Xử lý ô nhiễm kim loại nặng trong đất

Bộ
Bộ môn:
môn: xử
xử LÝ
LÝ Ô
Ô NHIỄM
NHIỄM ĐẤT
ĐẤT

XỬ
XỬ LÝ
LÝ Ô
Ô NHIỄM
NHIỄM KLN
KLN TRONG
TRONG ĐẤT
ĐẤT
PHẦN
I: MỞ
MỤC
LỤCĐẦU

Trong quá trình công nghiệp hóa và hiện đại hóa, càng ngày càng có nhiều nhà
máy,
Phần
I: Mởnghiệp
đầu ...............................................................................................................2
khu công
tập trung được xây dựng và đưa vào hoạt động tạo ra một khối lượng
sản
phẩm công nghiệp chiếm tỉ trọng cao trong toàn bộ sản phẩm của nền kinh tế quốc dân.

Bên II: Nội dung ............................................................................................................3
Phần
cạnh đó sản xuất công nghiệp đã gây nên nhiều ảnh hưởng xấu đến môi trường. Đặt biệt
là
môi trường đất.
Chương 1: Các khái niệm và định nghĩa cơ bản về môi trường đất ..............................3
Xử lý ô nhiễm môi trường đất luôn là vấn đề làm đau đầu các nhà quản lý môi
trường
■Việc chọn công nghệ xử lý như thế nào để đạt hiệu quả cao, không gây nên những hậu
quảI. Môi trường đất ....................................................................................................3
xấu về môi trường trong tương lai và ít tốn kém chi phí luôn là nỗi bức xúc của các
ngành
chức
lý ôtrường
nhiễmđất
kim
loại nặng trong đất là 1 vấn đề đang được quan tâm rất
II.năng.Và
0 nhiễmxửmôi
.....................................................................................3
nhiều.
Gần đây, nhờ nhừng hiếu biết về cơ chế hấp thụ, chuyến hoá, chống chịu và loại bỏ
kim
Chương 2: Các biện pháp xử lý kim loại nặng trong đất ................................................4
loại nặng của một số loài thực vật, người ta đã bắt đầu chú ý đến khả năng sử dụng thực
I. Xử lý ô nhiễm kim loại nặng trong đất bằng thực vật .................................................4

1. Những giả thiết giải thích cơ chế và triến vọng của loại công nghệ xử lý KLN

bằng thực

vật ...................................................................................................................................4

2. Xử lý KLN trong đất bằng cỏ Vetiver ...............................................................4

2.1 Đặc diêm hình thái.........................................................................................4

SVTH:
SVTH: TR00NG
TR00NG THIU
THIU KIM
KIM LINH
LINH

12


Bộ môn: xử LÝ Ô NHIỄM ĐẤT

XỬ LÝ Ô NHIỄM KLN TRONG ĐẤT
PHẦN II: NỘI DUNG

CHƯƠNG I: CÁC KHÁI NIỆM VÀ ĐỊNH NGHĨA cơ BẢN VÊ MỒI TRƯỜNG ĐẤT.

I.

MÔI TRƯỜNG ĐẤT:

•

Theo v.v Đacutraev “ Đất là vật thế tự nhiên được hình thành qua thời gian

dài
do kết quả tác động tổng họp của 5 yếu tố: đá mẹ, sinh vật, khí hậu, địa hình
và
thời gian”

•

Hoặc “ Đất là lóp toi xốp trên bề mặt trái đất được hình thành bởi 5 yếu tố: đá
mẹ,
sinh vật, khí hậu, địa hình và thời gian. Sau này người ta còn bổ sung thêm tác
động của con người”

•

Hoặc “ Đất là tầng mặt tơi xốp của vỏ trái đất có khả năng tạo ra sản phấm
của

SVTH: TRmmNG THIU KIM LINH

3


Bộ môn: xử LÝ Ô NHIỄM ĐẤT

XỬ LÝ Ô NHIỄM KLN TRONG ĐẤT

CHƯƠNG II: CÁC BIỆN PHÁP xử LÝ KIM LOẠI NẶNG TRONG ĐẤT
I. XỬ LÝ Ô NHIỄM KIM LOẠI NẶNG TRONG ĐẤT BẰNG THựC
VẬT:

1. Những giả thiết giải thích cơ chế và triển vọng của loại công nghệ xử lý KLN

bằng
thực vật:
1.1. Giả thuyết sự hình thành phức họp: cơ chế loại bỏ các kim loại độc của các loài

thực
vật bằng cách hình thành một phức họp. Phức họp này có thể là chất hoà tan, chất
không
độc hoặc là phức hợp hữu cơ - kim loại được chuyển đến các bộ phận của tế bào có
các
hoạt động trao đôi chất thấp (thành tế bào, không bào), ở đây chúng được tích luỹ ở
dạng
các họp chất hữu cơ hoặc vô cơ bền vững .
1.2. Giả thuyết về sự lắng đọng: các loài thực vật tách kim loại ra khỏi đất, tích luỳ
trong
các bộ phận của cây, sau đó được loại bỏ qua lá khô, rữa trôi qua biểu bì hoặc bị đốt
cháy.
1.3. Giả thuyết hấp thụ thụ động: sự tích luỹ kim loại là một sản phẩm phụ của cơ

chế
thích nghi đối với điều kiện bất lợi của đất (ví dụ như cơ chế hấp thụ Ni trong loại
đất
serpentin).
1.4.. Sự tích luỹ kim loại là cơ chế chống lại các điều kiện stress vô sinh hoặc hữu
sinh:
hiệu lực của kim loại chống lại các loài vi khuẩn, nấm ký sinh và các loài sinh vật ăn
lá
đã được nghiên cứu
Ngày nay, sự thích nghi của các loài thực vật có khả năng hấp thụ kim loại nặng

chưa
được làm sáng tỏ bởi có rất nhiều yếu tố phức hợp tác động lẫn nhau. Tích luỹ kim
loại
là
một mô hình cụ thể của sự hấp thụ dinh dưõng khoáng ở thực vật. Có 17 nguyên tố
được
SVTH: TRmmNG THIU KIM LINH

4


Bộ môn: xử LÝ Ô NHIỄM ĐẤT

XỬ LÝ Ô NHIỄM KLN TRONG ĐẤT

• Do có bộ rễ ăn sâu nên cỏ Vetiver chịu hạn rất khỏe, có thể hút độ

ẩm từ
tầng đất sâu bên dưới, và xuyên qua các lớp đất bị lèn chặt, qua đó
giảm
bớt lượng nước thải thấm xuống quá sâu.

• Phần lớn các sợi rễ trong bộ rễ khổng lồ của nó lại rất nhỏ và mịn,

đường
dày thì chúng tạo thành hàng rào sống, kín nhưng vẫn thoáng, khiến
nước
chảy chậm lại và hoạt động như một màng lọc, giữ lại bùn đất.

Ảnh 1: Bộ rễ và thân lá cực kỳ ấn tượng của cỏ Vetiver, tạo thành hàng rào

chắn rất tốt.

2.2. Đặc diêm sinh lý

• Cỏ Vetiver có thể thích nghi với đất có độ chua, độ mặn, độ phèn

cao, có
hàm lượng Na và Mg cao.

• Cỏ Vetiver có thế thích nghi với đất và nước có hàm lượng Al, Mn

SVTH: TRmmNG THIU KIM LINH

5


Bộ môn: xử LÝ Ô NHIỄM ĐẤT

XỬ LÝ Ô NHIỄM KLN TRONG ĐẤT

• Cỏ Vetiver có thể phân hủy một số họp chất hữu cơ liên quan với

thuốc trù'
sâu, thuốc trừ cỏ.

• Cỏ Vetiver có khả năng phục hồi rất nhanh sau khi bị ảnh hưởng

Hấp thu p

Hấp thu A

Hình 1: Khả năng hấp thụ N và p của cỏ Vetiver rất cao so với các cây cỏ khác
100

200 400 600 8CO
2000 4000 6000 8000
10G0
1CCOO
p
Application
N Application ikgtia.yr)
Hình 2: Khả năng hấp thụ và chịu được nồng độ N và p cao

2.3 Đặc điếm sinh thái

Là giống cỏ điên hình của miền nhiệt đới, mặc dù có những khả năng độc đáo
nêu trên, cỏ Vetiver không chịu được bóng râm. Bóng râm làm giảm khả
SVTH: TR00NG THIU KIM LINH

