Một số biện pháp nâng cao năng lực thẩm định dự án đầu tư của các ngân hàng

~~

MOTSOBIENPHApNANCCAONANCute

thftmdpthdyandintocoacacnganha~g
*
N
ang cao nang hfC thc1mdinh
dlf an dau tll la m()t yeu cau
luon dllc;1Cd~t ra trong cong
tac thc1mdjnh dlf an cua cac ngan
hang de cac ngan hang co the chu
de;>ngtrong viEj!cngan ch~n nhiing
dlf an toi va tai trc;1cho nhiing dlf an
tot me;>t
cach c6 hiEj!uqua. Nang cao
nang IlfC thc1mdjnh dlf an dau tll c6
y nghTa quan trc;>ngtrong b6i canh
nlloc ta dang dc1ynhanh toc de;>dau
tll, nham d9t dllc;1cmyc tieu duy tn
nhip de;>tang trlldng kinh te ban
viing, t90 da cho blloc phat trien
viing ch~c d nhiing nam sau va
thlfC hiEj!n thanh cong SIf nghiEj!p
cong nghiEj!phoa, hiEj!nd9i hoa dat
nlloc. Nang cao nang IlfC thc1mdjnh
dlf an can giup cho cac ngan hang
c6 the chu de;>ngtrong viEj!ctham
gia tll van, thc1m d!nh va tt'! choi
ngay tt'! dau nhiing

y tlldng

dau tll

khong kha thi, tiet kiEj!mchi phi cho
nan kinh te (chu dau tll, Nha nlloc
va cac ngan hang). Chinh vi Ie d6
ma yeu cau va nang cao nang IlfC
thc1mdinh dlf an dau tll luon dllc;1c
cac nha lanh dao va nganh Ngan
hang qualt\ tam.

dinh hllong phat triencua
cae
nganh ngha trong tlldng lai cOngla
Tuy nhien, de nang cao nang
m(>t trd ng9i rat Ion doi Vdj cae
Illc thc1mdinh dll an dau tll, doi hoi
ngan hang de co the chu de;>ng
tai
ngll<'1i thc1m dinh' phai dllc;1c trang bi
trc;1cho nhiing dlf an can l!U lien
nhiing kien thuc cd ban va dlf an,
phat trien, kh~c phyc tinh tr9ng dau
ky nang thc1m dinh dlf an va n~m
tll tran lan, khong dung dinh hl1dng,
dllc;1Ccac quy dinh cua Nha nlloc
d~n den hiEj!ntllc;1ngdll thua nhLt
co lien quan den ITnh Vlfc dau tll.
th<'1igian qua. M~t khac, hiEj!nchl1a

Ngoai ra, ngll<'1ithc1m djnh cOng
co Cd quan nghien CLtu,thong ke
nao co the dlla ra dlldC mot he
can c6 nhiing hieu biet nhat dinh
va nhiing nganh ngha. san phc1m thong cac tieu chuc1ncho phe"pd6i
cua dlf an do minh phy trach, thu
voi tLtng nganh ngha, lam C<1s6
cho viec so sanh cac chi lieu hieu
th~p thong tin can thiet va thj
trLf<'1ngde phyc vy cho cong tac
qua vzi an toan tai chinh cua dlf ~n
thc1mdjnh.
voi cac lieu chuc1n cho phep, tu do
Boi chieu voi tinh hjnh thllC te
co ket lu~n va viEj!cco chap nh~n
tai trc;1cho dlf an hay khong.
hiEj!nnay d nlloc ta, de cong tac
thc1m dinhdlf
an cua cac ngan
Do v~y, de nang cao nang hIe
hang dap Ltng yeu cau tai trc;1me;>t thc1mdjnh dlf an dau tll, ngoai vi~c
cach co hiEj!uqua cho nhiing dlf an
m6i can be?th§m dinh phai thlldng
kha thi la me;>t
cong viEj!ckhong phai
xuyen tlf boi dllang nghiEj!p vl,I
d~, bdi Ie me?tbe?ph~n nhiing ngll<'1i chuyen mon, rat can slf quan tam
lam cong tac th~m dinh can chlla
cua mOi ngan hang trong vi~c dao
dllc;1ctrang bi nhiing kien thuc Cd t90, boi dllang nghiEj!pvy cho can

