t mong nh n
đ c nhi u ý ki n góp ý c a các th y cơ giáo, các cán b khoa h c và đ ng
nghi p đ lu n v n đ c hoàn thi n h n.
Xin chân thành c m n!
Hà N i, tháng 12 n m 2014
Tác gi

ng Th Y n


L I CAM OAN
Tên tôi là

ng Th Y n, tôi cam đoan đây là cơng trình nghiên c u c a

riêng tôi. Nh ng n i dung và k t qu trình bày trong Lu n v n là trung th c và
ch a đ

c ai công b trong b t k cơng trình khoa h c nào, n u vi ph m tơi xin

ch u hồn tồn trách nhi m.

Tác gi

ng Th Y n


i
M CL C
M

U .....................................................................................................................1

I. TÍNH C P THI T C A
II. M C ÍCH C A

TÀI........................................................................1

TÀI .................................................................................2

III. CÁCH TI P C N VÀ PH

NG PHÁP NGHIÊN C U ...............................2

1. Cách ti p c n .................................................................................................................. 2
2. Ph ng pháp nghiên c u .............................................................................................. 2
IV. K T QU D

KI N

T

C ..................................................................3

V. N I DUNG C A LU N V N .........................................................................3
CH

NG 1: T NG QUAN NGHIÊN C U.............................................................4

1.1.T ng quan v nghiên c u đ nh m c đi n n ng .................................................4
1.2.T ng quan v qu n lý khai thác tr m b m ........................................................5
1.2.1.T ng quan v tình hình qu n lý khai thác cơng trình th y l i ............................... 5
1.2.2.T ng quan v đ nh m c qu n lý cơng trình th y l i, đ nh m c tiêu th đi n n ng
............................................................................................................................................. 7
1.3.T ng quan v vùng nghiên c u .........................................................................8
1.3.1. i u ki n t nhiên ..................................................................................................... 8
1.3.2. i u ki n kinh t – xã h i ....................................................................................... 11
1.3.3.Hi n tr ng h th ng th y l i và hi n tr ng qu n lý khai thác ............................. 12
CH

NG 2: XÁC

NH NHU C U N

2.1. Tính tốn các đ c tr ng khí t
2.1.1.

C .........................................................22

ng ..................................................................22

c đi m khí t ng................................................................................................ 22

2.1.2. Tính tốn các y u t khí t ng.............................................................................. 25
2.2. Tính tốn nhu c u n

c cho các lo i cây tr ng ..............................................34

2.2.1. Tài li u tính tốn, ngun lý và ph ng pháp tính tốn...................................... 34
2.3. T ng h p m c t
CH

i cho cây tr ng ng v i nhi t đ trung bình nhi u n m ...45

NG 3: NGHIÊN C U XÁC

NH

NH M C TIÊU HAO I N T

I 47

3.1. Phân tích và phân nhóm các lo i tr m b m....................................................47
3.1.1. M c tiêu c a vi c xây d ng đ nh m c tiêu hao n ng l ng đi n t i ............... 47

ii
3.1.2.

c đi m xây d ng đ nh m c tiêu hao n ng l ng đi n t i ............................ 47

3.1.3 Phân nhóm máy b m .............................................................................................. 48
3.1.4. Ph ng pháp xây d ng đ nh m c kinh t k thu t trong công tác qu n lý khai
thác cơng trình th y l i .................................................................................................... 49
3.2. Tính toán xác đ nh đ nh m c tiêu hao đi n n ng b m t

i ............................50

3.2.1. Ph ng pháp xây d ng đ nh m c tiêu hao n ng l ng đi n cho tr m b m t i
........................................................................................................................................... 50
3.2.2. N i dung tính tốn m c tiêu hao đi n n ng cho tr m b m t i......................... 52
CH

NG 4:

N

NH H

NG C A S

NH M C TIÊU HAO

THAY

I CÁC Y U T

I N N NG B M T

KHÍ T

NG

I VÀ GI I PHÁP NÂNG

CAO HI U QU QU N LÝ, KHAI THÁC ...........................................................68
4.1. Xác đ nh đ nh m c n

ct

c a s thay đ i các y u t khí t

i m t ru ng vùng nghiên c u d

i nh h

ng

ng .....................................................................68

4.1.1. Phân tích nh h ng c a các y u t khí t ng đ n đ nh m c n c t i m t
ru ng vùng nghiên c u .................................................................................................... 68
4.1.2.

nh m c n c t i m t ru ng d i nh h ng c a l ng m a...................... 68

4.1.3.

nh m c n c t i m t ru ng d i nh h ng c a nhi t đ ........................... 72

4.1.4.

nh m c n c t i m t ru ng d i nh h ng c a đ

4.1.5.

nh m c n c t i m t ru ng d i nh h ng c a t c đ gió ....................... 81

4.1.6.

nh m c n c t i m t ru ng d i nh h ng c a s gi n ng ................... 85

4.2. Xác đ nh đ nh m c tiêu hao đi n n ng d
y u t khí t

i nh h

m.............................. 77

ng c a s thay đ i các

ng .....................................................................................................89

