hệ xương ở cơ thể người

HEÄ XÖÔNG

ThS.Bs Trang Thò AÙnh Tuyeát


NỘI DUNG
• KHÁI NIỆM MÔ SỤN VÀ MÔ XƯƠNG
• SỰ TẠO BỘ XƯƠNG TRỤC


KHÁI NIỆM MÔ SỤN VÀ MÔ XƯƠNG
• KHÁI NIỆM MÔ SỤN

– PHÂN LOẠI: DỰA VÀO CHẤT NỀN CÓ 3 LOẠI SỤN: SỤN TRONG, SỤN CHUN
VÀ SỤN XƠ

– SỰ TẠO SỤN:

• TỪ TRUNG MÔ → NGUYÊN BÀO SỤN → CHẤT CĂN BẢN SỤN
• TRUNG MÔ XUNG QUANH CÔ ĐẶC LẠI TẠO MÀNG SỤN

– SỰ TĂNG TRƯỞNG SỤN:

• Ở MÀNG SỤN (BIỆT HÓA, ĐẮP THÊM)
• Ở TRONG SỤN (PHÂN BÀO, GIAN BÀO)


SỰ TẠO SỤN

CÁC TẾ BÀO TRUNG MÔ BIỆT HÓA THÀNH NGUYÊN BÀO SỤN TIẾT CHẤT
CĂN BẢN SỤN TẠO MÔ SỤN VỚI Ổ SỤN, TẾ BÀO SỤN, CẦU SỤN. TRUNG MÔ

XUNG QUANH CÔ ĐẶC LẠI TẠO MÀNG SỤN


• KHÁI NIỆM MÔ XƯƠNG
– PHÂN LOẠI:

• BỘ XƯƠNG TRỤC: CỘT SỐNG, CÁC X. SƯỜN, X. ỨC, X. SỌ
• BỘ XƯƠNG PHỤ: CÁC X ĐAI NGỰC, X. ĐAI CHẬU VÀ CÁC X.
CHI

– SỰ TẠO XƯƠNG: TỪ TRUNG MÔ, CÁC ĐỐT PHÔI XƯƠNG

• CỐT HÓA NỘI MÀNG (TRỰC TIẾP)
• CỐT HÓA NỘI SỤN HAY CỐT HÓA TRÊN MÔ HÌNH SỤN (GIÁN
TIẾP)

– SỰ TĂNG TRƯỞNG XƯƠNG:

• Ở MÀNG XƯƠNG (SỰ TẠO XƯƠNG VỎ, XƯƠNG CỐT MẠC)
• Ở TRONG XƯƠNG:
– VÙNG CHƯA CỐT HÓA: THU NHỎ ĐĨA SỤN NỐI
– VÙNG CỐT HÓA: TÙY THUỘC ĐỜI SỐNG CỦA CỐT BÀO


Sệẽ TAẽO CAC ẹOT PHOI XệễNG


SỰ CỐT HÓA
NỘI SỤN
(GIÁN TIẾP)

SỰ TẠO BỘ XƯƠNG TRỤC
1 SỰ TẠO CỘT SỐNG (CÁC ĐỐT XƯƠNG SỐNG)
1.1 GIAI ĐOẠN TIỀN SỤN (GIAI ĐOẠN TRUNG MÔ):
• QUANH DÂY SỐNG:

– CÁC ĐỐT PHÔI XƯƠNG BAO QUANH DÂY SỐNG TẠO THÂN ĐỐT
SỐNG
– MỖI ĐỐT XƯƠNG CÓ PHẦN TRÊN VÀ PHẦN DƯỚI
– MỘT PHẦN CỦA PHẦN DƯỚI TẠO ĐĨA GIAN ĐỐT SỐNG (ĐĨA ĐỆM)
– MỘT PHẦN CỦA PHẦN DƯỚI ĐỐT SỐNG TRÊN + PHẦN TRÊN ĐỐT
SỐNG DƯỚI TẠO NÊN 1 THÂN ĐỐT SỐNG
– DÂY SỐNG TIÊU DẦN → NHÂN TỦY (GIỮA VÒNG SI) HAY U DÂY
SỐNG

• QUANH ỐNG THẦN KINH:

– CÁC ĐỐT PHÔI XƯƠNG BAO QUANH ỐNG THẦN KINH TẠO CÁC
CUNG SỐNG

• TRONG THÀNH CƠ THỂ:

– CÁC ĐỐT PHÔI XƯƠNG TẠO CÁC MỎM NGANG


ĐỐT
PHÔI
XƯƠNG
QUANH

DÂY
SỐNG
VÀ
QUANH
ỐNG
THẦN
KINH

SỰ SÁP NHẬP PHẦN DƯỚI ĐỐT PHÔI XƯƠNG TRÊN VỚI PHẦN TRÊN ĐỐT
PHÔI XƯƠNG DƯỚI TẠO NÊN CÁC ĐỐT SỐNG VÀ CÁC ĐĨA GIAN SỐNG


1.2 GIAI ĐOẠN SỤN: TẠO CÁC TRUNG TÂM
SỤN HÓA
• Ở THÂN ĐỐT SỐNG: 2 TT SỤN HÓA SÁP NHẬP

•
•

TẠO SỤN THÂN ĐỐT SỐNG
Ở CUNG ĐỐT SỐNG: 2 TT SỤN HÓA TẠO SỤN 2
CUNG SỐNG
Ở CÁC MỎM NGANG: 1 TT SỤN HÓA TẠO 1 SỤN
MỎM NGANG (2 MỎM NGANG)