ban va dlf an va ky nang thc1mdjnh
be?cua minh. M~t khac, cOng rat
dlf an. Ngoai ra, viEj!c thieu h~n
can slf quan tam W phia NHNN
nhiing thong tin can thiet va thi
bang cac chlldng tnnh dao t90, t~p
trllong, nhiing dlf bao va mUc Gau,
huan, h6 trc;1thong tin can thiet cho
cong tac thc1mdinh dlf an cua cac
ngan hang. Voi mong muon gop
phan nang cao nang IlfC th~m djnh
dlf an, chung toi xin tnnh bay m9t
so biEj!nphap nhll sau:
ViII" Lt)c

Me?tla, can be? thfim c1inh phai
thU'iJng xuyen C?P nh?t nhilng quy
c1inh cua NhB nU'ac co lien quan
den finh vlfc d~u tU'.
Bay la nhiing quy dinh co tinh
nghiem ng~t va ch~t che de bao v~
Idi ich cua Nha nlloc, cua cM dau
tlt va cua ca c(mg dong. Tuan thu
day du cac quy djnh cua phap lu~t
va dau tll can giup cho cac ngfm
hang co the bao vEj!dllgc Igi ich cua
minh trong me;>tso ITnh vlfc ma cac

(}lqld.

qi(1II n' QIIP''lJii

ngan hang khong du kha nang
chuyen man de th§m djnh (ch~ng
h~n nhll d cac ITnh vlfc ky thu~t,
xay dlfng, mai trLf<'1ng).BUng d goe
'"
H9C vi~n Ngan hang, PhOnvien

.

Tp. H6 Chf Minh

34

T.6P ClIf NGANlIANG s6

6 NXM2000


~~
d(> ngan hang, can b<) th~m dinh
can n~m dLtgc nhiing quy dinh sau:
- Ouy djnh v~ dlf toan von dau
tll xc'iy dlfng: Theo quy dinh cua
Dieu
quim Iy dau tLt va xay dl/l1g,
doi vdi cac dlf an c6 sa dl:mg nguon
van Nha nLtdc hoac dLtClcNha nLtdc
bao lanh phai dLtgc cac cClquan c6

th~m quyen duyEf!tdlf toan. Doi vdi
cac dlf an dau tLt bang cac nguon
van khong phai Nha nLtdC,c6 th~
thue cac to chuc tLtvan th~m dinh.
- Ouy djnh ve dau tMu: Doi vdi
cac dlf an dau tLt bang nguon van
Nha nLtdc phai tuan thu Quy che
dau thau. Tru'i1ng hgp d~c biEf!t,
dLtgc phep chi dinh thau. Doi vdi
cac dlf an dau tLt bang cac nguon
van khong phai Nha nLtdC,khuyen
khich cac chu dau tLt ap dl;mg Quy
che dau thau.

Day la nhiing thong tin can thiet
d~ phl,!CvI,! cho cong tac th~m dinh

a phLtClng diEf!nthi tru'i1ng san

ph~m

cua dlf an, bao gom cac thOng tin
sau:

1Ef!

- Ouy djnh ve bao v~ moi
tnliJng: cac dlf an dau tLt phai chap
hanh quy dinh ve I~p va th~m dinh,
bao cao danh gia tac d<)ng moi

tru'iJng thu<)c danh ml,!c do B<)khoa
h<;>c,Cong nghEf!va Moi tru'ang quy
dinh.
.

