SO SÁNH TÍNH TRỌNG TÌNH, TRỌNG SỨC MẠNH, TRỌNG LÝ Ở CÁC LOẠI HÌNH VĂN HÓA

Đề tài: SO SÁNH TÍNH TRỌNG TÌNH,
TRỌNG SỨC MẠNH, TRỌNG LÝ
Ở CÁC LOẠI HÌNH VĂN HÓA

Môn: Lý luận Văn hóa học
Giảng viên: GS. TSKH Trần Ngọc Thêm


I. GIỚI THIỆU
Trong 2 loại hình văn hóa trọng động (gốc
du mục) và văn hóa trọng tĩnh (gốc nông
nghiệp), văn minh phương Tây và phương
Đông; thì điều dễ dàng nhận thấy là phương
Đông mang nặng tính trọng tình, còn phương
Tây, thì nghiêng về trọng lý, trọng sức mạnh.


Như trong sách Tìm về bản sắc
văn hóa Việt Nam của GS. TSKH
Trần Ngọc Thêm đã khẳng định: Ở
phương Đông “một bồ cái lý, không
bằng một tí cái tình” cho thấy người
phương Đông nói chung và người
Việt Nam nói riêng thường thể hiện
tính trọng tình một cách rõ rệt.


- Tính trọng tình của người Việt Nam thể

hiện nhiều trong các câu tục ngữ, ca dao.
Chẳng hạn như:

“Bán anh em xa, mua láng giềng gần”,
“Một giọt máu đào hơn ao nước lã”.
- Tuy nhiên tính trọng lý cũng không phải
là không có ở phương Đông.
“Dở nhất trong cái đạo xử thế là không
thấy cái lỗi của mình”. (Khổng Tử)


- Trong khi đó, người Tây nghiêng về trọng lý.
“Từ trên cao, Tạo hóa mỉm cười nhìn xuống,
Người đã trao cho chúng ta một lòng khao khát
khám phá, nhiều hơn là khả năng trí tuệ để làm
việc ấy.” (Albert Einstein)


II. NỘI DUNG
Văn hóa trọng tĩnh
(gốc nông nghiệp)
Chủ thể

Không
gian

- Đại chủng
(Mogoloid)

Á

- Phương Đông
- Vùng đồng bằng nằm

trong lưu vực những
con sông lớn
- Địa hình phức tạp
- Xứ nóng sinh ra mưa
nhiều (ẩm)

Văn hóa trọng động
(gốc du mục)
- Đại chủng Âu
(Europeoid)
- Phương Tây
- Vùng đồng cỏ mênh
mông
- Thảo nguyên
- Xứ lạnh với khí hậu
khô


Văn hóa trọng tĩnh
(gốc nông nghiệp)

Thời
gian

Văn hóa trọng động
(gốc du mục)

Có từ thời nguyên Có từ thời nguyên thủy
thủy, sau phương trước phương Đông.
Tây theo thuyết một

trung tâm. Nhưng có
ý kiến cho rằng con
người ngày nay xuất
phát từ nhiều trung
tâm tồn tại song song
và độc lập với nhau.


Văn hóa trọng tĩnh
(gốc nông nghiệp)

Kinh tế

- Trồng trọt

Văn hóa trọng động
(gốc du mục)

- Chăn nuôi

Lối sống - Định cư

- Du cư

T/chức
XH

- Thương nghiệp

- Nông thôn

• Tính trọng tình, trọng sức mạnh, trọng
lý của người phương Đông và người
phương Tây khác nhau dựa trên
những triết lý, cũng như cách ứng xử.


Văn hóa trọng tĩnh
(gốc nông nghiệp)

- Ít trọng lý.

Văn hóa trọng động
(gốc du mục)

- Trọng lý: Để duy trì
nguyên tắc, kỷ luật, văn
Lối
hóa trọng động, gốc du
nhận
mục đưa cách cư xử mà
thức, tư
quyền lực tuyệt đối
duy
nằm trong tay người cai
trị.
- Lối sống tuân thủ - Lối sống tuân thủ theo
theo luật làng “phép pháp luật.
vua thua lệ làng”.

Tổ chức
cộng
đồng

Văn hóa trọng tĩnh
(gốc nông nghiệp)

Văn hóa trọng động
(gốc du mục)

- Trọng tình: Dân gốc
nông nghiệp, sống định
canh định cư, ổn định
lâu dài nên ưa tĩnh,
sống yên vui trong xóm
làng với cái nhà, ao cá
v.v…
- Sống hòa thuận, lấy
tình nghĩa làm đầu
(VD: Một bồ cái lý
không bằng một tý cái
tình) => Trọng đức,
trọng văn, trọng phụ
nữ.

