phân tích hiệu quả kinh tế của việc sản xuất lúa vụ đông xuân ở cần thơ

TRƯỜNG ðẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH


Created by PDFTiger

Unregistered Version
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP

PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ KINH TẾ CỦA VIỆC
SẢN XUẤT LÚA VỤ ðÔNG XUÂN Ở CẦN THƠ

Created by PDFTiger

Unregistered Version

Giáo viên hướng dẫn:
TS. PHẠM LÊ THÔNG

Sinh viên thực hiện
NGUYỄN THỊ MAI
MSSV:4061887
Lớp: Ngoại thương – K32

Thơ - 2010
Created byCầnPDFTiger

Unregistered Version


LỜI CẢM TẠ

Created by PDFTiger

Em xin chân thành cám ơn quí Thầy Cô của trường ðại Học Cần Thơ, ñặc biệt là
Thầy Cô của Khoa Kinh Tế- Quản Trị Kinh Doanh ñã nhiệt tình dạy dỗ em suốt

Unregistered Version

trong quá trình học tại trường. Những kiến thức Thầy Cô ñã cho em sẽ là nền tảng
ñể em bước vào ñời. Em cũng xin cám ơn Thầy Phạm Lê Thông ñã hướng dẫn tận
tình cho em hoàn thành luận văn tốt nghiệp. ðồng thời cũng có sự giúp ñỡ nhiệt tình
của Thầy Huỳnh Việt Khải, Cô ðan Xuân và Cô Duyên cùng các bạn của em ñã hỗ
trợ em hoàn thành tốt luận văn.
Xin chân thành cám ơn các chú cán bộ của phường Phước Thới - Quận Ô Môn ñã
hỗ trợ tích cực khi phỏng vấn trực tiếp nông dân.
Ngày

tháng

năm 2010

Created by
PDFTiger
Sinh viện
thực hiện
Unregistered
Version
Nguyễn Thị Mai

Created by PDFTiger

Unregistered Version
ii


LỜI CAM ðOAN

Created by PDFTiger

Tôi cam ñoan ñề tài này là do chính tôi thực hiện, các số liệu thu thập và kết quả
phân tích trong ñề tài là trung thực, ñề tài không trùng với bất kỳ ñề tài nghiên cứu

Unregistered Version

khoa học nào

Ngày tháng

năm 2010

Sinh viên thực hiện

Nguyễn Thị Mai

Created by PDFTiger
Unregistered Version

Created by PDFTiger
Unregistered Version
iii

NHẬN XÉT CỦA CƠ QUAN THỰC TẬP
..................................................................................................................................

Created by PDFTiger

..................................................................................................................................
..................................................................................................................................

Unregistered Version

..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................

Created by PDFTiger

..................................................................................................................................
..................................................................................................................................

Unregistered Version

..................................................................................................................................
..................................................................................................................................

Ngày

tháng

năm 2010

Trưởng Khoa Kinh Tế - QTKD

Created by PDFTiger
Unregistered Version
iv


NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................

Created by PDFTiger

..................................................................................................................................
..................................................................................................................................

Unregistered Version

..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................

..................................................................................................................................
..................................................................................................................................

Created by PDFTiger

..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................

Unregistered Version

..................................................................................................................................
Ngày

tháng

năm 2010

Giáo viên hướng dẫn

Created by PDFTiger
Unregistered Version
v


NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN

...........................................................................................................

Created by PDFTiger

...........................................................................................................
...........................................................................................................

Unregistered Version

...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................

Created by PDFTiger

...........................................................................................................

Unregistered Version

...........................................................................................................
Ngày tháng

năm 2010

Giáo viên phản biện

Created by PDFTiger
Unregistered Version
vi

MỤC LỤC
CHƯƠNG 1.GIỚI THIỆU

Created by PDFTiger

1.1. Sự cần thiết của ñề tài .................................................................................... 1
1.2. Mục tiêu nghiên cứu........................................................................................ 1

Unregistered Version

1.2.1. Mục tiêu chung ........................................................................................ 1
1.2.2. Mục tiêu cụ thể ........................................................................................ 2
1.3.Giả thuyết cần kiểm ñịnh và câu hỏi nghiên cứu ............................................. 2
1.3.1. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................. 2
1.3.2. Giả thuyết cần kiểm ñịnh ......................................................................... 2
1.4 Phạm vi nghiên cứu .......................................................................................... 2
1.4.1. Phạm vi không gian ................................................................................. 2
1.4.2. Phạm vi thời gian ..................................................................................... 2
1.4.3. ðối tượng nghiên cứu .............................................................................. 2

Created by PDFTiger

CHƯƠNG 2 PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Phương pháp luận.......................................................................................... 3

Unregistered Version

2.1.1 Một số khái niệm .................................................................................... 3

2.1.2 Một số chỉ tiêu ........................................................................................ 3
2.2 Phương pháp nghiên cứu ............................................................................... 4
2.2.1 Phương pháp thu thập số liệu ................................................................. 4
2.2.2 Phương pháp xử lý số liệu ...................................................................... 4
2.2.3 Phương pháp phân tích số liệu ................................................................ 4
CHƯƠNG 3. THỰC TRẠNG SẢN XUẤT LÚA Ở CẦN THƠ
3.1 Tình hình nông nghiệp của thành phố Cần Thơ ............................................. 10
3.1.1 Tình hình trồng trọt của thành phố Cần Thơ .......................................... 11
3.1.2 Tình hình chăn nuôi ................................................................................ 12
3.2 Tình hình trồng lúa ở thành phố Cần Thơ ...................................................... 13

Created by PDFTiger

CHƯƠNG 4. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN

4.1 Mô tả cách thu thập mẫu và tình hình chung của nông hộ ............................ 16

Unregistered Version

4.1.1. Mô tả cách thu thập mẫu ........................................................................ 16
4.1.2. Mô tả tình hình chung của nông hộ ....................................................... 16
vii


