Phân tích mối quan hệ giữa chi phí – khối lượng – lợi nhuận tại công ty cổ phần dược hậu giang

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (488.4 KB, 107 trang )

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA KINH TẾ

NGUYỄN THỊ BÉ HIỀN

PHÂN TÍCH MỐI QUAN HỆ
CHI PHÍ – KHỐI LƯỢNG – LỢI NHUẬN
TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN
DƯỢC HẬU GIANG

LUẬN VĂN ĐẠI HỌC
Ngành Kế toán tổng hợp
Mã số ngành: 52340301

Tháng 12/2015

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA KINH TẾ

NGUYỄN THỊ BÉ HIỀN
MSSV: B1202517

PHÂN TÍCH MỐI QUAN HỆ
CHI PHÍ – KHỐI LƯỢNG – LỢI NHUẬN
TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN
DƯỢC HẬU GIANG

LUẬN VĂN ĐẠI HỌC
NGÀNH KẾ TOÁN TỔNG HỢP
Mã số ngành: 52340301

CÁN BỘ HƯỚNG DẪN
ĐÀM THỊ PHONG BA

Tháng 12/2015

LỜI CẢM TẠ
Em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến quý thầy cô khoa Kinh tế, trường
Đại học Cần Thơ. Đặc biệt là quý thầy cô bộ môn Kế toán - Kiểm toán, những
người đã truyền thụ kiến thức chuyên ngành quý báu cho em trong suốt thời
gian theo học tạị trường Đại học Cần Thơ. Em xin cảm ơn quý Thầy Cô tham
gia trong hội đồng phản biện đã dành thời gian đọc và đóng góp ý kiến cho bài
luận văn của em.
Ngoài ra, em xin chân thành cảm ơn cô Đàm Thị Phong Ba người đã tận
tình giúp đỡ, cung cấp ý kiến và trực tiếp hướng dẫn em trong quá trình thực
hiện luận văn này.
Em cũng xin gửi lời cảm ơn đến Ban lãnh đạo Công ty Cổ phần Dược
Hậu Giang, các Anh Chị phòng Kế toán đã tạo điều kiện cho em có cơ hội
được tiếp xúc thực tế và tận tình giúp đỡ em thực hiện tốt việc nghiên cứu đề
tài này. Em xin kính chúc quý doanh nghiệp gặt hái nhiều thắng lợi lớn hơn
nữa trong thời gian tới.
Bước đầu đi vào thực tế tìm hiểu đề tài, em không khỏi bỡ ngỡ và lo lắng
vì kiến thức còn nhiều hạn chế. Do vậy, trong quá trình thực hiện đề tài này
không thể tránh khỏi những thiếu sót, em rất mong nhận được ý kiến đóng góp
từ cô để hoàn thiện đề tài.
Sau cùng, em xin kính chúc cô luôn dồi dào sức khỏe để tiếp tục thực
hiện sứ mệnh cao đẹp truyền đạt kiến thức cho thế hệ mai sau. Kính chúc các
anh chị phòng kế toán sức khỏe và thành công trong cuộc sống.
Trân trọng!

Cần thơ, ngày 16 tháng 11 năm 2015
Người thực hiện

Nguyễn Thị Bé Hiền

3

LỜI CAM KẾT
Tôi xin cam kết luận văn này được hoàn thành dựa trên các kết quả
nghiên cứu của tôi và các kết quả nghiên cứu này chưa được dùng cho bất cứ
luận văn cùng cấp nào khác.
Cần thơ, ngày 16 tháng 11 năm 2015
Người thực hiện

Nguyễn Thị Bé Hiền

4

XÁC NHẬN CỦA CƠ QUAN THỰC TẬP
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................