6


Bộ môn: xử LÝ Ô NHIỄM ĐẤT

XỬ LÝ Ô NHIỄM KLN TRONG ĐẤT

nhất là nên trồng cỏ Vetiver ở nơi đất trống, không bị các loài cây cỏ khác che
phủ, thậm chí khi mới trồng có thê cần phải trừ cỏ dại. Khi trồng ở những
nơi
nền đất không ôn định, dễ bị sạt lở, xói mòn, cỏ Vetiver trước hết giúp

hạn

chế

sạt khác
lở, xói
tiến tới
ổnnhững
định nền
(đặc
là có
nơithế
đấtcoi
dốc),
những được
loài cây
màmòn,
ta muốn.
Với
đặc đất
điếm
nhưbiệt
vậy,
cỏ
Vetiver như là giống cây tiên phong ở những vùng đất xấu.

Ảnh 2: cỏ Vetiver chịu cháy rất tốt, chỉ hai tháng sau, khi có mưa đã phục
hồi trở lại

Ánh 3: cỏ Vetiver trồng trên cát ven biến Quảng Bình (trái) và đất chua

phèn Gò Công (phải)
SVTH: TR00NG THIU KIM LINH

7


Bộ môn: xử LÝ Ô NHIỄM ĐẤT

XỬ LÝ Ô NHIỄM KLN TRONG ĐẤT

Ảnh 4: cỏ Vetiver trên đất chua phèn nặng ở Tân An (trái) và đất kiềm
nặng ở vùng khô nóng Ninh Thuận (phải)

2.4. Khả năng thích nghi của cỏ Vetiver với các điều kiện đất xấu:

2.4.1.

Chịu được đất chua, phèn và hàm lượng Mangan cao

Ket quả nghiên cứu cho thấy, nếu được bón phân đạm và lân, cỏ Vetiver
không
hề bị ảnh hưởng ngay cả trong môi trường đất có độ chua rất cao (pH = 3,8)
và
độ phèn rất cao (68%), nhưng cỏ Vetiver sẽ chết ở nồng độ phèn 90% và độ
pH
của đất bằng 2,0. Bởi vậy, ngưỡng chịu phèn của cỏ Vetiver là khoảng 6890%.

SVTH: TR00NG THIU KIM LINH

8

m loại nặng

sen (As)

dmi (Cd)

Ngưởng chịu trong đất

Ngưỡng chịu trong cây cỏ khác

(mg/kg)
(mg/kg)
Bộ môn: xử LÝ Ô NHIỄM ĐẤT
XỬ LÝ Ô NHIỄM KLN TRONG ĐẤT
Cở vertiver
Cây cở khác
Cỏ vertiver
Cây cỏ khác
và lân phù họp, cỏ Vetiver có thể sinh
trưởng, phát triển bình thường trên đất
100-250
21-72
thải chứa nhiều sét Bentônit Natri với hàm lượng Na trao đối lên tới 48%,
20-60
45-48
trên

ng (Cu)

50-100đất phủ ở các mỏ than với hàm
13-15
lượng Na trao đôi tới 33%, chưa kế đất này

ôm (Cr)

200-600còn
0.02-0.2
chứa một hàm lượng Mg rất cao (2.400mg/kg) so với Ca (1.200mg/kg)
>1500

ì (Pb)

ủy ngân (Hg)

ken (Ni)

len (Se)

m (Zn)

2.5 Phương pháp trồng cỏ Vetiver trong xử lý đất bị nhiễm KLN:
>0.12
pH 2.0
2.2
3.8
4.4
4.8
5.5 7.3

7.6
Al% 90
90
68
36
11
2 tracô tracé
10-30
2. 5.1. Nhân giống:
Ảnh 5: cỏ Vetiver chịu đựng được độ pH=3,8;Al bão hòa 68%-87% trong đất.
KMdMT1) 14 5*
MI
54?
an
>750
Có 4 phương pháp thường được91X
dùng để nhân giống cỏ Vetiver:

Tí

4

Ảnh 7: cỏ Vetiver thích nghi rất tốt với đất có độ mặn cao
2.4.3.
Khả năng thích nghi với kim loại nặng
• Tách khóm đã trưởng thành thành nhiều cây để trồng rễ trần.

Bảng 2 dưới đây cho thấy cỏ Vetiver có khả năng thích nghi rất cao đối
Nhân giống từ các bộ phận của cây mẹ.
với As,

•

Trồng bằng chồi hoặc nuôi cấy chồi trong ống nghiệm đế có số lượng lớn
Ảnh 6: Ở độ pH=3,3 và hàm lượng Mn cực kỳ cao, tới 578mg/kg, cỏ Vetiver
vẫn sinh trưởng và phát triến tốt

2.4.2.

