CHƯƠNG 7 CÁC NGUYÊN TỐ DINH DƯỠNG VÀ PHÂN BÓN VI LƯỢNG

CHƯƠNG 7
CÁC NGUYÊN TỐ DINH
DƯỠNG VÀ PHÂN BÓN VI
LƯỢNG
BÀI 1: CÁC NGUYÊN TỐ DINH DƯỠNG VÀ
PHÂN BÓN VI LƯỢNG


Các nguyên tố vi lượng trong đất
• Khả năng hữu dụng của các nguyên tố vi
lượng đối với cây trồng chịu ảnh hưởng
bởi nhiều yếu tố của đất.
• pH dung dịch đất và hàm lượng chất hữu
cơ trong đất


Sắt (Fe)
Fe hiện diện dưới 4 dạng chính trong đất:
(1) Fe trong các khoáng nguyên sinh và
thứ sinh,
(2) Fe hấp phụ bề mặt,
(3) Fe hữu cơ, và Fe trong dung dịch


Các yếu tố ảnh hưởng đến khả
năng hữu dụng của Fe
pH đất, Bicarbonate và Carbonate trong đất
Ảnh hưởng của nước và độ thoáng khí
Chất hữu cơ
Sự tương tác với các chất dinh dưỡng khác
(Sự thiếu Fe có thể xảy ra do sự tích lũy

Cu sau khi bón nhiều phân có chứa Cu )
Các yếu tố cây trồng


Các loại phân Fe và sử dụng


Các chelates
• Chelate là các hợp chất hữu cơ hòa tan
tạo nối hóa học với các kim loại như Fe,
Zn, Cu, và Mn, làm tăng khả năng hòa tan
và di chuyển nên làm tăng khả năng cung
cấp các nguyên tố kim loại cho rễ cây
trồng


• Các chelate hữu cơ tự nhiên là sản phẩm
của các hoạt động vi sinh vật và sự phân
giải chất hữu cơ và các dư thừa thực vật
trong đất . Các chất được tiết ra từ rễ thực
vật cũng có khả năng tạo phức với các
nguyên tố vi lượng.


Kẽm (Zn)
• Các dạng Zn trong đất
• Zn2+ trong dung dịch;
• Zn2+ hấp phụ trên bề mặt các khoáng sét;
chất hữu cơ, carbonate, và các khoáng
oxides;

• các phức Zn2+ nguyên sinh;
• và Zn2+ thay thế Mg trong các mạng lưới
tinh thể của các khoáng sét


Các yếu tố ảnh hưởng đến khả
năng hữu dụng của Zn
• pH đất
• Chất hữu cơ
• Sự tương tác với các chất dinh dưỡng
khác
(Các cations kim loại khác như Cu2+,
Fe2+, và Mn2+, làm ức chế sự hấp thu Zn2+,
có thể là do sự cạnh tranh chất mang)
Phosphorus


Các loại phân bón và sử dụng
phân bón có chứa Zn
• Sulfate kẽm (ZnSO4) có chứa khoảng 35
% Zn



Đồng (Cu)
• Các dạng đồng trong đất
Trong các khoáng nguyên sinh và thứ sinh,
Trong dung dịch đất-dạng ion hay dạng
phức.
Trên các vị trí trao đổi cation của sét và chất

hữu cơ.
Bị hấp thu hay kết tủa trong các hợp chất
oxide.
Trên các vị trí hấp thu chuyên biệt.
Trong chất hữu cơ và sinh vật trong đất.


Các yếu tố ảnh hưởng đến khả
năng hữu dụng của đồng
• Sa cấu đất
• pH đất
• Sự tương tác với các chất dinh dưỡng
khác (Bón phân N-P-K với liều lượng cao
có thể gây ra sự thiếu Cu )
• Các yếu tố cây trồng


Ngộ độc đồng
• Thường xảy ra trong những vùng đất có
hàm lượng Cu hữu dụng cao; sau khi bón
các chất có chứa Cu cao như bùn thải
thành phố, các loại phân rác, phân heo và
gà vịt, và các chất thải hầm mỏ; và từ việc
phun liên tục thuốc trừ sâu, bệnh có chứa
Cu


Các loại và sử dụng phân bón có
chứa Cu
• Loại phân bón chứa Cu thường sử dụng

là CuSO4.5H2O, mặc dù CuO, hỗn hợp
CuSO4 và Cu(OH)2 và chelate Cu cũng
được sử dụng khá phổ biến



Manganese (Mn)
• Các trường hợp đất thường xảy ra thiếu Mn là:
• Đất than bùn, có tầng hữu cơ mỏng, bên dưới là tầng đá
vôi.
• Đất phù sa sét, thịt và đất đầm lầy có nguồn gốc mẫu chất
là đá vôi.
• Đất đá vôi thoát thủy kém và có hàm lượng chất hữu cơ
cao.
• Đất đá vôi có sa cấu cát và đất chua mới cải tạo.
• Đất đá vôi mới khai phá từ đất đồng cỏ.
• Đất vườn được bón phân hữu cơ và vôi thường xuyên.
• Đất khoáng chua có sa cấu cát, có hàm lượng Mn nguyên
thủy thấp và Mn hữu dụng bị rửa trôi mạnh.


Các dạng Mn trong đất
• Mn2+ trong dung dịch, Mn2+ trao đổi, Mn liên
kết với các chất hữu cơ, và trong các loại
khoáng có chứa Mn khác


Các yếu tố ảnh hưởng đến khả
năng hữu dụng của Mn
•

•
•
•

pH và carbonate trong đất
Ẩm độ và độ thoáng khí
Chất hữu cơ
Sự tương tác với các chất dinh dưỡng
khác (Hàm lượng Cu, Fe, và Zn trong
đất cao có thể làm giảm sự hấp thu Mn
của cây trồng)
• Vi sinh vật đất


Các loại phân và sử dụng phân
bón có chứa Mn
• Sulfate Manganese
(MnSO4)


Boron (B)
• Các dạng B trong đất
trong các đá và khoáng,
hấp phụ trên bề mặt sét và các oxide Fe
và Al,
kết hợp với chất hữu cơ,
boric acid (H3BO30), và B(OH)4- trong dung
dịch đất

B trong dung dịch đất
• B có thể được vận chuyển từ dung dịch
đất đến bề mặt hấp thu của rễ do dòng
chảy khối lượng và sự khuếch tán.
• H3BO30 không hòa tan là dạng B chính hiện
diện trong dung dịch đất trong phạm vi pH
5 - 9. Ở pH > 9,2 H2BO3- có thể bị thủy
phân thành H4BO4-.


Các yếu tố ảnh hưởng đến sự
hữu dụng của B
•
•
•
•

Sa cấu đất
pH đất và sự bón vôi
Chất hữu cơ
Sự tương tác với các nguyên tố khác
(Ca2+)
• Ẩm độ đất


Các loại phân B và cách sử dụng
• Sodium tetraborate,
Na2B4O7.5H2O

Chloride (Cl)
• Trạng thái của Cl- trong đất
• Anion Cl- rất hòa tan trong hầu hết các
loại đất