4.2 Phân tích chi phí và thu nhập của vụ lúa ðông Xuân
ở Cần Thơ ............................................................................................................ 18

Created by PDFTiger

4.2.1 Phân tích chi phí của vụ lúa ðông Xuân ở Cần Thơ .............................. 18

4.2.2 Thu nhập của vụ lúa ðông Xuân ............................................................ 24
4.2.3 Khả năng sinh lợi của vụ lúa ðông Xuân ............................................... 25

Unregistered
Version
4.3. Hiệu quả kinh tế của vụ lúa ñông xuân ......................................................... 31
CHƯƠNG 5.CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO
HIỆU QUẢ KINH TẾ CỦA VỤ LÚA ðÔNG XUÂN
Ở CẦN THƠ
5.1. Các nhân tố ảnh hưởng ñến hiệu quả kinh tế của vụ lúa ðông Xuân

ở Cần Thơ ............................................................................................................. 35
5.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả kinh tế của vụ lúa ðông Xuân
ở Cần Thơ ............................................................................................................ 36

Created by PDFTiger

CHƯƠNG 6. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

6.1 Kết luận .......................................................................................................... 39

Unregistered Version

6.2.Kiến nghị ........................................................................................................ 40
6.2.1. Ý kiến phản hồi từ nông dân .................................................................. 40
6.2.2. Qua kết quả phân tích có một số kiến nghị............................................ 40
Tài liệu tham khảo .................................................................................................... 42
Phụ lục ..................................................................................................................... 43

Created by PDFTiger

Unregistered Version
viii


DANH MỤC BẢNG

Created by PDFTiger

Bảng 3.1.GIÁ TRỊ SẢN XUẤT NÔNG NGHIỆP (THEO GIÁ SO SÁNH 1994)
CỦA THÀNH PHỐ CẦN THƠ SO VỚI ðBSCL (2006- 2008) ............................. 10

Unregistered Version

Bảng 3.2.DIỆN TÍCH MỘT SỐ LOẠI CÂY TRỒNG

Ở CẦN THƠ (2006-2008)........................................................................................ 11
Bảng 3.3 SẢN LƯỢNG TRỒNG TRỌT
CỦA THÀNH PHỐ CẦN THƠ(2006-2008) ........................................................... 12
Bảng 3.4.SỐ LƯỢNG GIA SÚC, GIA CẦM
CỦA THÀNH PHỐ CẦN THƠ (2006-2008) .......................................................... 13
Bảng 3.5. DIỆN TÍCH, NĂNG SUẤT, SẢN LƯỢNG LÚA CẢ NĂM CỦA
THÀNH PHỐ CẦN THƠ VÀ ðBSCL NĂM 2008 ................................................ 13

Created by PDFTiger

Bảng 3.6. DIỆN TÍCH, NĂNG SUẤT, SẢN LƯỢNG LÚA CẢ NĂM
CỦA THÀNH PHỐ CẦN THƠ (2006 – 2008) ...................................................... 14
Bảng 3.7. NĂNG SUẤT, SẢN LƯỢNG LÚA VỤ ðÔNG XUÂN

Unregistered Version

CỦA THÀNH PHỐ CẦN THƠ (2006 – 2008) ....................................................... 14
Bảng 4.1.TÌNH HÌNH CHUNG CỦA NÔNG HỘ Ở CẦN THƠ ........................... 16
Bảng 4.2 CHI PHÍ GIỐNG TRÊN HECTA............................................................. 19
Bảng 4.3 .CHI PHÍ PHÂN BÓN TRÊN HECTA .................................................... 21
Bảng 4.4 CHI PHÍ LÀM ðẤT, THU HOẠCH VÀ CHẾ BIẾN TRÊN HECTA .... 23
Bảng 4.5 CHI PHÍ SẢN XUẤT TRUNG BÌNH TRÊN HECTA ............................ 24
Bảng 4.6 THU NHẬP TRUNG BÌNH TRÊN HECTA ........................................... 25
Bảng 4.7 PHÂN TÍCH LỢI NHUẬN TRUNG BÌNH TRÊN HECTA ................... 26
Bảng 4.8 GIÁ CẢ CÁC YẾU TỐ ðẦU VÀO ......................................................... 28
Bảng 4.9 KẾT QUẢ ƯỚC LƯỢNG OLS VÀ MLE ............................................... 29

Created by PDFTiger

Bảng 4.10 BẢNG PHÂN PHỐI MỨC HIỆU QUẢ KINH TẾ ............................... 32
Bảng 4.11 BẢNG PHÂN PHỐI LỢI NHUẬN MẤT ðI DO KÉM HIỆU QUẢ .... 33

Unregistered Version
ix


DANH MỤC HÌNH
Hình 3.1 Giá trị sản xuất nông nghiệp của Cần Thơ ................................... 11

Created by PDFTiger

Hình 4.1 Cơ cấu chi phí vụ ðông Xuân ...................................................... 24

Unregistered Version

Created by PDFTiger
Unregistered Version

Created by PDFTiger
Unregistered Version
x


CÁC THUẬT NGỮ ðƯỢC DỊCH TỪ TIẾNG ANH
OLS : Phương pháp ước lượng bình phương bé nhất

Created by PDFTiger

MLE : Phương pháp ước lượng khả năng cao nhất

Unregistered Version

Created by PDFTiger
Unregistered Version

Created by PDFTiger
Unregistered Version
xi


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
ðBSCL: ðồng Bằng Sông Cửu Long

