Bài giảng hợp tác xã

BÀI GIẢNG

HỢP TÁC XÃ
co-operative

NCS- Ths. Từ Thanh Thảo
GV Luật kinh tế
TU THANH THAO




Luật Hợp tác xã số 23/2012/QH13 ngày 20 tháng 11 năm
2012 được Quốc hội ban hành (hiệu lực thi hành từ ngày 01
tháng 7 năm 2013),



Nghị định số 193/2013/NĐ-CP ngày 21/11/2013 hướng dẫn
chi tiết thi hành một số điều của Luật Hợp tác xã (hiệu lực
thi hành kể từ ngày 27 tháng 01 năm 2014);



Thông tư số 03/2014/TT-BKHĐT hướng dẫn về đăng ký hợp
tác xã và chế độ báo cáo tình hình hoạt động của hợp tác xã
(hiệu lực thi hành kể từ ngày 01 tháng 8 năm 2014);
TU THANH THAO




Hợp tác xã (HTX) đầu tiên trên thế giới được hình thành
vào năm 1761 tại Vương quốc Anh, sau đó phát triển ra ở
hầu hết các nước trên thế giới, không phân biệt ở nước có
nền kinh tế phát triển hay đang phát triển;



Liên minh HTX quốc tế (ICA) là tổ chức cao nhất của
phong trào HTX toàn thế giới và từ năm 1946



ICA là đối tác của Liên hiệp quốc về các vấn đề kinh tế-xã
hội thông qua Ủy ban kinh tế- xã hội (COPAC) của Liên
hiệp quốc.

TU THANH THAO


HỢP TÁC XÃ: từ hoài niệm….


Phong trào HTX được khởi đầu từ 1948 phục vụ kháng
chiến…



1958-1960: hình thành một phong trào toàn quốc trên mọi
lĩnh vực của nền kinh tế.



HTX đầu tiên: HTX TTDC 1948 ở ATK (Thái Nguyên)



HTX mua bán: Khởi xướng 1955, tan rã từ 1989? Vì sao?

TU THANH THAO


…đến hiện tại: giai đoạn khởi sắc
Hệ thống siêu thị Coop Mart của LHHTX
thương mại TP.HCM là một điển hình…
…và nhiều HTX hiệu quả khác…

TU THANH THAO




Robert Owen (1771 – 1858) là nhà doanh nghiệp,
nhà hoạt động xã hội Anh, là người khởi xướng chủ
nghĩa xã hội không tưởng, người đầu tiên khởi
xướng chế độ bảo hiểm xã hội, là người sáng tạo ra
tư tưởng hợp tác xã.



Mục đích của HTX: là làm việc để cải thiện thu
nhập cho xã viên đồng thời cải thiện hiện trạng gia
đình và xã hội.

TU THANH THAO




Chủ tịch Hồ Chí Minh là người đầu tiên đưa tư tưởng
HTX vào Việt Nam



Mong muốn người nông dân có một “mái nhà chung” để
đoàn kết, cùng nhau phát triển sản xuất.



Mục đích của việc tổ chức HTX là để cải thiện đời sống
nhân dân, làm cho nông dân được no ấm, mạnh khỏe,
được học tập, làm cho dân giàu, nước mạnh.

TU THANH THAO


Hàng lang pháp lý
-

HP1992: kinh tế tập thể do công dân góp vốn,

góp sức hợp tác sản xuất, kinh doanh trên
nguyên tắc tự nguyện, dân chủ, cùng có lợi.

-

Nhà nước tạo điều kiện để củng cố và mở rộng
các HTX hoạt động có hiệu quả;
- Luật HTX 1996
- Luật HTX 2003 , 2012
TU THANH THAO


1.1. Hợp tác xã là gì?


Liên minh HTX quốc tế: “HTX là một hiệp hội tự chủ do
các cá nhân tự nguyện liên kết với nhau nhằm thỏa mãn
những nhu cầu và nguyện vọng chung về kinh tế, xã hội
và văn hóa thông qua một số tổ chức kinh tế cùng làm
chủ chung và kiểm tra dân chủ”.



