Bài giảng ngữ văn 7 bài 19 tục ngữ về con người và xã hội 12

NGỮ VĂN LỚP 7

TỤC NGỮ
VỀ CON NGƯỜI VÀ XÃ HỘI

TaiLieu.VN


KIỂM TRA BÀI CŨ
-Tục ngữ là gì ?
- Đọc thuộc lòng một câu tục
ngữ đã học mà em thích và giải
thích lí do vì sao em thích?

TaiLieu.VN


I.Đọc - tìm hiểu chung :

Câu 1 : Một mặt người bằng mười mặt của.
Câu 2 : Cái răng, cái tóc là góc con người.
Câu 3 : Đói cho sạch, rách cho thơm.
Câu 4 : Học ăn, học nói, học gói, học mở.
Câu 5 : Không thầy đố mày làm nên.
Câu 6 : Học thầy không tày học bạn.
Câu 7 : Thương người như thể thương thân.
Câu 8 : Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.
Câu 9 : Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao.
TaiLieu.VN

II/ Đọc – tìm hiểu chi tiết văn bản :
Câu 1 : Một mặt người bằng mười mặt của.
Câu 2 : Cái răng, cái tóc là góc con người.
Câu 3 : Đói cho sạch, rách cho thơm.
Đọc kĩ các câu tục
Câu 4 : Học ăn, học nói, học gói, học mở.
ngữ và chú thích để
Câu 5 : Không thầy đố mày làm nên.
hiểu văn bản và
Câu 6 : Học thầy không tày học bạn.
những từ ngữ khó.
Câu 7 : Thương người như thể thương thân.
Câu 8 : Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.
Câu 9 : Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao.
TaiLieu.VN


Các bước tìm hiểu tục ngữ:
* Một số câu có nội dung tương tự :
1.Tìm
hiểu
nghệ
thuật
từ, phép tu từ
- Giấy
rách
phải
giữdùng

lấy lề.
nghệ
thuật
đối.sống đục.
-vàThà
chết
trong
2.Tìm
ý nghĩa
ngữ.
- Cọphiểu
chếtnội
đểdung
da, người
ta của
chếtcâu
để tục
tiếng.
3. Tìm hiểu bài học kinh nghiệm được rút ra
mỗi số
câucâu
tụccó
ngữ.
*từMột
nội dung trái ngược :
4.Tìm
những
câu tục
ngữ,
dao

- Đói
ăn vụng,
túng
làmcaliều.
nghĩa
tương
tựđạo
hoặctặc.
trái nghĩa
-cóBần
cùng
sinh
với câu mình tìm hiểu.
TaiLieu.VN


+ Câu 1: Một mặt người bằng mười mặt của.
NT: Hoán dụ kết hợp với so sánh, đối
-> nhấn mạnh: Con người là vốn quý nhất,
quý hơn mọi của cải trên đời.

TaiLieu.VN


Câu tục ngữ này có thể sử dụng trong
nhiều trường hợp :
+ Phê phán những trường hợp coi trọng
của hơn người.
+ An ủi, động viên những trường hợp
mà nhân dân cho là của đi thay người.

+ Nói về tư tưởng đạo lí, triết lí sống của
nhân dân : đặt con người lên trên mọi thứ
của cải.
+ Quan niệm về việc sinh đẻ trước đây.
TaiLieu.VN


-Câu 2: Cái răng cái tóc là góc con người.
Câu này có hai nghĩa :
+ Răng và tóc phần nào thể hiện tình
trạng sức khoẻ con người.
+ Răng, tóc là một phần thể hiện hình
thức, tính tình, tư cách của con người.

TaiLieu.VN


Câu tục ngữ này có thể sử dụng trong
nhiều trường hợp :
+ Khuyên nhủ, nhắc nhở con người
biết giữ gìn răng, tóc sạch, đẹp.
+ Thể hiện cách nhìn nhận, đánh giá,
bình phẩm con người của nhân dân.
+ Khuyên nhủ con người cần biết hoàn
thiện mình từ những điều nhỏ nhất.

TaiLieu.VN


-Câu 3: Đói cho sạch, rách cho thơm.

