Bài giảng bài hiện tượng khúc xạ ánh sáng vật lý 9 (9)

Bài giảng điện tử Vật lý lớp 9

Người thực hiện : Võ Văn Minh
Đơn vị công tác : Trường THCS Thắng Minh
Diễn Thắng- Diễn Châu –Nghệ An

BÀI 40
HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH
SÁNG


Vật lý lớp 9

Ở lớp 7 các em đã học về một số hiện tƣợng truyền Ánh
sáng
- Hãy nêu Định luật truyền thẳng của Ánh sáng ?
- Có thể nhận biết đƣợc đƣờng truyền tia sáng bằng những
cách nào ?
Địnhmắt
luậtsao
truyền
của nguồn
Ánh sáng
:
-Đặt
cho thẳng
nhìn thấy
sáng
-Trongtia
một
môitrong

trƣờng
đồngtốitính
và mờ
-Chiếu
sáng
buồng
trong
trong suốt, Ánh sáng truyền đi theo
- đƣờng
Tìm vị trí
ghim đinh để tia sáng truyền
thẳng
qua nó


Vật lý lớp 9

Ngày 28.....tháng .01.....năm 2010..........

Trong chƣơng 3 chúng ta sẽ nghiên cứu
hiện tƣợng truyền Ánh sáng qua một số môi
trƣờng trong suốt đặc biệt

Em hãy tự đọc phần “Đặt vấn đề ở đầu bài 40”?


Vật lý lớp 9

Ngày 28.....tháng .01.....năm 2010..........
CHƢƠNG 3 - QUANG HỌC

TIẾT 44 –BÀI

40 - HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG

I - HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG

1 - Quan sát

?

Quan sát hình (40.2) và
nêu nhận xét về đƣờng
truyền của tia sáng

S

I

K


Vật lý lớp 9

Ngày ..28..tháng 01......nămn2010 ..........
CHƢƠNG 3 - QUANG HỌC
TIẾT 44 - HIỆN

TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG

I - HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG

1 - Quan sát
2 - Kết luận :
Hiện tƣợng Tia sáng truyền từ môi trƣờng
trong suốt này sang môi trƣờng trong suốt
khác thì bị gãy khúc tại mặt phân cách giữa
hai môi trƣờng gọi là hiện tƣợng Khúc xạ
Ánh sáng

?

Hãy nêu kết luận hiện tƣợng
xảy ra khi ánh sáng truyền từ
không khí vào nƣớc

S

I

K


Vật lý lớp 9

Ngày 28......tháng .01.....năm 2010..........
CHƢƠNG 3 - QUANG HỌC
TIẾT 44 - HIỆN

TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG

I - HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG

1 - Quan sát
2 - Kết luận :
Hiện tƣợng Tia sáng truyền từ môi trƣờng
trong suốt này sang môi trƣờng trong suốt
khác thì bị gãy khúc tại mặt phân cách giữa
hai môi trƣờng gọi là hiện tƣợng Khúc xạ
Ánh sáng
3 - Một số khái niệm

?

Tìm hiểu quy ƣớc một số

khái niệm trong hiện
tƣợng Khúc xạ Ánh sáng


Vật lý lớp 9

Ngày 28......tháng ..01....năm 2010..........

Hiện tượng khúc xạ Ánh sáng

P

N

S
- Tia tới : SI

- Tia Khúc xạ : IK

i
I

- Điểm tới : I
-Pháp tuyến : NN'
-Góc tới : SIN= i

r
K

-Góc khúc xạ KIN‘= r
N'

- Mặt phẳng tới : (P)


Vật lý lớp 9

Ngày 28......tháng .01.....năm 2010..........
CHƢƠNG 3 - QUANG HỌC
TIẾT 44 - HIỆN

TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG

I - HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG

1 - Quan sát
2 - Kết luận :

?
N

i

3 - Một số khái niệm
-Tia tới : SI - Điểm tới : I
- Tia Khúc xạ : IK - Pháp tuyến : NN'
- Góc tới SIN - Góc Khúc xạ : KIN'
- Mặt phẳng tới chứa tia tới SI và pháp tuyến
NN'

I

r
K

N'

S


Vật lý lớp 9

Ngày .28...tháng ..01....năm 2010..........
CHƢƠNG 3 - QUANG HỌC

TIẾT 44 - HIỆN

TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG

I - HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG

Qua thí nghiệm
Hãy .bố
Hãytríkết
thíluận
- Vị trí của nghiệm
tia Khúc xạ
nhƣ hình
- So sánh góc
40.2
khúc
SGK
xạ và góc tới

?

1 - Quan sát
2 - Kết luận :
3 - Một số khái niệm
-Tia tới : SI - Điểm tới : I
- Tia Khúc xạ : IK - Pháp tuyến : NN'
- Góc tới i= SIN ,Góc Khúc xạ i'= KIN'
- Mặt phẳng tới chứa tia tới SI và pháp tuyến
NN'
4 – Thí nghiệm

5 - Kết luận : Khi tia sáng truyền từ
không khí sang nƣớc thì :
- Tia Khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới
- Góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới

N

i
I

r
K

N'

S


Vật lý lớp 9

Ngày ..28....tháng .01.....năm 2010..........
CHƢƠNG 3 - QUANG HỌC
TIẾT 44 - HIỆN

TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG

I - HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG

1 - Quan sát
2 - Kết luận :

3 - Một số khái niệm

?
N

i
4 – Thí nghiệm
5 - Kết luận : Khi tia sáng truyền từ
không khí sang nƣớc thì :
- Tia Khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới
- Góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới

I

r
K

N'

S


Vật lý lớp 9

Ngày .28...tháng ..01....năm 2010..........
CHƢƠNG 3 - QUANG HỌC
TIẾT 44 - HIỆN

TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG

I - HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG

1 - Quan sát
2 - Kết luận :
3 - Một số khái niệm
4 – Thí nghiệm
5 - Kết luận : Khi tia sáng truyền từ
không khí sang nƣớc thì :
- Tia Khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới
- Góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới

Hãy Thực
dự đoán,
khithí
tia sáng
truyền
từ
hiện
nghiệm
nhƣ
nƣớc
ra không
khí thì hiện tƣợng
hình
40.3 SGK

?

cóxảy ra đúng như trong trường
hợp trên không ?

N

II - SỰ KHÚC XẠ CỦA TIA SÁNG KHI TRUYỀN TỪ
NƯỚC SANG KHÔNG KHÍ

I

1 - Dự đoán

K

N'

S


2 .Thí nghiệm kiểm tra

-Đổ nƣớc vào bình

-Ghim đinh vào tấm xốp tại điểm A
ngang với đáy bình , tại điểm B
ngang mặt nƣớc
-Đặt tấm xốp trong nƣớc
-Ghim đinh C ở vị trí tấm xốp
trên không khí sao cho khi đặt
B
mắt nhìn thấy đinh C che
khuất cả hai đinh A và B
- Lấy tấm xốp lên kiểm tra

xem 3 đinh có thẳng hàng
A
không ? Hãy giải thích hiện
tƣợng
C đó


Vật lý lớp 9

Ngày 28.....tháng 01......năm 2010..........
CHƢƠNG 3 - QUANG HỌC
TIẾT 44 - HIỆN

TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG

I - HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG

1 - Quan sát
2 - Kết luận :
3 - Một số khái niệm
4 – Thí nghiệm
5 - Kết luận : Khi tia sáng truyền từ
không khí sang thì nƣớc :
- Tia Khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới
- Góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới
II - SỰ KHÚC XẠ CỦA TIA SÁNG KHI TRUYỀN TỪ
NƯỚC SANG KHÔNG KHÍ

1 - Thí nghiệm
2 - Kết luận : Khi tia sáng truyền từ nƣớc

sang không khí thì :
- Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới
- Góc khúc xạ lớn hơn góc tới

Từ kết quả thí nghiệm hãy kết luận
- Vị trí tia khúc xạ ?
- So sánh góc tới và góc khúc xạ ?

?

N

Không
khí
r
I

nƣớc

i

s

N'

k


Vật lý lớp 9

Ngày 28.....tháng ...01...năm 2010..........
CHƢƠNG 3 - QUANG HỌC
TIẾT 44 - HIỆN

TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG

I - HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG

1 - Quan sát
2 - Kết luận :
3 - Một số khái niệm
4 – Thí nghiệm
5 - Kết luận : Khi tia sáng truyền từ
không khí sang nƣớc thì :
- Tia Khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới
- Góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới

III - VẬN DỤNG

II - SỰ KHÚC XẠ CỦA TIA SÁNG KHI TRUYỀN TỪ
NƯỚC SANG KHÔNG KHÍ

1 - Thí nghiệm
2 - Kết luận : Khi tia sáng truyền từ nƣớc
sang không khí thì :
- Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới
- Góc khúc xạ lớn hơn góc tới

?

C 7 : Phân biệt các hiện

tƣợng khúc xạ và phản
xạ Ánh sáng ?


C8? Hãy trả lời vấn đề đặt ra ở đầu bài?

B

A

Khi chƣa có nƣớc thì đầu
B của đũa che khuất ánh
sáng từ đầu A truyền tới
mắt nên không nhìn thấy
đầu A


 khi đổ nƣớc vào thì các tia
sáng từ đầu A ở trong nước
truyền tới mắt bị khúc xạ (góc
khúc xạ lớn hơn góc tới )nên
mắt nhìn thấy ảnh ảo của
B điểm A nằm tại C, do đó nhìn
thấy đầu A của đũa

C

A

Vật lý lớp 9

Ngày .28....tháng .01.....năm ..2010
CHƢƠNG 3 - QUANG HỌC

III :VẬN DỤNG

TIẾT 44 - HIỆN

TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG

•Hiện tƣợng tia sáng truyền từ môi
trƣờng trong suốt này sang môi
trƣờng trong suốt khác bị gãy khúc
tại mặt phân cách hai môi trƣờng
gọi là hiện tƣợng khúc xạ ánh
sáng
• Khi tia sáng truyền từ không khí
sang nƣớc , góc khúc xạ nhỏ hơn
góc tới
* Khi tia sáng truyền từ nƣớc sang
không khí , góc khúc xạ lớn hơn
góc tới

?

Qua nội dung bài học hãy cho biết

-Hiện tƣợng Khúc xạ Ánh sáng là gì ?
- Kết luận về sự khúc xạ khi ánh
sáng truyền từ không khí vào
nƣớc và ngƣợc lại ?


Có thể em chƣa biết
Do hiện tƣợng khúc xạ ánh sáng
nên thƣờng ƣớc nhầm độ sâu của
nƣớc trong các ao hồ và sông suối.
Thực tế thì chúng ta chỉ nhìn thấy
ảnh của đáy ao hồ đƣợc nâng lên
khoảng 1/3 so với độ sâu thực của
nó. Vì vậy mà các em nhỏ cần lƣu ý
khi tập bơi

C

A
Độ sâu nhìn thấy

Độ sâu thực

Vì sao ta nhìn thấy con cá ở trong
nƣớc lớn hơn khi đƣợc bắt lên bờ
cũng đƣợc giải thích dựa trên hiện
tƣơng này.


Công việc về nhà

Làm các bài tập bài 40 SBT
Soạn trƣớc bài 41 sgk


Bài học đến đây kết
thúc.kính chúc các thầy
cô giáo mạnh khoẻ.chúc
các em học giỏi