Tên học viên:..........................................................................................................
Chuyên ngành:.......................................................................................................
Mã số:.....................................................................................................................
Tên đề tài:...............................................................................................................
............................................................................................................................
• Cơ sở đào tạo: Đại học Cần Thơ
•
•
•
•

NỘI DUNG NHẬN XÉT
1. Tinh thần thái độ, tác phong làm việc của học viên:
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
2. Kết quả thực hiện đề tài:
•Tính phù hợp của đề tài với mã số chuyên ngành đào tạo:
................................................................................................................................
................................................................................................................................
•Về hình thức:
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
•Ý nghĩa khoa học và giá trị của đề tài:
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
• Nội dung và các kết quả đạt được:

•

Họ và tên người nhận xét:......................................................................................
Học hàm, học vị:....................................................................................................
Chuyên ngành:.......................................................................................................
Nhiệm vụ trong hội đồng:......................................................................................
Cơ quan công tác:..................................................................................................

•

Tên đề tài:...............................................................................................................
................................................................................................................................
Tên học viên:..........................................................................................................
Chuyên ngành:.......................................................................................................
Mã số ngành đào tạo:.............................................................................................
Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Cần Thơ

•
•
•
•

NỘI DUNG NHẬN XÉT
I. PHẦN NHẬN XÉT:
1. Về hình thức của luận văn:
1.1. Tính phù hợp của đề tài với mã số chuyên ngành đào tạo:
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
1.2. Về hình thức:

................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
1.3. Ý nghĩa khoa học, thực tiễn và tính cấp thiết của luận văn:
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
1.4. Độ tin cậy của số liệu và tính hiện đại của luận văn:
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
2. Nội dung và các kết quả đạt được:
2.1. Nhận xét về lược khảo tài liệu/tổng quan tài liệu:....................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
2.2. Nhận xét về phương pháp nghiên cứu:
................................................................................................................................
8

................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
2.3. Nhận xét về kết quả đạt được:
................................................................................................................................

................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
2.4. Nhận xét về phần kết luận:
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
2.5. Những thiếu sót và tồn tại của luận văn:
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
3. Các nhận xét khác:..........................................................................................
II. PHẦN CÂU HỎI:
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
III. KẾT LUẬN:
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
Cần thơ, ngày … tháng … năm 2015
NGƯỜI NHẬN XÉT

MỤC LỤC
Trang
Chương 1: GIỚI THIỆU........................................................................................

1
1.1 Đặt vấn đề nghiên cứu.....................................................................................
1
1.2 Mục tiêu nghiên cứu........................................................................................
1
1.2.1 Mục tiêu chung.............................................................................................
1
9

1.2.2 Mục tiêu cụ thể.............................................................................................
2
1.3 Phạm vi và đối tượng nghiên cứu....................................................................
2
1.3.1 Không gian....................................................................................................
2
1.3.2 Thời gian.......................................................................................................
2
1.3.3 Đối tượng nghiên cứu...................................................................................
2
Chương 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU................
3
2.1 Cơ sở lý luận....................................................................................................
3
2.1.1 Khái niệm phân tích mối quan hệ chi phí – khối lượng – lợi nhuận...........
3
2.1.2 Mục đích phân tích mối quan hệ C-V-P.......................................................
3
2.1.3 Phân loại chi phí theo cách ứng xử..............................................................
3

2.1.4 Các khái niệm cơ bản trong phân tích C-V-P..............................................
8
2.1.5 Phân tích điểm hòa vốn................................................................................
12
2.1.6 Ứng dụng của phân tích mối quan hệ C-V-P trong hoạt động sản xuất
kinh doanh của doanh nghiệp................................................................................
18
2.1.7 Hạn chế của phép phân tích C-V-P..............................................................
19
2.2 Lược khảo tài liệu............................................................................................
19
2.3 Phương pháp nghiên cứu.................................................................................
20
10

2.3.1 Phương pháp thu thập số liệu.......................................................................
20
2.3.2 Phương pháp phân tích số liệu.....................................................................
21
Chương 3: GIỚI THIỆU TỔNG QUAN VỀ CÔNG TY CỔ PHẦN DƯỢC
HẬU GIANG.........................................................................................................
23
3.1 Lịch sử hình thành...........................................................................................
23
3.1.1 Giới thiệu chung...........................................................................................
23
3.1.2 Quá trình hình thành công ty........................................................................
23
3.1.3 Lĩnh vực kinh doanh và sản phẩm chính......................................................

