Phân tích bài thơ đất nước của nguyễn đình thi

Phân tích bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi
Tiền thân bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi là hai bài thơ Sáng mát trong như sáng năm
xưa và bài Đêm mít ting được viết tại Việt Bắc, trong tâm trạng nhớ về Hà Nội của tác giả. Đây
là một bài thơ ngắn, nhưng được thai nghén và sáng tác trong một thời gian dài. Có lẽ là
vì bài thơ được tạo dựng nên từ những cảm xúc, suy nghĩ của Nguyến Đình Thi về một chủ đề
lớn: Đất Nước.

Đề bài: Phân tích bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi
Bài làm:
Đất Nước, là nơi ta gửi gắm cả linh hồn, cả niềm thương, nỗi nhớ, là nơi chứng kiến bao đổi thay
thăng trầm của mỗi con người. Đất Nước, hai tiếng gọi thân thương đầy thiêng liêng cao quý. Đất
nước nhẹ nhàng tươi đẹp khi thời bình nhưng cũng đầy máu lửa, sục sôi khí thế chiến đấu lúc lâm
trận. Bài thơ Đất Nước của Nguyễn Đình Thi đã nói lên điều đó.
Đất Nước là thi phẩm xuất sắc, tiêu biểu nhất trong sự nghiệp thơ ca của Nguyễn Đình Thi. Bài thơ
được ông hoàn thành trong khoảng thời gian khá dài xuyên suốt cuộc kháng chiến chống Pháp nên
thể hiện rất đầy đủ những chuyển biến của Đất Nước. Mở đầu bài thơ là một buổi sáng mùa thu
trong lành mát mẻ:
Sáng mát trong như sáng năm xưa
Gió thổi mùa thu hương cốm mới
Trong bốn mùa đặc trưng của miền bắc thì mùa thu dường như có tiết trời dễ chịu nhất. Mùa thu với
tiết trời se lạnh, với những cơn gió hiu hiu nhè nhẹ thôi qua thơm mùi hoa sữa. Bầu trời cao trong
vắt lờ lững từng áng mây xanh trôi. Đâu đó quanh đây phảng phất hương cốm mới dịu dàng như
câu hát thân quen " Hà Nội mùa thu, mùa thu Hà Nội, mùa hoa sữa về thơm từng cơn gió, mùa cốm
xanh về, thơm bàn tay nhỏ, cốm sữa vỉa hè thơm bước chân qua" .Giữa nền không gian trong lành
ấy, tác giá "nhớ những ngày thu đã xa"
Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội
Những phố dài xao xác hơi may
Trong buổi sáng sớm trong trẻo ấy, ta dễ dàng bắt gặp cái lành lạnh của cơn gió heo may trên từng
con phố cổ. Cái lạnh dường như thấm cả vào da thịt, vào từng hơi thở của người con Hà Nội. Sáng
chớm lạnh trong tiết trời hay trong chính người dân nơi đậy. Mùa thu đẹp đến thế, nhứng con phố

dài đẹp đến thế nhưng vì tiếng gọi của Tổ quốc, Người con Hà Nội k quản ngại khó khăn sẵn sàng
dứt áo ra đi. Chân bước đi mà lòng đầy luyến tiếc:
Người ra đi đầu không ngoảnh lại
Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy
Lúc ra đi " đầu không ngoảnh lại" không có nghĩa là tác ỉa không luyến tiếc mảnh đất thân quen mà
hành động này như một cách để giấu đi cảm xúc thật, kìm nén nỗi lòng nhớ nhung lại để rồi sôi sục
lên ý chí đấu tranh giành lại nền độc lập cho Tổ quốc. Bỏ lại sau lưng bao hoài bão ước mơ của tuổi
trẻ để bước đi, hiến dâng tuổi xuân cho Đất Nước. Từ mùa thu xưa xao xác, lặng buồn, Nguyễn Đình
Thi đưa người đọc tiếp tục đến với mùa thu nay tươi trẻ, mới mẻ. Mùa thu của Cách mạng, mùa thu
của độc lập thống nhất:
Mùa thu nay khác rồi
Tôi đứng vui nghe giữa núi đồi
Gió thổi rừng tre phấp phới
Mùa thu thay áo mới
Trong biếc nói cười thiết tha
Không còn là hơi may xao xác như trước nữa mà thay vào đó là từng cơn gió thổi mạnh mẽ khiến cả
rừng tre phấp phới reo vui. Nhà thơ vui vẻ đứng giữa núi đồi dang tay đón từng cơn gió chiến thắng.
Niềm vui chiến thắng hòa quyện trong gió cuốn lấy tác giả. Mùa thu nay với tấm áo mới trong biếc
tiếng cười nói thiết tha. Giọng thơ đến đây bỗng khỏe khoắn, chuộng lối gieo vần trắc " phấp phới",
"áo mới" làm cho cảnh thu thêm bừng sáng rộn ràng trong trẻo tươi mát. Với ý thức tự chủ độc lập
mạnh mẽ, tác giả đã sử dụng điệp ngữ :" của chúng ta" như khẳng định thêm ý thức làm chủ đất
nước- một đất nước giàu đẹp:
Trời xanh đây là của chúng ta
Núi rừng đây là của chúng ta
Sau những năm tháng nhọc nhằn chiến đấu, cuối cùng chúng ta cũng giành được độc lập. Để giờ
đây cả núi rừng, cả bầu trời cao xanh vời vợi, cả "những cánh đồng thơm mát", " những ngả đường
bát ngát" và " những con sông đỏ nặng phù xa" tất cả đã trở về với chúng ta, trở về với " Nước
chúng ta".Để có được thành công đó, Đất Nước ta đã phải trải qua biết bao hi sinh vất vả, có biết
bao '' người chưa bao giờ bất khuất" làm nên truyền thống lịch sử tự bao đời. Rồi giờ đây, khi hòa