CÁC TT SỤN HÓA, TT CỐT HÓA CẤP I VÀ TT CỐT HÓA CẤP II


1.3 GIAI ĐOẠN XƯƠNG:

• TRƯỚC SINH:

– Ở THÂN ĐỐT SỐNG: MỖI 2 TT CỐT HÓA CẤP I SÁP NHẬP TẠO
1 VÒNG TT CỐT HÓA CẤP II (VÒNG TRÒN) CÓ 2 VÒNG TT
CỐT HÓA CẤP II
– Ở CÁC CUNG SỐNG: 2 TT CỐT HÓA CẤP II Ở CÁC MỎM
NGANG VÀ 1 TT CỐT HÓA CẤP II Ở MỎM GAI

• SAU SINH

– Ở THÂN ĐỐT SỐNG: 2 VÒNG TT CỐT HÓA CẤP II TIẾN LẠI
GẦN NHAU ĐỂ DẦN DẦN CỐT HÓA TOÀN BỘ THÂN ĐỐT
SỐNG (KHÔNG CÒN SỤN)
– Ở CÁC CUNG SỐNG: GẮN VỚI THÂN ĐỐT SỐNG BỞI KHỚP
CUNG-THÂN ĐỐT SỐNG
– SAU TUỔI DẬY THÌ: 2 TT CỐT HÓA CẤP II Ở 2 MỎM NGANG
VÀ 1 TT CỐT HÓA CẤP II Ở MỎM GAI
– TỔNG CỘNG MỖI ĐỐT SỐNG CÓ 5 TT CỐT HÓA CẤP II (2
VÒNG TT CỐT HÓA Ở THÂN SỐNG, 1 Ở MỎM GAI, 2 Ở MỎM
NGANG)


Sệẽ TAẽO THAN ẹOT SONG VAỉ ẹểA GIAN SONG


• SỰ THAY ĐỔI SỐ LƯNG CÁC XƯƠNG ĐỐT SỐNG
– 95% DÂN SỐ CÓ:

•

•
•
•

7 ĐỐT SỐNG CỔ
12 ĐỐT SỐNG NGỰC
5 ĐỐT SỐNG THẮT LƯNG
5 ĐỐT SỐNG CÙNG

– 3% DÂN SỐ CÓ:

• THỪA 1 – 2 ĐỐT SỐNG

– 2% DÂN SỐ CÓ:

• THIẾU 1 ĐỐT SỐNG


2 SỰ TẠO CÁC XƯƠNG SƯỜN

– TỪ CÁC MỎM SƯỜN (MỎM NGANG
VÙNG NGỰC)
– DÍNH VỚI CÁC THÂN ĐỐT SỐNG BỞI
CÁC KHỚP SƯỜN-ĐỐT SỐNG
– 7 CẶP X. SƯỜN (1 ĐẾN 7) LÀ X. SƯỜN
THẬT (CÓ SỤN RIÊNG NỐI VỚI XƯƠNG
ỨC)
– 5 CẶP X. SƯỜN (8 ĐẾN 12) LÀ X. SƯỜN
GIẢ (KHÔNG NỐI VÀO X. ỨC), CÒN GỌI
LÀ X. SƯỜN CỤT HAY X. SƯỜN BẬP

BỀNH


3 SỰ TẠO CÁC XƯƠNG ỨC
– TỪ 2 THỎI (MẦM) XƯƠNG ỨC (KHỐI
TRUNG MÔ)
– SÁP NHẬP LẠI TẠO SỤN CÁN ỨC VÀ MỎM
MŨI KIẾM
– CỐT HÓA TRƯỚC SINH


SỰ TẠO CÁN XƯƠNG ỨC VÀ MỎM MŨI KIẾM


4 SỰ TẠO CÁC XƯƠNG SỌ

– XƯƠNG SỌ-NÃO SỤN: DO CÁC SỤN HP LẠI VÀ CỐT HÓA

•
•
•
•
•
•
•
•

SỤN QUANH DÂY SỐNG
SỤN TUYẾN YÊN
SỤN BAO TAI

SỤN BAO MŨI
XƯƠNG CHẨM
PHẦN ĐÁ XƯƠNG THÁI DƯƠNG
CÁNH NHỎ XƯƠNG BƯỚM
CÁNH Ổ MẮT, CÁNH THÁI DƯƠNG

– XƯƠNG SỌ-NÃO MÀNG

• XƯƠNG ĐỈNH
• XƯƠNG TRÁN

– XƯƠNG SỌ-TẠNG SỤN

•
•
•

XƯƠNG ĐE, XƯƠNG BÚA, XƯƠNG BÀN ĐẠP
XƯƠNG MÓNG
SỤN GIÁP

•
•
•
•

XƯƠNG HÀM TRÊN
XƯƠNG HÀM DƯỚI
PHẦN TRAI XƯƠNG THÁI DƯƠNG
XƯƠNG MŨI

– XƯƠNG SỌ-TẠNG MÀNG


SÖÏ TAÏO
CAÙC
XÖÔNG
SOÏ