- Ouydjnh ve quy hOCjlch,
kien
truc va xc'iydlfng: Cac dlf an c6 xay
dl/l1g cong trinh deu phai chap
hanh cac quy dinh ve quy h9~ch,
kien trUCva xay dl/l1g va phai dLtgc
cac cCl quan quan Iy Nha nt/dc c6
th~m quyen th~m dinh (thu<)c B<)
Xay dl/l1g). .
- Ouy djnh ve che dg tai chinh
doi vai tllng IOCjlihinh doanh nghi~p
d~ dam bao cac khoan ml,!c chi phi
cua doanh nghiEf!pkhi di vao v~n
hanh san xuat kinh doanh la hgp 1Ef!
va dLtgc cac CCIquan tai chinh chap
nh~n.
- Ouy djnh ve che dg khau hao
tai san co djnh, che dg tien 11IClng,
tien thvong, bao hitim xa hgi.
- Ouy djnh ve tien thue dat, tien
sa dl,!ng dat do UBND cac tinh
thanh pho ban hanh dlfa theo

khung gia do Chinh phu quy dinh. .
- Ouy djnh ve tien thue bao

gom:thue xuat nh~pkh~u, thue gia
t~ gia tang, thue lieu thl,! d~c biEf!t,
thue tai nguyen, thue thu nh~p
doanh nghiEf!p...
- Nhi1ng quy djnh ve mien giam
(/IJ dai, hO tr(,1va khuyen khich dau
tv.
.
Hai la, thu th?p nhi1ng thOng tin
can thiet dti phl,!c vI,! cho cong tac
th5m djnh.
T~ CIIi NGANllhNG s6

6 NAM'2000

- Thong tin ve so ILtgng doanh
nghiEf!p san xuat cung lo~i san
ph~m trong cung m<)t khu vlfc thi
tru'i1ng, k~ ca nhiing doanh nghiEf!p
s~p dLtgc thanh I~p.
.
- Muc cau ve san ph~m cung
lo~i trong nhiing nam qua (thu th~p
it nhat la 5 nam) d~ thay dLtgc toc
d<)tang tru'ang trong thi1i gian qua,
lam CCIso ~ho viEf!cdlf bao toc d<)
tang tru'ang trong thi1i gian tdi.
- Muc cung thlfC te cua cac
doanh nghiEf!ptren thi tru'ang hiEf!n
t~i.

- Thong tin ve gia ca, dlf bao thi
tru'ang trong nLtdc va quoc te, kim
ng~ch xuat nh~p kh~u trong nhiing
nam qua, tri~n v<;>nghgp tac, quan
hEf!mc;iudich giiia ViEf!tNam vdi cac
nLtdC,dieu kien, lieu chu~n d~ dLtClc
xuat kh~u v~o thi' tru'i1ng nLtdC'd6,
khu vlfc d6...
.
- Quy ho~ch, ke ho~ch dau tLt,
dinh hLtdng pMt tri~n do cac B<),
nganh xay dl/l1g va cong bo...
Cac thong tin tren day c6 th~
thu thc;ipdLtgc tLt nhieu nguon khac
nhau nhLt cac B<), nganh (ThLtClng
m~i, Ke ho~ch va Dau tLt, Thong
ke, Hai quan va cac B<) quan Iy
chuyen nganh khac), cac CCIquan
thong tan bao chi, tong dai cung
cap thong tin kinh te cua BLtUdiEf!n
va cac CCIquan chuyen cung cap
thong tin kinh te.
.
Tuy nhien, van de thu th~p
thong tin n6i tren I~i la m<)t van de
het suc kh6 khan do ph~m vi thu
th~p thong tin r<)ng,cac kenh cung
cap thong tin khong day du va kh6
tiep c~n trong khi can b<)th§m djnh
bi gidi h~n ve thi1i gian. Dq v~y,