bình được lặp lại, ta lại hồi tưởng về những gì đã qua:
Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất
Những buổi ngày xưa vọng nói về
Ông nhớ về những ngày đất nước lâm nguy, khi giặc đến cướp nước, chúng khiến những cánh đồng
xanh thơm mùi lúa mới phải chảy máu, rồi những dây thép gai đâm nát trời chiều. Với một đất nước


thuàn nông như Việt Nam, những cánh đồng lúa như đặc điểm riêng biệt.Nhắc đến " cánh dồng quê
chảy máu"mà tưởng như bọn giặc cắt từng giọt máu của nhân dân. Giongj thơ chứa cả nỗi oán hân,
căm phẫn của tác giả.Rồi khi mặt trời lặn, bên mỗi bước hành quân đêm mệt mỏi, đâu đó quanh đây
lại hiện lên ánh mắt của người yêu nơi quê nhà.
Từ những năm đau thương chiến đấu
Đã ngời lên nét mặt quê hương
Từ gốc lúa bờ tre hồn hậu
Đã bật lên những tiếng căm hờn
Qua những năm tháng đằng đẵng chiến đấu, đổ máu, những người nông dân từ mọi lứa tuổi đã
vùng lên, căm hờn chống lại kẻ thù, chống lại những tháng năm bị đàn áp bóc lột
Bát cơm chan đầy nước mắt
Bay còn giằng khỏi miệng ta
Thằng giặc Tây thằng chúa đất
Đứa đè cổ đứa lột da
Từng bát cơm người dân phải qua bao công: xay , giã, giần , sàng, mới có được mà cũng bị lũ cưới
nước " giằng khỏi miệng" , rồi thuế đất, tiền siu nặng nề. dưới sự áp bức đó, nhân dân ta đã đứng
lên, giành lại đất nước. Xiềng xích chỉ khóa được thân xác chứ không nhốt được ý trí căm hờn và
lòng quyết tâm của mỗi người dân Việt. Chiến tranh khốc liệt nổ ra, bao nhà máy, trường học, bệnh
xá phải chuyển về sau núi :'' Khói nhà máy uộn trong sương núi'' . Từng người dân Việt quyết tâm
nghe theo tiếng gọi của Tổ quốc lên đường ra mặt trận. những đôi tay bấy lây quen cầm cày, cầm
quốc, nay giương súng bắn hạ kẻ thù.
Ôm đất nước những người hùng áo vải
Đã đứng lên thành những anh hùng

Người lính nông dân ấy phải vượt qua bao gian nan vất vả nơi chiến trường:
Ngày nắng đốt theo đêm mưa giội
Mỗi bước đi mỗi bước hi sinh
Trán cháy rực nghĩ tròi đất mới
Lòng ta bát ngát ánh bình minh
Hành tran chiến trường của ọ không chỉ là khẩu súng, là bài học vội vàng trước lúc ra trận mà hơn
hết,trong họ luôn có ý trí căm hờn giặc và niềm tin về này hòa bình không xa của đất nước. Từng đợt
chiến đấu với giặc ầm trời tiếng súng, người Việt" lên như nước vỡ bờ". Họ cố gắng chiến đấu, họ hi
sinh máu thân mình để ngày hôm nay ''Nước Việt Nam từ máu lửa/ Rũ bùn đứng dậy sáng lòa."
Với thể thơ bốn chữ, cùng những thanh trắc và hình ảnh ấn tượng, Nguyễn Đình Thi đã vẻ nên một


đất nước tươi đẹp nhưng cũng thật anh dũng trong chiến tranh. Đất nước Việt Nam tuy có nghèo, có
nhỏ bé nhưng ở đây luôn có những cpn người nhỏ nhắn với sức mạnh lớn lao , xuất phát từ lòng yêu
nước. Họ sẵn sàng đứng lên bảo vệ đất nước mình. Ngoài ra, bài thơ cũng phản ánh những khổ đau,
tôi ác khi chiến tranh xảy ra.