Nghiên cứu công nghệ tưới nhỏ giọt cho mía áp dụng cho vùng nguyên liệu lam sơn thanh hóa

L IC M

N

Sau m t th i gian nghiên c u, tìm hi u và th c hi n v i s n l c c a b n
thân tác gi đã hoàn thành lu n v n t t nghi p v i đ tài “Nghiên c u công ngh
t

i nh gi t cho mía: áp d ng cho vùng nguyên li u Lam S n-Thanh Hóa” v i

mong mu n đóng góp m t ph n nh c a mình vào công tác nghiên c u, đánh giá và
đ a ra m t ch đ t

i khoa h c nh m nâng cao n ng su t cây mía vùng nguyên

li u Lam S n-Thanh Hóa.

hoàn thành lu n v n này, ngoài s c g ng c a b n

thân còn có s giúp đ l n lao c a các th y cô, b n bè và gia đình đã t o đi u ki n
thu n l i cho tác gi h c t p và hoàn thành lu n v n này.
Tác gi chân thành c m n Phòng
thu t tài nguyên n

ào t o

c, các th y cô giáo tr

ng

i h c và Sau

i h c, Khoa k

i h c Th y l i đã t o đi u ki n và

đ ng viên giúp đ v m i m t đ tác gi hoàn thành lu n v n.
Tác gi bày t lòng bi t n sâu s c t i giáo viên h
H i và TS. Nguy n Quang Phi - đã h

ng d n: TS.

ng Minh

ng d n ch b o t n tình đ tác gi hoàn

thành lu n v n.
Do trình đ và th i gian có h n nên lu n v n không th tránh kh i nh ng t n
t i, h n ch , tác gi r t mong nh n đ

c nh ng ý ki n đóng góp và trao đ i chân

thành c a các th y cô giáo, các anh ch và b n bè đ ng nghi p.
Xin chân thành c m n!
Hà N i, ngày tháng 03 n m 2015
TÁC GI

Lê Thùy Giang


L I CAM OAN

Kính g i: Khoa K thu t tài nguyên n

c – Tr

ng

i h c Th y L i

Tên tác gi : Lê Thùy Giang
H c viên cao h c: CH21Q11
Ng

ih

ng d n: TS.

ng Minh H i

TS. Nguy n Quang Phi
Tên đ tài Lu n v n: “Nghiên c u công ngh t

i nh gi t cho mía: áp d ng

cho vùng nguyên li u Lam S n-Thanh Hóa”.
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên c u c a riêng tôi. Các thông tin,
tài li u trích d n trong lu n v n đã đ
v n là trung th c và ch a đ

c ghi rõ ngu n g c. K t qu nêu trong lu n

c ai công b trong b t k công trình nào tr
TÁC GI LU N V N

Lê Thùy Giang

c đây.


M CL C
L IC M

N ..............................................................................................................

L I CAM OAN ........................................................................................................
M C L C ....................................................................................................................
DANH M C CÁC T

VI T T T ............................................................................

DANH M C HÌNH .....................................................................................................
DANH M C B NG BI U .........................................................................................
M

U .................................................................................................................... 1

1. Tính c p thi t c a đ tài................................................................................................................. 1
2. M c đích c a đ tài ........................................................................................................................... 2
3. Cách ti p c n và Ph
4. Ph m vi và đ i t
CH

ng pháp nghiên c u......................................................................... 2

ng nghiên c u ............................................................................................. 3

NG I: T NG QUAN ..................................................................................... 4

1.1. Tình hình phát tri n di n tích tr ng mía
1.1.1. Di n tích và s n l
1.1.2. Gi ng mía đ

ng mía đ

1.2. Ph

ng Vi t Nam ................................................ 4

ng Vi t Nam ........................................................................... 6

1.1.3. N ng su t và ch t l
1.1.4.

ng mía đ

ng Vi t Nam ............................................. 6

ánh giá chung v hi n tr ng mía đ
ng pháp và công ngh t

1.2.1. Ph

Vi t Nam ............................................... 4

ng pháp t

ng Vi t Nam .................................... 7

i cho mía ......................................................................... 9

i rãnh ................................................................................. 9

1.2.2. Công ngh t

i phun ................................................................................... 10

1.2.3. Công ngh t

i nh gi t .............................................................................. 11

1.3. T ng quan v nghiên c u t

i cho mía đã th c hi n .............................................. 13

1.3.1. Nghiên c u phát tri n công ngh t

i cho cây mía trên th gi i................ 13

1.2.2. Hi n tr ng nghiên c u và phát tri n công ngh t
CH

NG II: C

S

D

LI U VÀ C

S

i mía t i Vi t Nam ...... 19

LÝ THUY T ............................... 21

2.1. C s d li u ................................................................................................................................... 21
2.1.1. Tài li u v khí t

ng .................................................................................... 21


2.1.2.Tài li u v nông nghi p ................................................................................ 21
2.2. C s lý thuy t ............................................................................................................................... 21
2.2.1. Tính toán l

ng n

c c n cho mía ............................................................. 21

2.2.2. Cách s d ng ph n m m Cropwat 8.0 trong tính IRR cho cây mía ............ 24
2.3. Ph

ng pháp phân tích đ nh y ......................................................................................... 25

2.4. C s lý thuy t đ thi t k h th ng t

i nh gi t..................................................... 25

2.4.1. C u t o chung.............................................................................................. 25
2.4.2. Vòi t o gi t .................................................................................................. 26
2.4.3. Các lo i vòi t o gi t và c u t o .................................................................. 26
2.4.4. Các vòi t

i ghép theo tuy n dài c a dòng ch y ........................................ 27

2.4.5. Thi t b t o gi t ki u vòi .............................................................................. 28
2.4.6. ng d n n
CH

c .............................................................................................. 30

NG III: TÍNH TOÁN CH

T

I CHO MÍA VÙNG NGUYÊN

LI U LAM S N, THANH HÓA........................................................................... 33
3.1.

c đi m c a vùng nghiên c u ............................................................................................ 33