Created by PDFTiger

ðvt: ðơn vị tính
ðG: ðơn giá

Unregistered Version

SL: Số lượng

kg : kilogram
ñ: ñồng
ha: Hecta

Created by PDFTiger
Unregistered Version

Created by PDFTiger
Unregistered Version
xii


Phân tích hiệu quả kinh tế của việc sản xuất lúa vụ Đông Xuân ở Cần Thơ

CHƯƠằề ở
GIỚổ ọỉổỆỘ
1.1 SỰ ưẦằ ọỉổẾọ ưỦờ ĐỀ ọÀổ
Nghề trồng lúa đã có rất lâu ở Việt Nam từ 3000 - 2000 năm trước công
nguyên. Việc sản xuất lúa đã trải qua rất nhiều thăng trầm – từ chỗ thiếu ăn cho đến
hàng năm xuất khẩu hàng triệu tấn gạo. Ngày nay, Việt Nam là quốc gia đứng thứ
hai trên thế giới về xuất khẩu gạo. Năm 2009, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam
đạt mức kỉ lục 6,052 triệu tấn mang về cho nước ta gần 2,7 tỉ USD, cao nhất trong
lịch sử xuất khẩu gạo của Việt Nam.

Đồng Bằng Sông Cửu Long (ĐBSCL) là vựa lúa lớn nhất của cả nước, hàng
năm cung cấp hơn 90% lượng gạo xuất khẩu. Năm 2008, ĐBSCL có diện tích
khoảng 3.858,9 nghìn ha với sản lượng lúa là 20.681,6 nghìn tấn. Hầu hết các tỉnh ở
ĐBSCL đều có những cánh đồng lúa bạt ngàn, có thể kể đến là An Giang, Đồng
Tháp, Long An, Cần Thơ, …
Người ta thường nhắc đến Cần Thơ với câu nói “Cần Thơ gạo trắng nước
trong”, với câu nói này đủ thấy cây lúa ở Cần Thơ có vị thế rất quan trọng. Trong
năm 2008 diện tích đất trồng lúa của Cần Thơ là 218,6 nghìn ha chiếm khoảng
5,67% tổng diện tích đất lúa của cả vùng ĐBSCL. Sản lượng lúa của Cần Thơ
(2008) chiếm 5,78% tổng sản lượng lúa của ĐBSCL với 1.194,7 tấn. Hướng phát
triển sắp tới là Cần Thơ sẽ trở thành trung tâm kinh tế văn hóa xã hội của cả vùng.
Theo hướng phát triển như vậy thì thu nhập từ cây lúa có đủ để đáp ứng nhu cầu
sống hiện đại hay không ? Thu nhập nông dân nhận về có bù được với các khoảng
tăng chi phí hay chăng ? Một năm như vậy họ sản xuất đến ba vụ lúa nhưng nông
dân vẫn có thu nhập thấp, tại sao như thế ? Để trả lời cho những câu hỏi trên đề tài
nghiên cứu : “Phân tích hiệu quả kinh tế của việc sản xuất lúa vụ Đông Ợuân ở
Cần Thơ” được chọn làm đề tài nghiên cứu.
1.2. MỤư ọổÊỘ ằềỉổÊằ ưỨỘ
1.2.1 Mục tiêu chung

pdfMachine
Is a pdf
that produces quality
1 PDF files with ease!
GVHD:Ts. Phạm
Lêwriter
Thông
SVTH: Nguyễn Thị Mai

Produce quality PDF files in seconds and preserve the integrity of your original documents. Compatible across

nearly all Windows platforms, if you can print from a windows application you can use pdfMachine.
Get yours now!


Phân tích hiệu quả kinh tế của việc sản xuất lúa vụ Đông Xuân ở Cần Thơ

Phân tích hiệu quả kinh tế của việc sản xuất lúa vụ Đông Xuân ở Cần Thơ, từ
đó làm cơ sở đưa ra các giải pháp nâng cao lợi nhuận của việc sản xuất lúa vụ Đông
Xuân ở Cần Thơ.
1.2.2 Mục tiêu cụ thể
- Phân tích chí phí sản xuất lúa vụ Đông Xuân
- Thực trạng lợi nhuận thu được từ việc sản xuất lúa vụ Đông Xuân
- Đề xuất một số giải pháp nâng cao lợi nhuận
1.3. GIẢ ọỉỘỌẾọ ưẦằ ửổỂẫ ĐỊằỉ VÀ ưÂỘ ỉỎổ ằềỉổÊằ ưỨỘ
1.3.1. Câu hỏi nghiên cứu
(1) Thực trạng sản xuất lúa vụ Đông Xuân ở Cần Thơ như thế nào ?
(2) Hiệu quả kinh tế của vụ lúa Đông Xuân ở Cần Thơ có cao hay không ?
(3) Những nhân tố nào ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế của vụ lúa Đông Xuân
ở Cần Thơ.
(4) Những giải pháp nào giúp nâng cao hiệu quả kinh tế của vụ lúa Đông Xuân
ở địa bàn nghiên cứu.
1.3.2. Giả thuyết cần kiểm định
(1) Vụ lúa Đông Xuân mang lại hiệu quả kinh tế cao cho các hộ trồng lúa ở
Cần Thơ.
1.4. PHẠẫ Ồổ NGHIÊằ ưỨỘ
1.4. 1. Phạm vi không gian
Đề tài được nghiên cứu tại Cần Thơ cụ thể là các hộ trồng lúa ở Quận Ô Môn
với đại diện là hai phường Phước Thới và Thới An.
1.4.2. Phạm vi thời gian
Đề tài được thực hiện trong khoảng thời gian từ 15/01/2010 đến 30/04/2010.