Chịu được đất mặn có hàm lượng Natri cao

Hình 3: Tách khóm cỏ Vetiver
Cỏ Vetiver chịu được ngưỡng mặn Ecse=8dS/m, cao hơn so với các
giống cây
* Bước trồng
2: Trước
khichịu
trồng,
nếu
có thể
nên nhúng
dảnh cỏ trên
vào hoócmôn,
vào
và cỏ
mặn
khác
ở Ôxtralia
nhưcác
cỏ Bermuda
(Cynodon

dactylon),
TRHHNG THIU
THIU KIM
KIM LINH
LINH
SVTH: TR00NG

9
10
11


Bộ môn: xử LÝ Ô NHIỄM ĐẤT

XỬ LÝ Ô NHIỄM KLN TRONG ĐẤT

giống chưa trồng ngay có thể đặt ở vũng nước nông dưới ánh nắng mặt trời để
đảm bảo tỷ lệ sống cao trước khi trồng ra diện rộng .

Ánh 8: Tách khóm (trái), nhúng bùn hoặc phân chuồng chuấn bị trồng
(phải)
2.5.1.2 Nhân giống từ các bộ phận của cây mẹ

Có 3 bộ phận của cây cỏ Vetiver trưởng thành có thể dùng đế nhân giống là

•

Dảnh cỏ

•

Cổ rễ hoặc gốc cây

•

Hom.

SVTH: TR00NG THIU KIM LINH

12


Bộ môn: xử LÝ Ô NHIỄM ĐẤT

XỬ LÝ Ô NHIỄM KLN TRONG ĐẤT

Ánh 9: Dảnh cỏ Vetiver non (trái) và già (phải) sẵn sàng mang trồng.

Ảnh 10: Cổ rễ hoặc gốc (trái) và hom cỏ Vetiver (phải) sẵn sàng mang trồng.

•

Bước 2: Phun dung dịch bèo tây 10%

Dung dịch bèo tây có chứa rất nhiều hoócmôn và các chất kích thích sinh
trưởng khác như axit gibberellic, các hợp chất Indol-Axetic (IAA):

•

Bèo tây lấy từ ao, hồ, sông, ngòi về;

SVTH: TR00NG THIU KIM LINH

13


Bộ môn: xử LÝ Ô NHIỄM ĐẤT

XỬ LÝ Ô NHIỄM KLN TRONG ĐẤT

Ánh 11: Phun dung dịch bèo tây (10%) cho cỏ Vetiver
giống
* Bước 3: Xử lý và trồng

Ánh 12: Phủ kín hom giống bằng túi nilon trong 24 giờ

SVTH: TR00NG THIU KIM LINH

14


Bộ môn: xử LÝ Ô NHIỄM ĐẤT

XỬ LÝ Ô NHIỄM KLN TRONG ĐẤT

Ảnh 13: Trồng trên luống.
2.5.2. Chuẩn bị trồng:

Trong những điều kiện bất thuận, đế đảm bảo cỏ mọc tốt, và nhanh, tỷ lệ
sống

cao, khi cây giống được sản xuất theo những phương pháp nêu trên đã đủ
tuổi
trưởng thành hoặc đã đủ số lượng cần thiết, có thể tiếp tục chuẩn bị thêm
một
Cây con hoặc dảnh cây rễ trần đế trong chậu hoặc túi bầu có chứa nửa đất
trộn
với nửa mùn trong thời gian 3-6 tuần tùy theo điều kiện nhiệt độ. Khi có ít
nhất

Ánh 14: Rễ trần và túi bầu (trái), cho cỏ vào túi bầu (giữa), túi bầu sẵn sàng
mang trồng (phải).
SVTH: TR00NG THIU KIM LINH

15


Bộ môn: xử LÝ Ô NHIỄM ĐẤT

2.5.2.2.

