Bài giảng ngữ văn 7 bài 1 liên kết trong văn bản 2

BÀI GIẢNG NGỮ VĂN 7
LIÊN KẾT TRONG VĂN BẢN

TaiLieu.VN


KIỂM TRA BÀI CŨ
1. Tại sao lại khẳng định câu ca dao sau đây là một văn bản?
Gió mùa thu mẹ ru con ngủ
Năm canh chầy mẹ thức đủ cả năm canh.
A. Có hình thức câu chữ rõ ràng
B. Có nội dung thông báo đầy đủ
C. Có hình thức và nội dung thông báo hoàn chỉnh
D. Được in trong sách.
2. Văn bản là gì ? tính chất của văn bản?

TaiLieu.VN


Ví dụ
Trước mặt cô giáo , con đã thiếu lễ độ với
mẹ. Bố nhớ, cách đây mấy năm , mẹ đã phải
thức suốt đêm, cúi mình trên chiếc nôi trông
chừng hơi thở hổn hển của con, quằn quại vì
nỗi lo sợ, khóc nức nở khi nghĩ rằng có thể
mất con! Hãy nghĩ xem, En-ri-cô à! Người mẹ
sẵn sàng bỏ hết một năm hạnh phúc để tránh
cho con một giờ đau đớn, người mẹ có thể đi
ăn xin để nuôi con, có thể hi sinh tính mạng để
cứu sống con! Thôi, trong một thời gian con
đừng hôn bố.

TaiLieu.VN


Thảo luận nhóm(2’)
Nếu En-ri-cô chưa hiểu ý bố thì hãy cho biết vì
lí do nào trong các lí do kể dưới đây:
- Vì có câu văn chưa đúng ngữ pháp.
- Vì có câu văn nội dung chưa thật rõ ràng.
- Vì giữa các câu trong đoạn còn thiếu sự nối kết.
- Đoạn văn trên không thể hiểu rõ được vì
các sự việc rời rạc, các câu thiếu liên kết.
TaiLieu.VN


1.

“ Trước mặt cô giáo , con đã thiếu 2. Trước mặt cô giáo , con đã
lễ độ với mẹ. Việc như thế không
thiếu lễ độ với mẹ. Bố nhớ,
bao giờ con được tái phạm nữa. En- cách đây mấy năm , mẹ đã
ri-cô của bố ạ!Sự hỗn láo của con
phải thức suốt đêm, cúi mình
như một nhát dao đâm vào tim bố
trên chiếc nôi trông chừng hơi
vậy! Bố nhớ, cách đây mấy năm ,
thở hổn hển của con, quằn
mẹ đã phải thức suốt đêm, cúi mình quại vì nỗi lo sợ, khóc nức nở
trên chiếc nôi trông chừng hơi thở
khi nghĩ rằng có thể mất con!
hổn hển của con, quằn quại vì nỗi lo Hãy nghĩ xem, En-ri-cô à!

sợ, khóc nức nở khi nghĩ rằng có
Người mẹ sẵn sàng bỏ hết một
thể mất con!...Nhớ lại điều ấy, bố
năm hạnh phúc để tránh cho
không thể nén được cơn tức giận
con một giờ đau đớn, người
đối với con. Hãy nghĩ xem, En-ri-cô mẹ có thể đi ăn xin để nuôi
à! Con mà lại xúc phạm đến mẹ con con, có thể hi sinh tính mạng
ư?Người mẹ sẵn sàng bỏ hết một
để cứu sống con! Thôi, trong
năm hạnh phúc để tránh cho con
một thời gian con đừng hôn
một giờ đau đớn, người mẹ có thể
bố.
đi ăn xin để nuôi con, có thể hi sinh
tính mạng để cứu sống con!”
(Mẹ tôi)