Số liệu sơ cấp được thu thập từ 01/2010 đến 04/2010.
Số liệu thứ cấp sử dụng trong đề tài thu thập ở 3 năm (2006 – 2008).
1.4.3. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu là những hộ trồng lúa ở Ô Môn. Người nông dân ở đây
trồng một năm đến ba vụ lúa nhưng đề tài này chỉ nghiên cứu vụ lúa Đông Xuân.
pdfMachine
Is a pdf
that produces quality
2 PDF files with ease!
GVHD:Ts. Phạm
Lêwriter
Thông
SVTH: Nguyễn Thị Mai

Produce quality PDF files in seconds and preserve the integrity of your original documents. Compatible across
nearly all Windows platforms, if you can print from a windows application you can use pdfMachine.
Get yours now!


Phân tích hiệu quả kinh tế của việc sản xuất lúa vụ Đông Xuân ở Cần Thơ

CHƯƠằề 2
PHƯƠằề ỞỉÁỞ ớỘẬằ ỒÀ ỞỉƯƠằề ỞỉÁỞ ằềỉổÊằ ưỨỘ
2.1.PHƯƠằề ỞỉÁỞ ớỘẬằ
2.1.1.Một số khái niệm
2.1.1.1. Khái niệm nông hộ
Nông hộ được khái niệm như một hộ gia đình mà các thành viên trong nông hộ
sẽ dành phần lớn thời gian cho các hoạt động nông nghiệp.
2.1.1.2 Khái niệm về hiệu quả và hiệu quả kinh tế
- Hiệu quả nghĩa là sử dụng phối hợp tối ưu các nguồn lực để đạt được mức

phúc lợi vật chất cao nhất cho người tiêu dùng của một xã hội nói chung theo một
tập hợp giá nguồn lực và giá thị trường đầu ra nhất định.
- Hiệu quả kinh tế được định nghĩa là lợi nhuận cao nhất mà một doanh
nghiệp, hộ nông dân đạt được.
- Ngoài ra, hiệu quả kinh tế còn được định nghĩa là: mối tương quan so sánh
giữa kết quả đạt được và lượng chi phí bỏ ra, nó là một phạm trù kinh tế chung nhất,
liên quan trực tiếp đến nền kinh tế hàng hóa với tất cả các phạm trù và các quy luật
kinh tế khác. Một phương án có hiệu quả kinh tế cao là một phương án đạt được
tương quan tối ưu giữa kết quả mang lại và chi phí đầu tư.
Hiệu quả kinh tế trong nông nghiệp gắn liền với đặc điểm của sản xuất nông
nghiệp. Trước hết là ruộng đất là tư liệu sản xuất không thể thiếu được. Đối tượng
của sản xuất nông nghiệp là các cơ thể sống, chúng sinh trưởng, phát triển theo các
quy luật sinh vật nhất định và cũng chịu ảnh hưởng rất lớn của điều kiện ngoại cảnh
(ruộng đất, thời tiết, khí hậu).
2.1.2. Một số chỉ tiêu
Tổng chi phí sản xuất trên một đơn vị diện tích là tổng các chi phí phát sinh
trong quá trình sản xuất trên một đơn vị diện tích. Chi phí sản xuất lúa vụ Đông
Xuân gồm: chi phí làm đất, chi phí giống, chi phi phân bón, chi phí thuốc nông
dược, chi phí thu hoạch, chi phí chế biến …
Tổng chi phí đ chi phí cố định ệ chi phí biến đổi
pdfMachine
Is a pdf
that produces quality
3 PDF files with ease!
GVHD:Ts. Phạm
Lêwriter
Thông
SVTH: Nguyễn Thị Mai

Produce quality PDF files in seconds and preserve the integrity of your original documents. Compatible across

nearly all Windows platforms, if you can print from a windows application you can use pdfMachine.
Get yours now!


Phân tích hiệu quả kinh tế của việc sản xuất lúa vụ Đông Xuân ở Cần Thơ

- Thu nhập/ chi phí : được hiểu là nếu bỏ ra 1 đồng chi phí sẽ thu được n đồng
thu nhập.
- Lợi nhuận/ chi phí: nghĩa là 1 đồng chi phí bỏ ra sẽ thu được m đồng lợi
nhuận.
2.2. PHƯƠằề ỞỉÁỞ ằềỉổÊằ ưỨỘ
2.2.1. Phương pháp thu thập số liệu
Thành phố Cần Thơ có một số quận và huyện như sau: Ninh Kiều, Bình Thủy,
Ô Môn, Thốt Nốt, Cờ Đỏ … Trong đó Ô Môn có diện tích trồng lúa khá lớn (năm
2008 có diện tích lúa cả năm là 17.250 ha trong đó diện tích lúa Đông Xuân là 6.466
ha) và lại gần trung tâm thành phố, thuận tiện cho quá trình đi lại trong lúc làm đề
tài. Với điều kiện như vậy Ô Môn được chọn làm đại diện cho toàn tỉnh Cần Thơ.
Số liệu sơ cấp được thu thập bằng cách phỏng vấn trực tiếp 348 hộ nông dân ở
Ô Môn. Nội dung phỏng vấn bao gồm : chi phí sản xuất, thông tin đầu ra, thông tin
giá cả đầu vào, sản lượng ….
Số liệu thứ cấp được thu thập từ cục thống kê TP. Cần Thơ, tạp chí, Internet …
2.2.2. Phương pháp xử lý số liệu
Xử lý số liệu bằng phần mềm Exel và Stata.
2.2.3. Phương pháp phân tích
Mục tiêu ở : Phân tích chi phí sản xuất lúa vụ Đông Xuân - sử dụng phương
pháp thống kê mô tả.
Phương pháp thống kê mô tả là sự kết hợp của các phương pháp đo lường, mô
tả được sử dụng trong kinh tế như : giá trị lớn nhất, nhỏ nhất, giá trị trung bình …
của các đối tượng trong mô hình (chi phí: giống, làm đất, phân, thuốc nông dược,
thu hoạch, ….). Phương pháp thống kê mô tả nhằm phân tích chi phí sản xuất vụ lúa