4.2.1. Phân tích các y u t

nh h ng đ n đ nh m c tiêu hao đi n n ng b m t i ... 89

4.2.2. nh h ng c a m a đ n đ nh m c m c tiêu hao đi n n ng b m t i.............. 89
4.2.3. nh h ng c a nhi t đ đ n đ nh m c m c tiêu hao đi n n ng b m t i........ 94
4.2.4. nh h ng c a đ

m đ n đ nh m c m c tiêu hao đi n n ng b m t i ........... 97

4.2.5. nh h ng c a t c đ gió đ n đ nh m c m c tiêu hao đi n n ng b m t i... 100
4.2.6. nh h ng c a s gi n ng đ n đ nh m c m c tiêu hao đi n n ng b m t i 103
4.3. Gi i pháp nâng cao hi u qu qu n lý, khai thác cơng trình th y l i ............107


iii
4.3.1. Gi i pháp cơng trình............................................................................................ 107
4.3.2. Gi i pháp phi cơng trình ..................................................................................... 109
K T LU N VÀ KI N NGH .................................................................................112
K T LU N .........................................................................................................112
KI N NGH .........................................................................................................113
TÀI LI U THAM KH O .......................................................................................115


iv
DANH M C B NG
B ng 2.1. Nhi t đ trung bình tháng và n m các tr m Chí Linh, H i D

ng ..........22

B ng 2.2.

mt

ng đ i trung bình t i tr m Chí Linh .........................................23

B ng 2.3. L

ng m a trung bình n m t i tr m Chí Linh .........................................24

B ng 2.4. S gi n ng trung bình n m t i tr m Chí Linh .........................................24
B ng 2.5. B c h i trung bình tháng ..........................................................................24
B ng 2.6. T c đ gió trung bình tháng t i tr m nghiên c u .....................................25
B ng 2.7 K t qu tính tốn các thơng s th ng kê X , Cv,Cs ..................................32
B ng 2.8 B ng th ng kê ch n mơ hình m a đi n hình .............................................32
B ng 2.9. Mơ hình m a v chiêm .............................................................................33
B ng 2.10. Mơ hình m a phân ph i l i ng v i t n su t thi t k P=75% ................34
B ng 2.11. Th i v vây tr ng ...................................................................................35
B ng 2.12. Di n tích canh tác ...................................................................................35
B ng 2.13.

m đ t canh tác .................................................................................35

B ng 2.14. Th i k sinh tr

ng và h s cây tr ng c a lúa.....................................35

B ng 2.15. Th i k và h s cây tr ng c a cây tr ng c n .......................................36
B ng 2.16. Chi u sâu b r c a cây tr ng c n .........................................................36
B ng 2.17. Ch tiêu c lý c a đ t ..............................................................................37
B ng 2.18. T ng h p m c t

id

ng cho cây lúa v chiêm ..................................44

B ng 2.19. M c t

i cho lúa mùa (m3/ha) ...............................................................44

B ng 2.20. M c t

i cho Ngô v chiêm (m3/ha) .....................................................45

B ng 2.21. M c t

i c a cây đ u t

B ng 2.22. M c t

i cho Khoai v đông (m3/ha) ....................................................45

B ng 2.23. T ng m c t

ng v mùa(m3/ha) .........................................45

i cho các cây tr ng ng v i k ch b n nhi t đ trung bình

nhi u n m ..................................................................................................................45
B ng 2.24. T ng l

ng n

ct

i cho cây tr ng trên toàn b di n tích gieo c y ng

v i k ch b n nhi t đ trung bình nhi u n m .............................................................46
B ng 3.1. B ng tính tốn đ nh m c đi n t

i chi ti t v chiêm cho t ng lo i máy

b m............................................................................................................................52


v
B ng 3.2. B ng tính tốn đ nh m c đi n t

i theo nhóm máy b m đ i v i v chiêm

...................................................................................................................................56
B ng 3.3.

nh m c tiêu th đi n n ng cho b m t

i v chiêm ..............................59

B ng 3.4.

nh m c tiêu th đi n n ng cho b m t

i v mùa .................................59

B ng 3.5.

nh m c tiêu th đi n n ng cho b m t

i v đông ................................59

B ng 3.6. Nhi t đ trung bình tháng n m 2012 c a tr m Chí Linh ..........................60
B ng 3.7.

mt

ng đ i trung bình tháng n m 2012 t i tr m Chí Linh ..............60

B ng 3.8. L

ng m a trung bình tháng n m 2012 t i tr m Chí Linh ......................60

B ng 3.9. S gi n ng trung bình tháng n m 2012 t i tr m Chí Linh ......................60
B ng 3.10. T c đ gió trung bình tháng t i tr m nghiên c u ...................................61
B ng 3.11. T ng h p m c t

i cho cây tr ng n m 2012 .........................................61

B ng 3.12. B ng tính tốn đ nh m c đi n t

i chi ti t v chiêm cho t ng máy b m

n m 2012 ...................................................................................................................61

B ng 3.13. B ng so sánh k t qu đi n n ng tiêu th tính tốn và đi n n ng tiêu th
th c t n m 2012 .......................................................................................................64
B ng 3.14. B ng t ng h p sai s gi a đi n n ng tính tốn và th c t ......................67
B ng 4.1.
l

ct

i m t ru ng trong v chiêm ng v i các k ch b n khi

ng m a v thi t k t ng, gi m..............................................................................69

B ng 4.2.
l

nh m c n
nh m c n

ct

i m t ru ng trong v mùa ng v i các k ch b n khi

ng m a v thi t k t ng, gi m..............................................................................69

B ng 4.3.

nh m c n

ct

i m t ru ng v đông ng v i các k ch b n khi l

ng

m a v t ng, gi m .....................................................................................................70
B ng 4.4.

nh m c n

ct

i m t ru ng c n m ng v i các k ch b n khi l

ng

m a v t ng, gi m .....................................................................................................70
B ng 4.5. L

ng n

ct

v i các k ch b n khi l

i m t ru ng c n m trên tồn b di n tích gieo tr ng ng

ng m a v t ng, gi m .........................................................71

B ng 4.7. Chênh l ch nhi t đ l n nh t, nh nh t gi a các tháng trong v mùa .....72
B ng 4.8. Chênh l ch nhi t đ l n nh t, nh nh t gi a các tháng trong v đông ....73

B ng 4.9.

