Khái niệm, đặc điểm quỹ bảo hiểm xã hội

Khái niệm, đặc điểm quỹ bảo hiểm xã hội

Khái niệm, đặc điểm quỹ bảo
hiểm xã hội
Bởi:
Đại Học Kinh Tế Quốc Dân

Khái niệm, đặc điểm quỹ bảo hiểm xã hội
Khái niệm quỹ bảo hiểm xã hội
Quỹ bảo hiểm xã hội là quỹ tài chính độc lập, tập trung nằm ngoài ngân sách nhà nước.
Điều kiện tiên quyết để một hệ thống BHXH hoạt động được là phải hình thành được
nguồn quỹ tiền tệ tập trung để rồi nguồn quỹ này được dùng để chi trả trợ cấp cho các
chế độ BHXH.
Đặc điểm quỹ bảo hiểm xã hội
Quỹ bảo hiểm xã hội mang đầy đủ những đặc trưng cơ bản nhất của một quỹ, ngoài ra
do đặc thù của BHXH mà quỹ BHXH có những đặc trưng riêng có sau:
• Quỹ BHXH là quỹ an toàn về tài chính.
Nghĩa là, phải có một sự cân đối giữa nguồn vào và nguồn ra của quỹ BHXH. Chức
năng của bảo hiểm xã hội là đảm bảo an toàn về thu nhập cho người lao động và để thực
hiện chức năng này, đến lượt nó, BHXH phải tự bảo vệ mình trước nguy cơ mất an toàn
về tài chính. Để tạo sự an toàn này, về nguyên tắc tổng số tiền hình thành nên quỹ phải
bằng tổng số tiền chi ra từ quỹ. Tuy nhiên, không phải cứ đồng tiền nào vào quỹ là được
dùng để chi trả ngay ( nếu vậy đã không tồn tại cái gọi là quỹ BHXH ) mà phải sau một
khoảng thời gian nhất định, đôi khi tương đối dài ( như đối với chế độ hưu trí ) số tiền ấy
mới được chi ra, cùng thời gian ấy đồng tiền luôn biến động và có thể bị giảm giá trị do
lạm phát, điều này đặt ra yêu cầu quỹ BHXH không chỉ phải bảo đảm về mặt số lượng
mà còn phải bảo toàn về mặt giá trị. Điều đó lý giải tại sao trong điều 40 Điều lệ BHXH
nước ta quy định “ Quỹ bảo hiểm xã hội được thực hiện các biện pháp để bảo tồn giá trị
và tăng trưởng theo quy định của chính phủ ”.
• Tính tích luỹ.
1/2

Khái niệm, đặc điểm quỹ bảo hiểm xã hội

Quỹ BHXH là “ của để dành ” của người lao động phòng khi ốm đau, tuổi già... và đó
là công sức đóng góp của cả quá trình lao động của người lao động. Trong quỹ BHXH
luôn tồn tại một lượng tiền tạm thời nhàn rỗi ở một thời điểm hiện tại để chi trả trong
tương lai, khi người lao động có đủ các điều kiện cần thiết để được hưởng trợ cấp (
chẳng hạn như về thời gian và mức độ đóng góp BHXH ). Số lượng tiền trong quỹ có
thể được tăng lên bởi sự đóng góp đều đặn của các bên tham gia và bởi thực hiện các
biện pháp tăng trưởng quỹ.
• Quỹ BHXH vừa mang tính hoàn trả vừa mang tính không hoàn trả.
Tính hoàn trả thể hiện ở chỗ, mục đích của việc thiết lập quỹ BHXH là để chi trả trợ cấp
cho người lao động khi họ không may gặp các rủi ro dẫn đến mất hay giảm thhu nhập.
Do đó, người lao động là đối tượng đóng góp đồng thời cũng là đối tượng nhận trợ cấp.
Tuy nhiên, thời gian, chế độ và mức trợ cấp của mỗi người sẽ khác nhau, điều đó phụ
thuộc vào những rủi ro mà họ gặp phải cũng như mức độ đóng góp và thời gian tham
gia BHXH.
Tính không hoàn trả thể hiện ở chỗ, mặc dù nguyên tắc của BHXH là có đóng- có hưởng,
đóng ít- hưởng ít, đóng nhiều- hưởng nhiều nhưng như vậy không có nghĩa là những
người có mức đóng góp như nhau sẽ chắc chắn đưọc hưởng một khoản trợ cấp như nhau.
Trong thực tế, cùng tham gia BHXH nhưng có người được hưởng nhiều lần, có người
được hưởng ít lần ( với chế độ ốm đau), thậm trí không được hưởng (chế độ thai sản).

2/2