liêu trai chí dị II tác giả bồ tùng linh

Bồ Tùng Linh

Liêu Trai Chí Dị II
Dịch giả: Cao Tự Thanh

VNTHUQUAN.NET,2009.


Mục Lục
... Không lạ gì mà Liêu Trai Chí Dị có thể làm say mê cả những người
ít học. Bởi vì trong mọi xã hội và thời đại, các yếu tố văn hóa truyền
thống luôn sống cuộc sống của chúng không chỉ trong những văn
hiến thư tịch hay các công trình khảo cứu của giới trí thức, mà chủ
yếu và quan trọng nhất là trong cuộc sống thường nhật với những
mối bận tâm chung nhất của đông đảo nhân dân.
Bản dịch trọn bộ này gồm 432 truyện trong Liêu Trai Chí Dị và 68
truyện trong Liêu Trai Chí Dị Thập Di, tất cả gồm 500 truyện.

2


Mục Lục
* Đọc và dịch Liêu Trai chí dị
* Quyển I
01. Khảo Thành hoàng
02. Đồng nhân ngữ
03. Họa bích
04. Chủng lê
05. Lao Sơn đạo sĩ
06. Trường Thanh tăng
07. Hồ giá nữ

08. Kiều Na
09. Yêu thuật
10. Diệp sinh
11. Thành tiên
12. Vương Thành
13. Thanh Phượng
14. Họa bì
15. Cổ nhi
16. Đổng sinh
17. Lục phán
* Quyển II
18. Anh Ninh
19. Nhiếp Tiểu Thíến
3


20. Thủy mãng thảo
21. Phượng Dương sĩ nhân
22. Châu nhi
23. Tiểu quan nhân
24. Hồ Tứ thư
25. Chúc ông
26. Hiệp nữ
27. Tửu hữu
28. Liên Hương
29. A Bảo
30. Nhiệm Tú
31. Trương Thành
32. Xảo nương
33. Phục hồ

34. Tam tiên
35. Oa khúc
36. Thử hý
37. Triệu Thành hổ
38. Tiểu nhân
39. Lương Ngạn
* Quyển III
40. Hồng Ngọc
41. Lâm Tú nương (Phụ: Lâm Tây Trọng Vân Minh Lâm Tứ nương
ký)
42. Lỗ công nữ
43. Đạo sĩ
4


44. Hồ thị
45. Vương giả
46. Trần Vân Thê
47. Chức Thành (Phụ: Đường Lý Thành Uy Long nữ truyện)
48. Trúc Thanh
49. Nhạc Trọng
50. Hương Ngọc (Phụ: Đường Hứa Nghiêu Liễu thị truyện Phụ: Tiết
Điều Vô Song truyện)
51. Đại Nam
52. Thạch Thanh Hư
53. Tăng Hữu Vu
54. Gia Bình công tử
55. Miêu sinh
56. Tỷ muội dịch giá
57. Phiên tăng

58. Lý Tư giám
59. Bảo Trú
60. Thủy tai
61. Chư Thành Mỗ Giáp
62. Hý ải
* Quyển IV
63. A Tiêm
64. Thụy Vân
65. Long Phi tướng công
66. San Hô
67. Ngũ thông (I, II)
5


68. Thân thị
69. Hằng Nương.
70. Cát Cân
71. Hoàng Anh
72. Thư si
73. Tề Thiên đại thánh
74. Thanh oa thần
75. Vãn Hà
76. Bạch Thu Luyện
77. Kim Hòa thượng
78. Cái tăng
79. Chí long
80. Tiểu kết
81. Hoắc sinh
* Quyển V
82. Hồ hài

83. Tục hoàng lương
84. Tiểu lạp khuyển (Phụ: Trì bắc ngẫu đàm nhất tắc)
85. Tân Thập tứ nương
86. Bạch Liên giáo
87. Hồ Tứ tướng công
88. Cừu Đại nương
89. Lý Bá Ngôn
90. Hoàng Cửu lang
91. Kim Lăng nữ tử
92. Liên Tỏa
6


