Sáng kiến kinh nghiệm công tác chủ nhiệm

A. PHẦN MỞ ĐẦU
I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Bác Hồ đã từng nói: Có tài mà không có đức là người vô dụng, có đức mà
không có tài thì làm việc gì cũng khó. Chúng tôi nghĩ rằng, một thân cây khỏe mạnh
phải bắt đầu từ một hạt giống tốt và một mảnh đất thích hợp. Cũng như vậy, một nhân
cách đẹp khởi đầu từ một ý thức vững vàng và một môi trường lành mạnh.
Xuất phát từ điều đó chúng tôi nhận thÊy, trong hoạt động giáo dục ngoài việc giáo
viên giúp học sinh chiếm lĩnh tri thức của nhân loại thì hoạt động chủ nhiệm lớp
cũng là một nhiệm vụ vô cùng quan trọng. Khác với hoạt động dạy học, hoạt động
chủ nhiệm lớp mang tính giáo dục đạo đức, tác phong, tinh thần tập thể đoàn kết
nhằm đạt tới sự phát triển toàn diện nhân cách cho học sinh và góp phần quan trọng
vào "sự nghiệp trồng người".
Ở trường THCS, giáo viên chủ nhiệm có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc giáo
dục và hình thành nhân cách cho học sinh. Chính vì vậy, muốn làm tốt công tác chủ
nhiệm, trước hết người giáo viên chủ nhiệm cần tổ chức được một đội ngũ Ban cán sự
lớp làm tốt công tác quản lí lớp những lúc không có giáo viên chủ nhiệm.
Hiện nay, trường chúng ta rất quan tâm đến vấn đề nề nếp tự quản của lớp. Vì
vậy, giáo viên chủ nhiệm cần chú trọng một trong bốn chức năng chính của mình là tổ
chức được một tập thể học sinh hoạt động tự quản, nhằm phát huy tiềm năng tích cực
của mỗi học sinh.
Mặt khác, là giáo viên chủ nhiệm, nhà giáo dục và là người lãnh đạo, tổ chức điều
khiển, kiểm tra toàn diện cũng như có nghệ thuật ứng xử sư phạm phù hợp với đặc điểm
tâm sinh lý và trình độ nhận thức của học sinh thuộc phạm vi lớp của mình phụ trách tôi
luôn công bằng, công khai trước học sinh trong việc khen - chê - thưởng - phạt đối với
các em. Điều này đã góp phần rất lớn vào việc xây dựng tập thể lớp vững mạnh, đoàn
kết, có ý thức tự quản tốt góp phần vào việc phát triển tập thể lớp, tinh thần tập thể, tinh
thần tự giác, ý thức tổ chức kỷ luật cũng như các kỹ năng sống cho các em.
Thực tế cho thấy rằng, bất cứ một lớp học nào cũng có nhiều học sinh luôn tự ý thức
học tập tốt. Bên cạnh đó, vẫn còn một số phần tử thiếu ý thức học tập: lười học, bỏ tiết,
gây mất trật tự,…lớp học do tôi chủ nhiệm cũng không là ngoại lệ.

Để xây dựng, đẩy mạnh phong trào tự quản của lớp, khắc phục những yếu kém
trong thi đua, giúp lớp tự quản tốt những lúc không có giáo viên chủ nhiệm, tôi chọn
“Xây dựng ý thức tự quản trong đội ngũ Cán sự lớp” làm đề tài nghiên cứu. Làm công
tác giáo viên chủ nhiệm khá nhiều năm, tôi luôn tìm mọi biện pháp để gần gũi, thân
thiện động viên giúp đỡ học sinh trong việc rèn luyện đạo đức, tác phong cũng như
lối sống và đã mang lại sự thức tỉnh cho các em học sinh nhất là đối với những học
sinh cá biệt, chậm tiến.
Để tập thể lớp mình chủ nhiệm tiến bộ, đạt kết quả cao cần phải có nhiều biện
pháp giáo dục mà giáo viên chủ nhiệm đóng một vai trò hết sức quan trọng và cần thiết,
giáo viên chủ nhiệm phải là chỗ dựa là tấm gương sáng cho học sinh noi theo. Ngược
lại, giáo viên chủ nhiệm sẽ rất vất vả trong quá trình giáo dục học sinh toàn diện về:
Đức - trí - thể - mĩ. Vì lẽ đó, ngay từ đầu năm học tôi được nhà trường phân công phụ
trách chủ nhiệm lớp 10A3, đây là một lớp đầu cấp các em còn nhiều bỡ ngỡ, giáo viên
còn gặp nhiều khó khăn về việc tiếp cận học sinh lớp chủ nhiệm. Do đó tôi luôn lo lắng,
suy nghĩ phải làm gì, làm thế nào để đưa tập thể lớp vào nề nếp ngày từ đầu, làm thế nào
để các em có thể quen với môi trường học tập mới của mình? …. Và cuối cùng, tôi cũng
đã tìm được phương pháp, tìm được hướng đi từ những kinh nghiệm trong nhiều năm
chủ nhiệm cũng như từ những đồng nghiệp của mình .
Qua thực tế làm công tác chủ nhiệm, tích luỹ, chúng tôi đã đúc rút thành sáng kiến
kinh nghiệm với đề tài: Kinh nghiệm xây dựng lớp tự quản trong công tác chủ nhiệm.
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU:
Trong nhiều năm làm công tác chủ nhiệm, tôi luôn suy nghĩ để tìm ra những biện
pháp có thể xây dựng được một đội ngũ Ban cán sự lớp thật sự có bản lĩnh quản lý lớp
những lúc không có giáo viên chủ nhiệm. Hơn thế nữa, nhằm bồi dưỡng cho học sinh
năng lực tự quản bằng cách tổ chức hợp lý đội ngũ tự quản để nhiều học sinh được tham
gia.
III. PHẠM VI NGHIÊN CỨU:
Trong phạm vi hạn hẹp của chuyên đề, tôi chỉ xin nêu ra một số biện pháp để xây
dựng được một đội ngũ Ban cán sự tự quản tốt cho lớp chủ nhiệm.

IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:


Trong đề tài nghiên cứu này, tôi đã sử dụng các phương pháp: thu thập thông tin,
phân tích, khái quát vấn đề.
V. KẾ HOẠCH THỰC HIỆN:
Sáng kiến kinh nghiệm được thực hiện từ tháng 3 năm 2013 đến tháng 01 năm
2014.
Trong đề tài nghiên cứu, tôi đã thu thập những thông tin từ lớp chủ nhiệm để
đánh giá kết quả và rút ra bài học kinh nghiệm.
B. PHẦN NỘI DUNG:
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ:
Giáo viên chủ nhiệm là người quản lí giáo dục toàn diện học sinh một lớp trên cơ
sở quản lí học tập và quản lí sự hình thành, phát triển nhân cách.
Giáo viên chủ nhiệm là cầu nối giữa tập thể học sinh với các tổ chức xã hội trong
và ngoài nhà trường, là người tổ chức phối hợp các lực lượng giáo dục.
Giáo viên chủ nhiệm là người đánh giá khách quan kết quả rèn luyện của mỗi học
sinh và phong trào chung của lớp.
Hơn hết, giáo viên chủ nhiệm là người tổ chức tập thể học sinh hoạt động tự quản
nhằm phát huy tiềm năng tích cực của mọi học sinh. Đối với học sinh trung học phổ
thông cần xác định rõ vai trò giáo viên chủ nhiệm là cố vấn cho tập thể lớp. Điều này có
nghĩa là giáo viên chủ nhiệm lớp không nên làm thay đội ngũ tự quản của lớp mà chủ
yếu là giáo viên chủ nhiệm bồi dưỡng năng lực tự quản cho học sinh của lớp chủ nhiệm.
II. THỰC TRẠNG:
1. Thuận lợi:
- Sĩ số lớp khoảng 25 đến 37 học sinh, mật độ vừa để quản lí.
- Một số học sinh có tinh thần tự quản khá tốt, độ tuổi tương đương không chênh
lệch xa.
- Nhiều học sinh có năng lực quản lí lớp, có tinh thần học hỏi cầu tiến, quan tâm
đến tình hình thi đua của lớp.