Đông Xuân ở Cần Thơ.
Mục tiêu ầ Ỏ thực trạng lợi nhuận thu được từ vụ lúa Đông Xuân – dùng hàm
lợi nhuận OLS và hàm giới hạn lợi nhuận MLE để ước lượng hiệu quả kinh tế bằng
cách tính mức hiệu quả với mức lợi nhuận chuẩn hóa tối đa mà nông hộ đạt được.
Hàm lợi nhuận
Hàm lợi nhuận có thể được rút ra từ hàm chi phí và hàm sản xuất tương ứng.
pdfMachine
Is a pdf
that produces quality
4 PDF files with ease!
GVHD:Ts. Phạm
Lêwriter
Thông
SVTH: Nguyễn Thị Mai

Produce quality PDF files in seconds and preserve the integrity of your original documents. Compatible across
nearly all Windows platforms, if you can print from a windows application you can use pdfMachine.
Get yours now!


Phân tích hiệu quả kinh tế của việc sản xuất lúa vụ Đông Xuân ở Cần Thơ

Giả sử ta có hàm sản xuất:
Q = F(X1, X2, X3, …, Xm; Z1, Z2, …, Zn) (1.1)
Trong đó:
Q: là sản lượng đầu ra.
Xi: là các yếu tố đầu vào biến đổi thứ i (i = 1,2, 3, …, m)
Zi: là các yếu tố đầu vào cố định thứ i (i = 1,2, 3, …, n)
Từ đó ta có được hàm lợi nhuận tương ứng là:
m

 ,  pF ( X1, X2, X3, …, Xm; Z1, Z2, …, Zn) -  ci, X i

(1.2)

i 1

Trong đó ci, là giá cả của yếu tố đầu vào biến đổi thứ i.
Hàm lợi nhuận được định nghĩa như là một hàm số của giá cả đầu vào biến đổi
và đầu ra.
Để tối đa hóa lợi nhuận, nhà sản xuất chọn mức sử dụng đầu vào tại:
ci,  p

F ( X i Z i )
X i

(i = 1,2, 3, …, n)

(1.3)

Gọi ci  ci, / p là giá chuẩn hóa của đầu vào biến đổi thứ i.
Từ (1.3) ta có:
ci 

F ( X i Z i )
X i

(1.4)

Do đó, (1.2) có thể được viết lại:

m
,
   F (X1, X2, X3, …, Xm; Z1, Z2, …, Zn) -  ci, X i
i 1
p

(1.5)

Trong đó  là hàm lợi nhuận đơn vị.
Ta có, nghiệm số của hệ (1.4) là X i * là hàm số của ci và Z i
*

X i  f i (c, Z )

(1.6)

Thay (1.6) vào (1.5) ta có:
m

 *  F ( X 1* , X 2* , X 3* ,..., X m* ; Z1 , Z 2 ,...Z n ) -  ci X i *

(1.7)

i 1

pdfMachine
Is a pdf
that produces quality
5 PDF files with ease!
GVHD:Ts. Phạm

Lêwriter
Thông
SVTH: Nguyễn Thị Mai

Produce quality PDF files in seconds and preserve the integrity of your original documents. Compatible across
nearly all Windows platforms, if you can print from a windows application you can use pdfMachine.
Get yours now!


Phân tích hiệu quả kinh tế của việc sản xuất lúa vụ Đông Xuân ở Cần Thơ

Từ hàm lợi nhuận trên ta thấy rằng: lợi nhuận cực đại  * phụ thuộc vào giá trị
của các yếu tố {c,Z}. Từ phương trình (1.7) chúng ta thấy rằng lợi nhuận nó chỉ là
hàm số của c và Z. Do đó chúng ta có thể viết lại là:
 *  G * (c1 , c2 , c3 ,..., cm ; Z1 , Z 2 ,...Z n )

(1.8)

Nếu như hàm sản xuất của chúng ta là hàm Cobb – Douglas thì:
Q  A. X ii .Z ii

Thì hàm lợi nhuận tương ứng là:
 *  A1  )

1

m
(1  )

[ (

i 1

ci  i (1  ) 1 n  i (1  ) 1
)
Zi
]

i
i 1

m

Trong đó:     i  1
i 1

m

Hay:

n

ln  *  ln A*    i* ln ci    i* ln Z i
i 1

i 1

Trong đó:
A* A(1 )

1

m
(1  )

(  i



i ( 1  ) 1

)

i 1

 i*   i (1   ) 1  0
 i*   i (1   ) 1  0

Từ hàm lợi nhuận đơn vị UOP ta có thể ước tính được hiệu quả kinh tế của
mô hình.
 Hàm số giới hạn ngẫu nhiên
Mô hình giới hạn ngẫu nhiên (còn gọi là mô hình sai số tổng hợp) được đưa ra
bởi Aigner và Meesen Van Der Broeck (1977). Bản chất của mô hình hàm giới hạn
ngẫu nhiên là phần sai số tổng hợp gồm hai phần: phần đối xứng giải thích sự tác
động của yếu tố ngẫu nhiên, nằm ở hai phía của hàm giới hạn và nó chứa phần sai số
do đo lường; phần lệch một phía chứa phần kém hiệu quả so với hàm giới hạn ngẫu
nhiên. Hai phần này độc lập với nhau. Mô hình hàm giới hạn ngẫu nhiên được viết
như sau:
Yi= f(xi)exp(vi-ui)
hoặc:

ln Yi= ln [f(xi)]+ (vi-ui)
pdfMachine

Is a pdf
that produces quality
6 PDF files with ease!
GVHD:Ts. Phạm
Lêwriter
Thông
SVTH: Nguyễn Thị Mai

Produce quality PDF files in seconds and preserve the integrity of your original documents. Compatible across
nearly all Windows platforms, if you can print from a windows application you can use pdfMachine.
Get yours now!


