Bài giảng bài từ thông cảm ứng điện từ vật lý 11

Vật lí 11Bài 23

I.Từ thông
II.Hiện tượng cảm ứng điện từ


Chúng ta
đã biết
dòng điện
sinh ra từ
trường.

I

Liệu từ
trường có
sinh ra dòng
điện không?


Xét một mặt phẳng diện tích S đặt trong từ trường
đều B.

Vẽ vectơ pháp tuyến n của S
 là góc hợp bởi B và n

 = BScos

n


 : Cảm ứng từ thông qua
tiết diện S (từ thông)
S

B


I. TỪ THÔNG
1.Định nghĩa

ur
B

  BScos



 :Từ thông qua diện tích S
B : Cảm ứng từ (T)

s

S : Diện tích khung dây (m2)

 : Góc giữa

B

với

n

r
n


Chú ý :

n

B

n

B




S

B

S

n
S

 là góc nhọn
 là góc tù

=0
<0
  = BS
>0
Thông thường : Chọn  nhọn   > 0


2) Ý nghĩa của từ thông

 = BScos

B

n

Chọn S = 1 m2,  = 0
=B

Ý nghĩa :

S

Từ thông  đặc trưng cho số đường sức xuyên qua
diện tích S đặt vuông góc với đường sức.


Quan sát hiện tượng sau:


Quan sát hiện tượng sau:

0

S

N

Từ trường có thể sinh ra dòng điện
Hiện tượng trên là hiện tượng cảm ứng điện từ


Đưa nam châm ra xa vòng
dây dẫn

0

Giảm


Đưa nam châm lại gần
vòng dây dẫn

Tăng

0


II. Hiện tượng cảm ứng điện từ

Quan sát các hiện tượng sau và
nhận xét từ thông qua các vòng dây

cùng độ lệch kim điện kế


a.Đưa nam châm lại gần
vòng dây dẫn

0


b.Đưa nam châm ra xa
vòng dây dẫn

0


c.Đưa vòng dây lại gần
nam châm

0


d.Đưa vòng dây ra xa nam0
châm


Kim điện kế lệch chứng tỏ điều
gì?


• NHẬN XÉT:

– Trường hợp a và c từ thông qua vòng dây tăng
– Trường hợp b và d từ thông qua vòng dây giảm

• KẾT LUẬN:
– Khi nam châm và vòng dây chuyển động tương
đối với nhau thì từ thông qua vòng dây biến
thiên, trong vòng dây xuất hiện dòng điện.


Nam châm và vòng dây không
chuyển động
thì có xuất hiện dòng điện không?


Từ thông BScos thay đổi khi nào?


0

Lập TN như hình vẽ:
• Kim điện kế
• Trong mạch

B

chỉ số 0.
không có dòng điện.

Thay đổi diện tích vòng dây dẫn:




Kim điện kế lệch.
Trong mạch xuất hiện dòng điện.


Từ thông BScos thay đổi khi:
Diện tích vòng dây thay đổi




Dịch chuyển con chạy về
phía bên trái

0

Có dòng điện

B


Dịch chuyển con chạy về phía
bên phải

0

B

Có dòng điện


Từ thông BScos thay đổi khi:
Diện tích vòng dây thay đổi



Từ trường qua vòng dây thay đổi


Kết luận :
Hiện tượng cảm ứng điện từ là hiện tượng dòng điện
xuất hiện trong mạch kín khi có từ thông biến thiên
qua nó. Dòng điện xuất hiện trong vòng dây gọi là
dòng điện cảm ứng.
Đó cũng là nội dung của định luật cảm ứng điện từ.