-Trọng sức mạnh: Dân
gốc du mục, hằng ngày
chăn đàn gia súc đến

những bãi cỏ, thường
xuyên phải di chuyển.
- Cuộc sống du cư đòi hỏi
con người phải có tổ
chức, kỷ luật chặt chẽ,
hình thành nếp sống theo
pháp luật, coi trọng
những người khỏe mạnh,
tháo vát => trọng sức
mạnh.


Văn hóa trọng tĩnh
(gốc nông nghiệp)

- Coi trọng ngôi nhà
-> coi trọng cái bếp
Tổ chức
-> coi trọng người
cộng
phụ nữ. (VD: Nhất vợ
đồng
nhì trời).
- Phụ nữ VN: quản lý
kinh tế, tài chính
trong gia đình, giáo
dục con cái. VD:
Phúc đức tại mẫu.

Văn hóa trọng động

(gốc du mục)

Vì điều kiện tự nhiên
khắc nghiệt nên không
thuận lợi cho việc trồng
trọt mà chỉ chăn nuôi du
mục, muốn cho đàn gia
súc có được những đồng
cỏ tốt thì phải có sự
tranh giành giết lẫn
nhau, muốn thế phải có
sức mạnh, nên trọng sức
mạnh.


Văn hóa trọng tĩnh
(gốc nông nghiệp)
Từ nguyên tắc sống
trọng tình cảm -> lối
Tổ chức sống linh hoạt -> tâm lý
hiếu hòa. VD: Ở bầu thì
cộng
tròn, ở ống thì dài.
đồng

Văn hóa trọng động
(gốc du mục)
Để duy trì được nguyên tắc,
kỷ luật nên quyền lực tuyệt
đối nằm trong tay người cai

trị, tâm lý trọng cá nhân.
Trọng lý (pháp trị, tuyệt đối
nguyên tắc.


Văn hóa trọng tĩnh
(gốc nông nghiệp)

Sống dựa trên tình
cảm, trong quan hệ
Tổ chức xã hội con người phải
cộng
biết tôn trọng nhau
đồng
và cư xử bình đẳng
(dân chủ)
=> trọng tập thể,
cộng đồng.

Văn hóa trọng động
(gốc du mục)

Tư duy phân tích, cách
tổ chức cộng đồng theo
nguyên tắc
=> tâm lí trọng cá nhân


Văn hóa trọng tĩnh
(gốc nông nghiệp)

Văn hóa trọng động
(gốc du mục)

- Nhược điểm của
tính linh hoạt: tùy
tiện, coi thường
phép nước, thiếu tôn
trọng pháp luật.

Nhược điểm của tính
nguyên tắc: máy móc,
rập khuôn, thiếu bình
đẳng do bị áp đặt.

=> Trọng tình và tính linh hoạt làm cho cư
dân gốc nông nghiệp có tính tổ chức kém
hơn hẳn so với cư dân gốc du mục.


• Ngoài 2 loại hình văn hóa trọng động (gốc du
mục) và văn hóa trọng tĩnh (gốc nông nghiệp),
còn có loại hình văn hoá trung gian: chứa đựng
cả những đặc trưng trọng tĩnh và trọng động;
trọng tình kết hợp với trọng sức mạnh; cảm
tính kết hợp với lý tính.


III. KẾT LUẬN
• Đối với 2 loại hình văn hóa trọng động (gốc du

mục) và văn hóa trọng tĩnh (gốc nông nghiệp),
văn minh phương tây và phương đông; thì tùy
từng vùng, từng phương sẽ nghiêng theo từng
yếu tố khác nhau như: trọng tình, trọng sức
mạnh, hoặc là trọng lý.


• Cảm ơn thầy và các bạn đã lắng nghe!


NHÓM THỰC HIỆN
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

Lâm Thị Thu Hiền
Nguyễn Minh Hiền
Nguyễn Thị Mỹ Khanh
Lương Thị Hải Luyến
Ngô Thị Hồng Quế
Đào Văn Thảnh
Nguyễn Thị Thanh Thùy
Nguyễn Thị Thanh Trà

Hứa Thị Quỳnh Trang
Phạm Thị Huyền Trang