23
3.2 Quá trình phát triển..........................................................................................
24
3.2.1 Mạng lưới phân phối.....................................................................................
24
3.2.2 Quy mô sản xuất...........................................................................................
24
3.2.3 Quy trình công nghệ.....................................................................................
25
3.2.4 Hệ thống chất lượng.....................................................................................
25
3.3 Công tác tổ chức nhân sự.................................................................................
25
3.3.1 Công tác tổ chức...........................................................................................
25
3.3.2 Nguồn nhân lực của công ty.........................................................................
29
3.4 Tổ chức công tác kế toán.................................................................................
30
11

3.4.1 Bộ máy kế toán.............................................................................................
30
3.4.2 Chế độ kế toán, phương pháp và hình thức kế toán.....................................
32
3.5 Sơ lược về kết quả hoạt động kinh doanh.......................................................
34
3.6 Thuận lợi, khó khăn và phương hướng hoạt động..........................................
39

3.6.1 Thuận lợi.......................................................................................................
39
3.6.2 Thách thức.....................................................................................................
40
3.6.3 Phương hướng phát triển..............................................................................
40
Chương 4: PHÂN TÍCH MỐI QUAN HỆ CHI PHÍ – KHỐI LƯỢNG – LỢI
NHUẬN CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN DƯỢC HẬU GIANG.............................
42
4.1 Tình hình kinh doanh các mặt hàng tại Công ty Cổ phần Dược Hậu Giang..
42
4.1.1 Tình hình tiêu thụ 3 sản phẩm tại Công ty Cổ phần Dược Hậu Giang.......
42
4.2 Phân tích chi phí theo cách ứng xử.................................................................
45
4.2.1 Chi phí nguyên vật liệu.................................................................................
46
4.2.2 Chi phi nhân công trực tiếp..........................................................................
46
4.2.3 Chi phí sản xuất chung.................................................................................
48
4.2.4 Chi phí bán hàng...........................................................................................
50
4.2.5 Chi phí quản lý..............................................................................................
52
12

4.3 Tổng hợp chi phí..............................................................................................
53

4.4 Phân tích mối quan hệ chi phí – khối lượng – lợi nhuận................................
55
4.4.1 Báo cáo thu nhập dạng số dư đảm phí.........................................................
55
4.4.2 Phân tích hòa vốn..........................................................................................
58
4.4.3 Ứng dụng mô hình phân tích mối quan hệ C-V-P trong lựa chọn phương
án kinh doanh.........................................................................................................
63
Chương 5: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH
DOANH THEO MÔ HÌNH C-V-P.......................................................................
70
5.1 Nhận xét...........................................................................................................
70
5.1.1 Nhận xét về công tác kế toán........................................................................
70
5.1.2 Nhận xét về mô hình C-V-P của công ty.....................................................
71
5.2 Giải pháp về công tác kế toán..........................................................................
72
5.3 Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh theo mô hình C-V-P.....
72
5.3.1 Giải pháp thay đổi doanh thu........................................................................
72
5.3.2 Giải pháp thay đổi chi phí.............................................................................
72
Chương 6: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.............................................................
74
6.1 Kết luận............................................................................................................
74

6.2 Kiến nghị..........................................................................................................
74
13

6.2.1 Đối với Nhà nước.........................................................................................
74
6.2.2 Đối với hiệp hội sản xuất và kinh doanh ngành dược..................................
75
6.2.3 Đối với địa phương.......................................................................................
75

14

DANH MỤC HÌNH
Trang
Hình 2.1 Đồ thị chi phí khả biến...........................................................................
4
Hình 2.2 Đồ thị diễn biến chi phí cấp bậc.............................................................
5
Hình 2.3 Đồ thị định phí........................................................................................
5
Hình 2.4 Đồ thị chi phí hỗn hộp............................................................................
7
Hình 2.5 Đồ thị hòa vốn dạng tổng quát...............................................................
16
Hình 2.6 Đồ thị hòa vốn dạng phân biệt................................................................
16
Hình 2.7 Đồ thị lợi nhuận......................................................................................