Phân tích hiệu quả kinh tế của việc sản xuất lúa vụ Đông Xuân ở Cần Thơ

Trong đó ln [f(xi)] là hàm giới hạn ngẫu nhiên . Battese và Coelli (1988) đã
đưa ra rằng (ui) là phần kém hiệu quả kỹ thuật của hộ i so với hàm giới hạn ngẫu
nhiên, là phần sai số một bên exp(-u), u≥ 0, cho biết giá trị của biến số ngẫu nhiên:
ei= vi- ui
Điều kiện u ≥ 0 đảm bảo rằng những điểm quan sát nằm dưới hàm giới hạn
ngẫu nhiên. Tuy nhiên không có cách nào để xác định được rằng phần sai số do sự
kém hiệu quả hoặc do sự biến động ngẫu nhiên trong hàm giới hạn. Do vậy chúng ta
không thể ước lượng được phần kém hiệu quả về mặt kỹ thuật bằng những mẫu
quan sát. Cách tốt nhất mà chúng ta có thể làm là ước lượng kém hiệu quả trung
bình của toàn bộ mẫu.
Những phép ước lượng trực tiếp của hàm ngẫu nhiên có thể thực hiện bằng
phương pháp khả năng cao nhất (MLE).

 Đo lường hiệu quả bằng phương pháp đôi
Hiệu quả kinh tế được chia thành hiệu quả kỹ thuật và hiệu quả phân phối.
Hiệu quả kỹ thuật được đo lường từ hàm sản xuất, hiệu quả phân phối thường được
ước lượng từ hàm lợi nhuận.
Hiệu quả lợi nhuận (hiệu quả kinh tế) trong hàm lợi nhuận được định nghĩa
là khả năng của nông hộ có thể đạt được lợi nhuận cao nhất ứng với mức nhất định
của giá cả và các yếu tố đầu vào của nông hộ. Phần kém hiệu quả được xem là phần
lợi nhuận bị mất đi do người nông dân không sản xuất được trên hàm giới hạn.
Hàm lợi nhuận ngẫu nhiên được viết như sau:
Sj= f(pij, Zij, Dij)+ ej
Trong đó:
Sj: là lợi nhuận chuẩn hóa của nông hộ thứ j.
pij: là giá chuẩn hóa của đầu vào biến đổi thứ i của hộ j.
Zij: là mức độ đầu vào cố định i của hộ j.
Dij: là biến giả của hộ j dùng để so sánh.
ej: là sai số của hộ thứ j.
pdfMachine
Is a pdf
that produces quality
7 PDF files with ease!
GVHD:Ts. Phạm
Lêwriter
Thông
SVTH: Nguyễn Thị Mai

Produce quality PDF files in seconds and preserve the integrity of your original documents. Compatible across
nearly all Windows platforms, if you can print from a windows application you can use pdfMachine.
Get yours now!

Phân tích hiệu quả kinh tế của việc sản xuất lúa vụ Đông Xuân ở Cần Thơ

j: là số nông hộ quan sát được.
Ta có:

ej= vj- uj

Trong đó vj có phân phối N(0, σv2) là phần sai số đối xứng. Và uj> 0 là phần
kém hiệu quả nằm một phía được tính bằng lượng thiếu hụt (Sj) so với giá trị tối đa
có thể đạt được (S^j) trong hàm giới hạn ngẫu nhiên. Phần kém hiệu quả được tính
bằng S^j- Sj
Hiệu quả kỹ thuật cũng được ước lượng từ hàm giới hạn sản xuất, nó được ước
lượng từ sự khác nhau giữa lượng đầu ra thực sự và đầu ra tính toán (Y-

Y^j).

Tuy

nhiên, cách tính này, u, bao gồm cả yếu tố ngẫu nhiên v; u là phân phối nửa chuẩn.
Nếu u là phân phối nửa chuẩn và không có yếu tố ngẫu nhiên (v) thì theo
cách tính của Maddala ta có:
u    u

2  

V u    2u   2 / 

Jondrow cũng đưa ra cách tính hiệu quả loại trừ yếu tố ngẫu nhiên. Ông cho
rằng uj của mỗi quan sát được tính bằng điều kiện của phân phối của u. Cho trước
(u+ v).

Ta có:
 f (.)  e j  
 
(u i / ei )   

 1  F (.)   
*

Trong đó:
 2*   2 u 2 v /  2

   u / v
   u2   v2
f(.) và F(.) lần lượt là hàm phân phối mật độ chuẩn và hàm tích lũy xác suất



 ej
tại 
 





.



Theo hai nhà thống kê học Battese và Corra thì tỉ số phương sai

,   2 u /  2  luôn nằm trong giới hạn (0,1)và nó được dùng để giải thích phần sai
pdfMachine

Is a pdf
that produces quality
8 PDF files with ease!
GVHD:Ts. Phạm
Lêwriter
Thông
SVTH: Nguyễn Thị Mai

Produce quality PDF files in seconds and preserve the integrity of your original documents. Compatible across
nearly all Windows platforms, if you can print from a windows application you can use pdfMachine.
Get yours now!


