Bài giảng điện tử vật lý 9 thực hành chế tạo nam châm vĩnh cửu (9)

Líp 92 tr­êng THCS song hå
Gi¸o viªn d¹y: NguyÔn §¨ng LiÖu
Tr­êng THCS ThÞ TrÊn Hå


Trả lời câu hỏi của mẫu báo cáo thực hành
C1. Làm thế nào để cho một thanh thép nhiễm từ?
Đặt thanh thép vào trong từ trường của nam châm, của dòng điện.
C2. Có những cách nào để nhận biết một chiếc kim bằng thép đã bị
nhiễm từ hay chưa?
Treo kim thăng bằng trên một sợi dây không xoắn xem nó có chỉ hư
ớng Nam - Bắc hay không hoặc đưa kim lại gần các mạt sắt xem kim
có hút các mạt sắt hay không


Trả lời câu hỏi của mẫu báo cáo thực hành
C3. Nêu cách xác định tên từ cực của một ống dây có dòng điện chạy
qua và chiều dòng điện trong các vòng dây bằng một kim nam
châm?
Đặt kim nam châm vào trong lòng và gần một đầu ống dây. Căn cứ
vào định hướng của kim nam châm mà xác định chiều các đường sức
từ trong lòng ống dây. Từ đó xác định tên từ cực của ống dây. Sau đó
dùng quy tắc nắm tay phải để xác định chiều dòng điện chạy trong
các vòng của ống dây.


Tiết 31: Thực hành chế tạo nam châm vĩnh cửu, nghiệm lại từ tính
của ống dây có dòng điện

Mục tiêu
1.Chế tạo được một đoạn dây thép thành nam châm, biết cách

nhận biết một vật có phải là nam châm không.
2. Biết dùng kim nam châm để xác định từ cực của ống dây có
dòng điện chạy qua và chiều dòng điện chạy trong ống dây.
3. Biết làm việc tự lực để tiến hành có kết quả công việc thực
hành, biết xử lí và báo cáo kết quả thực hành theo mẫu, có tinh
thần hợp tác với các bạn trong nhóm.


Tiết 31: Thực hành chế tạo nam châm vĩnh cửu, nghiệm lại từ tính
của ống dây có dòng điện

I-Chuẩn bị
Chuẩn bị cho mỗi nhóm HS:
-Hai nguồn điện 3V và 6V
-Một công tắc
-ống dây A khoảng 200 vòng quấn trên ống nhựa đường kính 1cm
-ống dây B khoảng 300 vòng quấn trên một ống nhựa đường kính khoảng
5cm, trên mặt ống có khoét một lỗ tròn
--Hai đoạn dây dẫn, một bằng thép, một bằng đồng dài cỡ 3,5cm
--Một la bàn
--Hai đoạn chỉ mỗi đoạn dài 15cm
--Một bút dạ để đánh dấu
--Báo cáo thực hành như mẫu đã cho ở cuối bài


II. Nội dung thực hành
1. Chế tạo nam châm vĩnh cửu
a) Nối hai đầu ống dây A với nguồn điện 3V.
Đặt đồng thời các đoạn dây thép và đồng
dọc theo ống dây trong khoảng từ 1-2 phút

b) Thử nam châm: Lấy các đoạn KL ra
khỏi ống dây, lần lượt treo mỗi đoạn nằm
thăng bằng nhờ một sợi chỉ không xoắn, sau
khi đứng yên nó nằm dọc theo phương nào?

SĐ lắp ráp TNTH

Xoay cho đoạn kim loại (KL) lệch khỏi hướng ban đầu, buông tay,
sau khi cân bằng trở lại, đoạn KL nằm dọc theo hướng nào? Làm
như vậy 3 lần với mỗi đoạn KL.
Ghi kết quả vào bảng 1 của mẫu báo cáo để xác định đoạn KL nào
trở thành nam châm vĩnh cửu.
c) Dùng bút dạ để đánh dấu tên từ cực của nam châm vừa được chế
tạo.


Bảng 1
KQ
Lần TN

Thời gian
làm nhiễm
từ
(phút)

Thử NC. Sau khi đứng cân bằng, đoạn
dây dẫn nằm theo phương nào ?

Lần 1
Tự do

Với đoạn
dây đồng

2

Với đoạn
dây thép

2

Bắc- nam

Lần 2
Tự do
Bắc- nam

Lần 3
Tự do
Bắc- nam

Đoạn dây
nào đã
thành nam
châm vĩnh
cửu


II. Nội dung thực hành
2. Nghiệm lại từ tính của ống dây có dòng điện chạy qua

Đặt ống dây B nằm ngang. Luồn qua lỗ tròn trên ống dây B để treo
nam châm vừa được chế tạo vào trong lòng của ống dây. Xoay ống
dây sao cho nam châm nằm song song với mặt phẳng của các vòng
dây. Cố định sợi dây chỉ treo nam châm vào giá thí nghiệm Mắc ống
dây vào mạch điện có nguồn 6V.
Sơ đồ lắp ráp
TNTH


II. Nội dung thực hành
2. Nghiệm lại từ tính của ống dây có dòng điện chạy qua
a) Đóng mạch điện. Quan sát hiện tượng xảy ra với nam châm, cho nhận
xét. Dựa vào chiều của nam châm trong lòng ống dây, xác định tên từ cực
của ống dây và chiều dòng điện chạy qua ống dây. Kiểm tra lại kết quả
vừa thu được thông qua đầu các cực của nguồn điện, ghi vào bảng 2 của
mẫu báo cáo.
Đổi cực của nguồn điện để đổi chiều dòng điện đi vào cuộn dây. Lặp lại
công việc như đã làm ở mục a). Ghi kết quả vào bảng 2 của mẫu báo cáo.


Nhận xét
Lần TN

Có HT gì xảy ra Đầu nào của
với nam châm ống dây là từ
khi đóng khoá
cực Bắc
K

1

Nằm dọc
theo ống dây

D

2

NC quay 1800

C

Dùng mũi tên cong để ký
hiệu chiều dòng điện chạy
trong các vòng dây ở đầu C


Cách khác để làm một đoạn dây thép nhiễm từ
Đặt vật bằng sắt (thép) vào từ trư
ờng của vật đã bị nhiễm từ.
Miết một đầu của đoạn thép vào
một từ cực của thanh nam châm
mạnh nhiều lần (50 lần).
Đặt đoạn dây thép nối hai cực
của nam châm hình chữ U.

S

N

S

N
N

S


C¸ch kh¸c ®Ó thö mét ®o¹n d©y thÐp ®· nhiÔm tõ

La bµn hoÆc kim nam ch©m


C¸ch kh¸c ®Ó thö mét ®o¹n d©y thÐp ®· nhiÔm tõ

La bµn hoÆc kim nam ch©m


Dùng bút dạ để đánh dấu cực S và N của thanh thép đã bị
nhiễm từ.
S

La bàn hoặc kim nam châm

N


Dặn dò

• Học kỹ bài và xem tr­

íc bài 30 trang 82, 83,
84 SGK


Thứ ba ngày 21 tháng 8 năm 2007

Chương II: Nhiệt học
Các chất dãn nở vì nhiệt như thế nào?
Sự nóng chảy, sự đông đặc, sự bay hơi, sự ngưng tụ là gì?
Làm thế nào để tìm hiểu tác động của một yéu tố lên một hiện tư
ợng Chúc các em học sinh lớp 9 2

ngoan,
học
khi có nhiềuchăm
yếu tố cùng
tác động một
lúc?giỏi

Làm thế nào để kiểm tra một dự đoán?