Bài giảng bài các loại quang phổ vật lý 12 (10)

VẬT LÝ 12

MÁY QUANG PHỔ
CÁC LOẠI QUANG PHỔ


1. Máy quang phổ lăng kính
a. Công dụng
- Máy quang phổ là dụng cụ dùng để phân tích chùm sáng
có nhiều thành phần phức tạp thành những thành phần
đơn sắc khác nhau.
- Nói khác đi, nó dùng để nhận biết các thành phần cấu tạo
của một chùm sáng phức tạp do một nguồn sáng phát ra.


1. Máy quang phổ lăng kính
b. Cấu tạo

gồm 3 bộ phân chính

- Ống chuẩn trực: tạo ra chùm tia sáng song song, gồm 1
thấu kính hội tụ L1 và khe F tại tiêu diện L1.
- Hệ tán sắc (lăng kính
P): làm tán sắc chùm tia song song từ
C
L1 chiếu tới thành nhiều chùm tia đơn sắc song song.
F1

F

S ảnh (buồng tối): là 1 hộp kín để thu ảnhF2quang phổ,

- Buồng
L1
L2
gồm thấu kính Lhội tụ L2 và kính ảnh tại tiêu
diệnFảnh của L2.

èng chuÈn
trùc

Lăng kính

Quang phổ
của nguồn S


1. Máy quang phổ lăng kính
b. Cấu tạo
c. Nguyên tắc hoạt động

C
F1

F
S

L1
L

èng chuÈn
trùc

F2
L2

Lăng kính

F
Quang phổ
của nguồn S


1. Máy quang phổ lăng kính
b. Cấu tạo
c. Nguyên tắc hoạt động dựa vào hiện tượng tán sắc ánh
sáng
- Nếu nguồn S phát ra ánh sáng đơn sắc có bước sóng 1, 2,
3 … thì trên kính ảnh ta thu được các vạch màu S1, S2, S3
…
- Mỗi vạch màu ứng với một thành phần ánh sáng đơn sắc do
nguồn S phát ra.
- Tập hợp các vạch màu đó tạo ra quang phổ của nguồn S.


2. Quang phổ liên tục

C
S

JJ

L

L1

L2

F

Quang phổ


2. Quang phổ liên tục

C
S

JJ

L1

L

L2

F

Quang phổ
liên tục

5000C

30000C


2. Quang phổ liên tục
a. Định nghĩa
Quang phổ liên tục là một dải sáng có màu biến đổi liên tục
theo chiều từ đỏ đến tím.
b. Nguồn phát
Các chất rắn, lỏng hoặc chất khí ở áp suất lớn bị nung nóng sẽ
phát ra quang phổ liên tục.
c. Tính chất
- Quang phổ liên tục không phụ thuộc vào bản chất của vật
phát sáng.
- Chỉ phụ thuộc vào nhiệt độ của nguồn sáng.
- Nhiệt độ của nguồn sáng càng cao thì quang phổ liên tục
càng mở rộng về phía ánh sáng có bước sóng ngắn (ánh sáng
tím).


2. Quang phổ liên tục
d. Ứng dụng
Dựa vào quang phổ liên tục để xác định nhiệt độ của
các vật sáng do bị nung nóng. (Bằng cách so sánh độ
sáng của vạch màu ở bước sóng nào đó của nguồn với
độ sáng của vạch màu tương ứng của nguồn nhiệt có
nhiệt độ biết trước).


§46 Quang phæ v¹ch

1. Quang phổ vạch phát xạ.
a. Thí nghiệm:
Đèn
Đèn
Hiđrô
Natri

Em
có
nhận
xét
gìcó
vềbằng
hìnhvạch
ảnhhơi
quang
Quang
phổ
của
Na
một
sáng
màu
vàng
Nếu
thay
đèn
Natri
đèn
Hiđrô.

Em có nhận xét gì về hình ảnh quang
phổ của
phổ
của
ánh
sáng
phát
ra
từ đèn
Na
??nhau).
Quang
phổ
của
Hđược
gồm
4nằm
vạch
màu:
(thực
ra
là
hai
vạch
sáng
rất
gần
2
Quang
phổ

thu
có
đặc
điểm
gì
Quang
ánh sáng phát ra từ đèn hơi Hiđrô? Quang
phổphổ
vạch
Đỏ, lam, chàm, tím.
vạch
xạ2
phát
xạphát
của H
của Na


VD : Quang phổ vạch của :
+ Natri (Na)  có vạch sáng kép màu vàng ứng
với  = 0.5890m và  = 0.5896m .
Na

+ Hiđrô (H2)  có 4 vạch:
H ( Vạch đỏ,  = 0.6563 m )
H ( Vạch lam,  = 0.4861 m )
H ( Vạch chàm,  = 0.4340 m )
H ( Vạch tím,  = 0.4102 m )

H2

* Kết luận: Mỗi nguyên tố hoá học ở trạng thái khí
hay hơi nóng sáng dưới áp suất thấp cho một quang
phổ vạch riêng, đặc trưng cho nguyên tố đó.


2. Quang phổ vạch hấp thụ.
a. Thớ nghiệm

Vạch đenQuang
ở đúngphổ
vị trí
Quang
phổ
vạch
hấp
thụ
vạch vàng
trong
quang
liên
tụcnatri.
của
Natri
phổ phát xạ
của

Đèn dây
tóc nóng Đèn hơi
Máy quang

sáng Natri nóng
phổ
Em hãy quan
sáng sát hình ảnh quang phổ khi đưa đèn hơi
Na nóng sáng vào chắn chùm sáng của đèn dây tóc nóng
sáng ?


MÁY QUANG PHỔ-QUANG PHỔ LIÊN TỤC

BÀI TẬP
Chọn câu phát biểu đúng trong câu sau

A.Quang phổ liên tục của một vật phụ thuộc
vào bản chất của vật nóng sáng.
B. Quang phổ liên tục không phụ thuộc vào
nhiệt độ và bản chất của vật nóng sáng.
C. Quang phổ liên tục phụ thuộc vào nhiệt
độ của vật nóng sáng.
D. Quang phổ liên tục phụ thuộc cả nhiệt độ
và bản chất của vật nóng sáng.


MÁY QUANG PHỔ-QUANG PHỔ LIÊN TỤC

BÀI TẬP
Chọn câu phát biểu sai trong câu sau
A.Các vật rắn, lỏng và khí đều có khả năng phát ra
quang phổ liên tục.
B.Các vật rắn, lỏng và khí có khối lượng riêng lớn

(tỉ khối lớn) khi bị nung nóng sẽ phát ra quang
phổ liên tục.
C.Quang phổ liên tục là dải màu biến thiên liên
tục từ đỏ đến tím.
D. Đối với ánh sáng có bước sóng dài thì chiếc
suất môi trường là nhỏ.Với ánh sáng có bước
sóng ngắn thì chiếc suất môi trường lớn


BÀI HỌC KẾT THÚC