BÀI 8 CHIẾC LÁ CUỐI CÙNG

Chiếc lá cuối cùng
A. Mục tiêu cần đạt.
1. Kiến thức: Giúp HS cảm nhận được từ văn bản:
- Tình yêu thương cao cả giữa những con người lao động nghèo khổ, nhận ra ý
nghĩa về số phận, định mệnh và niềm tin, thấy được nghệ thuật chân chính là nghệ
thuật vì sự sống con người.
- Cách kết thúc truyện theo kiểu đảo ngược tình huống hai lần đã gây bất ngờ và
hứng thú cho người đọc.
- Sự kết hợp giữa các yếu tố miêu tả và biểu cảm trên nền tự sự là đặc điểm của
phương thức biểu đạt trong văn bản này.
2. Kỹ năng: Rèn kỹ năng đọc, kỹ năng tóm tắt truyện, phân tích nhân vật.
3. Thái độ: Giáo dục tình yêu thương con người, tình yêu nghệ thuật, có ý thức
đưa yếu tố biểu cảm, miêu tả khi làm văn tự sự.
Trên cơ sở mấy trang văn bản trích phần kết thúc tác phẩm chiếc lá cuối
cùng của tác giả O hen ri, học sinh khám phá vài nét cơ bản nghệ thuật viết truyên
ngắn của nhà văn Mỹ này, rung động trước cái hay, cái đẹp và lòng cảm thông của
tác giả với nỗi bất hạnh của người nghèo khổ.
B. Chuẩn bị.
- Chú ý kết hợp với văn bản chiếc lá cuối cùng nhưng vẫn cần chú ý tới văn bản in
trong sách giáo khoa. Máy chiếu kết hợp.
- Tìm hiểu thêm về tác giả O hen ri.
C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học.
* Kiểm tra bài cũ.
Kiểm tra việc viết đoạn văn tự sự có đan xen các yếu tố miêu tả và biểu cảm.
* Bài mới
Giới thiệu bài.


- Slide ngắn gọn dẫn dắt các tác phẩm văn học nữa ngoài đã được học ở các
tiết trước; giới thiệu ngắn gọn về đất nước Mỹ, ngắn gọn 1 vài tác giả nổi
tiếng người Mỹ… Và O – hen – ri chính là tác giả mà chúng ta có dịp tìm

hiểu hôm nay với tác phẩm Chiếc lá cuối cùng.
*Tiến trình bài học
Hoạt động của GV – HS
Nội dung bài học
HĐ1: Hướng dẫn học sinh I.Tìm hiểu chung

Ghi chú
Slide cung cấp thêm

tìm hiểu chung
1. Tác giả: O-hen-ri (1862
TT1: Tìm hiểu tác giả
– 1910).
- Mời học sinh đọc tiểu dẫn,
-Là nhà văn chuyên viết
phát biểu những nét chính
truyện ngắn người Mỹ.
về tác giả.
-Giáo viên chốt lại ý chính

vài nét về tác giả.
-dẫn chứng 1 số tác

trị của truyện; vị trí đoạn
trích.

tích ngắn gọn -> ND:
tinh thần nhân đạo
thấm đẫm; NT: kết

và cung cấp thêm tư liệu.
TT2: Tìm hiểu tác phẩm
- Giáo viên giới thiệu về giá

phẩm của ông phân

thúc bất ngờ.
2. Tác phẩm
Chiếc lá cuối cùng là một
truyện ngắn xuất sắc của
ông. Đây là phần cuối của

HĐ2: Hướng dẫn học sinh
Đọc –hiểu văn bản

truyện ngắn này.
II.Đọc – hiểu văn bản

TT1: Đọc – tìm hiểu chú
thích.
-Giáo viên đọc mẫu 1 đoạn,
mời học sinh đọc.

1. Đọc – tìm hiểu chú
thích.
2. Tóm tắt truyện
- Giáo viên giới thiệu
về nhân vật Giôn – xi

TT2: Phân tích tác phẩm

-GV: Tại sao Giôn –xi lại

-Hệ thống chú thích
khó lên Slide.

- Tóm tắt lại truyện ngắn.
* Nhân vật Giôn –xi

-Phân chia bố cục.