Tổ chức ILO: “HTX là một tổ chức tự chủ của những
người tình nguyện liên kết lại với nhau nhằm thỏa mãn
các nhu cầu và mong muốn về kinh tế, văn hóa và xã hội
thông qua việc thành lập một doanh nghiệp SHTT, góp
vốn bình đẳng, chấp nhận cùng chia sẽ lợi ích và rủi ro,
với sự tham gia tích cực của các thành viên trong việc
điều hành và quản lý dân chủ”.

“HAI ĐỊNH NGĨA = MỘT CÁCH NHÌN”

TU THANH THAO


Đặc trưng của HTX quốc tế


Là một “hiệp hội” tự chủ: Tổ chức KT, DN sở hữu tập thể



Gia nhập “tự nguyện” từ nhu cầu và lợi ích chung



Quản lý dân chủ, thành viên có quyền ngang nhau



Mục đích: phục vụ, tương trợ, cộng đồng

TU THANH THAO


Điều 1 Luật HTX năm 2003


HTX là tổ chức kinh tế tập thể do các CN, HGD, PN có
nhu cầu, lợi ích chung, tự nguyện góp vốn, góp sức lập ra

để phát huy sức mạnh tập thể của từng XV, cùng giúp
nhau thực hiện có hiệu quả các hoạt động sản xuất, kinh
doanh và nâng cao đời sống, vật chất, tinh thần, góp phần
phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.



HTX hoạt động như một loại hình DN, có tư cách pháp
nhân, tự chủ, tự chịu trách nhiệm về các nghĩa vụ tài
chính trong phạm vi VĐL, vốn tích lũy và các nguồn vốn
khác

TU THANH THAO


Điều 3.1. Luật HTX 2012:
 Hợp tác xã là tổ chức kinh tế tập thể, đồng
sở hữu, có tư cách pháp nhân, do ít nhất
07 thành viên tự nguyện thành lập và hợp
tác tương trợ lẫn nhau trong hoạt động sản
xuất, kinh doanh, tạo việc làm nhằm đáp
ứng nhu cầu chung của thành viên, trên cơ
sở tự chủ, tự chịu trách nhiệm, bình đẳng
và dân chủ trong quản lý hợp tác xã.
TU THANH THAO


1.2. Đặc điểm của HTX:


HTX là một tổ chức kinh tế.

-

được thành lập để tiến hành các hoạt động sản xuất,
kinh doanh và dịch vụ

-

có Điều lệ tổ chức và hoạt động riêng, có tên gọi, biểu
tượng riêng (nếu có)

-

tự chủ và tự chịu trách nhiệm về kế quả hoạt động sản
xuất, kinh doanh
TU THANH THAO


HTX mang tính hợp tác, tính tương trợ và tính
xã hội cao.
HTX ra đời trước hết:
- hỗ trợ thành viên phát triển sản xuất, kinh doanh, tăng
thêm lợi ích cho thành viên;
-

coi trọng lợi ích của XV

-

vai trò phục vụ của hợp tác xã…

-

XV được bình đẳng, dân chủ trong việc quản lý HTX…
TU THANH THAO


Sở hữu trong HTX là đồng sở hữu.
-

Sở hữu tập thể? là SH của các hình thức kinh tế tập thể
ổn định ...mục đích chung được quy định trong điều lệ,
theo nguyên tắc tự nguyện, bình đẳng, dân chủ, cùng
quản lý và cùng hưởng lợi.

-

Tài sản của HTX thuộc sở hữu tập thể:
nguồn vốn góp của xã viên,
thu nhập từ họat động kinh doanh, dịch vụ,
được hỗ trợ từ từ các nguồn khác

-

- So sánh trong công ty: Sở hữu chung theo phần?
TU THANH THAO


HTX hoạt động như một DN



HTX: ko tối đa hóa lợi nhuận như DN? Tính tương trợ và
tính cộng đồng…



Hình thức SHTT khác SH chung theo phần.