17
Hình 3.1 Sơ đồ tổ chức DHG PHARMA..............................................................
26
Hình 3.2 Sơ đồ tổ chức công tác kế toán...............................................................
30
Hình 3.3 Sơ đồ hình thức kế toán Chứng từ ghi sổ...............................................
33
Hình 3.4 Đồ thị phân tích biến động doanh thu và lợi nhuận sau thuế 2012 –
2014........................................................................................................................
36
Hình 3.5 Đồ thị phân tích biến động doanh thu và lợi nhuận sau thuế 6 tháng
đầu năm 2014, 2015...............................................................................................
38
Hình 4.1 Biểu đồ doanh thu 3 mặt hàng trong 6 tháng đầu năm 2014 và 2015...
44
Hình 4.2 Biểu đồ sản lượng 3 mặt hàng trong 6 tháng đầu năm 2014 và 2015...
45

15

Hình 4.3 Biểu đồ tỷ lệ số dư đảm phí và chi phí khả biến từng sản phẩm trong
6 tháng đầu năm 2015............................................................................................
57
Hình 4.4 Đồ thị hòa vốn của Bocalex muti 6 tháng đầu năm 2015......................
60
Hình 4.5 Đồ thị hòa vốn của Alpha chymotrypsin trong 6 tháng đầu năm 2015.
61
Hình 4.6 Đồ thị hòa vốn của Hapacol sủi 6 tháng đầu năm 2015........................
62

Hình 4.7 Biểu đồ biến động lợi nhuận theo phương án 1.....................................
65
Hình 4.8 Biểu đồ biến động lợi nhuận theo phương án 2.....................................
66
Hình 4.9 Biểu đồ biến động lợi nhuận theo phương án 3.....................................
67
Hình 4.10 Biểu đồ biến đội lợi nhuận theo phương án 4......................................
69

16

DANH MỤC BẢNG
Trang
Bảng 3.1 Các đợt tăng vốn điều lệ của Công ty DHG......................................24
Bảng 3.2 Kết quả hoạt động kinh doanh của công ty DHG trong giai đoạn
2012 – 2014........................................................................................................35
Bảng 3.3 Kết quả hoạt động kinh doanh của DHG trong 6 tháng đầu năm 2014
và 2015...............................................................................................................37
Bảng 4.1 Doanh thu 3 mặt hàng giai đoạn 2012 – 2014...................................43
Bảng 4.2 Sản lượng 3 mặt hàng giai đoạn 2012 – 2014 ..................................43
Bảng 4.3 Doanh thu 3 mặt hàng 6 tháng đầu năm 2014, 2015.........................44
Bảng 4.4 Sản lượng 3 mặt hàng 6 tháng đầu năm 2014, 2015.........................44
Bảng 4.5 Tình hình chi phí nguyên vật liệu từng sản phẩm của DHG trong 6
tháng đầu năm 2015...........................................................................................46
Bảng 4.6 Tổng hợp chi phí nhân công trực tiếp tại DHG trong 6 tháng đầu
năm 2015............................................................................................................47
Bảng 4.7 Tình hình chi phí nhân công trực tiếp của từng mặt hàng của DHG
trong 6 tháng đầu năm 2015..............................................................................47
Bảng 4.8 Tổng hợp chi phí sản xuất chung của DHG trong 6 tháng đầu năm

2015....................................................................................................................48
Bảng 4.9 Tổng hợp biến phí sản xuất chung của DHG trong 6 tháng đầu năm
2015....................................................................................................................49
Bảng 4.10 Tình hình biến phí sản xuất chung từng sản phẩm trong 6 tháng đầu
năm 2015............................................................................................................49
Bảng 4.11 Tổng hợp định phí sản xuất chung của DHG trong 6 tháng đầu năm
2015....................................................................................................................50
Bảng 4.12 Tình hình định phí sản xuất chung từng sản phẩm trong 6 tháng đầu
năm 2015............................................................................................................50
Bảng 4.13 Tổng hợp chi phí bán hàng của DHG .............................................51
Bảng 4.14 Tình hình biến phí bán hàng của từng sản phẩm trong 6 tháng đầu
năm 2015............................................................................................................51
Bảng 4.15 Tình hình định phí bán hàng của từng sản phẩm trong 6 tháng đầu
năm 2015............................................................................................................52
17

Bảng 4.16 Tổng chi phí quản lý của DHG........................................................53
Bảng 4.17 Tình hình chi phí quản lý của 3 sản phẩm trong 6 tháng đầu năm
2015....................................................................................................................53
Bảng 4.18 Tổng hợp chi phí của từng mặt hàng của DHG trong 6 tháng đầu
năm 2015............................................................................................................54
Bảng 4.19 Tổng hợp cơ cấu chi phí của 3 sản phẩm trong 6 tháng đầu năm
2015....................................................................................................................54
Bảng 4.20 Báo cáo thu nhập dạng đảm phí của từng mặt hàng trong 6 tháng
đầu năm 2015.....................................................................................................55
Bang 4.21 Tỷ lệ số dư đảm phí của từng mặt hàng của DHG trong 6 tháng đầu
năm 2015............................................................................................................56
Bảng 4.22 Đòn bẫy kinh doanh của từng mặt hàng trong 6 tháng đầu năm
2015....................................................................................................................57

Bảng 4.23 Sản lượng hòa vốn của từng sản phẩm của DHG trong 6 tháng đầu
năm 2015............................................................................................................58
Bảng 4.24 Doanh thu hòa vốn của từng sản phẩm của DHG trong 6 tháng đầu
năm 2015............................................................................................................58
Bảng 4.25 Thời gian hòa vốn của từng sản phẩm của DHG trong 6 tháng đầu
năm 2015............................................................................................................59
Bảng 4.26 Phân tích điểm hòa vốn....................................................................60
Bảng 4.27 Doanh thu an toàn và tỷ lệ số dư an toàn của từng mặt hàng trong 6
tháng đầu năm 2015...........................................................................................62
Bảng 4.28 Báo cáo thu nhập trường hợp thay đổi chi phí bất biến và sản
lượng, các yếu tố khác không đổi......................................................................64
Bảng 4.29 Báo cáo thu nhập trường hợp thay đổi chi phí bất biến, giá và sản
lượng..................................................................................................................65
Bảng 4.30 Báo cáo thu nhập trường hợp thay đổi chi phí khả biến, sản lượng,
các yếu tố khác không đổi.................................................................................67
Bảng 4.31 Báo cáo thu nhập trường hợp thay đổi cơ cấu chi phí và sản lượng,
các yếu tố khác không đổi.................................................................................68

18

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
C-V-P (Cost – Volumn – Profit)

:

Chí phí – Khối lượng – Lợi nhuận

CPBH

:

Chi phí bán hàng

CPBB

:

Chi phí bất biến

CPKB

:

Chi phí khả biến

CP NVL TT

:

Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp

CP NC TT

:

Chi phí nhân công trực tiếp

CP QLDN

:

Chi phí quản lý doanh nghiệp

CP SXC

:

Chi phí sản xuất chung

DHG

:

Dược Hậu Giang

DT

:

Doanh thu

ĐBKD

:

Đòn bẫy kinh doanh

GTGT

:

Giá trị gia tăng

LN

:

Lợi nhuận

SDĐP

:

Số dư đảm phí

TSCĐ

:

Tài sản cố định

TNDN

:

Thu nhập doanh nghiệp

19

CHƯƠNG 1
GIỚI THIỆU
1.1 ĐẶT VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
Năm 2007, Việt Nam trở thành thành viên chính thức của WTO. Điều
này đã mang đến cho Việt Nam nhiều cơ hội phát triển và cũng không ít thách
thức. Là một nước đang phát triển nên khi gia nhập WTO Việt Nam phải đối
mặt với nhiều khó khăn về nguồn nhân lực cũng như nguồn tài chính. Đồng
thời các doanh nghiệp trong nước cũng phải chịu sự cạnh tranh gay gắt với các
doanh nghiệp nước ngoài. Để tồn tại được trong nền kinh tế thị trường với
những cạnh tranh vô cùng khốc liệt đòi hỏi nhà quản trị phải luôn có những
quyết định đúng đắn, hợp lý. Theo đó, kế toán quản trị đã trở thành công cụ
đắc lực giúp cung cấp thông tin kịp thời, linh hoạt và thích hợp cho từng quyết
định của nhà quản trị.
Trong đó, phân tích hòa vốn và lợi nhuận mục tiêu trở thành những kỹ
thuật phân tích chủ yếu giúp nhà quản lý nhận dạng được những thay đổi trong
yếu tố chi phí và khối lượng ảnh hưởng đến mục tiêu lợi nhuận. Kỹ thuật này
không chỉ có ý nghĩa quan trọng trong việc khai thác khả năng tiềm tàng của
doanh nghiệp, cơ sở cho việc ra quyết định lựa chọn hay quyết định điều chỉnh
sản xuất kinh doanh nhằm tối đa hóa lợi nhuận, mà còn mang tính dự báo
thông qua những số liệu phân tích nhằm phục vụ cho nhà quản trị trong việc
điều hành hiện tại và hoạch định tương lai.
Do đó, với mong muốn phân tích chi phí – khối lượng – lợi nhuận (CV-P) và tầm ảnh hưởng quan trọng của nó đến quyết định kinh doanh của
doanh nghiệp, qua đó đề ra các giải pháp thích hợp để nâng cao lợi nhuận và
tối thiểu hóa chi phí, đề tài “Phân tích mối quan hệ giữa chi phí – khối lượng –
lợi nhuận tại Công ty Cổ phần Dược Hậu Giang” được chọn làm luận văn tốt
nghiệp của em.
1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
1.2.1 Mục tiêu chung
Phân tích mối quan hệ giữa chi phí – khối lượng – lợi nhuận của Công ty

Cổ phần Dược Hậu Giang nhằm thấy được sự ảnh hưởng của kết cấu chi phí
đối với lợi nhuận của công ty và đưa ra những biện pháp giải quyết nhằm nâng
cao hơn nữa lợi nhuận, đồng thời đề xuất giải pháp hoàn thiện công tác quản
lý chi phí tại công ty.

20

1.2.2 Mục tiêu cụ thể
- Phân tích mối quan hệ chi phí theo cách ứng xử chi phí đồng thời xử lý
chi phí hỗn hợp thành biến phí và định phí để theo dõi tình hình kết cấu chi
phí tại công ty.
- Phân tích hòa vốn và các chỉ tiêu nhằm đánh giá tác động của mô hình
C-V-P và ảnh hưởng của nó đến lợi nhuận.
- Đánh giá tình hình kinh doanh của sản phẩm trong 3 năm 2012-2014 để
xem xét tỷ trọng doanh thu và lợi nhuận của mặt hàng, qua đó có chiến lược
kinh doanh phù hợp.
- Ứng dụng hiệu quả mối quan hệ C-V-P để đề ra các phương án kinh
doanh nhằm nâng cao lợi nhuận.
1.3 PHẠM VI VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
1.3.1 Không gian
Đề tại được thực hiện tại Công ty Cổ phần Dược Hậu Giang.
1.3.2 Thời gian
- Thời gian của số liệu về kết quả hoạt động kinh doanh: đề tài sử dụng
số liệu từ báo cáo tài chính của công ty từ năm 2012 đến năm 2014.
- Thời gian của số liệu về kế toán: đề tài sử dụng số liệu từ các chứng từ
kế toán, báo cáo sản xuất phát sinh trong 6 tháng đầu năm 2015.
- Thời gian thực hiện đề tài: từ tháng 08/2015 đến tháng 11/2015.
- Đề tài thực hiện phân tích mối quan hệ chi phí – khối lượng – lợi nhuận
trong 6 tháng đầu năm 2015 mà không lấy số liệu 3 năm vì thời gian quá dài

làm cho số liệu không thực tế trong phân tích C-V-P.
1.3.3 Đối tượng nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến mối quan hệ chi phí – khối
lượng – lợi nhuận tại Công ty Cổ phần Dược Hậu Giang. Do tính phức tạp
trong phương thức hoạt động cũng như sự đa dạng, phong phú của hệ thống
sản phẩm nên phạm vi của nghiên cứu chỉ giới hạn trong phân tích mối quan
hệ C-V-P của 3 sản phẩm là Bocalex muti, Alpha chymotrypsin và Hapacol
sủi.