TaiLieu.VN


1. “ Trước mặt cô giáo , con đã thiếu lễ độ

với mẹ. Việc như thế không bao giờ con
được tái phạm nữa. En-ri-cô của bố ạ!Sự
hỗn láo của con như một nhát dao đâm
vào tim bố vậy! Bố nhớ, cách đây mấy
năm , mẹ đã phải thức suốt đêm, cúi
mình trên chiếc nôi trông chừng hơi thở
hổn hển của con, quằn quại vì nỗi lo sợ,

khóc nức nở khi nghĩ rằng có thể mất
con!...Nhớ lại điều ấy, bố không thể nến
được cơn tức giận đối với con. Hãy nghĩ
xem, En-ri-cô à! Con mà lại xúc phạm
đến mẹ con ư?Người mẹ sẵn sàng bỏ hết
một năm hạnh phúc để tránh cho con một
giờ đau đớn, người mẹ có thể đi ăn xin để
nuôi con, có thể hi sinh tính mạng để cứu
sống con!” (Mẹ tôi)

+ Đoạn 1: Dễ hiểu hơn vì thứ
tự các sự việc xảy ra ở đoạn
này diễn ra 1 cách tự nhiên
hợp lý, giữa các câu trong
đoạn có sự nối kết chặt chẽ
TaiLieu.VN
với nhau

2. Trước

mặt cô giáo , con đã
thiếu lễ độ với mẹ. Bố nhớ,
cách đây mấy năm , mẹ đã
phải thức suốt đêm, cúi mình
trên chiếc nôi trông chừng hơi
thở hổn hển của con, quằn
quại vì nỗi lo sợ, khóc nức nở
khi nghĩ rằng có thể mất con!
Hãy nghĩ xem, En-ri-cô à!
Người mẹ sẵn sàng bỏ hết một

năm hạnh phúc để tránh cho
con một giờ đau đớn, người
mẹ có thể đi ăn xin để nuôi
con, có thể hi sinh tính mạng
để cứu sống con! Thôi, trong
một thời gian con đừng hôn
bố.
+ Đoạn 2: Không thể hiểu
rõ được vì các sự việc rời
rạc, các câu thiếu nối kết.


Trước mặt cô giáo con đã thiếu lễ độ với mẹ. Đó
là điều bố rất tức giận con. Bố mong từ nay trở đi
con đừng bao giờ được tái phạm nữa. Bởi vì bố
biết mẹ con rất thương yêu con. Bố nhớ cách đây
-mấy
Cácnăm
ý ,, các
câu
sắp
xếp
theo
trình
tự hợp
mẹ đã
phải
thức
suốt
đêm,

cúi mình
chiếc hướng
nôi trôngmột
chừng
hổnđề
hển
của
lítrên
, cùng
đềhơi
tài,thở
chủ
nhất
con, quằn quại vì nỗi lo sợ, khóc nức nở khi nghĩ
định.
rằng có thể mất con Người mẹ sẵn sàng bỏ hết một
nămLiên
hạnh kết
phúcvề
để nội
tránhdung
cho con một giờ đau đớn,
=>
người mẹ có thể đi ăn xin để nuôi con, có thể hi
sinh tính mạng để cứu sống con. Chính vì vậy
trong thời gian này con đừng hôn bố.
TaiLieu.VN


Đoạn văn

Một ngày kia, còn xa lắm, ngày đó con sẽ
biết thế nào là không ngủ được.1 Giấc ngủ
đến với con dễ dàng như uống một li sữa, ăn
2
một cái kẹo .Gương mặt thanh thoát của đứa
trẻ tựa nghiêng trên gối mềm, đôi môi hé mở
3
và thỉnh thoảng chúm lại như đang mút kẹo.

TaiLieu.VN


1. Một ngày kia, còn xa lắm, 2. Một ngày kia, còn xa
ngày đó con sẽ biết thế
lắm, ngày đó con sẽ biết
nào là không ngủ được.
thế nào là không ngủ
được(1). Giấc ngủ đến
Còn bây giờ giấc ngủ đến
với con dễ dàng như
với con dễ dàng như uống
uống một li sữa, ăn một
một li sữa, ăn một cái kẹo
cái kẹo(2).Gương mặt
.Gương mặt thanh thoát
thanh thoát của đứa trẻ
của con tựa nghiêng trên
tựa nghiêng trên gối
gối mềm, đôi môi hé mở
mềm, đôi môi hé mở và

và thỉnh thoảng chúm lại
thỉnh thoảng chúm lại
như đang mút kẹo.
như
đang
mút
kẹo(3).
(Cổng trường mở ra)
“Còn bây giờ” và “con” làm phương tiện liên kết câu=>liên
kết về phương tiện ngôn ngữ