ngLti1ith~m djnh phai thLtang xuyen
ILtU y van de thu th~p va ILtUtrii
thong tin m<)tcach khoa h<;>cnhiing.
nganh nghe do minh phI,! ~rach.
Can thiet, cac ngan hang nen
thanh I~p to, b<)ph~n chuyen trach
cong tac thu th~p thong tin d~ phl,!c
vI,! cho cong tac th§m djnh dlf an
cua cac ngan hang. D~ hO trg cho
cong tac th~m djnh dlf an cua cac
NHTM, kien nghj NHNN ma r<)ng
ph~m vi cung cap thong tin cua
Trung tam thong tin tin dl,!ng (CIC),
khong nhiing cung cap thong tin tin
dl,!ng ma con c6 th~ cung cap

thOng tin kinh te phl,!c vI,! cho cong
tac th~m dinh dlf an cua nganh,
cOng nhLt cac to chuc, ca nhan c6
nhu cau ve dich vI,! thong tin. Trong
tru'i1ng hgp d6, CIC se c6 thu~n Igi
hCln cac ngan hang trong viEf!chgp
dong va hgp tac vdi cac cCl quan
quan Iy Nha nLtdC, cac cCl quan
chuyen cung cap thong tin. Con
neu mOi ngan hang, mOi can b<)
th~m dinh tlf thu th~p thong tin se
rat kh6 tiep c~n dLtgc vdi nhiing
nguon thong tin nay.
Ba la, nghien Cltu va ban hanh

h~ thong cac tieu chu5n cho pMp
doi vai tllng nganh nghB.
Day Is hEf!thong cac chi lieu
dung d~ so sanh vdi cac chi lieu
hiEf!uqua va an toan tai chinh cua
dLt an, tu d6 c6 ket luan ve viec c6
chap nh~n dlf an hay khong.' Tuy
nhien, d§y cOng la m<)ttrong nhiing
van de gay khong it kh6 khan cho
cac ngan hang, bai Ie hiEimchLta c6
cCl quan nao nghien clJu va ban
hanh hEf!thong cac lieu chu~n cho
phep. Do v~y, cac ngan hang can
nghien clJu va ban hanh hEf!thong
cac lieu chu~n cho phep doi vdi
tUng nganh nghe ap dl,!ng cho
ngan hang minh. Sau day la m<)t
vai tieu chu~n chung c6 th~ tham
khao dLtgc:

Cae chi tieu hi~u qua tai
chinh
- Cac chi tieu khong chiet khau:
Cac chi lieu nay tuy thu<)c tUng
nganh nghe, bao gom:
... TY suat sinh li1icua von dau tit,

+ TY suat sinh li1i cua doanh thu;
+ Vong quay von ILtUd<)ng;
+ Thai gian hoan van (PP): Doi

vdi cac dlf an thLtClngm~i, dich vI,!,
dau tLt chieu sau, ti~u thu cong
nghiEf!p, trong cay cong nghiEf!p
ng~n ngay: PP ~ 5 nam; doi vdi
cac dlf an cong nghiEf!pnh~: PP ~
7 nam; doi vdi cac dlf an cong
nghiEf!pn~ng, cay cong nghiEf!pdai
ngay: PP ~ 10 nam; doi vdi cac
cong trinh h~ tang: PP ~ 15 nam
(trlt nhiing tru'i1ng hgp ca biEf!t).
- Cap chi tieu co chiet khau:
+ Thai gian hoan von co chiet
khau: Chi lieu nay tuy thu<)c tUng
nganh nghe va phai phu hgp vdi
tieu chu~n thi1i han hoan van
khong chiet khau."
+ 'HiEf!ngia thu nh~p thuan (Igi
ich rong): chi lieu nay cang Idn
cang tot nhLfng nhat thiet NPV > 0

thi dlf an mdi dLtgc

ch<;>n.