93. Bạch Vu Ngọc
94. Dạ Xoa quốc
95. Lão hào
96. Cơ sinh
97. Đại lực tướng quân (Phụ lục: Cô thặng tuyết cấu nhất tắc)
* Quyển VI
98. Lưu Hải Thạch
99. Khuyển đăng
100. Liên Thành
101. Uông Sĩ Tú
102. Tiểu Nhị
103. Canh Nương
104. Cung Mộng Bật
105. Hồ thiếp
106. Lôi tào
107. Đổ phù
108. A Hà

109. Mao hồ
110 Thanh Mai
111. Điền Thất lang
112. La Sát hải thị
113. Công Tôn Cửu nương
114. Hồ liên
* Quyển VII
115. Phiên Phiên
7


116. Xúc chúc
117. Hướng Cảo
118. Cáp dị
119. Giang Thành
120. Bát đại vương
121. Thiệu nữ
122. Củng tiên
123. Mai nữ
124. Quách Tú tài
125. A Anh
126. Ngưu Thành Chương
127. Thanh Nga
128. Nha Đầu
129. Dư Đức
* Quyển VIII
130. Phong Tam nương
131. Hồ mộng
132. Chương A Đoan
133. Hoa Cô tử

134. Tây Hồ chủ
135. Ngũ Thu Nguyệt
136. Liên Hoa Công chúa
137. Lục y nữ
138. Hà hoa Tam nương tử
139. Kim Sinh Sắc
140. Bành Hải Thu
8


141. Tân lang
142. Tiên nhân đảo
143. Hồ Tứ nương
144. Tăng thuật
145. Liễu sinh
146. Nhiếp Chính
147. Nhị Thương
148. Lộc số
* Quyển IX
149. Vân La Công chúa
150. Chân hậu
151. Hoạn Nương
152. A Tú
153. Tiểu Thúy
154. Tế Liễu
155. Chung sinh
156. Mộng lang
157. Thiên cung
158. Oan ngục
159. Lưu phu nhân

160. Thần nữ
161. Tương Quần
162. La Tổ
163. Quất thụ
164. Mộc điêu mỹ nhân
165. Kim Vĩnh Niên
9


166. Hiếu tử
167. Sư tử
168. Tử Chàng lệnh
* Quyển X
169. Giả Phụng Trĩ
170. Tam sinh
171. Trường Đình
172. Tịch Phương Bình
173. Tố Thu
174. Kiều nữ
175. Mã Giới Phủ
176. Vân Thúy Tiên
177. Nhan thị
178. Tiểu Tạ
179. Huệ Phương
180. Tiêu Thất
181. Cố sinh
182. Chu Khắc Xương
183. Phiên Dương thần
184. Tiền lưu
185. Dương ba nhãn

186. Long hý thù
187. Dịch quỷ
188. Tam triều nguyên lão
189. Dạ minh
190. Điểu ngữ
10


* Quyển XI
191. Lăng Giác
192. Hình Tử Nghi
193. Lục áp Quan
194. Trần Tích Cửu
195. Vu Khử Ác
196. Phượng Tiên
197. Đồng khách
198. Ái Nô
199. Tiểu Mai
200. Tích nữ
201. Trương Hồng Tiệm
202. Thường Nga
203. Chử sinh
204. Hoắc nữ
205. Bố thương
206. Bành Nhị Tranh
207. Khiêu thần
208. Thiết bố sam pháp
209. Mỹ nhân thủ
210. Sơn thần
211. Khố tuớng quân

* Quyển XII
212. Tư văn lang
213. Lữ Vô Bệnh
11


214. Thôi Mãnh
215. An Kỳ đảo
216. Tiết ủy nương
217. Điền Tử Thành
218. Vương Quế Am (Phụ: Ký sinh)
219. Chử Toại Lương
220. Công Tôn Hạ
221. Nân Châm
222. Hoàn hầu
223. Phấn Điệp
224. Cẩm Sắt
225. Phòng Văn Thục
226. Hoạn xà
227. Cuồng sinh
228. Tôn Tất Chấn
229. Trương Bất Lượng (Phụ: Ngô Bảo Nhai Khoáng Viên Trần Diệm
Tạp chí nhất tắc)
230. Hồng mao chiên
231. Phụ thi
232. Cúc Dược Như
233. Đạo hộ
* Quyển XIII
234. Thâu đào
235. Khẩu kỹ