Phân tích hiệu quả kinh tế của việc sản xuất lúa vụ Đông Xuân ở Cần Thơ

số nào sẽ tác động và làm biến đổi lợi nhuận thực tế từ lợi nhuận tối đa. Nếu như tỉ
số phương sai λ’ dần đến 1, tỉ số này giải thích được phần kém hiệu quả này phần
lớn là do sự tác động của các yếu tố mà nông dân có thể kiểm soát được như: mức
sử dụng của các yếu tố đầu vào. Nếu như λ’ dần tới 0 thì phần kém hiệu quả của
nông hộ chủ yếu là do sự tác động của các yếu tố ngẫu nhiên như: điều kiện thời tiết,
thổ nhưỡng, dịch bệnh…
Dựa trên cơ sở lí luận này ta tiến hành phân tích hàm bằng phần mềm Stata
với cách chạy hàm OLS và Frontier. Mô hình hàm hồi quy tuyến tính được đưa vào
có dạng phương trình tổng quát là :
lnY = ln  0 +  1* ln  1   * 2 ln  2     * n ln  n
Trong đó:
Y : biến phụ thuộc

 i : ảnh hưởng biên của các yếu tố Xi lên biến phụ thuộc Y

Xi : các biến độc lập.
Mô hình này sẽ được trình bày cụ thể ở chương 4.
Mục tiêu ơỎ
Đề xuất một số giải pháp nâng cao lợi nhuận. Từ kết quả phân tích đưa ra giải
pháp nâng cao lợi nhuận vụ lúa Đông Xuân ở Cần Thơ.

pdfMachine
Is a pdf
that produces quality
9 PDF files with ease!
GVHD:Ts. Phạm
Lêwriter
Thông
SVTH: Nguyễn Thị Mai

Produce quality PDF files in seconds and preserve the integrity of your original documents. Compatible across
nearly all Windows platforms, if you can print from a windows application you can use pdfMachine.
Get yours now!


Phân tích hiệu quả kinh tế của việc sản xuất lúa vụ Đông Xuân ở Cần Thơ

CHƯƠằề 3
THỰư ọăẠằề SẢằ ỢỘẤọ ớÚờ Ở ưẦằ ọỉƠ
3.1. TÌằỉ ỉÌằỉ ằÔằề ằềỉổỆỞ ưỦờ ọỉÀằỉ ỞỉỐ ưẦằ ọỉƠ
Thành phố Cần Thơ có vị trí địa lí khá thuận lợi, nằm ở khu vực được sông
Mê Kông bồi tụ phù sa, lại có hệ thống sông ngòi, kênh rạch chằng chịt. Hệ thống
sông có nước ngọt quanh năm. Thêm vào đó Cần Thơ lại có nguồn tài nguyên đất

đai màu mỡ, phù sa ngọt bồi đắp. Với những điều kiện đó rất thuận lợi cho Cần Thơ
phát triển nông nghiệp – đặc biệt là phát triển trồng trọt như: canh tác lúa, cây hoa
màu, cây công nghiệp ngắn ngày, ….
Bảng 3.1: GIÁ ọăỊ SẢN XUẤT NÔằề ằềỉổỆỞ ỦọỉẬẤ ềổÁ ồẤ ồÁằỉ
1994) CỦA THÀằỉ ỞỉỐ CẦằ THƠ SO VỚổ Đốồướ (2006 – 2008 )
Đơn vị tính: tỷ đồng
Giá trị sản xuất nông nghiệp

2006

2007

2008

Cần Thơ

2.595,4

2.539,1

2.552,4

ĐBSCL

47.909,6

48.693,9

52.036,4

Tỉ lệ %

5,41

5,21

4,91

Nhìn chung, giá trị sản xuất nông nghiệp của Cần Thơ tăng giảm không ổn
định qua các năm, tỉ lệ đóng góp vào giá trị sản xuất nông nghiệp của vùng giảm
dần từ 5,41% (2006) xuống còn 4,91% (2008). Vì trong xu hướng tới thì Cần Thơ là
trung tâm kinh tế, văn hóa – xã hội của cả vùng, tăng tỉ trọng công nghiệp, dịch vụ
giảm dần tỉ trọng nông nghiệp. Lúc đó, Cần Thơ là trọng điểm công nghiệp của
vùng, sản xuất nông nghiệp sẽ quy hoạch lại cho những tỉnh có năng lực cạnh tranh
hơn.

pdfMachine
Is a pdf
that produces quality
10PDF files with ease!
GVHD:Ts. Phạm
Lêwriter
Thông
SVTH: Nguyễn Thị Mai

Produce quality PDF files in seconds and preserve the integrity of your original documents. Compatible across
nearly all Windows platforms, if you can print from a windows application you can use pdfMachine.
Get yours now!

Phân tích hiệu quả kinh tế của việc sản xuất lúa vụ Đông Xuân ở Cần Thơ
100%
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%

5.45
7.86

5.38
7.61

5.39
6.49

86.68

87.01

88.12

2006

2007

2008

Dich vụ
Chăn nuôi
trồng trọt

Hình 3.1 Giá trị sản xuất nông nghiệp của ưần ọhơ năm Ủầụụể – 2008)
Qua hình 3.1 ta thấy trồng trọt chiếm tỉ lệ cao nhất trong cơ cấu sản xuất nông
nghiệp 88,12% năm 2008. Trồng trọt tăng lên khá ổn định so với chăn nuôi và dịch
vụ nông nghiệp.
3.1.1. Tình hình trồng trọt của ọhành phố ưần ọhơ
Ở Cần Thơ phần lớn diện tích đất là trồng cây lương thực như lúa, ngô, khoai.
Ngoài ra, còn có cây ăn quả với nhiều loại cây ăn trái như : nhãn, sầu riêng, chôm
chôm, dâu … Bên cạnh đó cũng có số ít là cây công nghiệp hàng năm và cây công
nghiệp.
Bảng 3.2: DIỆN TÍưỉ ẫỘT SỐ LOẠI CÂỌ ọăỒNG Ở ưẦN THƠ
NĂẫ ầụụể – 2008
Đơn vị tính: hecta
2006
Cây lương thực

2007

2008

223.579

208.784

219.628

Cây công nghiệp hàng năm

7.224

5.699

4.751

Cây công nghiệp

3.070

2.822

2.832

16.434

15.608

15.644

Cây ăn quả

Nguồn: Niên giám thống kê TP Cần Thơ 2008

pdfMachine

Is a pdf
that produces quality
11PDF files with ease!
GVHD:Ts. Phạm
Lêwriter
Thông
SVTH: Nguyễn Thị Mai

Produce quality PDF files in seconds and preserve the integrity of your original documents. Compatible across
nearly all Windows platforms, if you can print from a windows application you can use pdfMachine.
Get yours now!