3. Phân tích
a. Nhân vật Giôn – xi

bằng hình ảnh, tóm
tắt các tình tiết chính


mở to cặp mắt, thẩn thờ -Chờ đợi cái chết bằng việc về nhân vật.
nhìn tấm mành mành và đếm lá thường xuân -> lá
thều thào: kéo nó lên?

cuối cùng rụng xuống -> cô

-HS: Cô muốn nhìn chiếc lá chết.
thường xuân cuối cùng đã -Yếu đuối, thiếu nghị lực
rụng chưa bởi trong ý nghĩ sống.
của cô chiếc lá rụng đồng -Cô đơn, tuyệt vọng
nghĩa với việc cô sẽ lìa đời.
-GV: Em hình dung như thế
nào về Giôn – xi và trạng

thái tinh thần của cô?
-HS: Một cô gái yếu ớt gần
như cạn kiệt sức sống,
không còn tin vào sự sống
của mình, buông xuôi, chán
nản chờ đợi phút ra đi.
-GV: Em có nhận xét gì về
cô họa sĩ trẻ? Liệu ý nghĩ
chờ đợi cái chết đó là tích
cực hay tiêu cực.

Hoạt động của GV – HS
Nội dung bài học
Ghi chú
-GV:Học sinh đọc phần 2 từ -Giôn –xi đã vượt qua cái -trích lời Giôn –xi
đoạn ngày hôm đó trôi chết bởi chiếc lá cuối cùng sau khi nhìn chiếc lá
qua....Vẽ Vịnh Naplơ.

vẫn mãi còn đó.

vẫn nằm ở trên cây:


Em hãy miêu tả cho cả lớp - Sự yếu đuối, buông xuôi Em là một con bé
nghe hình ảnh chiếc lá của Giôn –xi >< sự kiên hư…Có một cái gì
thường xuân cuối cùng khi cường, bám lấy sự sống đó để em thấy …
Xiu kéo mành lên trong tiết của chiếc lá ->thủ pháp đối Cho em xin chút
học trước?

lập; ước muốn vẽ vịnh Na sữa pha rượu vang

-HS: Ngày đầu kéo lên chiếc – plơ; tin vào cuộc sống, đỏ... Muốn vẽ vịnh

lá vẫn còn bám lấy cành; Gió biết ước mơ và có khát
bấc ào ào thổi, mưa vẫn đập vọng trở lại.
mạnh vào cửa sổ và rợi lộp
độp xuống đất từ mái hiên
thấp kiểu Hà Lan ->Thời tiết
vô cùng giá lạnh, khắc
nghiệt, đe doạ sự sống của
chiếc lá và cả Giôn-xi.
- Chiếc lá thường xuân vẫn
còn đó ->Chiếc lá đã chống
chọi kiên cường với mưa và
gió tuyết bám lấy sự sống,
trái ngựơc với buông xuôi
yếu đuối đến tuyệt vọng của
cô
-GV: Chiếc lá đã không rụng
sau đêm mưa gió khủng
khiếp đã thay đổi điều gì
trong tư tưởng của cô hoạ sĩ?
Tìm những biểu hiện đó?
Quả thực Giôn- xi đã hồi

Na –plơ…


sinh trước sự gan góc của
chiếc lá chống chọi kiên

cường bám lấy sự sống. Cô
nhận thấy mình đã yếu đuối
và tội lỗi biết bao nhiêu. Từ
kiệt sức chỉ còn 1 phần sống,
muốn chết giờ đây cô đã
mong muốn được tiếp tục
sáng tạo. Vẽ Vịnh Na-pLơ.

*Xiu: Chân thành, yêu
thương cưu mang người
bạn trong lúc hoạn nạn.
- Ngôn ngữ: Chân thành
tha thiết yêu thương, đặc
biệt lời thoại phù hợp với
tính cách nhân vật và sâu
lắng.

đan chiếc khăn quàng, xem

Xiu lo sợ trước sự

chị nấu nướng...

tuyệt vọng của bạn,

-GV:Bên cạnh Giôn-xi luôn

sự tận tình chăm sóc

có Xiu. Em hãy tìm những

chi tiết thể hiện tình cảm của
Xiu dành cho bạn?

b.Kiệt tác của cụ Bơ –men
-Cụ Bơ –men là một họa sĩ
nghèo, ấp ủ vẽ nên một kiệt

của Giôn - xi.
Nỗi lo sợ khi nhìn lá
thường xuân.