- Lớp có tinh thần đoàn kết tốt.
- Được sự quan tâm, hỗ trợ tốt của Ban giám hiệu, Đoàn thanh niên.
2. Khó khăn:


Bên cạnh những thuận lợi nêu trên, vẫn còn tồn tại những khó khăn đó là một số
học sinh vẫn chưa tự quản tốt mặc dù giáo viên chủ nhiệm có quan tâm. Các trường hợp
lớp chưa tự quản tốt:
- Sinh hoạt 10 phút đầu giờ: các em học sinh thường không biết tự ý thức truy bài
lẫn nhau thậm chí còn gây ồn ào hoặc trốn ra ngoài ăn quà vặt trong thời gian sinh hoạt
10 phút đầu giờ,…
- Tiết trống: ban cán sự lớp chưa tổ chức tốt công tác tự quản, ban cán sự bộ môn
chưa làm tốt việc hướng dẫn các thành viên của lớp soạn giải bài tập…
- Lao động: Phó lao động chưa biết cách tổ chức, phân công mang dụng cụ, phân
công công việc cụ thể cho các thành viên trong lớp. Vì vậy dẫn đến tình trạng có nhiều
học sinh phải làm nhiều việc, có nhiều học sinh trốn việc đi chơi,…
- Sinh hoạt lớp: ban cán sự lớp, cán sự bộ môn chưa biết tổ chức tốt một tiết sinh
hoạt lớp khi không có giáo viên chủ nhiệm.
III. MỘT SỐ BIỆN PHÁP XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ BAN CÁN SỰ TỰ QUẢN
LỚP:
Từ một số trường hợp lớp chưa thực hiện tốt công tác tự quản nêu trên, giáo viên
chủ nhiệm cần có các biện pháp cụ thể sau nhằm giúp lớp xây dựng tốt đội ngũ Ban cán
sự tự quản:
1. Tổ chức lớp, xây dựng được đội ngũ Ban cán sự lớp, cán sự bộ môn, tổ
trưởng các tổ thực sự có uy tín, nhiệt tình, có năng lực và tinh thần trách nhiệm cao:
Lựa chọn một đội ngũ Ban cán sự lớp, cán sự bộ môn đủ uy tín và có năng lực
điều khiển tập thể. Có hai cách hình thành:
- Giáo viên chủ nhiệm tự lựa chọn trên cơ sở tìm hiểu học sinh.
- Tập thể lớp tự lựa chọn, bầu ra trên cơ sở bỏ phiếu kín.
Nhưng tốt nhất cần định hướng cho tập thể lựa chọn, biến ý định của mình thành quyết

định dân chủ của tập thể học sinh bằng việc xác định tiêu chuẩn lựa chọn.
Giáo viên chủ nhiệm cần phân chia lớp thành bốn tổ và mỗi tổ bầu ra tổ trưởng, tổ
phó để quản lí tổ, trong đó mỗi tổ đều có học sinh giỏi, khá, trung bình, yếu đều nhau.
Hơn nữa, lớp cũng cần bầu ra một phó trật tự, một phó lao động chịu trách nhiệm khâu
giữ trật tự và lao động, vệ sinh của lớp. Lớp trưởng giữ vai trò quan trọng trong việc
quản lí lớp học. Vì vậy, giáo viên chủ nhiệm cần lựa chọn cẩn thận. Lớp trưởng phải có
học lực khá trở lên, phải được lớp nể trọng bầu chọn, phải nhiệt tình, có tinh thần, trách


nhiệm cao,…Lớp phó học tập phải có học lực khá giỏi và nhiệt tình, năng nổ luôn giúp
đỡ các bạn,…Ban cán sự bộ môn: lựa chọn mỗi môn một hoặc hai học sinh có học lực
khá giỏi đảm nhận hướng dẫn lớp soạn bài, giải các bài tập…
2. Tổ chức lớp thành một chi đoàn vững mạnh, sinh hoạt đoàn thể tốt:
Để lớp trở thành một chi đoàn thật sự vững mạnh, sinh hoạt đoàn thể tốt đạt hiệu
quả, lớp cần bầu chọn một đoàn viên thật mạnh dạn, nhiệt tình, năng nổ, học lực từ khá
trở lên, luôn luôn tích cực với các phong trào do đoàn trường phát động, thực hiện
nghiêm túc những nội quy, những quy định của trường lớp…làm Bí thư chi đoàn lớp.
3. Phân công nhiệm vụ cụ thể từng thành viên:
Giáo viên chủ nhiệm cần giao nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên Ban cán sự
lớp. Yêu cầu học sinh ghi nhiệm vụ của mình vào sổ tay để ghi nhớ và thực hiện. Cho
cán bộ lớp thảo luận, bàn biện pháp thực hiện, định hướng công việc cho từng cán bộ
lớp.
- Lớp trưởng: Cần nắm rõ tình hình chung của lớp về học tập, đạo dức, nề nếp tác
phong để báo cáo trong giờ sinh hoạt hàng tuần. Lớp trưởng phải có sổ theo dõi tình
hình học tập và nề nếp của lớp, có thể xây dựng theo mẫu sau:

Tuần Ngày

Thứ

Đi

Không phù Nghỉ có Nghỉ

trễ hiệu,

bảng phép

tên

Không

Không

Bỏ

không

thuộc

làm bài tiết

phép

bài

Điểm

Vi

tốt

phạm
khác

- Bí thư chi đoàn: Cần quan tâm đến các phong trào thi đua do đoàn trường phát
động; chú ý, nhắc nhở, đôn đốc các thành viên trong lớp hoàn thành nhiệm vụ đúng thời
gian quy định; có ý kiến đề cử thêm những học sinh tiến bộ, có phẩm chất đạo đức tốt
phát triển đoàn, cần có sổ ghi chép và theo dõi hoạt động của chi đoàn lớp.
- Lớp phó học tập: Quan tâm theo dõi việc học của lớp, những khó khăn trong
học tập, tinh thần học tập, phát biểu của lớp.


- Cán sự bộ môn: Báo cáo về việc sửa bài tập, truy bài đầu buổi, việc chuẩn bị bài
tập của lớp đối với từng môn.
- Lớp phó trật tự: Theo dõi, nhắc nhở, ghi nhận những thành viên thường xuyên
gây mất trật tự trong sinh hoạt 10 phút đầu giờ, giờ học, giờ chuyển tiết, tiết trống…
- Lớp phó lao động: Theo dõi tình hình vệ sinh lớp; phân công lao động cụ thể; đi
tiên phong trong việc mang dụng cụ lao động; lao động tích cực; đôn đốc, nhắc nhở các
bạn hoàn thành tốt nhiệm vụ.
- Các tổ trưởng: Báo cáo tình hình của tổ về học tập, hạnh kiểm, tính điểm thi đua
của tổ mình trước lớp trong giờ sinh hoạt chủ nhiệm; nhắc nhở, đôn đốc các bạn thực
hiện tốt nội quy, hoàn thành nhiệm vụ học tập của bản thân.
4. Tích cực phát huy vai trò của giáo viên chủ nhiệm:
- Giáo viên chủ nhiệm xây dựng được ban cán sự lớp thực sự có uy tín, nhiệt tình,
có năng lực và tinh thần trách nhiệm cao.
- Vạch ra kế hoạch thi đua của lớp giao cho cán sự lớp theo dõi; đôn đốc, nhắc
nhở cuối tuần kiểm tra, đánh giá.
- Sinh hoạt chặt chẽ tập cho học sinh quen dần với những nội quy, quy định của
trường lớp để học sinh đi vào nề nếp.

- Thống nhất với lớp xây dựng nội dung thi đua tổ hàng tuần, có biểu điểm rõ
ràng căn cứ theo giao ước thi đua của đoàn trường.
- Khen thưởng học sinh làm tốt, học tập tốt; tuyên dương những học sinh tích cực;
phạt và phê bình nghiêm khắc những học sinh thường xuyên vi phạm trước lớp.
- Ban đầu giáo viên chủ nhiệm tham gia trực tiếp vào việc xây dựng kế hoạch,
hướng dẫn học sinh chuẩn bị hoạt động, điều khiển học sinh tham gia hoạt động và đánh
giá kết quả cuối cùng. Sau đó, giáo viên chủ nhiệm giao dần cho đội ngũ cán bộ lớp tự
tổ chức và điều khiển các hoạt động. Giáo viên chủ nhiệm tham gia với tư cách là cố
vấn cho học sinh; phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng cán sự theo dõi, nắm bắt kịp thời,
rõ ràng, chính xác các thông tin để báo cáo kịp thời cho giáo viên chủ nhiệm.
- Thường xuyên liên hệ với lớp để theo dõi, lắng nghe thông tin từ lớp và kịp thời
uốn nắn học sinh.
IV. ỨNG DỤNG CÁC BIỆN PHÁP TỰ QUẢN VÀO TỪNG TRƯỜNG HỢP CỤ
THỂ:
1. Tự quản 10 phút đầu giờ:


- Các tổ trưởng: Báo cáo sĩ số tổ viên đến lớp trưởng; quản lý các tổ viên của
mình.
- Lớp phó học tập phối hợp với Ban cán sự bộ môn: Kiểm tra truy bài những học
sinh thường xuyên vi phạm không thuộc bài; hướng dẫn bài tập cho những bạn chưa rõ.
- Lớp phó trật tự: Quản lý chung trật tự của lớp.
- Bí thư chi đoàn: Kiểm tra việc thực hiện nội quy của các đoàn viên: đeo huy
hiệu đoàn.
- Lớp phó lao động: Kiểm tra việc trực vệ sinh của lớp; nhắc tổ trực nhật thực hiện đúng
giờ giấc.
- Lớp trưởng: Bao quát tình hình chung của lớp: sĩ số, vệ sinh, trật tự, thực hiện
nội quy và học tập.
2. Tự quản tiết trống:
- Các tổ trưởng: Quản lý các tổ viên của mình; ghi nhận những trường hợp mất trật tự

báo cáo với Phó trật tự và trừ điểm thi đua giữa các tổ.
- Lớp phó học tập phối hợp với Ban cán sự bộ môn: Có thể giúp đỡ những bạn
gặp khó khăn trong học tập; hướng dẫn giải bài tạp và truy bài những môn còn lại.
- Lớp phó trật tự: Theo dõi, nhắc nhở và ghi nhận những trường hợp gây mất trật
tự báo cáo lại giáo viên chủ nhiệm trong tiết sinh hoạt lớp.
- Lớp trưởng: Quản lý tình hình chung của lớp: không cho các bạn ra ngoài lớp,
giữ trật tự lớp, yêu cầu các bạn chuẩn bị bài tốt cho các tiết tiếp theo.
- Từng thành viên trong lớp: Có trách nhiệm hỗ trợ cùng nhau làm tốt nhiệm vụ.
3. Tiết sinh hoạt chủ nhiệm:
Tiết sinh hoạt lớp là một tiết đã được quy định chính thức trong chương trình giáo
dục. Đây là tiết sinh hoạt chủ yếu của học sinh chứ không phải là tiết riêng của giáo viên
chủ nhiệm. Vì thế, giáo viên chủ nhiệm phải tạo điều kiện cho các em, giúp các em nhận
thức được lớp học là ngôi nhà chung và thành viên trong lớp là người thân trong gia
đình. Chính vì vậy, để sinh hoạt lớp một cách hiệu quả, giáo viên chủ nhiệm cần tổ chức
huấn luyện đội ngũ Ban cán sự lớp tham gia điều khiển tiết sinh hoạt lớp. Sau đó, giáo
viên chủ nhiệm giao dần cho đội ngũ cán bộ lớp tự tổ chức và điều khiển tiết sinh hoạt.
Để đạt được yêu cầu trên, giáo viên chủ nhiệm lớp phải có một sự hiểu biết nhất
định về công tác chủ nhiệm và có một quyết tâm cao. Để tiết sinh hoạt lớp đạt hiệu quả
tốt có thể tiến hành theo trình tự như sau:


- Tổ trưởng: Báo cáo tình hình hoạt động của các thành viên trong tổ, kết quả thi
đua.
- Lớp phó học tập: Nhận xét chung về hoạt động học tập của các thành viên trong
lớp.
- Lớp phó trật tự: Nhận xét chung về nề nếp trật tự và hoạt động tự quản của tập
thể lớp.
- Bí thư chi đoàn: Báo cáo chung về tình hình hoạt động thi đua phong trào của
lớp, những mặt còn hạn chế.
- Lớp phó lao động: Nhận xét chung về tình hình vệ sinh của lớp trong tuần; phân

công trực nhật cho các học sinh vi phạm cùng tổ thi đua về chót.
- Lớp trưởng: Nhận xét, đánh giá chung về các hoạt động của lớp học; bổ sung
những điều còn thiếu sót qua các nhận xét, báo cáo của các bộ phận; nêu hướng khắc
phục và đề ra phương hướng, kế hoạch cho tuần sau.
- Giáo viên chủ nhiệm: Nhận xét, đánh giá chung về các hoạt động của lớp, tuyên
dương mặt mạnh, rút kinh nghiệm mặt tồn tại của lớp; cần thưởng, phạt rõ ràng và xây
dựng kế hoạch cho tuần sau.
C. KẾT LUẬN:
I. KẾT QUẢ:
Qua áp dụng các biện pháp tự quản vào lớp chủ nhiệm, chuyên đề thu được
những kết quả sau:
Năm học 2013 - 2014: trong học kì I, Ban cán sự lớp và cán sự bộ môn cùng với
ban chấp hành Đoàn của lớp 11T1 đã nổ lực phấn đấu, phát huy cao tinh thần phối hợp
trong quản lý tình hình học tập cũng như thực hiện nghiêm nội quy của trường lớp nên
tập thể lớp đã từng bước đi vào nề nếp.
Trong tham gia phong trào thi đua học tập của Đoàn trường phát động, tập thể lớp
11T1 luôn cố gắng và đạt những thứ hạng cao trong thu đua tuần (hạng nhất tuần 1
tháng 9, tuần 1,2 tháng 10; hạng nhì tuần 2 tháng 8, tuần 3 tháng 11; hạng 3 tuần 4 tháng
10, tuần 2 tháng 01); tổng kết thi đua các lớp ở học kì I lớp đạt được hạng nhì. Chẳng
hạn như em Trương Thị Thủy Tiên (lớp trưởng kiêm Bí thư chi Đoàn lớp); Võ Ngọc
Hân, (Phó học tập); Nguyễn Lê Phong, Lê Công Trứ, Phạm Thị Thu Lan, Lê Thị Thanh
Tuyền, Nguyễn Thị Mỹ Nhân, … là những cán sự lớp, cán sự bộ môn, Ban chấp hành
Đoàn luôn nhiệt tình, tích cực trong công tác quản lý truy bài, giải bài tập và tổ chức học


nhóm. Lớp trưởng Trương Thị Thủy Tiên luôn năng nổ và kịp thời thông báo các thông
tin học tập cũng như những phong trào thi đua học tốt do trường phát động; luôn có
những ý kiến đóng góp xây dựng để lớp ngày càng tiến bộ.
Trong phong trào thi đua do đoàn trường phát động như đăng kí tiết học tốt, tham
gia phong trào thể dục thể thao, cắm hoa, viết Nét bút tri ân, … chào mừng ngày Nhà

giáo Việt Nam; Ngôi nhà tình bạn; tham gia công trình thanh niên Lắp đặt bóng đèn
năng lượng mặt trời trên mộ các liệt sĩ; …tập thể lớp luôn tích cực tham gia đầy đủ.
Trong lao động, lớp phó lao động Lê Chí Nhả luôn gương mẫu đi đầu trong việc
mang dụng cụ lao động và phân công các thành viên lớp mang dụng cụ đầy đủ, có mặt
đúng giờ, phân công giao việc cụ thể và luôn hoàn thành tốt phần việc được giao.
Trong giờ sinh hoạt chủ nhiệm, ban cán sự lớp, cán sự bộ môn và Ban chấp hành
Đoàn thường xuyên xin ý kiến với giáo viên chủ nhiệm và trao đổi để tìm ra biện pháp
giúp học tốt các môn học: thành lập các nhóm, tổ và tổ chức truy bài lẫn nhau (đối với
các môn xã hội), giải các bài tập (đối với các môn tự nhiên),…
II. BÀI HỌC KINH NGHIỆM:
Qua thực hiện chuyên đề, tôi nhận thấy để thực hiện tốt công tác tự quản lớp bản
thân đã rút ra được một vài kinh nghiệm như sau:
- Cần phải có sự kết hợp chặt chẽ giữa giáo viên chủ nhiệm với ban cán sự, ban
chấp hành lớp.
- Đồng thời, việc lựa chọn được đội ngũ ban cán sự lớp, cán sự bộ môn, ban chấp
hành đoàn có năng lực, nhiệt tình, năng nổ…cũng góp phần quan trọng vào việc xây
dựng một tập thể lớp vững mạnh, sinh hoạt đoàn thể tốt.
III. KẾT LUẬN:
Tóm lại, nề nếp tự quản lớp là một hoạt động hết sức cần thiết đối với mọi học
sinh. Nó giúp các em phát huy tính chủ động, tích cực của bản thân, tạo điều kiện cho
các em quen dần với tính tự lực, tự ý thức, tự học, biết quan tâm giúp đỡ lẫn nhau tạo
được một tập thể lớp đoàn kết, vững mạnh, tiến bộ và hỗ trợ tốt cho giáo viên chủ nhiệm
làm tốt công tác giáo dục của mình.
Ta thấy rằng, mọi hoạt động giáo dục học sinh không thể thực hiện theo chủ quan
cảm tính, làm thay mà ngược lại phải huấn luyện cho học sinh biết đấu tranh để không
ngừng hoàn thiện mình. Có như thế, người giáo viên chủ nhiệm sẽ bớt đi công việc và
hoàn thành được nhiệm vụ của mình.