nh m c n

ct

i m t ru ng chiêm ng v i các k ch b n khi nhi t đ


vi
trung bình nhi u n m t ng, gi m...............................................................................73
B ng 4.10.

nh m c n

ct

i m t ru ng v mùa v i các k ch b n khi nhi t đ

trung bình nhi u n m t ng, gi m...............................................................................74
B ng 4.11.

nh m c n

ct

i v đông ng v i các k ch b n khi nhi t đ trung

bình nhi u n m t ng, gi m ........................................................................................74
B ng 4.12.

nh m c n

ct

i m t ru ng c n m ng v i các k ch b n khi nhi t

đ trung bình nhi u n m t ng, gi m .........................................................................75
B ng 4.13. L

ng n

ct

i m t ru ng c n m tồn b di n tích gieo c y ng v i

các k ch b n khi nhi t đ trung bình nhi u n m t ng, gi m .....................................76
B ng 4.14.

nh m c n

ct

i m t ru ng trong v chiêm ng v i các k ch b n đ

m trung bình nhi u n m t ng, gi m.........................................................................77
B ng 4.15.
đ

nh m c n

ct

i m t ru ng trong v mùa ng v i các k ch b n khi

m trung bình nhi u n m t ng, gi m....................................................................78

B ng 4.16.

nh m c n

ct

i m t ru ng v đông ng v i các k ch b n khi đ

m

trung bình nhi u n m t ng, gi m...............................................................................78
B ng 4.17.

nh m c n

ct

i m t ru ng c n m ng v i các k ch b n khi

đ

m trung bình nhi u n m t ng, gi m.........................................................................79
B ng 4.18. L

ct

i m t ru ng c n m trên toàn b di n tích gieo tr ng

ng v i các k ch b n khi đ

m trung bình nhi u n m t ng gi m ............................80

B ng 4.19.

ng n

nh m c n

ct

i m t ru ng trong v chiêm ng v i các k ch b n t c

đ gió trung bình nhi u n m t ng, gi m ...................................................................81
B ng 4.20.

nh m c n

ct

i m t ru ng trong v mùa ng v i các k ch b n khi

t c đ gió trung bình nhi u n m t ng, gi m .............................................................82
B ng 4.21.

nh m c n

ct

i m t ru ng v đông ng v i các k ch b n khi t c đ

gió trung bình nhi u n m t ng, gi m ........................................................................82
B ng 4.22.

nh m c n

ct

i m t ru ng c n m ng v i các k ch b n khi

t c

đ gió trung bình nhi u n m t ng, gi m ...................................................................83
B ng 4.23. L

ng n

ct

i m t ru ng c n m trên toàn b di n tích gieo tr ng

ng v i các k ch b n t c đ gió trung bình nhi u n m t ng, gi m ...........................84

vii
B ng 4.24.

nh m c n

ct

i m t ru ng trong v chiêm ng v i các k ch b n s

gi n ng trung bình nhi u n m t ng, gi m ...............................................................85
B ng 4.25.

nh m c n

ct

i m t ru ng trong v mùa ng v i các k ch b n khi

s gi n ng trung bình nhi u n m t ng, gi m ...........................................................86
B ng 4.26.

nh m c n

ct

i m t ru ng v đông ng v i các k ch b n khi s gi

n ng trung bình nhi u n m t ng, gi m ......................................................................86
B ng 4.27.

nh m c n

ct

i m t ru ng c n m ng v i các k ch b n khi s gi

n ng trung bình nhi u n m t ng, gi m ......................................................................87
B ng 4.28. L

ng n

ct

i m t ru ng c n m trên tồn b di n tích gieo tr ng

ng v i các k ch b n khi s gi n ng trung bình nhi u n m t ng gi m ...................87
B ng 4.29.

nh m c tiêu th đi n n ng cho b m t

i v chiêm khi l

ng m a v

thi t k gi m 5%........................................................................................................90
B ng 4.30.

nh m c tiêu th đi n n ng cho b m t

i v mùa khi l

ng m a v

thi t k gi m 5%........................................................................................................90
B ng 4.31.

nh m c tiêu th đi n n ng cho b m t

i v đông khi l

ng m a v

thi t k gi m 5%........................................................................................................91
B ng 4.32. B ng so sánh t l t ng đi n b m t

i v chiêm khi l

ng m a v thi t

k gi m 5% ................................................................................................................91
B ng 4.33. B ng so sánh t l t ng đi n b m t

i v mùa khi l

ng m a v thi t k

gi m 5%.....................................................................................................................93
B ng 4.34. B ng so sánh t l t ng đi n b m t

i v đông khi l

ng m a v thi t

k gi m 5% ................................................................................................................93
B ng 4.35. H s đi u ch nh đ nh m c đi n n ng b m t

i (kđ) khi l

ng m a v

thi t k thay đ i. ........................................................................................................94
B ng 4.36.

nh m c tiêu th đi n n ng cho b m t

i v chiêm khi nhi t đ trung

bình v t ng 1 C ........................................................................................................94
0

B ng 4.37.

nh m c tiêu th đi n n ng cho b m t

i v mùa khi nhi t đ trung

bình v t ng 10C ........................................................................................................95
B ng 4.38.

nh m c tiêu th đi n n ng cho b m t

i v đông khi nhi t đ trung


viii
bình v t ng 10C ........................................................................................................95
B ng 4.39. B ng so sánh t l t ng đi n b m t

i v chiêm khi nhi t đ trung bình

v t ng 1 C ................................................................................................................96
0

B ng 4.40. B ng so sánh t l t ng đi n b m t

i v mùa khi nhi t đ trung bình v

t ng 10c ......................................................................................................................96
B ng 4.41. B ng so sánh t l t ng đi n b m t

i v đông khi nhi t đ trung bình

v t ng 1 c .................................................................................................................96
0

B ng 4.42. H s đi u ch nh đ nh m c đi n n ng b m t

i (kt) khi nhi t đ thay

đ i. .............................................................................................................................97

B ng 4.43.

nh m c tiêu th đi n n ng cho b m t

i v chiêm khi đ

m trung

bình v t ng 3% ........................................................................................................97
B ng 4.44.

nh m c tiêu th đi n n ng cho b m t

i v mùa khi đ

m trung bình

v t ng 3% .................................................................................................................98
B ng 4.45.

nh m c tiêu th đi n n ng cho b m t

i v đông khi đ

m trung

bình v t ng 3% ........................................................................................................98
B ng 4.46. B ng so sánh t l gi m đi n b m t

i v chiêm khi đ

m trung bình

v t ng 3% .................................................................................................................99
B ng 4.47. B ng so sánh t l gi m đi n b m t

i v mùa khi đ

m trung bình v

t ng 3% ......................................................................................................................99
B ng 4.48. B ng so sánh t l gi m đi n b m t

i v đơng khi đ

m trung bình v

t ng 3% ......................................................................................................................99
B ng 4.49. H s đi u ch nh đ nh m c đi n n ng b m t

i (k H ) khi đ

m

thay

đ i. ...........................................................................................................................100
B ng 4.50.

nh m c tiêu th đi n n ng cho b m t

i v chiêm khi t c đ gió trung

bình v t ng 0,2 m/s ................................................................................................100
B ng 4.51.

nh m c tiêu th đi n n ng cho b m t

i v mùa khi t c đ gió trung

bình v t ng 0,2 m/s ................................................................................................101
B ng 4.52.

nh m c tiêu th đi n n ng cho b m t

i v đơng khi t c đ gió trung

bình v t ng 0,2 m/s ................................................................................................101


ix
B ng 4.53. B ng so sánh t l t ng đi n b m t

i v chiêm khi t c đ gió trung

bình v t ng 0,2 m/s ................................................................................................102
B ng 4.54. B ng so sánh t l t ng đi n b m t

i v mùa khi t c đ gió trung bình

v t ng 0,2 m/s ........................................................................................................102
B ng 4.55. B ng so sánh t l t ng đi n b m t

i v đông khi t c đ gió trung bình

v t ng 0,2 m/s ........................................................................................................103
B ng 4.56. H s đi u ch nh đ nh m c đi n n ng b m t

i (k w ) khi t c đ gió thay

đ i ............................................................................................................................103
B ng 4.57.

nh m c tiêu th đi n n ng cho b m t

i v chiêm khi s gi n ng

trung bình v t ng 5% .............................................................................................104
B ng 4.58.

nh m c tiêu th đi n n ng cho b m t

i v mùa khi s gi n ng trung

bình v t ng 5% ......................................................................................................104
B ng 4.59.

nh m c tiêu th đi n n ng cho b m t

i v đông khi s gi n ng

trung bình v t ng 5% .............................................................................................105
B ng 4.60. B ng so sánh t l gi m đi n b m t

i v chiêm khi s gi n ng trung

bình v t ng 5% ......................................................................................................105
B ng 4.61. B ng so sánh t l gi m đi n b m t

i v mùa khi s gi n ng trung

bình v t ng 5% ......................................................................................................106
B ng 4.62. B ng so sánh t l gi m đi n b m t

i v đơng khi s gi n ng trung

bình v t ng 5% ......................................................................................................106
B ng 4.63. H s đi u ch nh đ nh m c đi n n ng b m t

i (k s ) khi s gi n ng

thay đ i ....................................................................................................................107


x
DANH M C HÌNH
Hình 1.1: B n đ hành chính t nh H i D
Hình 2.1.

ng t n su t l

ng ...........................................................9

ng m a v chiêm ........................................................32

Hình 2.2. K t qu tính tốn ch đ t

i cho lúa v chiêm .......................................44


1

M
I. TÍNH C P THI T C A

U

TÀI

Qu n lý, khai thác và b o v có hi u qu các cơng trình th y l i có m t vai trò
h t s c quan tr ng đ i v i phát tri n kinh t - xã h i, mơi tr
xu t nơng nghi p nói riêng. Ngh quy t s 26-NQ/T
ngh Ban ch p hành Trung

ng

ng nói chung và s n

ngày 05/08/2008 c a H i

ng l n th 7 khóa X v nơng nghi p, nơng dân,

nông thôn đã kh ng đ nh t m quan tr ng c a vi c nâng cao n ng l c ho t đ ng và
hi u qu c a các cơng trình th y l i, coi đó là gi i pháp c p thi t nh m th c hi n có
hi u qu ch

ng trình tam nơng, gi m thi u và thích ng v i nh h

ng c a bi n

đ i khí h u.
i m i c ch , chính sách qu n lý đ

c cho r ng là nhi m v hàng đ u đ

nâng cao hi u qu ho t đ ng c a các cơng trình th y l i, trong đó xây d ng b đ nh
m c kinh t k thu t đ

c xác đ nh là nhi m v tiên phong làm c s đ hồn thi n

mơ hình t ch c, đ i m i ph

ng th c qu n lý, xóa b c ch “xin cho” th c hi n

c ch “đ u th u, đ t hàng” theo đ nh m c.

nh m c tiêu hao đi n n ng b m t

i

là m t đ nh m c quan tr ng nh t n m trong b y đ nh m c thu c b đ nh m c kinh
t k thu t.
Hi n nay, vi c nghiên c u xây d ng đ nh m c kinh t k thu t ( MKTKT),
hay giá n

c trong qu n lý, khai thác và b o v cơng trình th y l i đã có nhi u t

ch c và nhà khoa h c trong n

c nghiên c u.

Tuy nhiên, các nghiên c u này ch a đi sâu vào đánh giá nh h
thay đ i các y u t khí t

ng c a s

ng đ n đ nh m c tiêu hao đi n n ng và đ xu t các gi i

pháp làm gi m đ nh m c tiêu hao đi n n ng. Trong nh ng n m g n đây di n bi n
c a khí h u theo chi u h

ng c c đoan. C th , l

ng m a t ng m nh vào mùa l

và gi m vào mùa ki t cùng v i nhi t đ trung bình đã t ng. Bi n đ i khí h u
(B KH) làm t ng thêm các thiên tai l l t và h n hán ngày càng kh c li t. Hi n
t

ng bi n đ i khí h u đã, đang và s

v cH iD
h

ng và trên ph m vi c n

nh h

ng đ n nhi u ngành, l nh v c

c, trong đó l nh v c nông nghi p b

khu
nh

ng nhi u nh t. M t trong nh ng tác đ ng c a B KH đ n ngành nông nghi p là


2
làm t ng nhu c u n
c un

c c a các lo i cây tr ng do nhi t đ và b c h i t ng lên. Nhu

c c a các lo i cây tr ng thay đ i đã làm nh h

hao đi n n ng c a các tr m b m t

ng m nh đ n đ nh m c tiêu

i. Xu t phát t tình hình nêu trên cho th y r ng

vi c " Nghiên c u nh h

ng c a các y u t khí t

n ng c a các tr m b m t

i t i huy n Chí Linh, t nh H i D

II. M C ÍCH C A

TÀI

ng đ n đ nh m c tiêu hao đi n
ng" là c n thi t.

ánh giá hi n tr ng công tác qu n lý, khai thác cơng trình th y l i, đánh giá
nh h

ng c a s thay đ i các y u t khí t

c a các tr m b m t

ng đ n đ nh m c tiêu hao đi n n ng

i t i huy n Chí Linh t nh H i D

ng, t đó đ xu t các gi i

pháp qu n lý, khai thác phù h p đ t ng hi u qu ho t đ ng c a các tr m b m t
t i khu v c nghiên c u.
III. CÁCH TI P C N VÀ PH

NG PHÁP NGHIÊN C U

1. Cách ti p c n
- Theo quan đi m h th ng;
- Theo quan đi m th c ti n và t ng h p đa m c tiêu;
- Theo quan đi m b n v ng;
- Có s tham gia c a ng

2. Ph

ih

ng l i.

ng pháp nghiên c u
- Ph

ng pháp đi u tra, thu th p phân tích, x lý, t ng h p s li u;

- Ph

ng pháp th ng kê xác su t;

- Ph

ng pháp k th a;

- Ph

ng pháp phân tích h th ng;

- Ph

ng pháp mơ hình.

i


3
IV. K T QU D
-

KI N

T

C

ánh giá hi n tr ng qu n lý và v n hành các tr m b m t

i c a vùng

nghiên c u;
-

ánh giá nh h

ng c a s thay đ i các y u t khí t

và đ nh m c tiêu hao đi n n ng c a các tr m b m t
- Xây d ng đ
tr m b m t
-

ng đ n nhu c u n

c

i t i vùng nghiên c u.

c đ nh m c tiêu hao đi n n ng cho các nhóm máy b m c a
i trên đ a bàn huy n Chí Linh, t nh H i D

ng;

xu t gi i pháp qu n lý v n hành nâng cao hi u qu công tác qu n lý đ i
v i các tr m b m t

i c a vùng nghiên c u.

V. N I DUNG C A LU N V N


4

CH

NG 1

T NG QUAN NGHIÊN C U
1.1.T ng quan v nghiên c u đ nh m c đi n n ng
Hi n nay, trên th gi i đã có nhi u nghiên c u v đ i m i c ch , chính sách
qu n lý khai thác cơng trình th y l i.
chính sách qu n lý c b n đã đ

c bi t là

các n

c tiên ti n thì các c ch

c hồn thi n và phát huy hi u qu r t cao nh

Nh t, Israel, M , Pháp Italy...
Vi c nghiên c u đ nh m c kinh t k thu t ( MKTKT), hay giá n

c trong

qu n lý, khai thác và b o v cơng trình th y l i đã có nhi u t ch c và nhà khoa h c
trong n

c nghiên c u, đi n hình nh :

- Nghiên c u c s khoa h c và ph

ng pháp lu n xác đ nh giá n

cl yt

cơng trình th y l i trong n n kinh t Vi t Nam (1996 – 1988), Trung tâm nghiên
c u kinh t , Vi n khoa h c Th y L i Vi t Nam;
tr

Nghiên c u đ i m i c ch qu n lý các h th ng th y nông trong c ch th
ng có s qu n lý c a nhà n

c (2001 – 2003), Trung tâm nghiên c u kinh t ,

Vi n khoa h c th y l i Vi t Nam;
- Nghiên c u xác đ nh ph

ng pháp l p đ nh m c tiêu hao đi n n ng cho công

tác b m tiêu trong h th ng cơng trình th y l i c a tác gi Tr

ng

c Toàn,

ng

Ng c H nh, n m 2009;
-

Nghiên c u xây d ng các ch tiêu đánh giá hi u qu kinh t xã h i trong các

d án đ u t xây d ng nâng c p hi n đ i hóa cơng trình th y l i – Trung tâm
Nghiên c u kinh t , n m 2004;
- Nghiên c u s a đ i h th ng ch tiêu đ nh m c kinh t k thu t trong công tác
qu n lý khai thác cơng trình th y l i t nh H i D

ng, n m 2007.

Tuy nhiên, các nghiên c u trên còn ch a sâu vào đánh giá nh h
thay đ i các y u t khí t
nhi t đ , đ

ng đ n đ nh m c tiêu hao đi n n ng nh l

ng c a s
ng m a,

m, t c đ gió, s gi n ng và đ xu t các gi i pháp làm gi m đ nh m c

tiêu hao đi n n ng.


5
1.2.T ng quan v qu n lý khai thác tr m b m

1.2.1.T ng quan v tình hình qu n lý khai thác cơng trình th y l i
Nơng nghi p Vi t Nam đóng vai trị và v th quan tr ng trong quá trình phát
tri n kinh t -xã h i c a đ t n
trong nông nghi p đã đ
thi u l

ng th c, n

c nhi u n

c sau h n 25 n m đ i m i

c trên th gi i th a nh n. T m t n

c ta đã tr thành m t trong nh ng n

kh u. V i nhi u ch tr
n

c. Các thành t u đ t đ

c luôn

c d th a g o đ xu t

ng, chính sách v phát tri n th y l i, đ c bi t sau ngày đ t

c th ng nh t và nh ng n m đ i m i, Vi t Nam là m t trong s ít các qu c gia

vùng

ơng Nam Á có h th ng th y l i phát tri n t

ng đ i hoàn ch nh, v i hàng

ngàn h th ng cơng trình th y l i l n, v a và nh đ c p n

s n xu t nông nghi p, nuôi tr ng th y s n và cung c p n

ct

i, tiêu ph c v

c ph c v sinh ho t và

công nghi p, phòng ch ng l l t, úng ng p, h n hán, góp ph n b o v môi tr
Tuy v y, công tác th y l i đang đ ng tr
Ngu n n

c nhi u khó kh n và thách th c.

c ngày càng khan hi m do tác đ ng c a bi n đ i khí h u và n

dâng; tình tr ng ơ nhi m ngu n n

ng.
c bi n

c ngày càng nghiêm tr ng; thiên tai l l t, h n

hán, xâm nh p m n x y ra ngày càng kh c li t; nhi u cơng trình th y l i ch a phát
huy h t ti m n ng và hi u qu theo thi t k ; c ch , chính sách trong l nh v c th y
l i còn nhi u t n t i, b t c p, mang n ng tính bao c p, ch y u trông ch t ngân
sách Nhà n

c; thi u c ch chính sách phù h p đ t o đ ng l c và phát huy s c

m nh c a các thành ph n kinh t , t ch c xã h i và c ng đ ng tham gia đ u t và
qu n lý khai thác cơng trình th y l i.
Trong b i c nh tái c c u n n kinh t và tái c c u ngành nông nghi p theo
đ nh h

ng nâng cao giá tr gia t ng và phát tri n b n v ng, địi h i cơng tác th y

l i ph i có nh ng thay đ i c n b n đ đáp ng yêu c u ph c v s n xu t nông
nghi p đa d ng và hi n đ i, đ c bi t trong giai đo n c n

c đang tri n khai xây

d ng nông thôn m i.
V qu n lý các cơng trình th y l i đ u m i l n, h th ng th y l i liên xã tr
lên, c n

c hi n có 96 t ch c qu n lý khai thác cơng trình th y l i là doanh

nghi p tr c thu c c p t nh, 3 doanh nghi p tr c thu c B Nông nghi p và Phát tri n


6
nông thôn, 7 đ n v s nghi p c p t nh và 4 Chi c c Th y l i kiêm nhi m.
V qu n lý các công trình th y l i nh và h th ng kênh m
n

c có 16.238 T ch c dùng n

ng n i đ ng, c

c, bao g m các lo i hình ch y u là: H p tác xã

có làm d ch v th y l i (H p tác xã d ch v nông nghi p và H p tác xã chuyên khâu
th y nông), T ch c h p tác (H i s d ng n

c, T h p tác, T ,

i th y nông) và

Ban qu n lý th y nơng. Trong đó, H p tác xã và T h p tác là hai lo i hình chính,
chi m 90% T ch c dùng n
Hi n nay, c n

c.

c có 75 h th ng th y l i l n và v a, hàng nghìn h th ng

th y l i nh . Trong đó, có 2500 tr m b m đi n l n và v a, hàng ch c nghìn tr m
b m nh . Các tr m b m t

i và tiêu ch y u t p trung

là các tr m b m l n t p trung
có các tr m b m v i l u l
tr m b m trong c n

Hà Nam và Nam

ng l n nh ng s l

c v i g n 1500 tr m b m t

đ ng b ng B c b , đ c bi t

nh. T i H i D

ng tuy không

ng tr m b m thu c t nh có nhi u
i, tiêu l n nh .

Công tác th y l i hi n đang ph i đ i m t v i nhi u r i ro liên quan đ n th i ti t,
khí h u. Theo d báo, Vi t Nam s là m t trong n m qu c gia s ph i ch u tác đ ng
m nh c a bi n đ i khí h u. Vi c qu n lý khai thác cơng trình th y l i có th ch u
tác đ ng l n b i h n hán, l l t, xâm nh p m n do bi n đ i khí h u, n

c bi n dâng

gây ra. Nâng cao hi u qu qu n lý khai thác cơng trình giúp cho vi c cung c p d ch
v th y l i đáp ng linh ho t h n yêu c u th c ti n, đ m b o an toàn cơng trình và
ch đ ng thích nghi, ng phó v i tác đ ng c a bi n đ i khí h u thơng qua vi c hi n
đ i hóa qu n lý cơng trình và áp d ng công ngh d báo, c nh báo gi m thi u r i ro,
thiên tai.
Công tác qu n lý, khai thác và b o v có hi u qu các tr m b m t

i, tiêu là

m t nhi m v h t s c c p bách b i hi n nay các doanh nghi p, các t ch c qu n lý
tr m b m g p nhi u khó kh n trong qu n lý, v n hành và thanh quy t tốn tài chính
v i Nhà n

c. Ngồi nh ng khó kh n v m t qu n lý tài chính, v n đ k thu t

c ng c n đ

c quan tâm. Hi n nay, do các máy b m, tr m b m đã đ a vào ho t

đ ng th i gian do v y đã xu ng c p nghiêm tr ng cùng v i s thay đ i c a đi u
ki n biên nh m c n

c b hút và b x d n đ n máy b m ho t đ ng khác v i thi t


7
k và không n m trong ph m vi hi u su t cao c a máy b m d n đ n hi u qu ho t
đ ng r t th p.