TaiLieu.VN


Ghi nhớ:
. Liên kết là một trong những tính chất quan
trọng nhất của văn bản, làm cho văn bản trở nên
có nghĩa, dễ hiểu.
. Để văn bản có tính liên kết, người viết (người
nói)phải làm cho nội dung câu, các đoạn thống
nhất và gắn bó chặt chẽ với nhau; đồng thời, phải
biết kết nối các câu, các đoạn đó bằng những
phương diện ngôn ngữ(từ, câu…) thích hợp.

TaiLieu.VN


Bài tập trắc nghiệm:
Vì sao các câu thơ sau đây không tạo thành một đoạn thơ hoàn
chỉnh?

Ngày xuân con én đưa thoi,
Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi
Long lanh đáy nước in trời
Thành xây khói biếc non phơi bóng vàng
Sè sè nắm đất bên đàng
Rầu rầu ngọn cỏ nửa vàng nửa xanh.
A.Vì chúng không vần với nhau
B. Vì chúng có vần nhưng gieo không đúng luật
C. Vì chúng có vần nhưng các ý không liên kết với nhau.
D. Vì các câu thơ chưa đủ một ý trọn vẹn
TaiLieu.VN


1. Bài tập 1/18: Sắp xếp những câu văn dưới đây theo
một thứ tự hợp lí để tạo thành một đoạn văn có tính liên
kết chặt chẽ.

(1)Một quan chức của thành phố đã kết thúc buổi lễ phát thưởng
như sau:
(2)Và ông đưa tay chỉ về phía các thầy giáo, cô giáo ngồi trên các
hành lang .(3)Các thầy, các cô đều đứng dậy vẫy mũ, vẫy khăn
đáp lại, tất cả đều xúc động về sự biểu lộ lòng yêu mến ấy của
học sinh.(4)” Ra khỏi đây, các con ạ, các con không quên gửi
lời chào và lòng biết ơn đến những người vì các con mà không
quản bao mệt nhọc, những người đã hiến cả trí thông minh và
lòng dũng cảm cho các con, những người sống và chết vì các
con, và họ đây này!”(5)Nghe lời kêu gọi cảm động, đáp ứng
đúng những tình cảm của mình, tất cả học sinh đều đứng dậy,
dang tay về phía các thầy , các cô.
TaiLieu.VN

1. Bài tập 1/18:
(1)Một quan chức của thành phố đã kết thúc buổi lễ phát thưởng
như sau:
4)” Ra khỏi đây, các con ạ, các con không quên gửi lời chào và
lòng biết ơn đến những người vì các con mà không quản bao
mệt nhọc, những người đã hiến cả trí thông minh và lòng dũng
cảm cho các con, những người sống và chết vì các con, và họ
đây này!” (2)Và ông đưa tay chỉ về phía các thầy giáo, cô giáo
ngồi trên các hành lang .(5)Nghe lời kêu gọi cảm động, đáp
ứng đúng những tình cảm của mình, tất cả học sinh đều đứng
dậy, dang tay về phía các thầy , các cô. (3)Các thầy, các cô đều
đứng dậy vẫy mũ, vẫy khăn đáp lại, tất cả đều xúc động về sự
biểu lộ lòng yêu mến ấy của học sinh.
-> Liên

kết về nội dung: các câu trong đoạn phải được
sắp xếp theo một trình tự hợp lí.
TaiLieu.VN


Bài tập 2:/19
Các câu đã có tính liên kết chưa? vì sao? Hãy chỉ ra
phương tiện ngôn ngữ được dùng để liên kết trong đoạn?
(1)Tôi

nhớ đến mẹ tôi “lúc người còn sống tôi lên
mười”. (2) Mẹ tôi âu yếm dắt tay tôi đi trên con đường
dài và hẹp. (3) Sáng nay, lúc cô giáo đến thăm, tôi nói với

mẹ có nhỡ thốt ra một lời thiếu lễ độ. (4) Còn chiều nay,
mẹ hiền từ của tôi cho tôi đi dạo chơi với anh con trai lớn
của bác gác cổng.