236. Vương Lan
237. Hải Công tử
12


238. Đinh Tiền Khê
239. Nghĩa thử
240. Thi biến
241. Phún thủy
242. Sơn tiêu
243. Kiều trung quái
244. Vương Lục lang
245. Xà nhân
246. Bộc thần
247. Tăng nghiệt
248. Tam sinh
249. Cảnh Thập bát
250. Trạch yêu
251. Tứ thập thiên
252. Cửu sơn vương
253. La Thủy hồ
254. Thiểm Hữu Mỗ Công
255. Tư trát lại
256. Tư huấn
257. Đoàn thị
258. Hồ nữ
259. Vương Đại
260. Nam thiếp
261. Uông Khả Thụ
262. Vương Thập

263. Nhị Ban
264. Mộ duyên
13


265. Phùng mộc tượng
266. Chiếm tiên
267. Nê thư sinh
268. Kiển thường trái
269. Khu quái
270. Tần sinh
271. Cục trá (I, II, III)
272. Tào Tháo trủng
273. Mạ áp
274. Nhân yêu
275. Vi Công tử
276. Đỗ Tiểu Lôi
277. Cổ bình
278. Tần Cối
* Quyển XIV
279. Yên Chi
280. Vũ tiền
281. Song đăng
282. Thiếp kích tặc (Phụ: Trì bắc ngẫu đàm nhất tắc)
283. Tróc hổ xạ quỷ
284. Quỷ tác diên
285. Diêm La
286. Hàn nguyệt phù dung
287. Dương Vũ hầu (Phụ: Trì bắc ngẫu đàm nhất tắc)
288. Tửu cuồng

289. Vũ kỹ
14


290. Cù dục
291. Thương Tam Quan
292. Tây tăng
293. Nê quỷ
294. Mộng biệt
295. Tô tiên
296. Đơn đạo sĩ
297. Ngũ cổ Đại phu (Phụ: Trì bắc ngẫu đàm nhất tắc)
298. Hắc thú
299. Phong Đô Ngự sử
300. Đại nhân
301. Liễu Tú tài
302. Đổng Công tử
303. Lãnh sinh
304. Hồ trừng dâm
305. Sơn thị
306. Tôn sinh
307. Nghi Thủy Tú tài
308. Tử tăng
309. Ngưu phi
310. Kính thính
311. Ngưu hoàng
312. Chu Tam
313. Lưu tính (Phụ: Truy Xuyên chí Nghĩa hậu truyện nhất tắc).
314. Khố quan
315. Kim Cô phu

316. Tửu trùng
15


317. Nghĩa khuyển
318. Nhạc thần
319. Ưng hổ thần
320. Hột thạch (Phụ: Trì bắc ngẫu đàm nhất tắc)
321. Miếu quỷ
322. Địa chấn
323. Trương lão tướng Công
324. Tạo súc
325. Khoái đao
326. Phần Châu hồ
327. Long tam tắc
328. Giang trung
329. Hý thuật nhị tắc
330. Mỗ Giáp
331. Cù Châu tam quái
332. Chiết lâu nhân
333. Đại yết
334. Hắc quỷ
335. Xa phu
336. Kỳ quỷ
337. Đầu cổn
338. Quả báo nhị tắc
339. Long nhục
* Quyển XV
340. Niệm ương
341. Vũ Hiếu Liêm (Phụ: Hoắc Tiểu Ngọc truyện)

