PHÂN TÍCH ĐOẠN TRÍCHLỤC VÂN TIÊN CỨU KIỀU NGUYỆT NGA

ĐOẠN TRÍCH: LỤC VÂN TIÊN CỨU KIỀU NGUYỆT NGA
A. KIẾN THỨC CƠ BẢN:
1. Vị trí đoạn trích: Đoạn trích nằm ở phần đầu truyện “Lục Vân Tiên”. Trên
đường trở về nhà thăm cha mẹ trước khi lên kinh đô thi, gặp bọn cướp đang hoành
hành, Lục Vân Tiên đã một mình làm gậy xông vào đánh tan bọn cướp, cứu Kiều
Nguyệt Nga và cô hầu Kim Liên.
2. Bố cục: 2 phần
- Phần 1: Lục Vân Tiên đánh cướp.
- Phần 2: Lục Vân Tiên gặp Kiều Nguyệt Nga
B. Thực hành:
Đề 1: Phân tích nhân vật Lục Vân Tiên trong đoạn trích “ Lục Vân Tiên cứu
KNN”.
Dàn ý
1)MB: Nói đến Nguyễn Đình Chiểu không những là nói đến một nhà thơ yêu
nước tiêu biểu nhất của thời kỳ đất nước ta bị thực dân Pháp xâm lược cuối thế kỷ
XIX mà ông còn được nhân dân biết đến như một nhà thơ lớn, ca ngợi đạo lí làm
người, đề cao tiết hạnh của người phụ nữ, ca ngợi lòng trung hiếu và hành động vị
nghĩa của nam giới mà tác phẩm Lục Vân Tiên là một minh chứng hùng hồn. Lục
Vân tiên – nhân vật chính của tác phẩm, hơn ai hết đã biểu hiện rõ nét lý tưởng của
người anh hùng. Đặc biệt là đoạn trích “Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga” đã để
lại trong lòng người đọc một ấn tượng khó phai mờ về hình ảnh một trang nghĩa sĩ
đánh cướp cứu người..
2) Thân bài
a. Vị trí đoạn trích và tóm tắt: Đây là đoạn trích nằm ngay trong phần mở bài của
tác phẩm. Nghe tin triều đình mở khoa thi, LVT từ giã thầy học về kinh ứng thí.
Trên đường về nhà thăm cha mẹ, LVT gặp một toán cướp đang cướp bóc khiến
dân làng chạy toán loạn, kêu khóc thảm thiết. LVT đã ghé lại hỏi han sự tình và
khảng khái nhận việc đánh cướp:
“Tôi xin ra sức anh hào
Cứu người ra khỏi lao đao buổi này

Mặc cho mọi người hết sức can ngăn nhưng Vân Tien vẫn kiên quyết thực hiện
quyết định của mình. Toàn bộ đoạn trích đã làm nổi bật chân dung sáng ngời của
chàng trai họ Lục.
b) Phân tích
* Anh hùng hào hiệp, vị nghĩa, dũng cảm, văn võ song toàn.
- Vừa nghe tin có bọn cướp đường, Vân Tiên đã nổi giận và ngay lập tức:
“Vân Tiên ghé lại bên đường
Bẻ cây làm gậy nhắm làng xông vô”
- Hành động của chàng là hành động tức thì, không có sự suy nghĩ, tính toán. Thấy
người dân gặp nạn, chàng lập tức ra tay. Đó là hành động của con người vì nghĩa
quên thân,
- Hành động đó còn chứng tỏ LVT là người dũng cảm. Vì tương quan lực lượng
hai bên hết sức chênh lệch. Một bên chỉ có một mình LVT với vũ khí thô sơ, còn
bên kia là một băng cướp khét tiếng với gươm giáo sáng lòa. Sự chênh lệch ấy
càng làm nổi bật tinh thần dũng cảm của VT. Bởi trong cuộc chiến này có thể
chàng phải hi sinh cả tính mạng của mình. Trong khi trước mắt chàng là một tương
lai tươi sáng: Chàng học giỏi, có thể sẽ đỗ đạt, sẽ được hưởng công danh phú quý.
Nhưng trong giây phút này, trong suy nghĩ của LVT chỉ có 1 ý nghĩ duy nhất là
giúp đỡ người gặp nạn. Có thể nói thấy việc nghĩa là làm đã trở thành bản chất của
chàng.
- Cách đánh giá của LVT rất quang minh chính đại: Đó là cách đánh của các trang
anh hùng hảo hán: gọi tên, trách mắng rồi đánh. Hình ảnh LVT đánh cướp được
miêu tả thật đẹp:
“Vân Tiên tả đột hữu xung
Khác nào Triệu Tử phá vòng Đương Dang”
- Hình ảnh LVT đánh cướp đươc so sánh với Triệu Tử trong thời Tam quốc. Một
mình LVT hiện lên oai phong với 4 phía là lũ cướp bủa vây bịt bùng. Nhưng chàng
không hề nao núng, chàng xông bên trái đánh bên phải. Đó là cách đánh của 1
người giỏi võ, kín võ. Hình ảnh của chàng giống như hình ảnh Triệu Tử Long

trong trận chiến Đường Dang hôm nào.Cũng đẹp, cũng oai vệ, cũng khí phách.
Nhưng nếu tìm hiểu kĩ ta sẽ thấy tính chất hành động vị nghĩa của VT sâu sắc hơn.
Bởi vì hành động của Triệu Tử Long là cứu A Đẩu – Âu chúa của Lưu Bị, đó là
trách nhiệm, là bổn phận của bề tôi trung thành. Hơn thế giữa Triệu Tử Long và