21

CHƯƠNG 2
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1 CƠ SỞ LÝ LUẬN
2.1.1 Khái niệm phân tích mối quan hệ chi phí – khối lượng – lợi
nhuận (C-V-P)
Phân tích mối quan hệ giữa chi phí – khối lượng – lợi nhuận (Cost –
Volume – Profit) là nghiên cứu xem xét mối quan hệ nội tại của các nhân tố
khối lượng, giá bán, kết cấu chi phí đồng thời xem xét sự ảnh hưởng của các
nhân tố trên đến lợi nhuận của doanh nghiệp, để từ đó khai thác khả năng
tiềm tàng của doanh nghiệp và là cơ sở để đưa ra các quyết định trong việc lựa
chọn phương án kinh doanh phù hợp như: chọn dây chuyền sản phẩm sản
xuất, định giá bán hàng, lựa chọn mặt hàng, những chiến lược bán hàng v.v…
nhằm mục đích nâng cao lợi nhuận.
2.1.2 Mục đích phân tích mối quan hệ C-V-P
Mục đích của phân tích C-V-P chính là phân tích cơ cấu chi phí hay rủi
ro từ cơ cấu này. Dựa trên những dự báo về khối lượng hoạt động, doanh
nghiệp đưa ra cơ cấu chi phí phù hợp để đạt được lợi nhuận cao nhất.
Để thực hiện tốt phân tích mối quan hệ C-V-P thì nhà quản trị cần nắm

vững cách ứng xử của chi phí để tách chi phí kinh doanh thành chi phí khả
biến và bất biến, đồng thời phải lập và hiểu rõ báo cáo thu nhập theo số dư
đảm phí.
2.1.3 Phân loại chi phí theo cách ứng xử của chi phí
Bước đầu tiên quan trọng nhất trong phân tích mối quan hệ chi phí –
khối lượng – lợi nhuận là nắm vững cách thay đổi của chi phí hay nói cách
khác là phải xác định được căn cứ ứng xử của chi phí.
Căn cứ ứng xử là đặc điểm của một hoạt động hay sự kiện làm phát sinh
chi phí với một hoạt động hay sự kiện đó. Các loại chi phí khác nhau có căn
cứ ứng xử khác nhau. Ví dụ căn cứ ứng xử của CP NVL TT là số sản phẩm
sản xuất hay khối lượng nguyên liệu sử dụng, chi phí nhà xưởng có căn cứ
ứng xử là vị trí nhà xưởng, thời gian thuê hay giá trị sửa chữa bảo trì.
2.1.3.1 Biến phí (Variable costs)
Biến phí là chi phí thay đổi về tổng số khi mức độ hoạt động thay đổi.
Biến phí chỉ phát sinh khi có hoạt động xảy ra và có quan hệ tỷ lệ thuận, quan
hệ tuyến tính với mức độ hoạt động. Khi mức độ hoạt động tăng hoặc giảm thì
22

tổng biến phí cũng tăng hoặc giảm theo nhưng biến phí của một đơn vị hoạt
động không thay đổi.
a) Biến phí thực thụ (true variable costs)
Biến phí thực thụ là chi phí có sự thay đổi một cách tỷ lệ với sự thay đổi
của mức độ hoạt động. Đa số các biến phí đều thuộc loại này. Ví dụ như chi
phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp – trả lương khoán
theo sản phẩm, chi phí dầu nhớt cho máy sản xuất, chi phí nhân công gián tiếp
– trả lương khoán theo sản phẩm gián tiếp, chi phí nhân viên bán hàng – trả
lương khoán theo doanh thu…
Nếu ta gọi:
a: giá trị chi phí khả biến theo 1 đơn vị mức độ hoạt động;

x: biến số thể hiện mức độ hoạt động đạt được.
Ta có tổng giá trị chi phí khả biến (y) là một hàm số dạng:

Tổng biến phí

Biến phí đơn vị

Y = ax

Y=a

Mức độ hoạt động

Mức độ hoạt động

Đồ thị tổng biến phí

Đồ thị biến phí đơn vị
Nguồn: Kế toán chi phí, 2008

Hình 2.1 Đồ thị chi phí khả biến
b) Biến phí cấp bậc (step – variable costs)
Biến phí cấp bậc là chi phí không có sự biến đổi liên tục theo sự thay đổi
liên tục của mức độ hoạt động. Các chi phí này chỉ thay đổi khi mức độ hoạt
động đã có sự biến đổi đạt đến một mức độ cụ thể nào đó.