Lý luận truyền thống về HTX: ở Anh, những HTX đầu
tiên ở VN…
TU THANH THAO


Hợp tác xã có quyền:
- Chi nhánh, VPĐD ở trong nước và nước ngoài.


- Thành lập công ty trực thuộc:
+ Cty TNHH 1TV theo luật DN
+ HTX là chủ sở hữu công ty
- HTX tham gia góp vốn, mua cổ phần của DN
khác…
TU THANH THAO


-

Luật HTX 2012: HTX Góp vốn, mua cổ phần, thành lập
doanh nghiệp nhằm mục tiêu hỗ trợ hoạt động của hợp
tác xã, liên hiệp hợp tác xã.

-

nhằm hỗ trợ hợp tác xã thực hiện mục tiêu chính của
mình là cung ứng sản phẩm, dịch vụ cho thành viên,

-

góp phần tránh rủi ro cho thành viên hợp tác xã và hợp
tác xã, bảo đảm hợp tác xã duy trì bản chất,

-

đồng thời thực hiện đúng nguyên tắc hợp tác xã là tổ chức
kinh tế tự chủ, cạnh tranh bình đẳng trên thị trường với
các loại hình tổ chức kinh tế khác.


* HTX được thành lập dựa trên cơ sở hoàn toàn
tự nguyện: cốt lõi của HTX?
* HTX có tư cách pháp nhân, có chế độ TNHH
- HTX có đầy đủ các dấu hiệu Đ84 BLDS
- HTX: VĐL, vốn tích lũy và các nguồn vốn
khác
- Thành viên: trong phạm vi vốn góp của mình.
TU THANH THAO

2. Nguyên tắc tổ chức và hoạt động của HTX

2.1. Nguyên tắc tự nguyện:


Cá nhân, hộ gia đình, pháp nhân tự nguyện
thành lập, gia nhập, ra khỏi hợp tác xã.



Hợp tác xã tự nguyện thành lập, gia nhập,
ra khỏi liên hiệp hợp tác xã.
TU THANH THAO


Nguyên tắc tự nguyện


Gia nhập HTX: tự nguyện



Đủ điều kiện + tán thành + dự định gia nhập: đều có quyền
gia nhập



XV tự nguyện góp vốn, góp sức lập ra, đáp ứng lợi ích chung



XV có quyền ra khỏi HTX nếu thấy HTX không mang lại lợi
ích cho mình.



Yếu tố tự nguyện quyết định mọi sự thành công…của HTX
TU THANH THAO




2.2. Hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã kết
nạp rộng rãi thành viên, hợp tác xã thành
viên.

TU THANH THAO


2.3. Dân chủ, bình đẳng và công khai.


Thành viên, hợp tác xã thành viên có quyền bình
đẳng, biểu quyết ngang nhau không phụ thuộc
vốn góp trong việc quyết định tổ chức, quản lý và
hoạt động của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã;



Được cung cấp thông tin đầy đủ, kịp thời, chính
xác về hoạt động sản xuất, kinh doanh, tài
chính, phân phối thu nhập và những nội dung
khác theo quy định của điều lệ.
TU THANH THAO


Bình đẵng:


1 XV = 1 Phiếu? (ko phụ thuộc vốn góp…Khác cty
TNHH, CP)



“Bình đẵng là bằng nhau”? (note: “tự nguyện”)



Mọi XV đều có nghĩa vụ như nhau trong việc chấp hành
Điều lệ, Nội quy HTX, Nghị quyết ĐHXV và được hưởng
các quyền lợi như nhau…

TU THANH THAO


2.4.Nguyên tắc tự chủ, tự chịu TN và cùng có lợi.
+ lựa chọn phương án sản xuất, kinh doanh;
+ phân phối kết quả sản xuất, kinh doanh;
+ lập và mức trích lập các quỹ; huy động vốn;

+ chủ động sử dụng vốn và tài sản của mình;
+ tổ chức thực hiện hợp đồng và chịu trách nhiệm theo pháp luật về
hợp đồng đã ký kết;…
+ tự quyết định về bộ máy tổ chức quản lý…
TU THANH THAO