XỬ LÝ Ô NHIỄM KLN TRONG ĐẤT

Băng cở

Băng cỏ là một dạng túi bầu cải tiến, có thế chứa được nhiều dảnh rễ trần
hoặc
gốc giống, trồng gần sát bên nhau trên những luống dài (khoảng 1 m) đã
chuẩn
bị từ trước, vừa dễ vận chuyến, vừa dễ trồng. Cách làm này dở tốn sức lao

Ánh 15: Trồng cỏ trong các băng (trái), lấy ra khỏi băng (giữa) và sẵn sàng mang
trồng
(phải)
2.6. Một số hình ảnh cỏ Vetiver ở Việt Nam:

Ảnh 16: Vườn ươm ở Quảng Ngãi (trái) và Bình Phước (phải)

SVTH: TR00NG THIU KIM LINH

16


mt Iriri N' Inal * n
11.41
ranh
1í
Bộ môn: xử LÝ Ô NHIỄM \ĐẤT

XỬ LÝ Ô NHIỄM KLN TRONG ĐẤT

2.7. Một số mô hình xử dụng cỏ Vetiver trong xử lý ô nhiễm:
.\l r TntM M Irvrl Êầ 14ir*ỉ

Ánh 17:CỎ vetiver có khả năng hấp thu hầu hết kim loại nặng: As, Cd, Hg, Pb, Ni, Cu, Cr...

Ảnh 18: Phục hồi mỏ than ở Ôxtralia (trái) và mỏ bôxit ở Venezuela

SVTH: TR00NG THIU KIM LINH

17

Bộ môn: xử LÝ Ô NHIỄM ĐẤT

XỬ LÝ Ô NHIỄM KLN TRONG ĐẤT

3. Xử lý KLN trong đất bằng các loài thực vật khác:
3.1 Cây thơm ổi:
Gần đây, các nhà khoa học Việt Nam đã phát hiện
ra
một loài cây dại có tên là thơm ổi có khả năng hấp
thu
lượng kim loại nặng cao gấp 100 lần bình thường
và
sinh trưởng
nhanh. Món*»gL
khoái khẩu của loài cây
rxnrấtT—I
«f
*
'tduiliM
*4
9SV|
này là chì. Chúng có thê "ăn" lượng chì cao gâp
500lần,cỏthậm
chí còn
tớiNitơ
5.000 lần so với các
Hình 4: Hiệu1.000
quả của

Vetiver
tiêu lên
giảm
loài cây bình thường mà không bị ảnh hưởng.
Thơm
ôi được xem là loài siêu hấp thu chì và cadimi.
Sau 105 ngày thí nghiệm, nhóm nghiên cứu kết luận rằng khả năng hấp thu chì cao hơn
506
ppm
(trong
điều kiện
nhiễm chì ở nồng độ 1.000 ppm) so với cây
Root
ÍOOC
treatment
1»môi
the trường
Kkkirthô method
HOW A TYPICAL REED BED WORKS
sống
dơaoteơ
reeds
etc điều kiện môi trường nhiễm chì
trong điều kiện bìnhSeiected
thường và
1.037 ppm
(trong
provide
oxygpn
2.000

ppm)...
Ngoài ra, kết quả thí nghiệm cũng cho thấy cây thơm ổi hấp thu chì rất nhanh:
trong
điều kiện môi trường chứa 1.000 ppm chì, sau 24 giờ (kế từ thời điếm tăng đột ngột
nồng
độ chì) rễ cây thơm ổi đã tích lũy một lượng chì hơn 470 lần so với cây đối chứng
(sống
trong điều kiện môi trường bình thường); trong môi trường chứa 2.000 ppm chì thì rễ
thơm ôi tích lũy một lượng chì hơn 969 lần so với cây đối chứng; trong môi trường
chứa
4.000 ppm chì, rễ thơm ôi tích lũy một lượng chì hon 4.908 lần so với cây đối chúng.
Theo tính toán của nhóm nghiên cứu, cây thơm ổi có khả năng tích lũy chì cao
hon
mnmnmrv
1% so với trọng lượng khô của rễ và bộ phận rễ cây được xem là “kho” chứa chì.
Hình 5: Mô hình xử lý bằng các luống cỏ Vetiver
Tương
tự, đối với chất cadmium, cây thơm ổi cũng có khả năng hấp thu chất này rất tốt.
SVTH:
SVTH:TR00NG
TR00NGTHIU
THIUKIM
KIMLINH
LINH