23

Tổng biến phí

Y = aixi

Mức độ hoạt động

Nguồn: Kế toán chi phí, 2008

Hình 2.2 Đồ thị diễn biến chi phí khả biến cấp bậc
2.1.3.2 Định phí (Fixed costs)
Chi phí bất biến là những chi phí khi mức độ hoạt động thay đổi thì tính
theo tổng số tiền của nó không thay đổi, còn tính theo đơn vị các mức độ hoạt
động sẽ thay đổi như chi phí khấu hao tài sản cố định, lương cán bộ quản lý,
chi phí thuê nhà,…
Tổng định phí

Định phí đơn vị

Y=b

Y = b/x

Mức độ hoạt động

Mức độ hoạt động

Đồ thị tổng định phí

Đồ thị định phí đơn vị

Nguồn: Kế toán chi phí, 2008

Hình 2.3 Đồ thị định phí
a) Định phí bắt buộc (committed fixed costs)
Định phí bắt buộc là những khoản chi phí cơ bản để duy trì hoạt động
sản xuất kinh doanh, thể hiện rõ nhất là chi phí khấu hao TSCĐ hay tiền lương
24

nhân viên quản lý ở các phòng ban chức năng. Định phí bắt buộc thường gắn
liền với các mục tiêu dài hạn, thể hiện tính chất cố định và ít chịu sự tác động
của quyết định quản lý ngắn hạn. Vì vậy, việc cắt giảm định phí bắt buộc đến
không là không khả thi cho dù chỉ là thời gian ngắn khi quá trình sản xuất bị
gián đoạn.
Độ lớn của định phí bắt buộc là không đổi trong một phạm vi thích hợp
với mức độ hoạt động. Tuy nhiên, khi mức độ hoạt động vượt quá phạm vi
phù hợp thì định phí bắt buộc thay đổi để phù hợp với mức độ hoạt động tăng
lên.
b) Định phí tùy ý (discretionary fixed costs)
Định phí tùy ý là những khoản chi phí bất biến mà nhà quản trị có thể
quyết định mức độ hay thay đổi dễ dàng khi lập kế hoạch hằng năm. Ví dụ: chi
phí quảng cáo, chi phí đào tạo, bồi dưỡng nghiên cứu,…
Định phí tùy ý mang tính chất ngắn hạn và là đối tượng được xem xét
cắt giảm và tiết kiệm đầu tiên. Về thực chất, tùy cách nghĩ của nhà quản trị mà
xem xét một chi phí có được xem là bắt buộc hay không.
2.1.3.3 Chí phí hỗn hợp (mixed costs)
a) Khái niệm
Chi phí hỗn hợp là những chi phí mà cấu thành nên nó bao gồm cả yếu tố
định phí và biến phí. Chi phí hỗn hợp mang tính chất của định phí khi ở một
mức độ hoạt động cụ thể nào đó và mang tính chất biến phí khi mức độ hoạt
động tăng lên. Tổng chi phí hỗn hợp bất biến thường là bộ phận chi phí cơ bản

để duy trì hoạt động ở mức tối thiểu và bộ phận khả biến là chi phí phát sinh tỷ
lệ với mức độ hoạt động tăng thêm. Ví dụ như chi phí điện thọai, chi phí bảo
trì máy móc thiết bị,…
Đường biểu diễn của chi phí hỗn hợp cũng là đường thẳng như chi phí
khả biến nhưng nó không xuất phát tại gốc tọa độ vì khi không hoạt động
doanh nghiệp vẫn phải chi phần cố định.
Ta gọi:
a: biến phí đơn vị hoạt động;
x: số lượng đơn vị hoạt động;
b: tổng định phí;
Ta có phương trình chi phí có dạng: .

25

Phân tích mối quan hệ giữa chi phí – khối lượng – lợi nhuận tại công ty cổ phần dược hậu giang

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về