Phân tích đoạn mở đầu trong bài bên kia sông đuống của hoàng cầm

Phân tích đoạn mở đầu trong bài Bên kia
sông Đuống của Hoàng Cầm
Tháng Ba 27, 2015 - Category: Lớp 12 - Author: admin

Đề bài: Em hãy Phân tích đoạn mở đầu trong bài Bên kia sông Đuống của Hoàng Cầm ngữ
văn 12.
Nhà thơ Hoàng Cầm quá quen thuộc với chúng ta đặc biệt là những con người Kinh Bắc. Hồn thơ
ông như gắn vơi những gì là máu là thịt của quê hương xứ sở quan họ hội Lim này. Hồn thơ ấy đến
nay vẫn còn được vang mãi trong bài thơ Bên kia sông Đuống. Thật vậy chính bài thơ ấy đã thể
hiện một cách đầy đủ và rõ nhất những tâm tư tình cam yêu nước căm thù giặc của nhà thơ. Đặc
biệt trong đoạn đầu bài thơ này tác giả thể hiện một cách khái quát nỗi xót xa của tâm trạng mình
khi biết bên kia sống Đuống- quê hương mình, mẹ già, vợ con mình đang phải chịu những sự khổ
cực lầm than nhất.
Đi vào những vần thơ hay chính là những dòng tâm sự của Hoàng Cầm ông bày tỏ luôn những tâm
trạng và sự xót xa của mình qua tiếng gọi tha thiết em ơi:
“Em ơi! Buồn làm chi
Anh đưa em về sông Đuống
Ngày xưa cát trắng phẳng lì”

Tâm trạng ấy dồn nén và muốn bộc lộ luôn ngay trên những dòng thơ đầu tiên của bài. Nó càng thể
hiện sự đau xót của bản thân tác giả lớn đến nhu thế nào. Cái sự lớn của nỗi đau đớn xót xa ấy
không thể kìm nén được vội vàng bật lên đầy trào dâng. Tiếng gọi “em ơi” cùng với xưng hô “anh”
nó là lối xưng hô được thể hiện trong nhiều bài thơ từ ca dao tình nghĩa cho đến thơ hiện đại như
bài Đất Nước của Nguyễn Khoa Điềm. lối xưng ấy có hiệu quả nhất định, nó thể hiện sự gần gũi dễ
nó bởi khi người ta yêu nhau thì không còn gì khó nói nữa. Thế nhưng nếu ca dao thắm thiết ngọt
ngào qua những dòng thơ đầy ẩn ý, nếu Nguyễn Khoa Điềm dùng lối xưng hô ấy thầm thì như


những lời thủ thỉ trong tình yêu khiến cho hình ảnh đất nước càng gần gũi thân thiết thì Hoàng Cầm
lại dùng nó để thể hiện nỗi xót xa trong lòng mình. Tiếng gọi tha thiết ấy như mang đến chúng ta
những tình cảm Hoàng Cầm đang cất giữ trong lòng. Khuyên người em kia đừng buồn nhưng thật

ra lại là khuyên chính mình. Hình ảnh ngày xưa cát trắng phẳng lì thể hiển sự nhơ nhung đến sông
Đuống những ngày quân giặc kia chưa đến.
Sang đến những câu thơ sau tác giả thê hiện rõ hơn những tâm trạng của mình qua việc nhắc đến
con sông Đuống với những hình ảnh thật sự rất đẹp và hào hùng:
“Sông Đuống trôi đi
Một dòng lấp lánh
Nằm nghiêng nghiêng trong kháng chiến trường kỳ
Xanh xanh bãi mía bờ dâu
Ngô khoai xanh biếc
Đứng bên này sông sao nhớ tiếc
Sao xót xa như rụng bàn tay”
Trước tiên tác giả nói về vẻ đẹp của con sông Đuống, hàng ngàn năm qua nó vẫn soi mình lấp lánh,
nhân dân hai bên bờ sống nhờ nguồn nước của nó. Những buổi bình minh nắng chiếu đẹp sông
cũng như góp phần cho cảnh đất nước quê hương mình đẹp lên khi soi mình qua nắng để lấp lánh
vỗ về hai bên bờ. Không chỉ ánh nắng ban ngày mà khi về đêm con sông ấy cũng hiền hòa soi mình
dưới ánh trăng khiến dòng nước ấy như nhuộm màu vàng bạc. Thật vậy con sông ấy còn quý giá
hơn vàng bạc ấy chứ bởi nó nằm đây biết bao nhiêu đời này gắn bó với nhân dân nó không chỉ là
nguồn sống vật chất mà nó còn là linh hồn của những con người Kinh Bắc. Và cho đến hôm nay khi
chiến đấu chống giặc ngoại xam nó vẫn nằm đấy nghiêng nghiêng dưới kháng chiến trường kì. Hai
bên bờ những mía nương dâu kia hiện lên thật đẹp với màu xanh của “hàng dâu xanh ngắt một
màu”. Rồi lại ngô khoai xanh biếc nữa. Qua đây ta thấy được những hình ảnh gần gũi thân thương
ấy thật giản dị mà thi vị, nào dâu, sắn, mía ngô tất cả làm nên những cảnh đẹp ngàn đời của Kinh
Bắc.
Tả cảnh như vậy đến cuối cùng nhà thơ cất lên những tiếng xót xa rơi rụng cả bàn tay , chính cái
cảnh đẹp hiển nhiên ấy khiến cho nhà thơ âu lo những bom đạn kia sẽ phá hủy đi những gì đẹp đẽ
của quê hương mình:
“Đứng bên này sông sao nhớ tiếc
Sao xót xa như rụng bàn tay”
Nghệ thuật so sánh thật đặc sắc đã làm cho ta thấy được nỗi lòng của tác giả. Nhìn cảnh quê
hương đang bị tàn phá, ngẫm đến cảnh mẹ già, vợ con mình tác giả đau xót như gãy đi cánh tay

của mình vậy. Có thể nói nỗi đau ấy không chỉ ngấm trong tim nữa mà nó còn lan ra khắp cơ thể.


Qua đây ta thấy yêu mên thêm nhà thơ Hoàng Cầm và những con người Kinh Bắc không những hát
hay ngọt ngào với những làn điệu quan họ mộc mạc trữ tình mà còn có một tấm lòng yêu thương
quê hương đất nước. Dẫu thời gian có làm cho sự vật đổi thay thì đến với sông Đuống hiện nay
chúng ta vẫn thấy được một màu xanh của những bãi mía nương dâu.