Anh chị hãy phát biểu cảm nghĩ truyện ngắn bến quê của nguyễn minh châu ngữ văn 9

Anh chị hãy phát biểu cảm nghĩ truyện ngắn Bến quê của
Nguyễn Minh Châu ngữ văn 9
Posted by admin | On 7 May,2015 | In Văn mẫu lớp 9

Nguyễn Minh Châu (1930-1989) quê ở huyện Quỳnh Lưu – Nghệ An là một nhà văn quân
đội – một trong những cây bút văn xuôi tiêu biểu của văn học chống Mỹ. Sau khi đất
nước thống nhất, các tác phẩm của Nguyễn Minh Châu đã thể hiện những tìm tòi quan
trọng về tư tưởng và nghệ thuật, góp phần đổi mới văn học nước ta từ những năm 80
của thế kỷ XX. Truyện ngắn Bến quê in trong tập truyện cùng tên của Nguyễn Minh
Châu, xuất bản năm 1985. Trong truyện ngắn này, ngòi bút của nhà văn hướng vào đời
sống thế sự nhân sinh thường ngày, với những chi tiết sinh hoạt đời thường để phát hiện
những chiều sâu của cuộc sống với bao quy luật và nghịch lý, vượt ra khỏi cách nhìn,
cách nghĩ trước đây của cả xã hội và của chính tác giả
Quê hương là một thứ rất gần gũi và nó vốn rất quan trọng trong cuộc sống mỗi người
dân Việt Nam bởi:
Quê hương mỗi người chỉ một
Như là chỉ một mẹ thôi
Quê hương nếu ai không nhớ
Sẽ không lớn nỏi thành người

Còn đối với Nguyễn Minh Châu thì quê hương cũng như thế cũng gần gũi cũng quen
thuộc nhưng một sự đáng tiếc ở đây là sau khi đi khắp nơi trên tận cùng trái đất và cuối
đời khi nằm trên giường bệnh thì nhân vật trong truyện –nhân vật Nhĩ mới có thể hiểu
được những nét gần gũi bình dị đến lạ thường điều mà bấy lâu nay dương như anh đã
lãng quên. Hình ảnh bến quê (ngay ở nhan đề tác phẩm) gợi ra từ hình ảnh thực: thuyền


– bến, nơi neo đậu, đi về của những con thuyền, con đò khái quát thành nghĩa biểu
tượng nơi bến đỗ của đời người, chốn đi về, nơi nương dựa của mỗi người, đó chính là
gia đình, quê hương…
Nhĩ – nhân vật chính của truyện – từng đi khắp nơi trên trái đất, cuối đời bị lâm bệnh

hiểm nghèo, đến nỗi không thể tự chuyển dịch lấy vài mươi phân trên chiếc phản gỗ kê
bên cửa sổ. Nhưng chính lúc này, Nhĩ phát hiện ra bãi bồi bên kia sông của quê hương
mình thật đẹp, thật quyến rũ. Và cũng phải đến lúc này, Nhĩ mới cảm nhận được hết sự
tần tảo vất vả, tình yêu thương và đức hi sinh thầm lặng của vợ mình là chị Liên. Trong
lòng anh bỗng trào dâng một khao khát: được đặt chân một lần lên cái bờ bãi bên kia
sông. Anh nhờ cậu con trai thực hiện giùm mình ước mơ ấy . Đứa con không hiểu ý bố
nên nhận lời một cách miễn cưỡng. Trên đường đi, cậu ta lại sa vào đám chơi phá cờ
trên hè phố và để lỡ chuyến đò duy nhất trong ngày. Từ tình huống này, Nhĩ chiêm
nghiệm ra được cái quy luật phổ biến của đời người :”Con người ta trên đời thật khó
tránh khỏi những điều vòng vèo chùng chình trong cuộc sống..”Cuối truyện, khi thấy
con đó ngang chạm mũi vào bờ bên này, Nhĩ thu hết tàn lực cuối cùng của mình để đu
mình nhô ra ngoài cửa sổ, giơ cánh tay gầy guộc ra khoát khoát y như đang khẩn thiết
thúc giục .
Nhân vật Nhĩ trong truyện được tác giả đặt vào một tình cảnh chớ trêu khi mà đến cuối
đời ông mới nhận ra một điều hiển nhiên về quê hương mình.Đặt nhân vật vào trong
tình cảnh nghịch lý ấy tác giả muốn đẫn bạn đọc đến những trải nghiệm về cuộc đời
cuộc sống con người vốn đầy những điều bất thường, những nghịch lý, ngẫu nhiên, vượt
ra ngoài những dự định và ước muốn, cả những hiểu biết và toan tính của con người.Qua
những suy nghĩ của nhân vật, Nguyễn Minh Châu còn muốn mang đến cho bạn đọc một
chiêm nghiệm khác: “con người ta trên đường đời thật khó tránh khỏi những điều vòng
vèo hoặc chùng chình” và sự giàu có lẫn mọi vẻ đẹp rất gần gũi như cái bãi bồi bên kia
sông hay người vợ tảo tần, giàu tình yêu và đức hi sinh thì phải đến lúc này, khi sắp giã
biệt cuộc đời, Nhĩ mới cảm nhận, thấm thía được.Trong buổi sáng đầu thu đẹp trời khi
ngồi bên cánh cửa nhìn ra cái mảnh đất bên kia sông Nhĩ bỗng nhận ra những điều thú
vị ở thế giới bên bờ sông kia,vùng đất mà anh chưa hề được đặt chân sang .Đóa là một
không gian rộng lớn có chiều sâu và bề rộng từ những bông bằng lăng bên ngoài cửa sổ
đến con sông hồng màu đỏ nhạt khi đã vào thu,vòm trời và bãi bồi bên sông.Đó là một
cảnh đẹp chỉ có thể cảm nhận được bằng những cảm xúc tinh tế: những chùm hoa thưa
thớt nhưng lại đậm sắc hơn, mặt sông Hồng như rộng thêm ra, vòm trời như cao hơn,
“những tia nắng sớm đang từ từ di chuyển từ mặt nước lên những khoảng bờ bãi bên kia

sông…”. Những cảnh sắc ấy vốn rất quen thuộc, gần gũi nhưng lại như rất mới mẻ với
Nhĩ, tưởng chừng như lần đầu tiên anh mới gặp.Nhĩ khao khát được đặt chân lên bãi bồi
bên kia sông. Điều ước muốn ấy chính là sự thức tỉnh về những giá trị bền vững, bình
thường và sâu xa của cuộc sống, những giá trị thường bị người ta bỏ qua hay lãng quên
khi những ham muốn xa vời đang lôi cuốn, đang lấn át. Trong hoàn cảnh của Nhĩ, đó là
sự thức tỉnh xen lẫn với niềm ân hận và nỗi xót xa.
Và khi anh nhận ra những cảnh vật đẹp đến lạ thương ở vùng bên kia thì anh sai đứa
con trai của mình đặt những bước chân sang bên đó giúp anh khám phá vùng đất ấy
nhưng cuối cùng đứa con trai mải chơi quên lời bố dặn và đã bị lỡ chuyến đò sang
sông.Khi nhìn đứa con trai chơi phá cờ thì ý nghĩ con sẽ không kịp chuyến đò cứ quanh
quẩn trong đầu Nhĩ “Nhĩ nghĩ một cách buồn bã, con người ta trên đường đời thật khó


tránh được những cái điều vòng vèo hoặc chùng chình, và lại nó đã thấy có gì đáng hấp
dẫn ở bên kia sông đâu?”. Ý nghĩ ấy mang một triết lý nhân sinh sâu sắc về đường đời
và những mục tiêu trong cuộc sống.Tuổi trẻ và thời gian trong Nhĩ đã bị lãng phí và để
rồi Nhĩ ngồi đây “đỏ hoe con mắt”dõi theo bóng đứa con sang bờ sông bên kia khấm
phá
Hình ảnh ông cụ Khuyến sáng nào đi qua cũng ghé sang nhà Nhĩ là một hình ảnh nhân
nghĩa ân tình.Đó là một tình cảm thiêng liêng và sâu sắc của láng giềng của tình cảm
giữa những người cùng quê hương.Đó là một tình cảm mà dù Nhĩ có đi tất cả mọi nơi
trên trái đất này cũng không thể tìm kiếm được và cũng không có một tình cảm nào
thay thế được nó,Một câu hỏi thăm về sắc khỏe khiến cho người đang mắc bệnh ấm
lòng hơn cảm thấy yêu đời hơn khi mà mọi người luôn quan tâm đến mình cảm thấy
mình sống trên đời vẫn còn ý nghĩa mọi người vẫn yêu thương mình.Được sống trong
tình yêu thương của nhân loại mới thật là ý nghĩa biết bao,Và đó là màu sắc là ý vị trong
cuộc đời của chúng ta và là “bến quê” trong mỗi cuộc đời chúng ta
Ở đoạn cuối tác giả đã tập trung khai thác và miêu tả chân dung của nhân vật chính với
vẻ khác thường:Anh cố thu nhặt hết mọi chút sức lực cuối cùng còn sót lại để đu mình
nhô người ra ngoài, giơ một cánh tay gầy guộc ra phía ngoài cửa sổ khoát khoát – y như

đang khẩn thiết ra hiệu cho một người nào đó”. Hành động này của Nhĩ có thể hiểu là
anh đang nôn nóng thúc giục cậu con trai hãy mau kẻo lỡ chuyến đò duy nhất trong
ngày, thế nhưng qua suy nghĩ của Nhĩ trước đó, ta lại nhận ra một ý nghĩa khác: đó là ý
muốn thức tỉnh mọi người về những cái “vòng vèo, chùng chình” để hướng tới những giá
trị đích thực vốn rất giản dị, gần gũi và bền vững.
Ngòi bút miêu tả của tác giả thật tinh tế ở chỗ đã phát hiện những biến thái tâm lý
trong nhân vật Nhĩ đã nhận ra bằng trực giác trước giờ phút cuối cùng đã đến trong câu
hỏi mà Nhĩ hỏi Liên-vợ của Nhĩ “hôm nay là ngày mấy rồi nhỉ”nhưng tác giả không cho
Liên trả lời thì đó chính là nhân đạo Liên cảm nhận được tình cảnh của Nhĩ nên chị đã
lảng tránh.Người cha sắp rời khỏi cõi đời dường như đang giấu một tâm sự bí mật nào đó
trong cai vẻ lúng túng.Đó là nhận xét của Nguyễn Minh Châu khi mà sai đứa con sang
bãi bồi bên kia sông.Và trong cuộc đối thoại này tâm lý nhân vật Nhĩ đã được ngòi bút
miêu tả rất tinh tế và tinh thần nhân đạo ở chỗ nó nói lên một cách sâu sắc ước mơ tâm
nguyện của Nhĩ thật nhỏ nhoi giản dị nhường nào.Và sau đó Nhĩ nghĩ nhiều hơn về con
người khi mà nhìn thấy đứa con trai mải chơi quên lời ba dặn và hình ảnh cuối cùng khi
Nhĩ cố đu sức mình ra ngoài cửa sổ giơ cánh tay gầy guộc ra ngoài đều là những nét
miêu tả tâm ký rất tinh tế và dặc sắc của tác giả
Tác phẩm được Nguyễn Minh Châu xây dựng nhiều hình ảnh, chi tiết mang ý nghĩa biểu
tượng, có sức chứa lớn về cảm xúc, tư tưởng. Hầu hết những hình ảnh trong truyện đều
mang hai nghĩa: nghĩa thực và nghĩa biểu tượng. Hai lớp nghĩa này gắn bó, thống nhất,
khiến cho các hình ảnh không bị mất đi giá trị tạo hình và sức gợi cảm. Ý nghĩa biểu
tượng được gợi ra từ hình ảnh thực và được đặt trong hệ quy chiếu của chủ đề tác phẩm
.Tác phẩm nêu ra một ý nghĩa sâu sắc Cuộc sống và số phận con người chứa đầy những
điều bất thường, nghịch lí ngẫu nhiên, vượt ra ngoài dự định, ước muốn, cả những hiểu
biết, toan tính của mỗi con người.