Trên đây là những biện pháp mà tôi thực hiện trong quá trình làm công tác chủ

nhiệm của mình, tôi rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của quý đồng nghiệp để
chuyên đề được hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn!
Tân An, ngày … tháng … năm 2013
Duyệt của Tổ trưởng

PHẠM NGỌC CẦU

Tân An, ngày 15 tháng 01 năm 2013
Người viết

NGUYỄN THỊ QUYÊN


Chọn lựa, bồi dưỡng được lớp trưởng xứng đáng con chim đầu đàn của lớp, có phong
cách chỉ huy và giao tiếp tốt, cùng một ban cán bộ lớp, tổ gương mẫu có khả năng tổ
chức và có tinh thần trách nhiệm cao. Đối với lớp khá giỏi, để làm được điều này không
khó, song đối với lớp yếu đây quả là vấn đề không đơn giản.
Song vấn đề không giản đơn ở chỗ để hòn đất cất ông bụt. Để lớp trưởng cũng như đội
ngũ cán bộ lớp ngày càng có đủ năng lực điều hành lớp, người GVCN có kinh nghiệm
luôn tìm cách tham mưu, cố vấn, huấn luyện, uốn nắn các em từng ly từng tí, nhất là ở
thời gian đầu năm học mới.
1. Một vấn đề cũng được nhiều GVCN hết sức quan tâm là xây dựng uy tín cho cán bộ
lớp. Để làm được điều này, GVCN phải thực hiện công khai hóa chức năng, nhiệm vụ
và vùng quản lý riêng biệt cho từng cán bộ lớp. Đồng thời cũng tiến hành thường xuyên
việc xử phạt nghiêm minh những học sinh có thái độ coi thường quyết định của cán bộ
lớp. Đối với những cán bộ chưa gương mẫu, thiếu trách nhiệm, cách xử phạt phải rất
khéo léo tế nhị; tránh thô bạo cứng nhắc, đánh đồng làm tổn thương uy tín danh dự của
các em khiến các em có thể nảy sinh những suy nghĩ và hành vi tiêu cực khó lường rất
có hại cho phong trào tự quản của lớp. Song cũng không vì thế mà nuông chiều, luôn
dành đặc ân cho cán bộ lớp dễ làm các em ngộ nhận về vai trò, uy danh của mình, sớm

nhiễm vào nhân cách mình tính ham quyền chức, luôn ra oai hách dịch, cửa quyền coi
thường người khác, đứng trên cả tập thể, cả những quy định, nội quy của lớp, của
trường. Để mỗi thành viên trong đội ngũ cán bộ giảm nhẹ công việc, có điều kiện theo
dõi sâu sát, cụ thể phần việc được giao, có GVCN đã tổ chức đội ngũ cán bộ lớp với số
lượng nhiều đến khác thường. Tất cả tới 31 thành viên (1 lớp trưởng, 3 lớp phó, 12 tổ
trưởng, 11 cán sự bộ môn, 4 sao đỏ). Với đội ngũ cán bộ đông đảo như vậy, lại có tinh
thần trách nhiệm cộng đồng rất cao, nên đã tạo ra một khí thế, một động lực đẩy mọi
hoạt động của lớp diễn ra khá đều đặn, mạnh mẽ và toàn diện, khiến GVCN chẳng mấy
khi phải vào cuộc, mà mọi việc của lớp cứ đâu vào đó…
3. Tổ chức có chất lượng giờ sinh hoạt chủ nhiệm hàng tuần và các buổi sinh hoạt tập
thể. Với mô hình lớp tự quản, đây là những cơ hội rất có ý nghĩa để thử thách và rèn
luyện ý thức và khả năng tự quản của các em. Ngoài việc động viên tổ chức cả lớp tự
giác tích cực tham gia sôi nổi các buổi sinh hoạt của lớp, của Đội, của trường, có giáo
viên còn chủ động tổ chức cho lớp mình những buổi tham quan dã ngoại, những lần đi
thăm bà mẹ Việt Nam anh hùng rất bổ ích và lý thú. Với tinh thần tự quản, nội dung
sinh hoạt một giờ chủ nhiệm thường diễn ra như sau: quản ca bắt nhịp, cả lớp vui vẻ mở
đầu bằng bài đồng ca thật khí thế; lớp trưởng giới thiệu rồi mời giáo viên chủ nhiệm
cùng các bạn xuất sắc trong tuần (đã được bầu trong cuộc họp cán bộ lớp) lên ngồi ở
bàn danh dự (có trang trí lịch sự); lớp trưởng mời các tổ trưởng và các lớp phó lần lượt
báo cáo, rồi cho lớp tự do góp ý; lớp trưởng nhận xét và tổng kết kết quả thi đua trong
tuần, rồi công bố trọng tâm công việc tuần tới…
4. Tổ chức cho học sinh rèn ý thức tự giáo dục bằng sổ tự cập nhật. Cùng với việc thực
hiện và phát huy tác dụng của sổ liên lạc, sổ chủ nhiệm, sổ ghi chép của lớp trưởng, lớp
phó, cán sự bộ môn, tổ trưởng, nhiều GVCN đã công phu sáng tạo, biến quá trình quản
lý, giáo dục của giáo viên thành quá trình tự giáo dục của trò bằng một loại sổ thật đơn
giản, nhưng thật ý nghĩa. Có GVCN gọi quyển sổ đó là sổ tự báo bài hàng ngày. Các em
ghi vào sổ mọi yêu cầu bài vở ngày mới và kết quả học ngày qua, có chữ ký xác nhận


của tổ trưởng và gia đình. Mỗi tuần cô giáo chủ nhiệm kiểm tra và ghi ý kiến vào đó.

Riêng một, hai em cá biệt học kém nhất lớp, cuốn sổ này được đặt hàng ngày trên bàn
giáo viên để các giáo viên bộ môn được quyền theo dõi và ghi ý kiến vào đó. Khi học
sinh này tiến bộ được thay bằng học sinh khác. Tương tự như vậy, có GVCN lại thực
hiện loại sổ này với cái tên sổ tự cập nhật hàng ngày. Ở sổ này, các em không chỉ ghi
nhật ký học tập, mà còn ghi nhật ký từng giờ về ý thức kỷ luật. Hàng ngày có chữ ký
xác nhận của tổ trưởng. Riêng GVCN kiểm tra vào cuối tuần. Còn phụ huynh chỉ yêu
cầu thường xuyên theo dõi và ký với những trường hợp học sinh đặc biệt.
Khi nghiên cứu tác dụng loại sổ này, chúng tôi thấy như sau:
* Ý kiến của học sinh:
- HS1: Lúc đầu em rất ngại ghi, song sợ bị kỷ luật nên em cũng gắng ghi đều đều. Giờ
thì em lại rất thích.
- HS2: Mỗi lần ghi sổ là mỗi lần em ghi nhớ thêm trách nhiệm học tập và tu dưỡng của
mình.
- HS3: Em rất vui mỗi khi ghi sổ cập nhật.
- HS4: Sổ cập nhật đã giúp em hiểu được chính em, đã dạy em phải làm gì mỗi giờ mới,
ngày mới.
+ PH1: Tôi rất mê hình thức sổ cập nhật. Nó không chỉ giúp con tôi tự quản lý được
mình, mà còn giúp tôi thường xuyên hiểu được con mình là ai.
+ PH2: Từ ngày có sổ cập nhật, chúng tôi không phải nhắc nhở gì, mà xem ra ý thức
học tập của cháu tự giác hơn hẳn. Cháu học hành tiến bộ trông thấy.
Lời bàn chung: Qua các khảo nghiệm trên, có thể kết luận:
Việc ghi sổ báo bài, sổ cập nhật thực sự đem lại nhiều tác dụng giáo dục rất tốt. Mọi ý
thức, nề nếp tự quản đối với tổ, với lớp, với nhà trường, với gia đình, với xã hội, với
tương lai, đất nước sau này, tất cả đều được khởi nguồn vun đắp từ quá trình tự ý thức
về chính bản thân mình ngay khi còn ngồi trên ghế học đường: phải hiểu mình, sửa
mình trước khi hiểu người, sửa người. Chính quyển sổ cập nhật đã giúp ta thực hiện
được điều đó đối với các em một cách ngọt ngào, sâu lắng. Thầy không phải tốn thời
gian tâm lực mà có một kết quả giáo dục như vậy thật quí biết nhường nào, đáng làm
biết nhường nào.
PHẦN A: LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

“Tiên học lễ, hậu học văn” luôn là điều mà nền giáo dục dân tộc ở mọi
thời đại luôn quan tâm. Bàn về vấn đề này,
Thực tế đã chứng minh, sự thành đạt của một thế hệ cũng như sự hưng thịnh
của đất nước đều phụ thuộc vào kết quả vào hoạt động giáo dục đặc biệt là với thời
đại ngày nay thời đại hội nhập kinh tế, thời đại công nghệ thông tin phát triển nhanh
như vũ bão thì giáo dục lại càng trở nên cấp thiết. Vậy làm thế nào để người chủ
tương lai và đất nước có cả đức lẫn tài? Làm thế nào để sự nghiệp trồng người mang
lại kết quả cao? Đây chính là trách nhiệm chung của toàn xã hội và tất cả những
những người đang tham gia làm công tác giáo dục, đặc biệt là giáo viên làm công tác


chủ nhiệm lớp - người trực tiếp và thường xuyên tiếp xúc, gần gũi với các em học
sinh, người luôn ở bên cạnh để giải đáp những khó khăn thắc mắc cho các em và là
người mà các em luôn kính trọng, yêu quý và được các em xem như là người cha,
người mẹ thứ hai của mình.
PHẦN B: NỘI DUNG
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI.
Trong hệ thống tổ chức của nhà trường phổ thông hiện nay, lớp học là đơn vị cơ
sở, mọi hoạt động của nhà trường đều được triển khai tại các lớp thông qua mạng lưới
giáo viên chủ nhiệm. Giáo viên chủ nhiệm được Hiệu trưởng lựa chọn từ những giáo
viên có kinh nghiệm giáo dục, có uy tín với học sinh, được Hội đồng giáo dục nhà
trường nhất trí phân công phụ trách những lớp học xác định.
Trong nhà trường, giáo viên chủ nhiệm lớp là người thay mặt Ban giám hiệu, thay
mặt nhà trường chịu trách nhiệm về chất lượng giáo dục toàn diện của một lớp học sinh,
một tập thể, một đơn vị hành chính của một trường học. Giáo viên chủ nhiệm thường là
giáo viên giảng dạy một môn học đồng thời là người phụ trách, tổ chức, điều khiển mọi
hoạt động của lớp, là nhân vật trung tâm, là linh hồn của lớp.
Xuất phát từ vị trí, vai trò của giáo viên chủ nhiệm tôi nhân thấy rằng bất kì ai
tham gia làm công tác chủ nhiệm cũng có một mong muốn làm thế nào để học sinh của
mình đạt được kết quả cao trong cả hai mặt trí dục lẫn đức dục. Do vậy khi được phân

công chủ nhiệm bất kỳ giáo viên nào cũng vậy sẽ đầu tư hết khả năng, trí tuệ vào công
tác giáo dục học sinh của mình với mong muốn để ngày sau các em trở thành người có
đủ đức - đủ tài để sắp xếp hành trang bước vào đời.
Từ những mong ước đó đã thôi thúc giáo viên chủ nhiệm không ngừng tìm tòi các
biện pháp, tập trung mọi thời gian để xây dựng, giáo dục ý thức thực hiện nề nếp tác
phong của học sinh một cách tự giác, xây dựng tập thể lớp tự quản tốt. Đặc biệt, ở lứa
tuổi của học sinh bậc THPT tôi thiết nghĩ các em cần thiết phải phát huy hết khả năng
tự quản, phát huy trách nhiệm của bản thân trong mọi công việc trên tinh thần dân chủ.
Do đó, tôi luôn tôn trọng, tin tưởng vào giáo dục cho các em ý thức tự giác, tích cực phê
bình và tự phê bình. Kích thích tính tự trọng và tình đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau cùng tiến
bộ ở mọi học sinh.


Để xây dựng tập thể lớp tự quản tốt lúc đầu tôi gặp không ít những khó khăn, vất
vả vì lớp tôi phụ trách là học sinh lớp 10 đầu cấp, các em nằm rải rác ở tất cả các xã
trong vùng, với những thói quen, ý thức chấp hành nội quy khác nhau. Song với sự kiên
trì của bản thân và sự hỗ trợ nhiệt tình của đội ngũ cán sự lớp không bao lâu lớp tôi chủ
nhiệm đã đi vào ổn định và phát huy tính tự quản rất tốt được thể hiện ngay vào các
buổi sinh hoạt tập thể đầu tuần, sinh hoạt 15 phút đầu giờ, sinh hoạt lớp cuối tuần.
II. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ.
1. Đặc điểm, tình hình lớp 10A3.
Trong năm học 2012 - 2013 tôi được nhà trường phân công chủ nhiệm lớp 10A3.
Qua tìm hiểu tôi thấy lớp có một số đặc điểm như sau:
- Lớp tôi chủ nhiệm gồm có 39 học sinh(nam:24, nữ: 15), sống rải rác ở tất cả các
xã trong vùng, đặc biệt có những học sinh ở các xã miền núi, có nhiều em điều kiện đi
lại đến trường còn khó khăn như học sinh ở các xã Xuân Phú, Xuân Thắng.
- Thành phần gia đình các em học sinh lớp chủ yếu là làm ruộng, làm đồi rất ít
học sinh là con công nhân, bộ phận buôn bán nhỏ … Đa số các em là con dân tộc thuộc
ba xã Xuân Phú, Thọ Lâm, Xuân Thắng và con em công giáo bố mẹ làm nông nghiệp
nên thu nhập chưa cao. Có 8 học sinh hộ nghèo và cận nghèo. Tuy nhiên, các em vẫn

luôn cố gắng vươn lên trong học tập và rèn luyện đạo đức tác phong góp phần xây dựng
tập thể lớp tự quản tốt.
2. Thực trạng về việc thực hiện nội quy, nền nếp của lớp đầu năm học
Khi được nhận lớp, đầu tiên để làm quen với học sinh tôi đã phải tham gia
đầy đủ, tích cực các buổi lao động đầu năm với học sinh, quan sát và theo dõi từng
cử chỉ hành động của các em qua hoạt động lao động, theo dõi nhắc nhở học sinh
trong hoạt động giao tiếp với giáo viên - với bạn bè.
Qua mấy tuần đầu của tháng 8 tôi thấy các em vẫn chưa quen với môi
trường mới, đa số các em còn tự do trong mọi hoạt động cũng như trong giao tiếp
với thầy cô, như 15 phút đầu giờ còn ồn, lộn xộn, ý thức trong giờ học bộ môn
chưa cao, nhiều học sinh nói tự do, trong giờ sinh hoạt tập thể đầu tuần chưa tự
giác, chưa nghiêm túc, trong các giờ học có nhiều học sinh vi phạm, chưa có ý


thức học bài, không có tinh thần xây dựng tập thể.… Đội ngũ cán sự lớp còn nhiều
lúng túng, các em chưa biết cách quản lý lớp khi không có giáo viên chủ nhiệm.
Do vậy, trong 2 tuần của tháng 8 và đầu tháng 9 lớp luôn bị xếp ở tốp cuối trong
bảng xếp loại thi đua của trường. Từ thực trạng trên, tôi luôn suy nghĩ, trăn trở để
nhanh chóng tìm ra giải pháp nhằm đáp ứng kịp thời yêu cầu giáo dục hiện tại và
lâu dài cho lớp, cho trường.
III. GIẢI PHÁP VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN
1. Giải pháp thực hiện
1.1. Những yêu cầu đối với người giáo viên chủ nhiệm
Với vị trí, chức năng và tầm quan trọng của công tác chủ nhiệm lớp, người giáo viên
chủ nhiệm lớp cần đáp ứng một số yêu cầu cơ bản sau:
- Giáo viên chủ nhiệm trước hết phải là những giáo viên có trình độ chuyên môn
và nghiệp vụ sư phạm vững vàng: Có năng lực tổ chức, quản lý, là cố vấn thường xuyên
và tích cực nhằm xây dựng tập thể lớp không ngừng phát triển vững mạnh và toàn diện.
Muốn vậy, giáo viên chủ nhiệm lớp phải nắm vững lý luận giáo dục, đặc biệt là các
phương pháp và kĩ năng tổ chức quản lý, kĩ năng giáo dục, kĩ năng giao tiếp sư phạm ...