3.1.1. i u ki n t nhiên ....................................................................................... 33
3.1.2.
3.2.

c tr ng khí h u và th y v n .................................................................... 36

c đi m sinh tr

ng c a cây mía

3.3. ánh giá hi n tr ng t

i cho mía

vùng nguyên li u Lam S n .................... 38
vùng nguyên li u Lam S n, Thanh Hoá

......................................................................................................................................................................... 40

3.4. Tính toán ch đ t

i cho mía .............................................................................................. 42

3.4.1. Nghiên c u xác đ nh l
3.4.2. Tính toán nhu c u n

ng m a t

i và các đ c tr ng khí t

ng ............. 42

c cho mía huy n Th Xuân, t nh Thanh Hóa trong

đi u ki n hi n t i ................................................................................................... 44
3.5. Phân tích đ nh y c a s thay đ i nhu c u n

c c a mía đ i v i s thay

đ i c a các y u t khí h u ................................................................................................................ 46
3.6. Thi t k h th ng t
3.6.1. Ch đ t

i nh gi t cho khu t

i đi n hình......................................... 60

i hi u qu cho cây mía ............................................................... 60

3.6.2. Thi t k h th ng t

i nh gi t cho cây mía ............................................... 62


3.7. Quy trình v n hành h th ng t
CH

i nh gi t cho mía ................................................ 69

NG IV: PHÂN TÍCH HI U QU KINH T , TÀI CHÍNH ................... 71

4.1. Phân tích hi u qu kinh t , tài chính ................................................................................ 71
4.1.1. M c đích ...................................................................................................... 71
4.1.2. Các ch tiêu phân tích kinh t , tài chính ...................................................... 71
4.2. Phân tích hi u qu kinh t khi s d ng công ngh t
4.3. Phân tích hi u qu tài chính khi s d ng công ngh t

i nh gi t cho mía ... 72
i nh gi t cho mía 74

K T LU N VÀ KI N NGH ................................................................................ 77
TÀI LI U THAM KH O ...................................................................................... 80
PH L C .....................................................................................................................


DANH M C CÁC T

VI T T T

MARD

B Nông nghi p và phát tri n nông thôn

DCP

C c tr ng tr t

BSCL

ng b ng sông C u Long

VMNLLS

Vùng mía nguyên li u Lam S n

TTKN

T

CSS

Tr l

NST

Ngày sinh tr

i ti t ki m n
ng đ

c

ng c a mía
ng


DANH M C HÌNH
Hình 1.1. T ng di n tích tr ng mía c a Vi t Nam qua các n m................................. 5
Hình 1.2. T ng s n l

ng mía c a Vi t Nam qua các n m ........................................ 5

Hình 1.3. So sánh n ng su t và ch t l
Hình 1.4. Công ngh t
Hình 1.5.
đ

ng cây mía đ

ng Vi t Nam và Thái Lan ... 7

i rãnh cho cây mía ............................................................... 9

ng d ng công ngh t

i phun b ng Nelson cho mía t i Công ty CP

ng Ninh Hòa ........................................................................................................ 10

Hình 1.6.

ng d ng t

i phun cho mía t i Công ty c ph n Mía đ

ng - Nhi t đi n

Gia Lai ....................................................................................................................... 10
Hình 1.7. S đ b trí h th ng t

Hình 1.8.

ng ng n

c chôn ng m ..................................................................... 14

Hình 1.9. H th ng kênh l n t
Hình 1.10. T

i mía ...................................................................... 14

i rãnh th ng cho mía t i n

Hình 1.11. Máy t

i s d ng n ng l

Hình 1.12. Gi i pháp t
Hình 1.13. T

i nh gi t ........................................................... 11

........................................................ 16

ng m t tr i ................................................... 16

i phun m a b ng th công t i n

................................ 16

i nh gi t cho mía t i Ph Qu - Ngh An ....................................... 20

Hình 1.14. Mô hình t

i nh gi t mía nguyên li u Lam S n - Thanh Hóa ............. 20

Hình 3.1. V trí vùng nghiên c u .............................................................................. 33
Hình 3.2. K t qu yêu c u n

c c a mía Chín S m th i k hi n t i d

i d ng b ng

................................................................................................................................... 45
Hình 3.3. K t qu yêu c u n
Hình 3.4.

c c a mía Chín S m th i k hi n t i ........................ 45

nh y c a ETo đ i v i s thay đ i c a các y u t khí h u theo mùa và

trong n m................................................................................................................... 55
Hình 3.5.

nh y c a m c t

i đ i v i s thay đ i c a các y u t khí h u theo mùa

và trong n m .............................................................................................................. 58
Hình 3.6. Vòi nh gi t bù áp Dripnet PC.................................................................. 64

Hình 3.7. T

i nh gi t ng m cho cây Mía .............................................................. 64

Hình 3.8. M t c t b trí chi ti t t

i m t ru ng ........................................................ 64

Hình 3.9. S đ b trí h th ng t

i nh gi t cho cây mía ....................................... 65


DANH M C B NG BI U
B ng 1.1. T ng h p so sánh m t s ch tiêu ch y u đ t đ

c n m 2010 .................. 4

B ng 3.1. K t qu tính toán các thông s th ng kê X , C v ,C s ................................... 43
B ng 3.2. B ng th ng kê ch n mô hình m a đ i di n ng ....................................... 43
B ng 3.3. L

ng m a tháng n m thi t k tr m Bái Th

B ng 3.4. Nhi t đ bình quân tháng tr m Bái Th
B ng 3.5.

ng .................................... 43

ng ............................................. 43

m không khí trung bình tháng tr m Bái Th

B ng 3.6. T c đ gió trung bình tháng t i tr m Bái Th
B ng 3.7. S gi n ng trung bình tháng tr m Bái Th

ng .............................. 44

ng ................................... 44
ng ...................................... 44

B ng 3.8. Th i v mía Chín S m .............................................................................. 44
B ng 3.9. S thay đ i v nhi t đ (0C) ...................................................................... 46
B ng 3.10. T ng h p k t qu tính toán yêu c u n

c mía Chín S m v i s thay đ i

v nhi t đ c n m..................................................................................................... 47
B ng 3.11. T ng h p k t qu tính toán yêu c u n

c mía Chín S m v i s thay đ i

v nhi t đ mùa xuân................................................................................................. 47
B ng 3.12. T ng h p k t qu tính toán yêu c u n

c mía Chín S m v i s thay đ i

v nhi t đ mùa h .................................................................................................... 47
B ng 3.13. T ng h p k t qu tính toán yêu c u n

c mía Chín S m v i s thay đ i

v nhi t đ mùa thu ................................................................................................... 48
B ng3.1 4. T ng h p k t qu tính toán yêu c u n

c mía Chín S m v i s thay đ i

v nhi t đ mùa đông ................................................................................................ 48
B ng 3.15. S thay đ i v t c đ gió (m/s) ............................................................... 48
B ng 3.16. T ng h p k t qu tính toán yêu c u n

c mía Chín S m v i s thay đ i

v t c đ gió c n m.................................................................................................. 49
B ng 3.17. T ng h p k t qu tính toán yêu c u n

c mía Chín S m v i s thay đ i

v t c đ gió mùa xuân.............................................................................................. 49
B ng 3.18. T ng h p k t qu tính toán yêu c u n

c mía Chín S m v i s thay đ i

v t c đ gió mùa h ................................................................................................. 49


B ng 3.19. T ng h p k t qu tính toán yêu c u n

c mía Chín S m v i s thay đ i

v t c đ gió mùa thu ................................................................................................ 50
B ng 3.20. T ng h p k t qu tính toán yêu c u n

c mía Chín S m v i s thay đ i

v t c đ gió mùa đông ............................................................................................. 50
B ng 3.21. S thay đ i v s gi n ng (h) ................................................................ 50
B ng 3.22. T ng h p k t qu tính toán yêu c u n

c mía Chín S m v i s thay đ i

v s gi n ng c n m ............................................................................................... 51
B ng 3.23. T ng h p k t qu tính toán yêu c u n

c mía Chín S m v i s thay đ i

v s gi n ng mùa xuân ........................................................................................... 51
B ng 3.24. T ng h p k t qu tính toán yêu c u n

c mía Chín S m v i s thay đ i

v s gi n ng mùa h ............................................................................................... 51
B ng 3.25. T ng h p k t qu tính toán yêu c u n

c mía Chín S m v i s thay đ i

v s gi n ng mùa thu ............................................................................................. 52
B ng 3.26. T ng h p k t qu tính toán yêu c u n

c mía Chín S m v i s thay đ i

v s gi n ng mùa đông........................................................................................... 52
B ng3.27. T ng h p thi t b t
B ng 3.28.

nh k b o d

i nh gi t cho 1ha mía ........................................... 68

ng ................................................................................. 70

B ng 4.1. Tính toán l i nhu n kinh t thu đ

c c a 1 ha mía khi t

i theo ph

ng

pháp truy n th ng ..................................................................................................... 72
B ng 4.2. Tính toán l i nhu n kinh t thu đ
t

c c a 1 ha mía áp d ng công ngh

i nh gi t .............................................................................................................. 73

B ng 4.3. Tính toán l i nhu n tài chính thu đ

c c a 1 ha mía khi t

i theo ph

ng

pháp truy n th ng ..................................................................................................... 74
B ng 4.4. Tính toán l i nhu n tài chính thu đ
t

c c a 1 ha mía áp d ng công ngh

i nh gi t .............................................................................................................. 75


1
M

U

1. Tính c p thi t c a đ tài
Thanh Hoá là m t trong nh ng t nh có quy mô phát tri n mía đ
trong c n

c. Ngành công nghi p ch bi n mía đ

ng l n

ng tr thành m t ngành kinh t

quan tr ng trong c c u kinh t c a t nh, giá tr s n xu t công nghi p n m 2012

chi m t tr ng 7,63% trong c c u ngành công nghi p c a t nh. Trong 3 vùng mía
nguyên li u c a t nh Thanh Hóa, vùng mía nguyên li u Lam S n (VMNLLS) có
n ng su t, s n l

ng và di n tích l n nh t: có di n tích 14000 ha, chi m 50% t ng

di n tích tr ng mía c a t nh Thanh Hóa. Trong nh ng n m qua, n ng su t mía trong
Vùng không n đ nh và có xu h

ng gi m t 60,6 t n/ha (n m 2006-2010) xu ng

còn 56,3 t n/ha (n m 2011/2012). Thêm vào đó, theo cam k t AFTA, th tr
ng s m c a vào n m 2015. Vì v y, n ng su t mía c n ph i đ
đáng k đ s n ph m t cây mía trong Vùng có th c nh tranh đ

ng

c nâng lên

c v i các s n

ph m ngo i nh p.
Bên c nh di n bi n ph c t p c a th i ti t, thiên tai và sâu b nh, cùng v i các
bi n pháp k thu t thâm canh mía ch a đ
ch a ch đ ng, thi u khoa h c đ

c th c hi n có hi u qu , thì t

c coi là m t nguyên nhân quan tr ng c a vi c

gi m n ng su t mía k trên. Hi n nay, di n tích mía trong Vùng đ
ch có 650 ha (chi m 4,5%). Vi c c p n

c đ sinh tr

ph n di n tích còn l i hoàn toàn ph thu c vào n
su t và tr l

ng đ

ct

c coi là m t khâu then ch t.

Công ngh t

i nh gi t cho cây mía đã đ

ng, phát tri n cây mía thu c

c m a. Vì v y, đ nâng cao n ng

c tri n khai thành công

n i trên th gi i. Công ngh này đã ch ng t tính u vi t b i n
c d n tr c ti p t i vùng r cây. Nh đó ti t ki m n

n ng l

ng và t ng s n l

ng mía so v i ph

và Brasin cho th y hi u qu s d ng n
30-40%.

i còn th p,

ng c a cây mía trong Vùng, thì vi c áp d ng k thu t t

đ i trong canh tác đ

đ

i tiêu

ng pháp t

i hi n

nhi u

c và phân bón

c, phân bón, thu c tr sâu,
i ng p. Nghiên c u

c đ t 90% và s n l

n

ng mía t ng thêm


2
T n m 2008, công ngh t

i nh gi t đã đ

c áp d ng

vùng nguyên li u

Lam S n. K t qu cho th y n ng su t mía t ng thêm 10%-20% so v i n ng su t
tr

c đây khi dùng ph

ng pháp t

ti m n ng c a công ngh t

i ng p. K t qu đ t đ

c đ u cho th y

i nh gi t trong vi c nâng cao n ng su t cây mía vùng

nguyên li u Lam S n. Tuy nhiên, c n nghiên c u ch đ t
công ngh t

cb

i khoa h c khi s d ng

i nh gi t cho vùng nguyên li u mía Lam S n đ n ng su t có th

t ng thêm 30-35%. Vì v y, đ tài lu n v n c a em là ”Nghiên c u công ngh t

i

nh gi t cho mía: áp d ng cho vùng nguyên li u Lam S n-Thanh Hóa”.
2. M c đích c a đ tài
- Xác đ nh ch đ t

i khoa h c cho cây mía vùng nguyên li u Lam S n-

Thanh Hóa.
- Xác đ nh c s kinh t , k thu t cho vi c tri n khai áp d ng công ngh t

i

nh gi t cho toàn b vùng mía nguyên li u Lam S n -Thanh Hóa.
3. Cách ti p c n và Ph

ng pháp nghiên c u

*Cách ti p c n:
- Theo quan đi m h th ng
- Theo quan đi m phân tích nguyên nhân và k t qu

- Theo quan đi m b n v ng
* Ph

ng pháp nghiên c u
- Ph

đi m khí t
- Ph

ng pháp phân tích s d ng đ phân tích, đánh giá các s li u v : đ c
ng; đ c đi m th nh

ng; đi u ki n kinh t xã h i;

ng pháp mô hình toán đ tính toán ch đ t

i b ng s d ng mô hình

Cropwat;
- Ph
t

ng pháp phân tích th ng kê đ đánh giá đ nh y c a các thông s khí

ng đ i v i nhu c u n

c c a mía;

- S d ng các lý thuy t c a các môn khoa h c v : toán, thu l c, thu nông,
máy b m và tr m b m, c p thoát n

c,… trong các ph n nghiên c u liên quan.


3
4. Ph m vi và đ i t

ng nghiên c u

- Ph m vi nghiên c u: Nghiên c u lý thuy t cho vùng nguyên li u mía đ
Lam S n, Thanh Hoá.
-

it

ng nghiên c u : Cây mía công nghi p

ng


4
CH

NG I: T NG QUAN

1.1. Tình hình phát tri n di n tích tr ng mía
1.1.1. Di n tích và s n l

ng mía đ

Ngày 15/02/2007, Th t

Vi t Nam

ng Vi t Nam

ng Chính ph đã có Quy t đ nh s 26/2007/Q -

TTg phê duy t quy ho ch phát tri n mía đ

ng đ n n m 2010 và đ nh h

ng đ n

2020 v i các ch tiêu ch y u đ n n m 2010 là: Di n tích mía 300.000 ha, n ng su t
mía bình quân 65 t n/ha, s n l
tri u t n (trong đó đ

ng mía 19,5 tri u t n và s n l

ng đ

ng công nghi p là 1,4 tri u t n). Tuy nhiên, theo s li u c a

T ng c c th ng kê Vi t Nam, tính đ n cu i n m 2010, di n tích mía c n
266.300 ha, s n l

ng là 1,5

ng mía c n

c ch đ t 15,947 tri u t n, s n l

ng đ

c ch đ t
ng

đ t g n 1 tri u t n . Trong nh ng n m 2007 -2011, di n tích tr ng mía trên c n

c
c

gi m d n do không c nh tranh n i v i m t s cây tr ng có thu nh p cao h n khi n
tình tr ng thi u nguyên li u th
tích tr ng mía l n nh t c n
niên v tr
đ

c, s n l

ng xuyên x y ra.

i n hình

BSCL là n i có di n

c v i kho ng 60.000ha, gi m g n 10.000ha so v i các

ng mía nguyên li u

c đ t 3,8 tri u t n. V i 10 nhà máy

ng trong vùng, t ng công su t ép mía lên đ n 22.500 t n/ngày, n u cân đ i th i

gian s n xu t c a các nhà máy thì s mía nguyên li u trên ch đ dùng trong 5 - 6
tháng. ó là ch a k c n

c còn kho ng 30 nhà máy đ

ng n m r i rác t B c vào

Nam, công su t bình quân 2.644 t n mía cây/ngày, nh ng ho t đ ng ch đ t h n
60% so v i công su t thi t k .
B ng 1.1. T ng h p so sánh m t s ch tiêu ch y u đ t đ
Ch tiêu
Di n tích mía
N ng su t mía bình quân
Ch đ ng bình quân
S n l ng mía
T ng công su t nhà máy
S n l ng đ ng

nv
Theo Quy t đ nh
tính
26/2007/Q -TTg
ha
300.000
T n/ha

65
CCS
11
Tri u t n
19,5
T n/ngày
105.000
T n
1.500.000

c n m 2010

tđ c
n m 2010
266.300
59,9
10
15,947
105.750
1.000.000

So sánh
(%)
-11,2
-7,8
-9,1
-18,2
0,7
-33,3

5
Trong nh ng n m g n đây, cùng v i s ph c h i c a th tr
tích tr ng mía c a Vi t Nam có xu h
Vi t Nam hi n nay đang đ ng
đ
mía

ng t ng tr l i. S n l

ng th gi i, di n

ng khai thác mía c a

v trí th 21 trong t ng s các qu c gia s n xu t

ng trên th gi i. N ng su t khai thác cao nh t là

BSCL, tuy nhiên ch t l

vùng này th p h n so v i các khu v c còn l i (Tr n Hùng và nnk, 2014)

Hình 1.1. T ng di n tích tr ng mía c a Vi t Nam qua các n m

Ngu n: MARD, DCP 2013

Hình 1.2. T ng s n l

ng mía c a Vi t Nam qua các n m

ng


6
1.1.2. Gi ng mía đ

ng Vi t Nam

Gi ng mía hi n có
t nt i

n

c ta khá phong phú, t các gi ng mía hoang d i còn

m t s vùng nh mía lau, mía gie, mía đ ,… đ n các gi ng mía đ

t o t i Vi t Nam ho c có ngu n g c t nhi u n

c khác trên th gi i. D

Pháp thu c, ngoài nh ng gi ng mía d i, gi ng đ a ph
đ

nt

i và ép đ

đã đ
ph

i th i

c tuy n ch n, tr ng

ng m t, b t đ u xu t hi n m t s gi ng nh p n i t n

nh POJ (Indonesia), Co ( n
th p k 1960 đ n tr

ng đ

c lai

c ngoài

) và F ( ài Loan) trong vùng nguyên li u mía. T

c ngày gi i phóng mi n Nam (1975), b gi ng mía trong n

c

c b sung thêm nhi u các gi ng nh p n i. Ngoài các gi ng mía d i, gi ng đ a
ng nh mía vàng, mía đ , mía tre,… ch y u dùng đ ép đ

ng m t, các gi ng

mía nh p n i nh : POJ3016, POJ2878, Co290, Co300, Co421, Co419, CP49/50,
F108, F134, NCo310,… đã đ
d ng ch y u đ s n xu t đ

c tr ng r ng rãi

các vùng nguyên li u mía và s

ng n t i các nhà máy đ

T n m 1990 đ n nay, đ c bi t là sau khi Ch
đ

ng công nghi p hi n đ i.
ng trình 1 tri u t n đ

ng

c chính th c phê duy t n m 1995, hàng ch c gi ng mía m i có ngu n g c t
ài Loan, Trung Qu c, Thái Lan, Pháp,… đ

và đ

c nh p n i, b sung vào c c u gi ng

c tr ng r ng rãi, đ u kh p các vùng mía c a các nhà máy đ

M t s gi ng mía có n ng su t, ch t l

ng trên c n

c.

ng cao, thích h p v i đi u ki n canh tác

m t s vùng mía nh My55-14, F156, ROC10, ROC16, V 86-368, Q 11, R570,
K84-200, K88-92, Suphanburi 7, LK92-11… đã đ

c công nh n gi ng và cho phép

ph bi n r ng rãi ra s n xu t. Bên c nh đó, công tác lai t o gi ng mía trong n
v nđ

c kh i đ ng t n m 1965, sau đó đ

thêm t n m 1982 c ng b t đ u thu đ

c,

c Cuba giúp đ khôi ph c và phát tri n

c k t qu , m t s gi ng mía lai Vi t Nam t t

nh VN84-4137, VN84-422, VN85-1427, VN85-1859,… đã đ

c công nh n và

cho phép ph bi n r ng.
1.1.3. N ng su t và ch t l

ng mía đ

ng Vi t Nam

Nhìn chung n ng su t mía bình quân c a Vi t Nam th p h n so v i các n
khác, đ c bi t là Thái Lan, tuy nhiên c ng đã đ

c

c c i thi n đáng k trong th i gian


7
g n đây. N ng su t mía đã đ
m c khá th p, ch đ

N ng su t mía (T n/Ha)

còn

v 2012- 2013. Tuy nhiên, ch t l

v 2002- 2003 lên

ng mía nguyên li u c a ta v n

ng th p h n t 1,2 – 2,4 CCS so v i Thái Lan.

90,00

13,0

80,00

12,0
11,0

70,00

10,0

60,00

9,0
8,0

50,00

7,0

40,00

6,0
5,0

30,00

CCS (%)

đ t 63,9 t n/ha

c nâng t bình quân 53,5 t n/ha

4,0
3,0
2,0

20,00
10,00

1,0
0,0

0,00
2002-2003 2003-2004 2004-2005 2005-2006 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013

V
N ng su t mía (T n/Ha) Vi t Nam

N ng su t mía (T n/Ha) Thái Lan

CCS (%) Vi t Nam

CCS (%) Thái Lan

Ngu n: MARD, DCP 2013

Hình 1.3. So sánh n ng su t và ch t l

ng cây mía đ

ánh giá chung v hi n tr ng mía đ

1.1.4.

V i đi u ki n khí h u, th nh
s n xu t đ

ng c a Vi t Nam b

ng Vi t Nam và Thái Lan

ng Vi t Nam

ng khá thu n l i, ngành ngh tr ng mía đ

c đ u hình thành t nh ng n m 1990.

tr i qua h n 20 n m phát tri n ngành mía đ

n nay

ng Vi t Nam có th đánh giá s b

nh sau:
Cây mía đ

ng là m t cây tr ng ch l c c a Vi t Nam. Mía đ

ng không

ch là ngu n nguyên li u đ u vào quan tr ng c a nhi u ngành công nghi p mà còn
t o ra vi c làm cho hàng tri u lao đ ng và thu v h n 200 tri u USD xu t kh u

(n m 2013);
V t ng th , Vi t Nam có kh n ng đáp ng 70 - 80% nhu c u tiêu th đ
trong n

c. Hàng n m, s n l

ng đ

ng s n xu t trong n

ng

c kho ng 0,9 - 1,1 tri u

t n/n m, chi m 70 - 80% nhu c u tiêu th kho ng 1,2 - 1,4 tri u t n/n m. Tuy v y,
di n bi n cung c u đ

ng r t khó d báo do ph thu c nhi u y u t nh : s b t


8
th

ng c a th i ti t gây nh h

ng đ n nguyên li u mía đ u vào, s n l

nh p kh u (chính th c và nh p l u), s n l
c u c a các ngành s n xu t dùng đ

ng đ

ng đ

ng

ng xu t kh u, s t ng/gi m nhu

ng làm nguyên li u (bánh k o, s a, n

c ng t,

bia…).
Ngành mía đ

ng là ngành nh n đ

c r t nhi u u tiên t đ u t phát tri n

vùng nguyên li u, xây d ng h th ng nhà máy ch bi n và chính sách u tiên v
thu t Chính Ph . Nh ng th c t trong th i gian v a qua mía đ

ng Vi t Nam v n

còn nhi u khó kh n và h n ch l n.
M c dù có m t giai đo n (2007 -2011) suy gi m m nh m nh ng di n tích và
s nl

ng, mía đ

ng hi n nay đang ph c h i m nh m v i 300.000ha và s n l

ng

1,53 tri u t n/n m.
T n t i s c nh tranh l n trong thu mua nguyên li u mía đ i v i m t s nhà
máy s n xu t đ

ng không có vùng nguyên li u n đ nh. Tính chung c n

kho ng 40 nhà máy s n xu t đ

c có

ng v i t ng công su t thi t k kho ng 112.000 t n

mía ngày (niên v 2010/2011). Tuy nhiên công su t ho t đ ng th c t ch đ t 60% 70% do thi u nguyên li u (đ t 62% - niên v 2009/2010; 75% - niên v 2010/2011).
N ng l c c nh tranh c a ngành đ
n

ng Vi t Nam th p so v i th gi i và các

c trong khu v c. Tình tr ng thi u h t mía nguyên li u di n ra th

h p v i ch t l

ng mía, n ng su t đ

ng xuyên, k t

ng trên 1 ha th p so v i th gi i và các n

c

trong khu v c d n đ n giá thành cao, làm gi m n ng l c c nh tranh c a ngành
đ

ng Vi t Nam.

ây chính là nguyên nhân làm cho đ

phát tri n và h n ch kh n ng su t kh u đ

ng nh p l u có đi u ki n

ng c a Vi t Nam.

Bên c nh nh ng nguyên nhân v công ngh ch bi n, t ch c s n xu t...thì
nguyên nhân l n nh t gây ra khó kh n và t n t i c a ngành mía đ
hi n nay là n ng su t cây mía còn quá th p. N ng su t và ch t l
đã đ

ng Vi t Nam

ng mía Vi t Nam

c c i thi n t 50 t n/ha (2000) lên 60,5 t n/ha (2010). Tuy v y, so sánh v i

n ng su t mía c a các n

c có di n tích mía l n nh Brasil,

Thái n ng su t mía c a n

c ta là quá th p.

n

, Trung Qu c,


9
Toàn b di n tích mía hi n nay không đ
trên 50% di n tích mía trông vào n

ct

i đ , công ngh t

i l c h u,

c tr i là nguyên nhân chính d n t i n ng su t

mía c a Vi t Nam th p nh hi n nay. Áp d ng công ngh t
quy trình canh tác khoa h c là con đ

í tiên ti n k t h p v i

ng b t bu c đ ngành mía đ

ng Vi t Nam

có th thoát ra kh i khó kh n và phát tri n b n v ng.
1.2. Ph
1.2.1. Ph
T
t

ng pháp và công ngh t
ng pháp t
i rãnh đ

i cho mía

i rãnh
c áp d ng r ng rãi nh t trong canh tác mía v i ngu n n

ng đ i thu n l i. T

i rãnh là ph

đ i v i nhi u lo i cây tr ng c n. N

ng pháp truy n th ng, đ
c t ngu n đ

c

c áp d ng r ng rãi

c đ a vào các rãnh

gi a các

hàng mía qua h th ng kênh d n, ng d n ho c vòi l u đ ng và th m d n sang hai
bên cho cây mía.

Hình 1.4. Công ngh t

i rãnh cho cây mía

a. Các u đi m
- Yêu c u k thu t không cao, d áp d ng;
- V n đ u t ít;
- Không làm
b. Các nh

t lá nên có th tránh m t s b nh cho cây.

c đi m

- Hi u qu th p, n ng su t kho ng 50 t n/ha;
-T nn

c do l

ng th t thoát n

c l n;

10
- Không ch đ ng đ

c ngu n n

c và th i gian t

i;

- Gây xói l , phá v k t c u đ t;
- Phân bón r b bay h i, r a trôi do m a b t th

ng;

- Bón phân l p đ t v t v do ph i đào rãnh và l p phân;
- T n nhân công do ph i di chuy n ng, vòi n
1.2.2. Công ngh t

i phun

Hi n nay, nhi u n i áp d ng r ng rãi ph
công ty mía đ

c.

ng l n trong n

Công ty C ph n Mía đ

c nh

ng pháp t

i phun, đ c bi t là các

Khánh Hòa, công ty CP đ

ng Nhi t đi n Gia Lai,...N

cđ

ng Ninh Hòa,

c máy b m hút lên t

ngu n thu tr và t o áp l c, qua h th ng ng d n và phun ra t i các vòi phun đ
b trí t i m t ru ng.

Hình 1.5. ng d ng công ngh t i phun
b ng Nelson cho mía t i Công ty CP
đ ng Ninh Hòa

Hình 1.6. ng d ng t i phun cho
mía t i Công ty c ph n Mía đ ng Nhi t đi n Gia Lai

a. Các u đi m
- Hi u qu cao h n, n ng su t có th đ t 70 - 80 t n/ha;
- Không ph i m t công di r i dây, ng nh t
v n hành đ

i tràn, ch c n 1 ng

c;

- Ti t ki m th i gian, ti t ki m chi phí nhân công;
- Không làm xói mòn đ t, không phá v k t c u đ t;

i có th

c


11
- Tan phân t t,không t o hi n t
- Xác đ nh đ

c đúng l u l

- Ch đ ng đ

c vi c t

b. Các nh

ng đóng váng b m t;

ng n

c, th i gian c n t

i;

i, đ c bi t vào mùa cao đi m;

c đi m

- Hi u qu ti t ki m n

c ch a cao;

- Hi u qu ch a th c s cao;
- B t ti n trong m t s ho t đ ng canh tác do vòi t

i n i c đ nh trên m t

ru ng.
1.2.3. Công ngh t
T
ki m n

i nh gi t

i nh gi t (Hình1.7) là m t d ng c b n c a k thu t t
c. T

i nh gi t là hình th c đ a n

cây tr ng m t cách liên t c d
t o gi t (đ

i hi n đ i ti t

c tr c ti p trên m t đ t đ n vùng g c

i d ng t ng gi t nh các thi t b đ c tr ng là các vòi

c c p b i h th ng đ

ng ng d n c p n

c áp l c).

Hình 1.7. S đ b trí h th ng t

i nh gi t

a. Các u đi m
-T

i nh gi t đ m b o phân b đ

m đ u trong t ng đ t canh tác (ph n có

b r cây tr ng) t o nên đi u ki n thu n l i v ch đ không khí, nhi t đ , đ
ch đ tiêu hóa th c n và quang h p cho cây tr ng.

m,

12
-T

i nh gi t ti t ki m n

c đ n m c t i đa (h n c t

tránh tri t tiêu đ n m c t i thi u các lo i t n th t n
h th ng t

i nh gi t đ t t

i c ng đ

i phun m a) vì nó

c (do th m và do b c h i).

c ti t ki m t i đa .

- Không gây ra xói mòn đ t, không t o nên váng đ t đ u trên m t và không
phá v c u t

ng đ t do t

t

i d ng t ng gi t.

i r t nh d

i nh gi t đ

m b o n ng su t t

-

c th c hi n m t cách liên t c v i m c

i, n ng su t lao đ ng đ

có kh n ng c khí hóa, t đ ng hóa cao đ khâu n

i. M t khác h th ng t

i

nh gi t còn đ m báo cho các máy móc nông nghi p ho t đ ng trên cánh đ ng t

i

đ tđ

ct

c nâng cao không ng ng vì

c n ng su t cao do nó không ng n c n gì t i ho t đ ng c gi i hóa mà còn

t o đi u ki n c gi i, t đ ng hóa th c hi n t t m t s khâu: phun thu c tr sâu,

bón phân hóa h c k t h p v i n
- Vi c th c hi n t

c.

i nh gi t th c t đã r t ít ph thu c vào các y u t thiên

nhiên: đ d c đ a hình, thành ph n và c u trúc đ t t

i, m c n

sâu, đi u ki n nhi t đ và nh t là không b chi ph i b i nh h
t

i phun m a và có th th c hi n t
-T

nông hay

ng c a gió nh là

i liên t c su t ngày đêm.

i nh gi t cho phép s d ng v i n

m c đ th p, khi đ m b o th

c ng m

c và đ t b nhi m chua, nhi m m n

ng xuyên có bi n pháp r a trôi b ng m a thiên

nhiên hay b ng r a nhân t o.
- H th ng yêu c u c t n
chung áp l c t

c áp l c làm vi c nh , l u l

i nh gi t ch b ng 10% - 15%

t

ng t

i phun m a và l

i nh . Nói
ng n

c

b m l i ít h n 70% - 80%.
-T

i nh gi t đã góp ph n ng n ch n đ

g c cây và sâu b nh, vì n

ct

c s phát tri n c a c d i quanh

i ch làm m quanh g c cây.

b. Các nh

c đi m:

K thu t t

i nh gi t có m t s đ c đi m sau:

- Nh

c đi m ch y u là d gây ra s t c bí (n

c khó thoát) t i các vòi t o

gi t và ng nh gi t. S t c bí này đã gây t n công s c s lý kh c ph c và yêu c u
ph i x lý n

c trong s ch.


13
- Khác v i k thu t t

i phun m a,

t

i nh gi t không có kh n ng làm

mát cây, c i t o vi khí h u không có kh n ng r a lá cây.
- V n đ u t trong xây d ng t

ng đ i cao và đòi h i ph i có trình đ trong

xây d ng và qu n lý.
- Trong m t s tr
đ u

ng h p, s phân b đ

mt

i b thi u và không đ ng

kh i đ t canh tác ch a b r cây.
- N u vi c t

so v i t

i thông th

i nh gi t b gián đo n, ch ng l i thì cây tr ng s x u đi nhi u
ng.

Xu t phát t nh ng u n

c đi m c a mình mà k thu t t

áp d ng có hi u qu trong các đi u ki n đ
c. Ph m vi áp d ng t

c nêu

c ng m hay ngu n n

m c sau:

c ph i đ

c l i khó khai thác nh vùng s

c s lý gây t n kém.

- T i các n i có đ a hình ph c t p, khó th c hi n t
m nh và th

i phun m a do gió th i

ng xuyên.

- V i các lo i cây tr ng yêu c u ph i t
t

c

i nh gi t

- T i các n i khô h n, khan hi m ngu n n
d ng n

i nh gi t đ

i nh nh các lo i rau, hoa, đ u tây, nho, t

i liên t c th

ng xuyên v i m c

i trong nhà kính và v i các lo i cây

n qu lâu n m, cây công nghi p còn nh mà tr ng v i m t đ th a nh cam, quýt,
táo, cà phê, chè...
- Nêu u tiên áp d ng cho các lo i cây tr ng c n có giá tr kinh t cao.
1.3. T ng quan v nghiên c u t

i cho mía đã th c hi n

1.3.1. Nghiên c u phát tri n công ngh t

i cho cây mía trên th gi i

Cùng v i nh ng thành công m nh m trong nghiên c u và phát tri n công
ngh t
đ

i, vi c áp d ng các công ngh t

c nh ng thành t u v

t b c.

n n s n xu t mía l n nh t th gi i.

i hi n đ i cho cây mía trên th gi i đã thu

c bi t đ i v i các n

c và các vùng lãnh th có


14
1. M
Tr
ho c t

c kia nh ng ng

i tr ng mía t i M s d ng ph

i rãnh cho mía. V i ph

1.8 và 1.9) và đ
m tl

ng n

ng ng d n n

c chôn ng m đ

ng kính l n đ

ng ng n
ng m

cl pđ tđ đ a

ng pháp t ch y. Tuy nhiên,

hi n t i nh ng v n đ liên quan đ n suy gi m tài nguyên n

Hình 1.8.

i tràn

ng pháp này, m t h th ng kênh m r ng (hình

c l n vào m t ru ng, ch y u b ng ph

xu t mía ch n các công ngh t

ng pháp t

c khi n nh ng nhà s n

i hi n đ i và hi u qu h n.

c chôn

Hình 1.9. H th ng kênh l n t

i mía

2. Brazil
N

c s n xu t mía hàng đ u th gi i và đang phát tri n thành công ch

trình s n xu t nhiên li u Ethanol Alcohol t đ

ng

ng mía đ thay th nhiên li u hóa

th ch, h n 10 n m tr l i đây, ngành công nghi p mía-Ethanol alcohol đã thay đ i
c c u nông nghi p và đ

c đ u t cao m t cách sâu r ng t i đây, t quy ho ch

vùng nguyên li u t p trung l n (đ
thành ph ngo i trú”,

đó “ng

c g i là: “dormitory – cities, t m d ch là “các

i lao đ ng ph i đi làm r t xa”), đ n áp d ng ti n b

khoa h c công ngh trong các khâu canh tác nh nghiên c u t o gi ng n ng su t,
ch t l

ng cao, c i t o đ t, trong đó nghiên c u ch đ t

nh t

i nh gi t, t

th ng t
đ

i,…

i phun m a, t

i, công ngh t

i ng m, cung c p ch t dinh d

n nay h n 50% di n tích tr ng mía trên toàn đ t n

c áp d ng các công ngh t

i hi n đ i.

i hi n đ i

ng qua h
c Brazil đã


15
3. n
Mía là m t cây tr ng yêu c u l
t n mía, đòi h i kho ng 250 t n n
gi t và che màng ph có th đ
khan hi m n

ng n

c l n cho sinh tr

c. Các ph

ng pháp nh t

c s d ng đ ti t ki m n

ng, đ s n xu t 1
i rãnh, t

i nh

c trong nh ng giai đo n

c. Phun lên lá m t dung d ch ch a 2,5% ure và 2,5% kali 3 đ n 4 l n

trong kho ng th i gian 2 tu n trong giai đo n khô h n s giúp gi m tác đ ng c a
h n hán lên cây tr ng.

khu v c nhi t đ i, th c hi n t

i 7 l n 1 tu n trong giai

đo n n y m m (1-35 ngày sau khi tr ng), 1 l n trong 10 ngày trong giai đo n đ
nhánh (36-100 ngày sau khi tr ng), t
tr

i l i 1 l n trong 7 ngày trong giai đo n t ng

ng (101 – 270 ngày sau khi tr ng) và 1 l n trong 15 ngày trong giai đo n tr

thành (271 ngày sau khi tr ng t i khi thu ho ch).
đi u ki n có m a

i u ch nh th i gian t

ng

i trong

khu v c.

Maharashtra là m t trong s các bang
Công nghi p mía đ

ng

n

d n đ u v s n xu t mía.

bang này là ngành công nghi p d a trên nông nghi p l n

th hai sau s n xu t bông, trong đó đ u t nhi u h n đã mang l i nh ng thay đ i
đáng m

c trong đ i s ng xã h i, kinh t , giáo d c và chính tr t i các khu v c

nông thôn t i
l

t

n

. N ng su t mía cao nh t thu ho ch đ

c t i Maharashtra l n

các huy n Adsali (269 t n/ha), Suru (217 t n/ha) và Ratoon (202 t n/ha). Tuy

nhiên, n ng su t trung bình c a c bang ch 85 t n/ha. Nh v y, có m t kho ng cách
chênh l ch l n gi a n ng su t trung bình và n ng su t ti m n ng. Lý gi i cho s
chênh l ch này đó là ti m n ng s n su t có th đ t đ
ph

ng pháp qu n lý n
L

ng n

2000 mm
xét l

ng n

ct

i và ng d ng các ph

ng th c canh tác tiên ti n.

c tiêu th c n thi t cho m i v mía (1 n m) vào kho ng 1600-

bang Maharastra ph thu c vào đi u ki n khí t
c th t thoát đ ng ru ng kho ng 20%, l

mm là đ đáp ng cho đi u ki n t
i th a n

ng nông nghi p. Xem

ng n

i m t. Tuy nhiên, l

d ng lên t i 3000-4000 mm gây ra s lãng phí v n
vi c t

c b i vi c áp d ng t t các

ng n

c kho ng 1400-2000
c mà nông dân s

c vô cùng l n. K t qu c a

c là làm c ng b m t đ t và t ng đ m n c a đ ng ru ng. Áp


16
d ng k thu t t

i hi n đ i và qu n lí t t đã ti t ki m 50% l

ng n

c s d ng cho

đ ng ru ng và làm t ng g p đôi n ng su t mía.

Hình 1.10. T

i rãnh th ng cho mía t i
n

Hình 1.12. Gi i pháp t
4. Trung Qu c, Thái Lan
T i các n
này, t

Hình 1.11. Máy t i s d ng n ng
l ng m t tr i

i phun m a b ng th công t i n

c có ngành công nghi p mía đ

i mía đã đ

ng đ ng th hai, th ba th gi i

c nghiên c u khá sâu và chuy n giao k t qu m t cách hi u qu

cho các trang tr i tr ng mía. Ngoài nh p kh u m t s , các n
và ch t o thành công nhi u thi t b t
n

c này áp d ng công ngh t

su t mía c a các n
cao. T i các n
công th c t
mía.
ngh t

c này đã nghiên c u

i phù h p. H n 45% di n tích mía c a các

i nh gi t, t

i phun m a.

i u đó đ m b o n ng

c này đ t ch s trung bình c a th gi i và ch t l

c này, nghiên c u t

i, k thu t t

i mía đã đ

c quan tâm và đã đ a ra nh ng

i mía h p lý và chuy n giao cho t t c các vùng tr ng

c bi t, Thái Lan đã nghiên c u 5 công th c t
i ti t ki m n

ng mía khá

c cho mía

i khác nhau, áp d ng công

nhi u vùng khác nhau trong c n

c, nghiên