Phân tích hiệu quả kinh tế của việc sản xuất lúa vụ Đông Xuân ở Cần Thơ

Bảng 3.3: SẢN LƯỢNG TRỒNG TRỌT CỦA THÀằỉ ỞỉỐ CẦN THƠ
NĂẫ ầụụể – 2008
Đơn vị tính: nghìn tấn
Sản phẩm

2006

2007

2008

1. Lương thực, thực phẩm
-

Lúa

1.153

1.131,6

1.198,5

-

Ngô

3,8

4,4

5,0

-

Khoai lang

0,8

0,7

0,7

-

Sắn

0,1

0,1

0,2

1.310,9

1,248,6

1.276,9

2. Cây công nghiệp hàng năm
-

Mía

Nguồn: Niên giám thống kê Việt Nam 2008
Qua bảng 3.3 ta thấy lúa là loại cây trồng chủ yếu của thành phố. Lúa chiếm
một tỷ trọng lớn về diện tích và sản lượng. Ở Cần Thơ, nông dân thường sử dụng
những mô hình kết hợp để canh tác: 2 vụ lúa - 1cá, 2 vụ lúa -1 vụ màu, 2 vụ lúa hay
độc canh 3 vụ lúa. Ngoài lúa thì nông dân còn trồng xen canh một số loại cây hoa
màu ngắn ngày như: bắp, đậu nành, mè hay dưa hấu … mang lại giá trị kinh tế khá
cao.
3.1.2. Tình hình chăn nuôi ở ọhành phố ưần ọhơ
Ngành chăn nuôi chiếm tỉ trọng thấp trong tổng giá trị sản xuất nông nghiệp
5,39% năm 2008. Trong những năm gần đây ngành chăn nuôi gặp nhiều khó khăn,
thường xuyên phải đối phó với dịch bệnh như: heo tai xanh, cúm gia cầm …Do tình
hình không ổn định nên ngành tăng trưởng không nhiều qua các năm.

pdfMachine
Is a pdf
that produces quality
12PDF files with ease!
GVHD:Ts. Phạm
Lêwriter
Thông
SVTH: Nguyễn Thị Mai

Produce quality PDF files in seconds and preserve the integrity of your original documents. Compatible across
nearly all Windows platforms, if you can print from a windows application you can use pdfMachine.
Get yours now!


Phân tích hiệu quả kinh tế của việc sản xuất lúa vụ Đông Xuân ở Cần Thơ

Bảng 3.4: SỐ LƯỢNG GIA SÚưả ềổờ ưẦM CỦA THÀằỉ ỞỉỐ CẦN THƠ
NĂẫ ầụụể – 2008
Đơn vị tính: nghìn con
2006

2007

2008

Trâu

0,6

0,5

0,5

Bò

5,4

6,1

5,3

Lợn

167,3

142,9

125,1

Gia cầm

1.570

1.848

1.894

Nguồn: Niên giám thống kê Việt Nam 2008
Qua bảng trên ta thấy tổng đàn trâu trong những năm qua bị giảm liên tục.

Trước đây, nông dân nuôi trâu để kéo cày, nhưng những năm gần đây, do cơ giới
hóa nông nghiệp nên số lượng đàn trâu giảm tương đối nhanh.
Tính đến cuối năm 2008, đàn bò của thành phố là 5.300 con, giảm 1.000 con
so với năm 2006; đàn heo là 125.100 con, giảm 42.200 con so với năm 2006. Hiện
nay, Thành phố Cần Thơ đang trên đà phát triển với sự đầu tư về công nghiệp nhiều
hơn, chính vì thế mà sản lượng gia súc giảm qua các năm; gia cầm là 1.894.000
con, tăng 324.000 con so với năm 2006.
3.2 TÌằỉ ỉÌằỉ ọăỒằề ớÚờ Ở ưẦằ ọỉƠ
Đồng bằng sông Cửu Long là vựa lúa lớn nhất cả nước và thành phố Cần Thơ
góp một phần không nhỏ vào sản lượng lúa của vùng.
Bảng 3.5. DIỆN TÍưỉả ằĂằề ồỘẤT, SẢN LƯỢNG LÚờ ưẢ NĂẫ ưỦA
THÀằỉ ỞỉỐ CẦN THƠ ỒÀ Đốồướ ằĂẫ ầụụỂ
Cần Thơ
Diện tích (nghìn ha)
Năng suất (tấn/ha)
Sản lượng (nghìn tấn)

Đồng Bằng Sông Cửu Long
218,6

3.858,9

5,48

5,36

1.198,5

20.681,6

Nguồn: Niên giám thống kê Việt Nam năm 2008
Về diện tích thì Cần Thơ là một trong những tỉnh có diện tích lúa lớn của
ĐBSCL, chiếm 5,66% diện tích của toàn vùng. Qua bảng số liệu thì ta thấy rằng
năng suất lúa của Cần Thơ cao hơn mức năng suất trung bình của toàn vùng (Cần
pdfMachine
Is a pdf
that produces quality
13PDF files with ease!
GVHD:Ts. Phạm
Lêwriter
Thông
SVTH: Nguyễn Thị Mai

Produce quality PDF files in seconds and preserve the integrity of your original documents. Compatible across
nearly all Windows platforms, if you can print from a windows application you can use pdfMachine.
Get yours now!