1.2.2.T ng quan v đ nh m c qu n lý cơng trình th y l i, đ nh m c tiêu th đi n
n ng
1.2.2.1 T ng quan v đ nh m c qu n lý công trình th y l i
nh m c kinh t k thu t trong qu n lý, khai thác và b o v cơng trình th y
l i là hao phí c n thi t v lao đ ng, v t t , nguyên nhiên v t li u và máy móc thi t
b đ hồn thành nhi m v t
theo k ho ch đ

c giao.

i, tiêu ph c v s n xu t nông nghi p, dân sinh kinh t
nh m c kinh t k thu t trong qu n lý, khai thác và b o

v cơng trình th y (sau đây g i t t là đ nh m c qu n lý cơng trình th y l i) đ

c

xây d ng trên c s các tiêu chu n, quy chu n, quy trình quy ph m k thu t v qu n
lý v n hành cơng trình th y l i do các c quan nhà n
hi n tr ng cơng trình, máy móc thi t b , ph

c có th m quy n ban hành và

ng ti n qu n lý c a đ n v .

nh m c qu n lý cơng trình th y l i bao g m:
s a ch a th

nh m c lao đ ng;

ng xuyên tài s n c đ nh, đ nh m c s d ng n

nh m c tiêu hao đi n n ng b m t
cho công tác v n hành, b o d

i, tiêu;

nh m c

c (t i m t ru ng);

nh m c tiêu hao v t t nhiên li u

ng máy móc thi t b ;

nh m c chi phí qu n lý

doanh nghi p…
nh m c qu n lý cơng trình th y l i là c n c đ l p k ho ch s n xu t, k
ho ch s d ng lao đ ng, k ho ch tài chính hàng n m c a đ n v , là c s đ s p
x p và s d ng lao đ ng h p lý nh m nâng cao n ng su t lao đ ng, tinh g n b
máy, th c hi n c ch khốn cho cơng tác qu n lý, khai thác và b o v công trình
th y l i trong đ n v (t , c m, tr m th y nông…) nh m g n quy n l i v i trách
nhi m và k t qu lao đ ng c a ng

i lao đ ng. H n n a đ nh m c qu n lý cơng

trình th y l i là c n c đ các c quan có th m quy n th m tra, th m đ nh k ho ch
s n xu t, k ho ch tài chính c a đ n v và là c s đ xây d ng đ n giá đ t hàng,
giao k ho ch, xác đ nh giá gói th u qu n lý, khai thác và b o v cơng trình th y
l i.

nh m c qu n lý cơng trình th y l i c ng là c n c đ nghi m thu, thanh quy t

tốn chi phí qu n lý, khai thác và b o v cơng trình th y l i cho các đ n v khi hoàn
thành nhi m v đ

c giao.


8
1.2.2.2. T ng quan v đ nh m c tiêu th đi n n ng
nh m c tiêu th đi n n ng cho b m t

i (g i t t là đ nh m c đi n b m t

i)

c a tr m b m (ho c c a m t lo i máy b m) là t ng l ng đi n n ng tiêu hao c n
thi t đ b m n c t i cho m t đ n v di n tích đáp ng đ nh m c s d ng n c
t

i.

n v tính đ nh m c cho b m t i là kwh/ha-v .
nh m c đi n b m t i đ c tính tốn d a trên các y u t v đ u vào c a

quá trình b m t

i (t ng l

ng n

c s d ng t i m t ru ng cho t ng lo i đ i t

ng

canh tác), các y u t trung gian (n ng l c chuy n t i n c c a h th ng kênh
m ng t đ u m i tr m b m t i m t ru ng) và các y u t đ u ra (n ng l c th c t
c a tr m b m trong vi c b m n

ct

i) trong các đi u ki n th i ti t khác nhau.

Xây d ng đ nh m c đi n b m t i d a trên các c n c sau:
- Quy trình, quy ph m qu n lý v n hành cơng trình và máy móc thi t b ;
- Hi n tr ng h th ng cơng trình và máy móc thi t b ;
- Lo i cây tr ng;
-

i u ki n s n xu t nông nghi p (bi n pháp canh tác, th i v , đ c tr ng đ t

tr ng, cây tr ng…);
- i u ki n đ a hình, đ a ch t khu v c t
-

i;

i u ki n khí h u th y v n (m a, nhi t đ , đ m, b c h i, m c n c…)
xây d ng đ nh m c đi n b m t i tr c h t c n t ng h p, phân lo i các

tr m b m t i do đ n v qu n lý. ây là c n c đ xây d ng đ nh m c chi ti t cho
t ng lo i máy b m ho c tr m b m. Ti n hành xây d ng đ nh m c đi n b m t i
chi ti t cho t ng lo i máy b m ho c tr m b m t i. T đ nh m c chi ti t, t ng h p
tính tốn đ nh m c đi n b m t i theo t ng đ n v thành viên và tồn doanh
nghi p. Tính quan h gi a đ nh m c đi n n ng b m t
ch nh đ nh m c cho n m th c t .

i và l

ng m a nh m đi u

1.3.T ng quan v vùng nghiên c u

1.3.1. i u ki n t nhiên
Huy n Chí Linh n m
40 km.

phía đơng b c t nh H i D

ng, cách trung tâm t nh

- Phía đơng giáp huy n ơng Tri u, t nh Qu ng Ninh.
- Phía tây giáp t nh B c Ninh. Phía nam giáp huy n Nam Sách.
- Phía b c giáp t nh B c Giang.