- Giáo viên chủ nhiệm phải là người thầy gương mẫu, có phẩm chất nhân cách tốt
đẹp, là tấm gương sáng về đạo đức, lối sống, tư thế, tác phong, làm mẫu người lý tưởng
cho tâm hồn các em ...
- Giáo viên chủ nhiệm là người nhiệt tình, yêu nghề tha thiết, có tình thương yêu
học sinh, luôn độ lượng và khoan dung, công bằng với mọi học sinh, phối hợp cùng với
gia đình để uốn nắn học sinh ... có kinh nghiệm giáo dục học sinh, nhất là học sinh cá
biệt ...
- Giáo viên chủ nhiệm lớp cần có năng lực tổ chức và tham gia tích cực vào các
hoạt động văn nghệ, thể dục thể thao để thường xuyên cổ vũ, lôi cuốn, thu hút học sinh
tập luyện và tham gia các phong trào văn hóa thể thao trong và ngoài trường bổ ích, có
hiệu quả.
- Giáo viên chủ nhiệm lớp phải là người có năng lực tham gia tích cực vào các
hoạt động chính trị - xã hội, thường xuyên động viên, khuyến khích học sinh lớp mình
tích cực tu dưỡng, rèn luyện và tham gia các hoạt động của nhà trường, của địa phương
nhằm gắn liền nhà trường với đời sống xã hội.


- Bên cạnh đó, giáo viên chủ nhiệm cũng cần phải giáo dục cho các em một số kỹ
năng sống như:
+ Kĩ năng tự nhận thức của học sinh, sự thông cảm, hợp tác, đảm nhận trách
nhiệm.
+ Kỹ năng giao tiếp, lắng nghe tích cực, kỹ năng thể hiện sự tự tin, kỹ năng phê
và tự phê bình ...vv
1.2. Biện pháp tổ chức, xây dựng lớp tự quản
1.2.1. Nội dung của biện pháp
- Tổ chức tập thể lớp theo hướng tự quản tích cực, phát huy được mọi tiềm năng,
vai trò của học sinh trong các hoạt động xây dựng tập thể lớp vững mạnh.
- Tôn trọng, tin tưởng ở học sinh, giáo dục cho các em ý thức tự giác, tinh thần
trách nhiệm(Với công việc, với bản thân và với mọi người).
- Bồi dưỡng cho đội ngũ cán sự lớp về phương pháp tự quản các hoạt động của

tập thể. Hình thành cho các em các kĩ năng tổ chức, điều khiển và biết đánh giá
kết qur hoạt động.
1.2.2. Triển khai biện pháp
Việc tổ chức, xây dựng lớp tự quản vừa là một hoạt động vừa là qua trình giáo
dục. Do vậy, GVCN cần triển khai theo hai giai đoạn sau:
* Giai đoạn tổ chức và huấn luyện cơ bản
- GVCN nêu mục đích, yêu cầu và ý nghĩa của việc tổ chức, xây dựng lớp tự quản
có liên quan trực tiếp đến trách nhiệm và quyền lợi của học sinh.
- GVCN giới thiệu cho học sinh cơ cấu tổ chức lớp, các mối quan hệ và cơ chế
hoạt động tự quản của tập thể lớp.
- Đối với lớp đầu cấp, GVCN có thể căn cứ vào kết quả thăm dò, tìm hiểu bước
đầu, hoặc động viên tinh thần xung phong, hoặc tạm thời chỉ định đội ngũ cán sự
tự quản của lớp.
- Sau khi lựa chọn đội ngũ cán sự lớp GVCN giao nhiệm vụ, chức năng cụ thể cho
từng đối tượng. Tổ chức bồi dưỡng nội dung, phương pháp cho các em.
- Tổ chức cho lớp thảo luận, xây dựng kế hoạch năm học để các em xác định được
mục tiêu phấn đấu.
* Giai đoạn thể nghiệm trong hoạt động thực tế


Trong giai đoạn này, phải tạo mọi điều kiện để đội ngũ cán bộ lớp, tổ phát huy được
vai trò chủ thể, thực hiện được các chức năng, nhiệm vụ của mình trong các hoạt động.
GVCN luôn giữ vai trò cố vấn, giúp học sinh định hướng vào nền nếp kỉ luật tự giác,
nền nếp tự quản, tạo bầu không khí thực sự dân chủ cho lớp, tránh sự áp đặt.
- Những hoạt động thực tế có thể tạo điều kiện cho học sinh tự quản là:
+ Tự quản 15 phút đầu giờ: Tổ trưởng, nhóm trưởng tập trung các tổ viên, kiểm tra
việc chuẩn bị bài ở nhà, xem các bài tập, bài làm được thầy cô giáo yêu cầu, đủ hay
thiếu, lí do? Tổ trưởng yêu cầu các tổ viên tự kiểm tra lẫn nhau. Kết quả sẽ được ghi
vào sổ theo dõi của tổ.
+ Tự quản các giờ học trên lớp: Giữ trật tự và tham gia phát biểu xây dựng bài. Lớp

trưởng, tổ trưởng kịp thời nhắc nhở các bạn vi phạm, thông qua đó chấm điểm thi
đua các tổ và cá nhân...
+ Tự quản giờ trống giáo viên: Vì một lý do nào đó mà giáo viên bộ môn vắng mặt,
lớp vẫn phải giữ gìn kỉ luật trật tự để không làm ảnh hưởng đến các lớp khác và
không được ra khỏi lớp. Lớp trưởng hội ý với cán sự lớp sử dụng giờ trống để chữa
bài tập khó cho lớp.
+ Tự quản tiết sinh hoạt tập thể: Đây là tiết sinh hoạt hoàn toàn do lớp tự quản.
GVCN chỉ giữ vai trò cố vấn và chỉ xuất hiện khi thật cần thiết để học sinh giải quyết
tình huống phức tạp mà các em lúng túng.
+ Tự quản trong hoạt động lao động, vui chơi, thể thao và các hoạt động ngoài giờ
lên lớp. Trong các loại hình hoạt động này đều có thể khai thác được những tiềm
năng, khả năng tự quản và hình thành các kĩ năng thuần thục cho các em.
Việc đánh giá kết quả và trình độ tự quản lý của lớp, uy tín và năng lực của đội ngũ
cán sự, GVCN có thể sử dụng các phương pháp như: thăm dò ý kiến học sinh bằng
phiếu, hỏi ý kiến của các giáo viên bộ môn, cán bộ Đoàn trường; quan sát các hoạt động
của các em; tổng hợp các số liệu thi đua của lớp, kết quả xếp loại mỗi học sinh ....
2. Tổ chức thực hiện
2.1. Xây dựng hệ thống cán sự lớp với tinh thần tự quản, có ý thức trách nhiệm cao
với công việc
Ngay từ khi nhận lớp và ổn định lớp tôi đã tìm hiểu và phát huy tính tự giác của
học sinh nhất là các em đã từng là cán sự lớp ở cấp 2. Hầu hết ban cán sự lớp được các


bạn giới thiệu tự ứng cử. Tuy nhiên, trong thời gian thực hiện có những học sinh sẽ bị
loại và bổ sung các học sinh khác có năng lực
Ban cán sự lớp 10A3 gồm có:
* Lớp trưởng: 01 học sinh
* Bí thư chi đoàn:1 học sinh
* Thư kí lớp: 1 học sinh
* Lớp phó: 03 học sinh (01 phụ trách học tập, 01 phụ trách văn thể, 01 phụ trách

lao động)
* Cờ đỏ: 1 học sinh
* Tổ trưởng: 04 học sinh
* Nhóm trưởng: (mỗi bàn 1 học sinh)
Đây là những hạt nhân giúp giáo viên chủ nhiệm điều hành lớp trong phạm vi
quyền hạn của lớp. Do vậy, tôi đã rất tập trung, chú ý để lựa chọn đúng những em có
năng lực, có tinh thần trách nhiệm cao, gương mẫu, trung thực.
2.2.

Giao nhiệm vụ cụ thể cho từng cán sự lớp
* Sơ đồ bộ máy tổ chức lớp
GVCN

Thư kí lớp

Lớp phó HT

Lớp trưởng

Lớp phó văn thể

Tổ Trưởng

Bí thư CĐ

Lớp phó LĐ

Nhóm trưởng

Cờ đỏ

* Chức năng, nhiệm vụ của đội ngũ cán sự lớp
Giáo viên chủ nhiệm phải xác định và giao nhiệm vụ cụ thể, phù hợp với năng lực
của từng em để các em nắm được và thực hiện tốt các chức năng, nhiệm vụ, từ đó để
nhắc nhở, đôn đốc các bạn cùng thực hiện. Cụ thể:
- Em Nguyễn Thị Dung A - lớp trưởng:
Phụ trách chung, theo dõi chung về mọi mặt của lớp, đấu mối với cô chủ nhiệm
để nắm bắt các nội dung thi đua và cách đánh giá các bạn theo tổ. Chịu trách nhiệm
trước giáo viên chủ nhiệm điều hành, quản lý toàn bộ các hoạt động của lớp. Theo dõi
đôn đốc lớp chấp hành đầy đủ và nghiêm chỉnh nội quy, quy chế, qui định của nhà
trường.
Có sổ theo dõi thi đua, theo dõi 15 phút đầu giờ, trong giờ học … Cuối tuần điều
khiển, chủ trì tiết sinh hoạt lớp, nhận xét cụ thể về các tổ, cá nhân, đánh giá kết quả học
tập và rèn luyện của lớp.
- Em Lê Thị Lan - Bí thư chi đoàn
Có nhiệm vụ tương đương lớp trưởng, những hoạt động chủ yếu là công tác
đoàn có trách nhiệm theo dõi với mọi hoạt động của ĐV - TN trong lớp: Như thực
hiện học sinh thanh lịch, phù hiệu, đồng phục và các hoạt động thi đua khác trong
Đoàn. Báo cáo kết quả hàng tuần, hàng tháng cho giáo viên chủ nhiệm về tình
hình trong lớp, trong chi đoàn, kết quả rèn luyện của các đoàn viên thanh niên.
- Em Nguyễn Thị Linh – Thư kí lớp
Có nhiệm vụ giữ và bảo quản các loại sổ sách của lớp, ghi biên bản các tiết sinh
hoạt tập thể lớp, ghi lại các sự kiện xảy ra, các hoạt động trong, ngoài giờ học, ghi chép
cả mặt tốt, mặt chưa tốt một cách cụ thể, đồng thời cũng giúp GVCN những việc ghi
chép khác khi cần thiết.
- Em Hoàng Thị Dinh - lớp phó phụ trách học tập :
Là học sinh khá của lớp có trách nhiệm cùng với lớp trưởng điều khiển các hoạt
động tự quản về học tập của lớp như: tổ chức trao đổi kinh nghiệm học tập tốt; tổ chức
hội vui học tập... Ngoài ra, lớp phó phụ trách học tập còn có nhiệm vụ: phụ trách, điều

hành nhóm cán sự các môn học hoạt động có hiệu quả; có kế hoach giúp đỡ các bạn học


yếu vươn lên; theo dõi, đánh giá kết quả học tập của lớp hang tuần và báo cáo với lớp
trưởng, GVCN.
- Em Nguyễn Duy Hoan - lớp phó phụ trách văn nghệ - TDTT .
Chịu trách nhiệm cho lớp tập hát, tập văn nghệ, tham gia các hoạt động văn nghệ
- TDTT do trường và đoàn trường tổ chức, theo dõi ý thức tham gia thực hiện của các
thành viên và báo cáo với giáo viên chủ nhiệm cùng đôn đốc thực hiện.
- Em Đinh Văn Tuấn - Lớp phó phụ trách lao động
Nhận nhiệm vụ, có kế hoạch bố trí cho các thành viên trong lớp đều được tham
gia lao động có kết quả cao. Giúp giáo viên chủ nhiệm triển khai, điều hành các buổi lao
động, biết phân công theo dõi, đôn đốc, tổng hợp các công tác lao động để đánh giá vào
tiết sinh hoạt cuối tuần.
- Em Nguyễn Thị Dung B – Cờ đỏ
Theo dõi, kiểm tra, đánh giá chung các mặt kỉ luật trật tự, thực hiện nội quy của các
tổ và các thành viên trong lớp. Cờ đỏ của lớp cũng có nhiệm vụ tham gia hoạt động
trực nền nếp trong đội cờ đỏ của nhà trường.
- Các tổ trưởng, nhóm trưởng:
Cùng với ban cán sự lớp, cán sự đoàn tham gia quản lý thi đua ở các tổ theo kế
hoạch của lớp. Biết động viên các bạn trong tổ, trong bàn thương yêu, đoàn kết, gắn bó
tiến tới giúp đỡ lẫn nhau trong học tập và các hoạt động khác để làm tốt các mục tiêu thi
đua theo kế hoạch của lớp đề ra, theo dõi các bạn trong tổ, trong bàn thông qua xếp loại
hàng tuần, tháng, kỳ. Nhắc nhở các thành viên có ý thức tự giác thực hiện nội quy
trường lớp.
2.3. Xây dựng tập thể lớp đoàn kết, vững mạnh, có tinh thần yêu thương và
giúp đỡ lẫn nhau.
Ngoài đội ngũ cán bộ lớp, cán bộ đoàn năng nổ, nhiệt tình, có ý thức trách nhiệm
cao, có tinh thần tự giác trong mọi hoạt động thì các thành viên còn lại cũng đóng vai
trò quan trọng trong việc xây dựng lớp tự quản tốt. Do đó, đối với học sinh, nhất là

những học sinh chưa có ý thức tự giác thực hiện tốt nội quy trường lớp, còn vi phạm


nhiều thì ban cán sự lớp kết hợp với giáo viên chủ nhiệm đôn đốc nhắc nhở kịp thời,
giáo viên chủ nhiệm kết hợp cùng gia đình để giáo dục học sinh.
Mặt khác, giáo viên chủ nhiệm luôn gần gũi yêu thương trao đổi với học
sinh để nắm bắt tâm tư, nguyện vọng, xu hướng, sở thích của học sinh giúp các em
nêu ra "điều muốn nói", tạo ra môi trường thân thiện để các em thấy "Mỗi ngày
đến trường là một niềm vui". Từ đó khơi gợi từng bước và phát huy tinh thần làm
chủ tập thể của học sinh.
IV. KIỂM NGHIỆM.
1. Kết quả đạt được
Quá trình thực hiện việc xây dựng lớp tự quản đến nay đã hết năm học. Tập thể
lớp 10A3 do tôi phụ trách công tác chủ nhiệm lớp, tôi thấy các em vững vàng hơn, tiến
bộ hơn, có ý thực tự giác thực hiện nội quy trường lớp. Số học sinh vi phạm nội quy nề
nếp, nội quy giờ học giảm, nhất là đội ngũ cán sự lớp đã trở thành cộng sự đắc lực của
tôi. Vì vậy, mỗi khi vắng mặt ở lớp tôi rất yên tâm, tin tưởng vào các em.
Từ những biện pháp được áp dụng và phát huy trong nhiều năm đặc biệt là năm
học 2012 - 2013 tôi nhận thấy các em mặc dù bước đầu còn bỡ ngỡ song bây giờ các em
luôn có ý thức đoàn kết, yêu thương, nhắc nhở giúp đỡ nhau trong mọi mặt. Hiện nay
lớp 10 A3 đang là những lớp tiến bộ về mọi mặt.
1.1.Về đạo đức
Trong lớp không bao giờ có tình trạng mất cắp đồ, không còn hiện tượng gây gỗ
đánh nhau, ý thức phòng chống nhiều tệ nạn xã hội trong học đường cũng được các em
thực hiện tốt, các phong trào thi đua của nhà trường - của Đoàn trường đã được tập thể
lớp tự giác, nhiệt tình tham gia. Đa số các em trong lớp chăm ngoan, ý thức rèn luyện tu
dưỡng đạo đức tốt, các em luôn đoàn kết thương yêu giúp đỡ nhau trong học tập. Các
em luôn phát hiện và báo cáo với giáo viên chủ nhiệm kịp thời những hành vi, vi phạm
của các bạn để ngăn chặn.

- Kết quả cụ thể:
Bảng thống kê kết quả rèn luyện đạo đức lớp 10A3 năm học 2012 - 2013


XLHK

Kỳ I
6 HS
8 HS
13 HS
10 HS

Tốt
Khá
Trung bình
Yếu

%
15,4
20,5
38,5
25,6

Kỳ II
18 HS
17 HS
3 HS
1 HS

%

46,1
43,6
7,7
2,6

1.2. Về học tập
Đã thực sự dấy lên phong trào thi đua giành nhiều điểm tốt, do đó trong học kỳ I
nhiều em từ học lực trung bình đã lên khá và từ học lực yếu đã lên trung bình, không
còn học sinh có học lực kém.
- Kết quả cụ thể:
Bảng thống kê kết quả học lực lớp 10A3 năm học 2012 - 2013
XL HL
Giỏi
Khá
Trung bình
Yếu
Kém

Kỳ I
0 HS
0 HS
22 HS
16 HS
1 HS

%
0
0
56,4
41

2.6

Kỳ II
0 HS
5 HS
31 HS
3 HS
0

%
0
12,8
79,5
7,7
0

1.3.Về lao động
Từ tổ chức xây dựng lớp tự quản tốt, lớp tôi đã đạt kết quả tốt trong các buổi
lao động đặc biệt là đối với khu vực tự quản của lớp do nhà trường phân công.
1.4. Hoạt động đoàn
Được tiến hành song song với các hoạt động trên nhưng là hoạt động bề nổi nên đôi
khi các em còn e dè, đầu năm học các hoạt động này phải do giáo viên chủ nhiệm chỉ
định ép các em phải thực hiện song chỉ trong một thời gian đầu. Sang học kỳ II tất cả
các hoạt động trên các em đã tự giác tham gia rất nhiệt tình và có ý thức trách nhiệm cao
đã đạt được những kết quả khả quan như: Đạt giải kéo co, đạt giải cầu lông nam …
Đa số các em tự giác tham gia viết bài trong các cuộc thi do Đoàn TNCS Hồ Chí
Minh tổ chức.
1.5. Về hoạt động sinh hoạt lớp