35

;1
I

j

~~
+ TY

suat thu hoi von n(>ib(>: lieu nay thllClng khOng dllgc thap

chi tieu nay phai 16n hem lai suat
vay va cang Ian cang tot (thllClng
IRR> 15% 113
tot).
+ Hi~n gia Igi ich 1 chi phi
(PV(B/C): chi tieu nay phai Ian
heln 1 va cang Ian cang tot.
+ TY suat sinh IClicua von dau
tll (NPVR): chi tieu nay tuy thuoc
vao' titng nganh nghe va cang 16n
cang tot.
Cae chi fjeu an toim ta; chinh
cua dl/ an
- Dg an toan von dau tll:
+ TY I~ von rieng 1 von dau tll:
Boi vai cac nllac phat tri.§n,chi tieu
nay co th.§thap den 1/3. Tuy nhien,
doi vai nllac ta, d.§ an toan ve m1:'lt
tai chinh, chi tieu nay khong ne"n
,

hem 1,5.
.

+ TY I~ thanh toan nhanh (Tai
san ILfU
d(>ngthuan 1 Ng ng~n h;;ln):
chi tieu nay thllClng khong dllgc
thap hdn 1,2. '
+ Kha n1:'lngtra ng vay (Khau
hao va Igi nhu~n dung d.§ tra ng 1
Ng vay phai tra hang n1:'lm):chi tieu
nay khong dllgc thap hdn 1.
- Dg nJi ro:
+ Bi.§m hoa von:
*

Bi.§mhoa von lai 10:San Illgng

hoa von d;;lt tit 50% den 60% cong
suat cua dl! an 113tot.
*

Bi.§mhoa von tra nd: San

Illgng b di.§mhoa von tra ng d;;lttit
30% den 40% c6ng suat cua dl! an

thap hem1/2. Boi vai cac dl! an c6

113tot.

von dau tll nllac ngoai, ty I~ nay
chinh 113ty I~ von gop (von phap

djnh) 1von dau tll va theo quy djnh
cua Lu~Udau tll nllac ngoai t;;liVi~t
Nam, khOng dllgc thap' hem ty I~
30%.

.

+ Phan tfch d9 nh;;lY:Tuy thu(>c
vao kinh nghi~m cua can b(> th§m

dinh trong vi~c phan tfch rui roo

'

Bon la, trangbj nhftngkien thac
cd ban v~ dl/ an va ky nang th5m
djnh dl/ an doi voi nhCtng ngllCli lam

. + TY I~ von vay 1 von dau tll:
Ngllgc vai tieu chu§n tren, chi tieu
nay khong nen Vllgtqua ty I~ 1/2.
- Dg an toan thanh toim:
+ TYI~ tharih toan hi~n t;;li(Tai
san itA!d(>ng1 Ng ng~n h;;ln):chi

NgllClith§m djnh can phai dllgc
trang bi nhiingkien, th(tc cd ban ve
dl! an bao gom n(>idung, chu trinh;
cac bllac nghien cltu va phlldng
phap phan tfch dl! an. B1;icbi~t, can

/

A'

?

A'

A'

cong tac th5m djnh.

,

A'

.

b(> th§m djnh cua cac ngan hang
can phai nam dllgc ky n1:'lngth§m
dinh b phlldng di~n tai chinh cua
dl! an. Cac ngan hang cOng can
quan tam dao t;;lo, boi dllang
nghi~p vy cho can b(>cua minh. D~
h6 trg nghi~p vy ~ho cac NHTM,
NHNN co th.§ mb them cac lap dao
t;;lo, boi dllong, t~p.huannghit?P vy
cho can b(>Nganh. Tuy nhien, can
chu tre;>ngky n1:'lngthl!C hanh bang