9

Hình 1.1: B n đ hành chính t nh H i D

ng


10

- Huy n Chí Linh có 20 đ n v hành chính g m:
12 xã: An L c, B c An, C Thành,
H ng

ng L c, Hoàng Hoa Thám, Hoàng Ti n,

o, Kênh Giang, Lê L i, Nhân Hu , Tân Dân, V n

8 ph

ng: Ph L i, V n An, Chí Minh, Sao

c.

, Thái H c, C ng Hịa, Hồng

Tân, B n T m
Trong đó có 13 xã, ph

ng là đ i núi, chi m 76% di n tích và 56% dân s c a

toàn huy n. Ngoài ra cịn có Tr

ng

i h c Sao

, trên 120 c quan đ n vi, nhà

máy, xí nghi p, doanh nghi p đóng trên đ a bàn.
Phía b c và đơng b c c a Chí Linh là vùng đ i núi thu c cánh cung
Tri u, ba m t còn l i đ

ông

c bao b c b i sông Kinh Thày, sơng Thái Bình và sơng

ơng Mai.
Chí Linh n m trong vùng tam giác kinh t Hà N i - H i Phịng - Qu ng Ninh.
Nó có đ

ng giao thơng thu n l i.

ng b có Qu c l 18 ch y d c theo h

đông-tây qua trung tâm huy n n i li n Hà N i - Qu ng Ninh, đ
n i Qu c l 5 và đ

ng 18, đ

ng 37 là đ

trung tâm huy n đi t nh B c Giang.

ng Qu c l 183

ng vành đai chi n l

c qu c gia t

ng thu có chi u dài 40 km đ

b c phía đơng, tây, nam c a huy n thông th

ng

ng sông bao

ng v i H i Phòng, B c Giang,

áp

C u (B c Ninh).
Huy n Chí Linh là m t trong hai huy n th c a t nh H i D

ng là vùng đ i

núi. T ng di n tích đ t t nhiên c a Chí Linh là 29.618 ha, chia ra:
-

t nông nghi p 9.784 ha, chi m 33,03%.

-

t lâm nghi p 14.470 ha, chi m t l 48,86%

-

t chuyên dung 2.467 ha, chi m t l 8,33%.

-

t

-

t khác 1.787 ha, chi m 6,03%.

1.110 ha, chi m t l 3,75%.

a hình Chí Linh đa d ng phong phú, có di n tích đ i núi, đ ng b ng xen k , đ a
hình d c b c thang t phía b c xu ng phía nam, nhìn chung đ a hình chia làm 3 ti u
vùng chính:


11
Khu đ i núi bao g m r ng t nhiên và r ng tr ng, càng v phía B c đ i núi
càng cao, đ nh cao nh t là Dây Di u cao 616 m, đèo Trê cao 536 m.
Khu đ i bát úp gò l

n song xen k bãi b ng, đ i

đây không cao l m, trung

bình t 5 – 60 m, có đ d c t 10 – 150, xen k là nh ng bãi b ng có đ cao bình
qn +2,5m.
Khu bãi b ng phù sa m i, phân b

phía nam đ

ng 18, đ a hình t

ng đ i

b ng ph ng, càng v phía Nam càng tr ng, có n i c t đ t ch +0,8 m.
t Chí Linh hình thành t 2 nhóm chính, nhóm đ t đ i núi đ

c hình thành

t i ch , phát tri n trên các đá sa th ch; nhóm đ t thùy thành do phù sa sơng Kinh
Thày và Thái Bình b i t .
Chí Linh có 14.470 ha đ t đ i r ng, trong đó r ng tr ng 1.208 ha, r ng t
nhiên 2.390 ha. R ng t nhiên có nhi u lo i g quý,
nhi u lo i đ ng th c v t đ c tr ng cung c p ngu n d
ch y u là keo lai t

c kho ng 140.000 m3, có
c li u cho y h c. R ng tr ng

ng, b ch đàn và r ng thơng thu c.

Khống s n:
Khống s n Chí Linh tuy không nhi u v ch ng lo i, nh ng có lo i có tr
l

ng l n và có giá tr kinh t nh : đ t Cao lanh tr l

tri u t n, đá, cát vàng xây d ng, m than nâu tr l

ng 40 v n t n, sét ch u l a 8

ng hàng t t n.

1.3.2. i u ki n kinh t – xã h i
T ng di n tích đ t t nhiên c a th xã Chí Linh là 28.100 ha. Trong đó đ t
nông nghi p ch y u là đ t lúa, đ t màu, ...

T ng dân s c a th xã Chí Linh là 164.837 ng
ng

Comment [Y2R1]:
Comment [Y3]:

i v i m t đ dân s là 587

i/km2. Th xã Chí Linh là m t trung tâm kinh t và v n hóa c a H i D

Cơng nghi p, th

Comment [NQP1]: Nêu v tình hình
dân sinh, kinh t và xã h i c a khu v c
nghiên c u

ng.

ng m i và d ch v phát tri n m nh, đ c bi t là du l ch c a Chí

Linh phát tri n r t t t.
V lao đ ng c a Chí Linh ch y u là lao đ ng nơng nghi p (82,89%) có ti m
n ng r t l n cho nhu c u phát tri n nông nghi p và các ngành công nghi p địi h i
k thu t khơng cao nh d t, may, s n xu t v t li u xây d ng...Nhìn chung lao đ ng
trong Thi xã l n, lao đ ng thi u vi c làm nhi u, ch y u lao đ ng ph thông, t l