19
18


Bộ môn: xử LÝ Ô NHIỄM ĐẤT

XỬ LÝ Ô NHIỄM KLN TRONG ĐẤT

chết hầu hết các loài thực vật khác. Các nhà khoa học Trung Quốc phát hiện ra một
loài
cây dương xỉ, một trong những họ thực vật lâu đời nhất trên thế giới và mọc rất
nhiều
trong tự nhiên hoang dã cũng có “sở trường ăn kim loại nặng” như đồng, thạch tín...
Họ
3.3. Cây dương xỉ:
Các nhà khoa học đã phát hiện thạch
tín
được cây dương xỉ lưu trong lóp lông
tơ
trên thân cây. Hơn thế, dương xỉ càng
phát triển thì “nhu cầu” thạch tín càng
lớn, và chúng còn di truyền khả năng

II. XỬ LÝ KIM LOẠI NẶNG TRONG BÙN THẢI BẰNG GIẢI PHÁP “ỔN ĐỊNH
HÓA
RẮN KẾT HỢP VỚI PHỤ GIA HSOB”

Phụ gia HSOB là một họp chất được pha trộn vào hổn họp bùn thải chứa kim loại
nặng,
tạo nên phản ứng oxy hóa - khử, chuyến chất độc hại thành không độc hại hoặc ít độc
hại
hơn, không hòa tan trong nước. Dùng: xi-măng + cát + bùn thải + phụ gia HSOB đế hóa
rắn
thành bê-tông, sản xuất gạch lát đường nông thôn, tường rào... với chất lượng theo yêu
cầu

của thiết kế.
SVTH: TRmmNG THIU KIM LINH

20


Bộ môn: xử LÝ Ô NHIỄM ĐẤT

XỬ LÝ Ô NHIỄM KLN TRONG ĐẤT

Dương tiếp tục thử nghiệm để xác định mức tồn dư và khuyếch tán của các kim loại nặng
khác, xem có ảnh hưởng đến môi trường không? Từ đó mà hoàn thiện công nghệ xử lý
bùn
thải nguy hại, xin phép cơ quan quản lý môi trường, cơ quan quản lý khoa học và công
nghệ
cho áp dụng rộng rãi. Nhóm Nghiên cứu Phát triển Công nghệ mới cũng đang nghiên
cứu
“dùng phụ gia HSOB thử nghiệm trộn với bùn thải nguy hại” nếu khử được các chất độc
hại
thành không độc hại thì “có thế không cần ốn định hóa rắn” mà dùng bùn đó vào nhiều
mục
đích khác, được như vậy “mọi phức tạp sẽ trở thành đơn giản”

Theo khảo sát về chất thải toàn cầu của Tố chức Hàng hải quốc tế: Cứ tạo ra sản

SVTH: TR00NG THIU KIM LINH

21

Bộ môn: xử LÝ Ô NHIỄM ĐẤT

XỬ LÝ Ô NHIỄM KLN TRONG ĐẤT

PHẦN III: KẾT LUẬN
Công nghệ xử lý môi trường bằng thực vật là một công nghệ mới và hấp dẫn
được đề
cập trong nhừng năm gần đây. Kỹ thuật này được cho biết là có một triển vọng đặc biệt
trong
việc làm sạch kim loại trong đất, ít nhất là dưới điều kiện cụ thế nào đó và được sử dụng
trong hệ thống quản lý thích họp. Sự phát triển của kỹ thuật di tmyền và sinh học phân
tử là
rất cần thiết cho loại công nghệ này
ứng dụng cỏ Vetiver xử lý kim loại nặng trong đất là một công nghê xử lý bằng
thực
vật rất mới và sáng tạo. Đây là biện pháp đơn giản, dễ làm, rất kinh tế, hiệu quà, sử
dụng
cây
xanh một cách tự nhiên, và quan trọng hơn là sản phẩm phụ của nó có thể dùng làm
thức
ăn

SVTH: TRmmNG THIU KIM LINH

22


Bộ môn: xử LÝ Ô NHIỄM ĐẤT

XỬ LÝ Ô NHIỄM KLN TRONG ĐẤT

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Lê Huy Bá , Sinh Thái Môi Trường Đất, NXB DHQG TPHCM, 2008
2. Lê Huy Bá, Môi Trường Học CơBản,ÌSXB DHQG TPHCM, 2008

ĐỊA CHỈ TRANG WED
en.htm
/>
- \1 "Anchor-LAND-2821

SVTH: TRmmNG THIU KIM LINH

23