TaiLieu.VN


Bài tập 2:/19
Các câu đã có tính liên kết chưa? vì sao? Hãy chỉ ra
phương tiện ngôn ngữ được dùng để liên kết trong đoạn?
(1)Tôi

nhớ đến mẹ tôi “lúc người còn sống tôi lên
mười”. (2) Mẹ tôi âu yếm dắt tay tôi đi trên con đường
dài và hẹp. (3) Sáng nay, lúc cô giáo đến thăm, tôi nói với
mẹ có nhỡ thốt ra một lời thiếu lễ độ. (4) Còn chiều nay,
mẹ hiền từ của tôi cho tôi đi dạo chơi với anh con trai lớn
của bác gác cổng.
=> Đoạn văn chỉ có liên kết hình thức mà chưa có sự liên kết
về nội dung, ý nghĩa.
TaiLieu.VN


Bài tập 3/19
Điền từ ngữ thích hợp vào chỗ trống
Bà ơi! Cháu thường về đây, ra vườn, đứng
dưới gốc na, gốc ổi mong tìm lại hình bóng
bà và nhớ lại ngày nào......
bà trồng
của .........

cháuchạy lon ton bên bà. .....
Bà bảo khi nào
cây,......
bà sẽ dành quả to nhất, ngon
cây có quả......
cháu, nhưng cháu lại bảo quả to
nhất cho.......
nhất, ngon nhất phải để phần bà.Thế
......làbà ôm
cháu vào lòng , hôn cháu một cái thật kêu.
(Theo Nguyễn Thu Thủy Tiên,
Những bức thư đoạt giải UPU)
TaiLieu.VN


Thảo luận nhóm(2’)
2 câu văn trên nếu tách khỏi văn bản thì có
• “Đêm
vẻ như
rạc:không
Câu trước
về mẹ,
câu mai
sau là
nayrờimẹ
ngủnói
được.
Ngày
nói khai
về con.

Nhưnglớp
đoạn
văn
không
ngày
trường
một
của
con”chỉ có 2
câu đó mà còn có câu thứ 3 đứng tiếp sau
- Có
ý
kiến
cho
rằng
sự
liên
kết
giữa
2
câu
kết nối 2 câu trên thành một thể thống nhất
trên
hình
chặt
vậykết
màvớichúng
làm
chonhư
toàn không

đoạn văn
trở chẽ
lên liên
vẫnnhau.
được đặt cạnh nhau trong văn bản “Cổng

trường mở ra”. Vậy theo em, viết như thế có
=>
phương tiện ngôn ngữ không chỉ thể
đúng không? Hãy giải thích?
hiện qua các từ ngữ liên kết mà có khi đó là
sự phát triển liên tục về ý giữa các câu làm
cho chúng gắn bó với nhau 1 cách tự nhiên.

TaiLieu.VN


Hướng dẫn học và làm bài ở nhà
+ Học thuộc nội dung ghi nhớ bài học.
+ Hoàn thành bài tập trong sách giáo khoa.
+ Viết đoạn văn có độ dài 5 đến 7 câu theo chủ đề
về tình mẹ con ( chỉ ra tính liên kết về nội dung và
từ ngữ làm phương tiện ngôn ngữ trong đoạn văn
đó.)
+ Chuẩn bị soạn bài “ Cuộc chia tay của những
con búp bê”
+ Đọc, kể tóm tắt và trả lời các câu hỏi trong SGK.
+ Viết một đoạn văn bộc lộ những tình cảm về gia
đình của mình ( về cha , về mẹ)
TaiLieu.VN

Chân thành cảm
ơn thầy cô và các
em học sinh

TaiLieu.VN