Em có nhận xét gì về ngôn

-Chăm sóc bạn chu
tác.
ngữ kể chuyện của O-hen- -Yêu thương, lo lắng cho đáo và gương mặt
ri?

*Nhân vật Bơ – men
-GV: Tại sao Xiu và cụ Bơ-

men ngó ra ngoài cửa sổ, họ
nhìn nhau và chẳng nói năng
gì? Thái độ sợ sệt khi nhìn

số mệnh Giôn –xi.
hốc hác.
- Vẽ chiếc lá cuối cùng khi
-Nói những lời nhẹ
chiếc lá thường xuân cuối

nhàng ân cần.
cùng rụng xuống để cứu
mạng Giôn –xi.
-Trời rét, lạnh buốt, tối
tăm, tuổi già >< tình yêu
thương dành cho Giôn –xi
-> thủ pháp đối lập; lòng
yêu thương con người, đức


những chiếc lá rụng nói lên hi sinh cao cả; giá trị chân
điều gì về cụ?

chính của nghệ thuật “nghệ

-HS: Lo lắng về số phận của thuật vì con người”.

(Mở rộng về sức

Giôn – xi.

mạnh của niềm tin

-GV: Cụ đã tiến hành công

chiến

việc đó trong điều kiện hoàn

mệnh của Giôn –xi)

cảnh như thế nào? Em hãy
hình dung tưởng tượng công
việc trong đêm đó của cụ và
miêu tả lại? Em có nhận xét
gì về điều kiện đó.Thời gian,
không gian, thời tiết?
Cảm xúc của em khi hình
dung về việc làm của người
hoạ sĩ già ấy?
*Suốt cuộc đời người nghệ sĩ
già ấy vẫn đi tìm cho mình
một tác phẩm nghệ thuật để
đời. Có lẽ khi sáng tạo bức
tranh ấy trong đêm tối cụ ko
nghĩ mình đang làm nghệ
thuật? Điều gì hối thúc cụ
làm như vậy? (lòng yêu
thương con người)
Và Giôn- xi đã sống, chiếc
lá thường xuân cuối cùng kỳ
diệu. bác sĩ nói cô đã thắng.

+ Nghệ thuật :
- Tình tiết hấp dẫn, sắp xếp
chặt chẽ khéo léo.
- Truyện đảo ngược tình
huống hai lần .
(Giôn xi từ đầu cứ gần đến
cái chết sau đó tình huống

đảo ngược lại làm độc giả
bất ngờ).

thắng

định


Từ bệnh tật chỉ còn một Cụ Bơ- men khoẻ mạnh là
phần cô hoạ sĩ trẻ đã tìm lại thế …Kết thúc bất ngờ)
sự sống niềm tin và khao
khát tương lai. Cô đã thoát
khỏi chứng bệnh viêm phổi.
Còn cụ Bơ men đã trút hơi
thở cuối cùng trong bệnh
viện cũng bởi chính căn
bệnh đó.
III. Tổng kết
-GV: Từ chiếc lá cuối cùng
tác phẩm nghệ thuật của cụ,
em nhận xét gì về giá trị
nghệ thuật? Dẫn chứng trong
hai cuộc kháng chiến chống
Pháp và chống Mỹ sức mạnh
của nghệ thuật, những bài
hát, nhừng bài thơ cùng lên
đường ra mặt trận hun đúc ý
chí con người...
-GV: Những nhân vật trí
thức nghèo khổ đã sống với

nhau thật chân tình. Qua tác
phẩm nhà văn muốn gửi gắm
một thông điệp gì tới con
người? hãy yêu thương nhau,

(SGK)


hãy quan tâm và chia sẻ
nhau khi khó khăn...Đó là
cái thiện, cái đẹp đó là
những vấn đề mà tác phẩm
hướng tới sâu sa.
HĐ3: Hướng dẫn học sinh
tổng kết bài học.

Hệ thống hóa bằng
sơ đồ tư duy.