Lưu Bị còn có mối quan hệ sâu nặng về t/c. Còn hành động của LVT là cứu người
dân thường không quen biết gặp nạn.
- Cuộc chiến đấu kết thúc nhanh chóng, bất ngờ với kết quả rực rõ như trong
truyện cổ tích:
“Lâu la bốn phía vỡ tan
Đều quăng gươm giáo tìm đường chạy ngay
Phong Lai trở chẳng kịp tay
Bị Tiên một gậy thác rày thân vong”
- Nếu bắt đầu cuộc chiến người đọc lo lắng phấp phỏng cho LVT thì kết thúc cuộc
chiến với kết quả nằm ngoài dự đoán. Bởi đây không phải là cuộc chiến của sức
lực đơn thuần mà là cuộc chiến của chính nghĩa với gian tà, của cái thiện và cái ác.
Sức mạnh của LVT bao gồm sức mạnh của chính nghĩa, của nhân dân.
* Giàu tình cảm, dễ xúc động, lịch sự tế nhị, am hiểu sâu sắc lễ giáo phong
kiến.
- Sau khi đánh tan bọn cướp đường, LVT đã ân cần hỏi han:
“Hỏi: “Ai than khóc ở trong xe này?”
Nghe người tì tất rãi bày thì Vân Tiên đã động lòng trắc ẩn. Cử chỉ ấy cho thấy
chàng là con người giàu lòng vị tha, dễ xúc động,dễ cảm thông và chia sẻ với
người khác. Chàng đã hỏi han ân cần và chia sẻ với 2 cô gái những nguy hiểm mà
họ vừa trải qua
- Khi nghe người tì tất ngỏ ý:
“Cúi đầu trăm lạy cứu cô tôi cùng”
thì LVT đã ngăn lại:
“Khoan ngồi đó chớ ra

Nàng là phận gái ta là phận trai”
Chỉ một lời thơ, một câu nói cũng giúp ta hiểu LVT là người có văn hóa, hiểu
sâu sắc lễ giáo phong kiến với quan niệm: “Nam,nữ thụ thụ bất thân”.Chàng đã cư
xử hết sức lịch sự, tế nhị . Và qua trọng hơn hết, nàng không muốn nhận hành động
lạy tạ ơn cứu mạng của hai cô.
* LĐ3: Quan niệm cao đẹp về việc nghĩa
- Khi Kiều Nguyệt Nga bày tỏ tấm lòng cảm ơn thì LVT nghe thấy liền cười:
“Làm ơn há để cho người trả ơn”


- Đó là nụ cười vô tư trong sáng. Chàng cười, bởi trong suy nghĩ của chàng làm
việc nghĩ không phải chờ để trả ơn. Chàng đã bày tỏ rõ quan điểm sống của mình.
“Nhớ câu biến nghĩa bất vi
Làm không thế ấy cũng phi anh hùng”
- Chàng cho rằng: thấy việc nghĩa mà không làm thì không phải là người anh hùng.
Mà theo chàng, làm việc nghĩa chính là bổn phẩn, là trách nhiệm của người quân
tử. Làm việc nghĩa nhưng không chờ trả ơn, không cần nổi danh mà làm với một
thái độ vô tư, trong sáng. Chỉ với mục đích duy nhất là giúp được người gặp nạn.
Đó chính là quan niệm sống cao đẹp và càng làm cho bức chân dung của chàng trai
họ Lục càng tỏa sáng hơn.
*ĐGNC: Đoạn thơ đã khắc họa thành công hình ảnh LVT – một hình mẫu nhân
vật lí tưởng văn võ song toàn, tài năng đức độ. Trong một XHPCK mà cái ác
đang lan tràn thì LVT chính là hình ảnh đẹp lí tưởng để Nguyễn Đình Chiểu gửi
gắm niềm tin và khát vọng của mình: Mong có người thực sự có tài, có đức ra tay
dẹp loạn cho dân. Đó cũng chính là khát vọng chung của người dân Nam Bộ.
3. Kết bài: Gấp trang sách lại, hình ảnh hào hùng của chàng nghĩa sĩ sẵn sàng ra
tay “trừ thói hồ đồ hại dân” vẫn cứ hiện rõ. Trong lời thơ mộc mạc của nhà thơ vẫn
âm vang mãi một tấm gương sáng về tinh thần thượng võ. Ngày nay, đâu phải việc
“cứu khốn, phò nguy” là không cần thiết nữa, do đó, Lục Vân Tiên vẫn góp phần
giúp cho chúng ta sống đẹp hơn và xứng đáng hơn với lời tâm niệm:

“Nhớ câu kiến ngãi bất vi
Làm người thế ấy cũng phi anh hùng”.
...............................................................