Tôi thực sự yên tâm về ý thức tự quản của lớp và các sinh hoạt đầu tuần; 15 phút đầu
giờ hoặc sinh hoạt cuối tuần, ngay cả khi tôi có mặt tại lớp. Vì hiện nay đội ngũ cán sự
lớp đã hoàn toàn tự quản các buổi, các giờ sinh hoạt trong lớp, giáo viên chủ nhiệm chỉ
làm cố vấn, người dự, lắng nghe các ý kiến và bổ sung, nhận xét và cũng thông qua các
giờ sinh hoạt lớp để các em được trình bày những tâm sự, nguyện vọng của mình, tự
đánh giá nhận xét nhau, giáo viên chủ nhiệm phải gắn bó với học sinh trong một cộng
đồng chung để giải quyết kịp thời những băn khoăn thắc mắc của các em, khen - chê
kịp thời công bằng vì giờ sinh hoạt lớp là dạng giáo dục tập thể là một hình thức tự quản
cho học sinh và là biện pháp cơ bản trong việc xây dựng tập thể lớp tự quản tốt.
Bảng kết quả thi đua
HỌC KỲ I
Tháng 8: Xếp cuối toàn trường

HỌC KỲ II
Tháng 1: Xếp thứ 15 toàn trường

cuối khối 10
Tháng 9: Xếp thứ 15 toàn trường

cuối khối 10
Tháng 2: Xếp thứ 11 toàn trường

thứ tư khối 10
Tháng 10: Xếp cuối toàn trường

thứ 3 khối 10
Tháng 3: Xếp thứ 8 toàn trường

cuối khối 10
Tháng 11: Xếp cuối toàn trường

nhất khối 10
Tháng 4: Xếp thứ 7 toàn trường

cuối khối 10
Tháng 12: Xếp thứ 13 toàn trường

nhì khối 10
Tháng 5: Xếp thứ 6 toàn trường

thứ tư khối 10

nhì khối 10

2. Nguyên nhân thành công:
Để có được những kết quả như trên là do những nguyên nhân sau:
- Bản thân giáo viên chủ nhiệm luôn nhiệt tình, linh động với công việc, công
bằng với học sinh, khen thưởng và phê bình kịp thời.
- Xử lý khéo léo các tình huống đột xuất xảy ra, liên hệ với cha mẹ học sinh để
giải quyết nhanh chóng có hiệu quả.
- Luôn có lòng vị tha đối với các em, bỏ qua những lỗi lầm để tạo niềm tin và tạo
cơ hội tiến bộ .
Ví dụ:
(1) Học sinh Dung lớp trưởng (vi phạm):


Mặc dù là 1 cán sự lớp rất năng nổ, nhiệt tình có trách nhiệm và rất có uy trong
công tác lãnh đạo, tổ chức. Nhưng khi vi phạm thì cũng như các bạn học sinh khác
tôi cũng yêu cầu viết bản tường trình, bản cam kết, mời phụ huynh đến trao đổi, nhắc
nhở phê bình, nhất là trong khi nhắc nhở phê bình trước lớp tôi phân tích để em nhận

thấy cái đúng, cái sai, quan trọng hơn cả tôi khẳng định trước lớp rằng "Mặc dù bạn
Dung có vi phạm như vậy nhưng cô vẫn tin tưởng ở bạn Dung, không mất lòng tin ở
bạn Dung". Chính sự tin tưởng đó của tôi mà em Dung đã tiến bộ, chức vụ lớp trưởng
tôi vẫn để em Dung tiếp tục phụ trách. Sau lần vi phạm đó em Dung đã trưởng thành
hơn và không còn vi phạm nữa.
(2) Học sinh Đinh Văn Tuấn - Đỗ Thành Sơn.
Ở đầu năm và trong nửa đầu học kỳ I hai học sinh này liên tục vi phạm nội quy,
nề nếp, tác phong, nói năng tự do. Sau một thời gian tôi theo dõi nhắc nhở thì 2 em đã
tiến bộ hơn, và trong cuối học kỳ I không còn vi phạm nữa, tự giác tham gia các hoạt
động trong trường lớp. Kết quả đánh giá xếp loại học kỳ I tôi đã nhận xét, công bố trong
buổi sơ kết kỳ I trước lớp là nâng hạnh kiểm của 2 học sinh này từ TB lên khá làm 2 em
rất xúc động và sang học kỳ II hai học sinh này rất tiến bộ giáo viên chủ nhiệm không
phải nhắc nhở.
(3) Học sinh Nguyễn Hữu Trọng
Sau rất nhiều lần vi phạm được các bạn trong ban cán sự lớp phê bình nhắc nhở
nhưng vẫn không tiến bộ. Sau khi ban cán sự lớp hội ý trao đổi với giáo viên chủ nhiệm
tôi đã gặp riêng hỏi thăm em trong cuộc sống và trong học tập thì được biết hoàn cảnh
gia đình em có sự khó khăn, bố mẹ có trắc trở, tôi đã động viên phân tích để em hiểu
rằng trong cuộc sống "Mỗi cây mỗi hoa, mỗi nhà mỗi cảnh", em Trọng đã khóc và hứa
sẽ sửa chữa, không vi phạm nề nếp nữa. Và em đã làm được.
Trên đây là 2 điểm nhấn đối với các học sinh khác trong lớp. Kết quả cho thấy
những học sinh còn vi phạm ở kì I, kì II giảm hẳn và có nhiều học sinh không còn vi
phạm nữa. Tập thể lớp tiến bộ rất nhanh trong mọi hoạt động.
- Bên cạnh đó thì đội ngũ cán sự lớp hoạt động rất nhiệt tình hiệu quả, có tinh
thần đoàn kết gắn bó. Các em cán sự lớp và các em trong tập thể lớp. Hầu hết các em


cán sự lớp, đoàn đều chăm chỉ, ý thức học tập tốt, biết chủ động sáng tạo trong việc
được giao có năng lực lãnh đạo lớp.

PHẦN C: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT
I. KẾT LUẬN
Trên đây là một số kinh nghiệm của bản thân tôi trong nhiều năm làm công tác
chủ nhiểm lớp. Hầu hết những lớp do tôi phụ trách các em đều có ý thức tự giác thực
hiện nội qui nền nếp trường học, lớp học, số học sinh vi phạm nội quy, quy chế giảm,
nền nếp lớp đều đi lên. Để đạt được kết quả trên trước hết GVCN phải là người nhiệt
tình tâm huyết với nghề, có tinh thần trách nhiệm cao, có lòng vị tha, quan tâm đến học
sinh như chính con em mình và thực sự là người mẹ thứ hai cả các em. Nói cách khác,
GVCN phải là một công dân gương mẫu, có như vậy ta mới đáp ứng được những yêu
cầu và nhiệm vụ mà xã hội đã tín nhiệm, giao phó.
Và qua việc đảm nhiệm công tác chủ nhiệm nhiều năm tôi thấy rằng, để cho tập
thể lớp mình chủ nhiệm thực sự có ý thức tự quản tốt thì trong quan hệ thầy - trò, trò thầy có vai trò hết sức quan trọng trong đó đòi hỏi người giáo viên phải gần gũi, gắn bó,
linh động, phải cương quyết, đồng bộ, nhất quán và sáng tạo, phải biết khen – chê, động
viên, khuyến khích đúng đối tượng, đúng mực, không thiên vị. Bản thân GVCN phải
đánh giá rút kinh nghiệm kịp thời. Có như vậy các em mới thật sự tin cậy vào giáo viên,
tự tin phấn đầu rèn luyện và mạnh dạn sáng tạo hơn, đoàn kết tự giác trong học tập và
rèn luyện đạo đức tác phong.
Những kết quả và việc làm trên mang tính chất bước đầu. Song, với đối tượng
học sinh lớp 10 tôi đã giúp các em bước đầu hiểu biết về một tổ chức lớp tự quản, hiểu
rõ vai trò và chức năng của từng thành viên trong tập thể lớp.
II. NHỮNG KIẾN NGHỊ, ĐỀ XUẤT
Như chúng ta đã biết để thực hiện thành công sự nghiệp trồng người của mình
mỗi giáo viên cần phải có sự nỗ lực, kiên trì, phải biết kết hợp sử dụng các phương pháp
giáo dục phù hợp với từng đối tượng học sinh. Hay nói cách khác nhà giáo là một con