-Dùng từ có vần có đối kết hợp với cách
nói ẩn dụ.
-Câu này có hai nghĩa :
+ Dù đói cũng phải ăn uống sạch sẽ, dù
nghèo cũng phải ăn mặc cho thơm tho.
+ Dù nghèo khổ vẫn phải sống trong
sạch, không vì nghèo mà làm điều xấu,
phải có lòng tự trọng.
TaiLieu.VN


* Một số câu có nội dung tương tự :
-Giấy rách phải giữ lấy lề.
* Một số câu có nội dung trái ngược :
- Đói ăn vụng, túng làm liều.
.
GV: Lê Thị Xuân Huyền
TaiLieu.VN


Câu 4: Học ăn, học nói, học gói, học mở.
Câu 5: Không thầy đố mày làm nên.
Câu 6: Học thầy không tày học bạn.
Nghệ thuật: Điệp từ , So sánh tương phản
->Nhấn mạnh những điều cần thiết con
người cần phải học, vừa nhấn mạnh tầm
quan trọng của việc học.

TaiLieu.VN

* Một số câu có nội dung tương tự :
- Nhất tự vi sư, bán tự vi sư.
- Thầy cô như thể mẹ cha
Kính yêu, chăm sóc mới là trò ngoan.
( Ca dao )
- ... Cơm cha, áo mẹ, chữ thầy
Nói sao cho bỏ những ngày ước ao.
( Ca dao )
Gươm vàng rớt xuống hồ Tây
Ơn cha cũng trọng, nghĩa thầy cũng sâu.
( Ca dao )
GV: Lê Thị Xuân Huyền
TaiLieu.VN


-Câu7:Thương người như thể thương thân.
-Câu 8: Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.
-Câu 9:
Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao .
NT: So sánh kết hợp với từ ngữ giàu ý nghĩa
ẩn dụ.
Khuyên nhủ con người về cách ứng xử giữa
con người với con người trong cuộc sống.
TaiLieu.VN


III. Tổng kết - Luyện tập :

TaiLieu.VN


Nhắc lại nghệ thuật
và ý nghĩa của các
câu tục ngữ.

TaiLieu.VN


*Nghệ thuật tiêu biểu của các câu tục ngữ :
+ So sánh : câu 1, 6, 7
+ Ẩn dụ : câu 8, 9
+ Từ, câu có nhiều nghĩa : câu 2, 3, 4 .
* Ý nghĩa văn bản :
Các câu tục ngữ là những kinh nghiệm
quí báu của nhân dân ta về cách sống, cách
đối nhân xử thế.
TaiLieu.VN


* Một số câu có nội dung tương tự :
- Uống nước nhớ nguồn.
- Lá rụng về cội.
- Ăn bát cơm dẻo, nhớ nẻo đường đi.
- Ăn một trái đào nhớ người vun gốc.
Ăn một con ốc nhớ người đi mò.
Sang đò nhớ người chèo chống.
Nằm võng nhớ người mắc dây.
Đứng mát dưới cây nhớ người chăm sóc.

GV: Lê Thị Xuân Huyền
TaiLieu.VN


* Một số câu có nội dung tương tự :
- Lá lành đùm lá rách.
- Một con ngựa đau, cả tàu bỏ cỏ.
- Một miếng khi đói bằng một gói khi no.
- Bầu ơi thương lấy bí cùng
Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn.
( Ca dao )
- Góp gió thành bão.
- Đông tay vỗ nên kêu.
- Đoàn kết là sống, chia rẽ là chết.
GV: Lê Thị Xuân Huyền
TaiLieu.VN


* Một số câu có nội dung tương tự :
- Ăn coi nồi, ngồi coi hướng.
- Ăn cho nên đọi, nói cho nên lời.
- Lời nói gói bạc.
- Một lời nói dối, sám hối bảy ngày.
- Uốn lưỡi ba lần trước khi nói.
- Người không học như ngọc không mài.
-Nhân bất học bất tri lí, ngọc bất trác bất
thành khí.
GV: Lê Thị Xuân Huyền
TaiLieu.VN

* Một số câu tương tự :
- Người sống đống vàng.
- Người ta là hoa đất.
- Người như hoa ở đâu thơm đó.
- Người làm ra của chứ của không làm ra
người.
- Lấy của che thân không ai lấy thân che
của.
GV: Lê Thị Xuân Huyền
TaiLieu.VN


TaiLieu.VN