Bài giảng bài từ thông cảm ứng điện từ vật lý 11 (4)

BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ
MÔN VẬT LÝ 11
TỪ THÔNG . CẢM ỨNG
ĐIỆN TỪ


ĐẶT VẤN
ĐỀ :

Xung quanh “dòng điện” luôn có “từ trƣờng”

Ngƣợc lại, có “từ trƣờng” có thể sinh
ra “dòng điện” không ?

ĐỂ TRẢ LỜI CÂU HỎI NÀY
CHÚNG TA VÀO CHƢƠNG MỚI
CHƯƠNG VIII
HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ


TỪ THÔNG . CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ

n
1 ) Khái niệm từ thông
a ) Khái niệm
+ Xét một khung dây kín
có diện tích S
=> Một véc tơ có điểm gốc tại một điểm trong S có
phƣơng vuông góc với diện tích S , có chiều tuỳ chọn
gọi là véc tơ pháp tuyến của khung dây kí hiệu n
+ Đặt khung dây trong từ trƣờng đều có cảm

ứng từ B


TIẾT 83 : KHÁI NIỆM TỪ THÔNG .
HIỆN TƢỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ
1 ) Khái niệm từ thông
a ) Khái niệm

n
α

=> Ta định nghĩa đại xác định
bởi công thức  = BS cosα gọi là
từ thông qua diện tích S
α thì Φ có giá trị dƣơng
bNếu
) Đơn
từ thông
Từ thì
biểu
thức
định
nghĩa
Nếu
α
>
/2
Φ
có

giá
trị
âm
Đơn vị từ thông là vêbe , kí hiệu là Wb
cácthìem
hãy
Nếu α = /2
Φ có
giácho
trị biết
bằngtừ
không
Đ.v. Φ = thông
1T.1m2Φ
= 1wb
(Vênào
be). âm
Có khi

không ?


TIẾT 83 : KHÁI NIỆM TỪ THÔNG .
HIỆN TƢỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ
Vậy từ “từ trƣờng” có thể sinh ra
2 ) Thí nghiệm
“dòng
a ) Thí nghiệm
1: điện” không ?

+ Cho nam châm chuyển động
lại gần , ra xa vòng dây
=> Trong khung dây kín có dòng điện

Tiến hành
thí nghiệm 1a

+ Cho vòng dây chuyển động lại
Tiến hành
gần , ra xa nam châm
thí nghiệm 1b
=> Trong khung dây kín có dòng điện


TIẾT 83 : KHÁI NIỆM TỪ THÔNG .
HIỆN TƢỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ
2 ) Thí nghiệm
a ) Thí nghiệm 1:

+ Cho khung dây quay trong từ
trường
=> Trong khung dây kín có dòng điện

Tiến hành
thí nghiệm 1c


+ Vậy nhờ từ trƣờng có thể tạo ra dòng điện
+ Hiện tƣợng đó gọi là hiện tƣợng cảm
ứng điện từ

+ Dòng điện chạy trong cuộn dây khi đó gọi
là dòng điện cảm ứng.

KHI NÀO THÌ CÓ
HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ ?


Tiến hành
thí nghiệm 1a

Tiến hành
thí nghiệm 1b

Tiến hành
thí nghiệm 1c

„ Cho
Vậy từ
khitrƣờng
có sự (chuyển
động)tương
đốiđộng
giữa
nam châm
chuyển
từ trƣờngtƣơng
( Nam đối
châmvới
) và
cuộndây

dây (mạch
cuộn
kín) thì có hiện tượng cảm ứng điện từ
Ngoài trƣờng hợp trên có khi nào còn
có Hiện tƣợng cảm ứng điện từ nữa
không ?


b ) Thí nghiệm 2 :
+ Đóng mở khoá K

=> Có hiện tƣợng cảm ứng từ

Tiến hành
thí nghiệm 2a

+Dịch chuyển biến trở

Tiến hành
thí nghiệm 2b
=> Có hiện tƣợng cảm ứng từ
CHÚNG
TATHÍ
THAY
ĐỔI TỪ
TRƢỚC
TRONG
NGHIỆM
2ATRƢỜNG
VÀ 2B CHÚNG

DÂYCÁI
KÍNGÌ! ?
TAKHUNG
THAY ĐỔI

Cả khi thay đổi từ trƣờng trƣớc
khung dây kín thì cũng có hiện
tƣợng cảm ứng điện từ !


NGOÀI HAI TRƢỜNG HỢPTRÊN

THÌ CÓ KHI NÀO VẪN CÓ
HIỆN TƢỢNG CẢM ỨNG TỪ

NỮA KHÔNG ?


C ) Thí nghiệm 3 :
+ Bóp méo vòng dây

=> Có hiện tƣợng cảm ứng từ

Tiến hành
thí nghiệm 3

TATRONG
THAY ĐỔI
TÍCH
S CỦA

THÍ DIỆN
NGHIỆM
NÀY
TA
KHUNG
DÂYGÌ
? ?
THAY
ĐỔI CÁI

Cả khi thay đổi diện tích
khung dây thì cũng có hiện
tƣợng cảm ứng điện từ


NGUYÊN NHÂN GÂY RA HIỆN TƢỢNG CẢM
ỨNG ĐIỆN TỪ LÀ GÌ ?
Tiến hành
Tiến hành
Tiến hành
thí nghiệm 1a
thí nghiệm 1b
thí nghiệm 1c

THAY ĐỔI B
Tiến hành
thí nghiệm 2a

Tiến hành
thí nghiệm 2b

THAY ĐỔI B
Mô phỏng thí nghiệm

THAY ĐỔI α
Tiến hành
thí nghiệm 3

Thay đổi diện
tích S khung
dây


Vậy nguyên nhân gây ra hiện tƣợng cảm ứng
điện từ là do từ thông qua mạch kín thanh đổi
+ Dòng điện cảm ứng chỉ tồn tại trong khoảng
thời gian mà số đƣờng cảm ứng từ qua mạch kín
thay đổi
3.Chiều của dòng điện cảm ứng. Định luật
Len xơ.(tt)

Dòng điện cảm ứng trong một mạch điện
kín phải có chiều sao cho từ trƣờng mà nó
sinh ra chống lại sự biến thiên của từ thông đã
sinh ra nó.


DÒNG ĐIỆN

TỪ TRƢỜNG

Hiện tƣợng cảm
ứng điện từ
Nguyên nhân của hiện tƣợng cảm ứng điện từ là
từ thông qua mạch kín thay đổi
TỪ THÔNG  = BS COSα


BÀI HỌC KẾT THÚC