Bài giảng bài ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ vật lý 9 (4)

Kiểm tra bài cũ
1

Câu I:Thấu kính phân
kỳ có đặc điểm gì trái
ngược với thấu kính hội
tụ?


Kiểm tra bài cũ
1

Trả lời:
-Phần rìa của thấu kính phân kỳ dày hơn phần
giữa.
-Chùm sáng tới song song với trục chính của
thấu kính phân kỳ ,cho chùm tia ló phân kỳ.
-Khi để thấu kính phân kỳ vào gần dòng chữ
trên trang sách , nhìn qua thấu kính ta thấy
ảnh dòng chữ bé đi so với khi nhìn trực tiếp.


Kiểm tra bài cũ
2

Câu II: Vẽ đường
truyền của hai tia sáng
đã học qua thấu kính
phân kỳ?

Kiểm tra bài cũ
2
o
F

F’


Muốn quan sát ảnh của một vật tạo bởi thấu kính
phân kỳ, cần có những dụng cụ gì? nêu cách bố
trí và tiến hành thí nghiệm?

*Thấu kính phân kỳ, vật sáng, màn chắn,giá trượt

*Cách tiến hành:
-Đặt màn sát thấu kính. Đặt vật ở vị trí bất kỳ
trên trục chính của thấu kính và vuông góc với
trục chính.
-Từ từ dịch chuyển màn ra xa thấu kính.Quan
sát trên màn xem có ảnh của vật không?
-Tiếp tục làm như vậy khi thay đổi vị trí của
vật trên trục chính.


Nhưng qua thấu kính phân kỳ ta có thể nhìn thấy
được ảnh của một vật đặt trước gương không?
Làm thế nào để quan sát được? ảnh đó là ảnh ảo
hay ảnh thật? Tại sao? Cùng chiều hay ngược
chiều với vật?

Trả lời: Nhìn thấy. Muốn nhìn
thấy ta phải ta phải đặt mắt trên
đường truyền của chùm tia ló.ảnh
đó là ảnh ảo vì không hứng được
trên màn chắn.Cùng chiều với
vật.


Dựa vào kiến thức đã học ở bài trước , Hãy nêu
cách dựng ảnh của vật AB qua thấu kính phân
kỳ,biết AB vuông góc với trục chính.A nằm trên
trục chính?
Trả lời:

- Dựng ảnh B’ của điểm B qua thấu kính, ảnh
này là điểm đồng quy khi kéo dài chùm tia ló.
-Từ B’ hạ vuông góc với trục chính của thấu
kính , cắt trục chính tại A’ . A’ là ảnh của A.
-A’B’ là ảnh của vật AB tạo bởi thấu kính
phân kỳ.


AB được đặt vuông góc với trục chính của thấu
kính phân kỳ. A nằm trên trục chính, f=12cm ,
OA = 24cm.
+ Hãy dựng ảnh A’B’ của vật AB tạo bởi thấu kính
đã cho.
+Dựa vào hình vẽ , Hãy lập luận để chứng tỏ ảnh
này luôn nằm trong khoảng tiêu cự của thấu kính.

K

B
A

I
B’

F A’

o

F’


Khi tịnh tiến AB luôn vuông góc với trục chính thì
mọi vị trí ,tia BI là không đổi, cho tia ló IK cũng
không đổi.Do đó tia BO luôn cắt IK kéo dài tại B’
nằm trong đoạn FI.Chính vì vậy A’B’ luôn nằm
trong khoảng tiêu cự.
K

B
A

I
B’

F A’

o

F’


Đặt AB trước thấu kính hội tụ có tiêu cự f = 12cm .
Vật AB cách thấu kính một khoảng d = 8cm, A
nằm trên trục chính. Hãy dựng ảnh A’B’ cảu AB.
Dựa vào hình vẽ để nêu nhận xét về độ lớn của ảnh
so với vật trong hai trường hợp:
+Thấu kính hội tụ
+Thấu kính phân kỳ:

B
FA

o

F’

B
F A

o

F’


K
B

B’

F A

A’

I

o

F’

B’

B
A’

FA

I

o

F’


K
B
B’

F A

A’

ẢNH ẢO CỦA VẬT
AB TẠO BỞI THẤU
KÍNH PHÂN KỲ
NHỎ HƠN VẬT

I

o

F’

B’

B
A’

FA

ẢNH ẢO CỦA VẬT
AB TẠO BỞI THẤU
KÍNH HỘI TỤ LỚN
HƠN VẬT

I

o

F’


Từ bài toán ta vừa làm , hãy cho biết ảnh ảo của
một vật tạo bởi thấu kính hội tụ và thấu kính phân
kỳ có đặc điểm gì giống nhau, khác nhau. Từ đó
hãy nêu cách nhận biết nhanh chóng một thấu kính
là hội tụ hay phân kỳ?
ẢNH ẢO Ở THẤU KÍNH HỘI TỤ VÀ PHÂN KÌ:
-GIỐNG NHAU: CÙNG CHIỀU VỚI VẬT
-KHÁC NHAU:
+ ĐỐI VỚI THẤU KÍNH HỘI TỤ THÌ ẢNH LỚN
HƠN VẬT VÀ Ở XA THẤU KÍNH HƠN VẬT.
+ ĐỐI VỚI THẤU KÍNH PHÂN KÌ THÌ ẢNH
NHỎ HƠN VẬT VÀ Ở GẦN THẤU KÍNH HƠN
VẬT


Cách nhận biết nhận biết nhanh chóng
một thấu kính hội tụ và một thấu kính
phân kỳ: Đưa thấu kính lại gần dòng chữ
trên trang sách. Nếu nhìn qua thấu kính
thấy hình ảnh dòng chữ cùng chiều , to
hơn so với khi nhìn trực tiếp thì đó là
thấu kính hội tụ. Ngược lại, nếu thấy ảnh
dòng chữ cùng chiều nhưng nhỏ hơn so
với khi nhìn trực tiếp thì đó là thấu kính
phân kỳ.

K
B
B’

F A

A’

I

o

F’

f = OF = 12cm, d = OA = 8cm, h = AB = 6 mm .
Tìm OA’ =?, A’B’ = ?
Lưu ý: Trên màn hình là hình ảnh minh hoạ - Không
đúng tỉ lệ . Khi vẽ hình các em có thể vẽ AB > 6mm
cho thuận tiện khi vẽ ảnh A’B’ của AB qua thấu kính.


Về nhà :
+Đọc lại bài mới
+Làm câu C7 đối với thấu kính
hội tụ, Làm bài tập 44-45.1 đến
44-45.4 trong SBT.
+Đọc kỹ bài thực hành- bài 46,
chuẩn bị mẫu báo cáo thực hành
như hướng dẫn của SGK