cac chlldng trinh phan mem th§m
dinh (Excel, Risk Master...) trtfc
tiep tren may vi tfnh vai nhiing vi dl;!
thl!C te, cl;! th.§ hdn 113phlldng phap
truyen d;;lt m(>tchieu sa kh6ng kich
thich dllgc tfnh tfch cl!c, chu d(>ng
va kh6ng d;;lt dllgc ml;!c tieu trang
bi ky ni:'lngthl!C hanh cho doi tLtgng
dang lam c6ng tac thl!C te. VCJi cac
lap hc;>c,chlldng trinh t~p huan
nghi~p vl,J co chi tieu do NHNN,
cac Cd s6 dao t;;lo co uy tfn trong va

ngoai nllac t6 chuc, can LfUtien
tuyen chc;>nnhiing

can b(> da dLt<;fc

trang bi ho~c da co tfch luy kien
thUc cd ban ve dl! an, co kha n1:'lng
tiep thu va hllang d~n l;;Ii nghi~p vI;!
Co nhLt
v~y, c6ng tac dao t;;lO, boi dllong
nghi~p Vl,Jcho can b(> th§m djnh
mai mang l;;Ii ket qua thiet thl!c va
tiet ki~m chi phi cho cac ngan

. khi ve c6ng tac t;;licd quan.

hang.

.

A

K

rI10NGVETIENDEVADIEDKIENTRONG
CO CAD LAI
.
.

Y

khu vvc ngon hang va tai chinh phi ngon han~

(~
'",

.

ua thl!C ti~n' 10 n1:'lmhO;;lt
,

d(>ngva
d6i mai,
thong
Ngan hang
Vi~t h~
Nam
da

d;;lt dllgc nhiing thanh tlfUdang k'§,

gop phan vao vi~c xay dl,fnQva
pMt tri.§nkinh te cua dat nllac. Tuy
nhien, trong qua trinh v~n hanh
theo Cd che mai, do nhieu nguyen
nhan khach quan va chu quan
kMc nhau, h~ thong Ngan hang
Vi~t Nam ngay cang b(>c 1(> ra
nhiing yeu kem, ton t;;liva bat c~p,

~ao Thi Y Nhi *
Hi~n t;;li,h~ thong ngan hang
nllac ta dang phai doi m~t vai
nhiing kho khi:'lnnghiem trc;>ng:Ng
kho doi ngaycang t1:'lng,ti I~ ng
qua h;;lnVllgtqua giai h;;lnan toan:
15% so vai t6ng dll ng, trong do ng'
kho doi la 50% , quy m6 ngan hang
nho, von tl! co, von dieu I~ b mUc
thap, dich vl,Jngan hang kem pMt
tri.§n, nguon von huy d(>ng bj U
dc;>ng.N1:'Im1999, nguon von huy

ca ve von, c6ng ngh~, trinh d(>t6
chuc va quan Iy, Cd che efleuhanh, d(>ng cua toan h~ thong ngan hang
d~c bi~t 113sau cu(>ckhung hoang t1:'lng26%; trong khi do, dll ng cho
tai chinh - tien t~ khu vl!c n1:'lm' vay chi t1:'lng12% da d~n tai nhieu
NHTMva cac TCTD chao dao va

1997 den nay.

36

co nguy Cd pha san, de dO;;lsl! an
toan cua ca h~ thong ngan hang va
toan b(>nen kinh te quoc dan. Dieu
nj}.yd~t ra cho chUngta v6 van kh6
kh1:'lnkhi ca nllac dang thl!c hi~n
d§y m<;lnh CNH HBHva h(>inh~p
vai quoc te.
Truac thl!C tr<;lng d6, m(>t
chlldng trinh chan chinh h~ thong
ngan hang da dllgc B(> Chinh t~
quan tam chi d;;lO,dllgc Chinh phu
dlla ra giai pMp dieu hiuih tre;lng

-

tam cho n1:'lm1999 va ca n1:'lm2000
truac khi bllac vao thi€m nien .kY
maio

\." . Khoat;Jgan hang
T
- DHKTQD

NGhNuANGs6

6 NAM'2000