16


342. Diêm Vương
343. Bố khách
344. Nông nhân
345. Trường Trị nữ tử
346. Thổ ngẫu
347. Lê thị
348. Liễu thị tử
349. Thượng tiên
350. Hầu Tĩnh Sơn
351. Quách sinh
352. Thiệu Sĩ Mai (Phụ: Trì bắc ngẫu đàm nhất tắc Phụ: Lục Thứ
Sơn tiên sinh Thiệu Sĩ Mai truyện)
353. Thiệu Lâm Tri
354. Đơn phụ tể
355. Diêm La hoăng
356. Điên đạo nhân
357. Quy lệnh
358. Diêm La yến
359. Họa mã
360. Phóng điệp
361. Quỷ thê
362. Y thuật
363. Hạ tuyết nhị tắc
364. Hà tiên
365. Lộ lệnh
366. Hà Gian sinh
367. Đỗ ông

17


368. Lâm thị
369. Đại thử
370. Hồ đại Cô
371. Lang tam tắc
372. Dược tăng
373. Thái y
374. Nông phụ (Phụ: Kiếm hiệp nữ ẩn nương truyện)
375. Quách An
376. Tra Nha sơn động
377. Nghĩa khuyển
378. Dương Đại Hồng
379. Trương Cống sĩ (Phụ: Trì bác ngẫu đàm nhất tắc)
380. Cái tiên
381. Nhĩ trung nhân
382. Giảo quỷ
383. Tróc hồ
384. Trảm mãng
385. Dã cẩu
386. Hồ nhập bình
387. Vu giang
388. Chân Định nữ
389. Tiêu Minh
390. Trạch yêu
391. Linh quan
* Quyển XVI
392. Tế Hầu
18

393. Chân sinh
394. Thang Công
395. Vương hóa lang
396. Kham dư
397. Đậu thị
398. Lưu Lưọng Thái
399. Ngã quỷ
400. Khảo tệ ty
401. Lý sinh
402. Tưởng Thái sử (Phụ: Trì bắc ngẫu đàm nhất tắc)
403. Ấp nhân
404. Vu Trung thừa
405. Vương Tử An
406. Mục nhụ
407. Kim Lăng Ất
408. Chiết ngục nhị tắc
409. Cầm hiệp
410. Hồng
411. Tượng
412. Tử Hoa hòa thượng
413. Mỗ Ất
414. Xú hồ
415. Tiền bốc vu
416. Diêu An
417. Thái vi ông
418. Thi nghiệt
419. Mao Đại Phúc
19

420. Bộc thần
421. Lý Bát Hồng
422. Lão Long thuyền hộ
423. Nguyên Thiếu tiên sinh
424. Chu sinh
425. Lưu Toàn
426. Hàn Phương
427. Thái Nguyên ngục
428. Tân Trịnh ngục
429. Chiết Đông sinh
430. Bát Hung nữ
431. Nhất viên quan
432. Hoa thần (Phụ lục ngũ tắc)
* Liêu Trai chí dị thập di
01. Hoàng Tịnh Nam
02. Dụ quỷ
03. Tấn nhân
04. Nữ quỷ
05. Nam sinh tử
06. Quỷ tân
07. Xà tịch
08. Kim đầu đà
09. Ái tài
10 Thương phụ
11. Long ngũ tắc
12. Bạch Liên giáo
20

13. Quỷ lại
14. Yết khách
15. Tôn Hóa thự hồ
16. Ngô lệnh
17. Đố dịch
18. Tạo lệ
19. Trư bà long
20. Nguyên bảo
21. Vu Tử Du
22. Lý Tượng Tiên đệ
23. Vũ Di
24. Huyền âm trì
25. Ngưu độc
26. Trĩ Xuyên ký
27. Ngoại quốc nhân
28. Trập xà
29. Bao thị bộc
30. Huy tục
31. Nguyên tục
32. Nghĩa mã
33. Vệ Sư Hồi
34. Lôi Công
35. Quỷ trấp tứ tắc
36. Phú ông
37. Bác thác ổn
38. Thạch trung xà yết
39. Kinh Nương mộ
21

40. Nhân sinh vