Bài giảng bài từ thông cảm ứng điện từ vật lý 11 (2)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BẮC NINH

Kính chào các thày giáo, cô giáo
và các em học sinh

Vật lý 11
Từ thông – Cảm ứng điện từ


Máy phát
Nó
hoạt
động
điện trong
dựamáy
vào thuỷ
hiện
nhà
tƣợng
vật
lí
điện Hoà
nào?
Bình


CHƢƠNG V: CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ
BÀI 23
TỪ THÔNG – CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ
(TIẾT 1)

- DÒNG ĐIỆN GÂY RA TỪ TRƯỜNG.
- NGƯỢC LẠI:

“Trong điều kiện nào
từ trƣờng gây ra dòng điện?”


1. Thí nghiệm:
a. Thí nghiệm 1:
- Hãy quan
Dụng
cụ:
Chuyển động
sát hình
- Hãy mắc
- Tiến và
hành:
23.3(a)
kể
mạch điện
tên các dụng
nhƣ hình
cụ đƣợc sử
23.3(a).
dụng trong
thí nghiệm 1.

S

N

Hình 23.3(a)

G


Hãy đƣa nam châm dịch chuyển
lại gần mạchKết
điệnquả:
kín (C) và quan
Kếtcủa
quả:
sát kim
điện kế.

Kim của điện kế bị lệch khỏi số 0
G
S

N


Hãy làm lại
thí luận:
nghiệm vài lần.
Kết

Dòng điện xuất
hiện

Khi nào
có trong mạch
dòngkhi
điệnnam châm
điện kín (C)
trong mạch
chuyển động
lại
gần
vòng
dây.
điện kín (C)?


Hãy
đƣa
nam
châm
dịch
chuyển
b. Thí nghiệm 2:
ra xa mạchKết
điệnquả:
kín (C) và quan
-Dụng cụ: Như thí nghiệm 1
sát kim của điện kế.
- Tiến hành:

Kim của điện kế bị lệch khỏi số 0

G

S

N


Hãy làm lại
thí luận:
nghiệm vài lần.
Kết

Dòng điện xuất
hiện
Khi nào
có trong mạch
dòngkhi
điệnnam châm
điện kín (C)
trong mạch
chuyển động
ra
xa
vòng
dây.
điện kín (C)?


G

Hãy so sánh
chiều dòng
điện trong
mạch điện
kín (C) ở
hai trƣờng
hợp trên?

S

N

G

S

N


c. Thí nghiệm 3:
Hãy đƣa mạch
- Tiến hành
điện kín (C) dịch
Kếtchuyển
quả:
Có
dòng
lại gần
Có dòng
điện điện

Hãy
làm
vài lần.
hoặclại
rathíxanghiệm
nam kín
trong
mạch
trong
mạch
điện
(C)
châm,
đồng
điện
kín thời
(C)
quanhay
sátkhông?
kim của
điện kế.


Hãy thay đổi cường độ dòng điện
d.qua
Thínam
nghiệm
châm4:điện, đồng thời quan
Kết
quả:

kimcụ:
củaThay
điện kế.
-sát
Dụng
nam
SN bằng
- Tiếnchâm
hành:
Kim
của
điện
kế bị lệch khỏi số
G
một nam châm
điện.

+

-

0


Hãy thay đổi cường độ dòng điện
qua nam châm điện, đồng thời quan
Kết
quả:
sát kim của điện kế.

Kim của điện kế bị lệch khỏi số 0
G

+

-


Kết luận chung
Xuất
Nam châm chuyển động.
hiện
Kết quả:
Có dòng
Có dòng
điện điện
dòng
Hãy
làmmạch
lại
thí mạch
nghiệm
vài(C)
lần.
trong
trong
điện kín
điện
Khung dây chuyển
động.

điện
kín (C)
trong
hay không?
mạch
điện
Dòng điện thay đổi.
kín.


2. Từ thông:
a. Định nghĩa:
Hãy cho biết công thức xác định từ
thông qua diện tích S.


Hãy
quan
sát
và
cho
biết
sự
tƣơng
Khi số đƣờng cảm ứng từ qua diện
quan
giữa
từ
thông
qua

diện
tích
S
tích S thay đổi thì từ thông qua
và số
đƣờng
cảm
ứng
từ
qua
diện
diện tích S đó cũng thay đổi.
tích đó.
N

n

P

B

Q M

B


b. Đơn vị đo từ thông:
Trong hệ
từ từ
thông

là Vê
Trong
hệSISIđơn
đơnvịvịđođo
thông
là gì?
be (Wb).
1Wb = 1 T. 1m2


3.

Tất cả các thí nghiệm
trên đây đều có một đặc
Hiện
tƣợng
cảm
ứng
điện
từ:
điểm
chung,
đó
là
đặc
Trong các thí nghiệm
điểmtrên,
gì? Hãy
giải
thích

ta
đã
biết
Xuất
a. Phânđiều
tíchđó.các thí nghiệm

Nam châm chuyển động.
Khung dây chuyển động.

Dòng điện thay đổi.

hiện
dòng
điện
trong
mạch
điện
kín.


Khi đưa nam châm lại gần mạch điện kín (C)

S

N


Khi đƣa nam châm ra xa mạch điện kín (C)

S

N


Khi thay đổi (tăng) cường độ dòng
điện qua nam châm điện....
G

+

-


Khi thay đổi (giảm) cường độ dòng
điện qua nam châm điện....
G

+

-


b. Kết luận
* Tất cả các thí nghiệm trên đây đều có một đặc
điểm chung là từ thông qua mạch điện kín (C) biến
thiên.
* Kết quả của các thí nghiệm ấy và nhiều thí
nghiệm tương tự khác chứng tỏ rằng:
- Mỗi khi từ thông qua mạch kín biến thiên, thì

trong mạch xuất hiện một dòng điện gọi là dòng
điện cảm ứng.
- Hiện tượng xuất hiện dòng điện cảm ứng gọi là
hiện tượng cảm ứng điện từ.
- Hiện tượng cảm ứng điện từ chỉ tồn tại trong
khoảng thời gian từ thông qua mạch kín biến thiên.


Máy phát
Nó
hoạt
động
Nó
hoạt
động
điện trong
dựamáy
vào hiện
hiện
dựa
vào
nhà
thuỷ
tƣợng
vật
lí
cảm
điện Hoà “Trong điều kiện nào
nào?
ứngBình

điện từ
từ trƣờng gây ra dòng
điện?”


LUYÊN TẬP – CỦNG CỐ
1

Câu hỏi số 1

7

Câu hỏi số 7

2

Câu hỏi số 2

8

Câu hỏi số 8

3

Câu hỏi số 3

9

Câu hỏi số 9

4

Câu hỏi số 4

10 Câu hỏi số 10

5

Câu hỏi số 5

11 Câu hỏi số 11

6

Câu hỏi số 6

12

Tự luận


Câu 1

Một diện tích S đặt trong từ trường
đều có cảm ứng từ B, góc giữa vectơ
cảm ứng từ và mặt phẳng S là α . Từ
thông qua diện tích S được tính theo
công thức:
A. Ф =
B.BS.sinα

Ф = BS.cosα
C. Ф = BS.tanα
D. Ф = BS.ctanα

Đúng.
Sai.
Sai.
Sai.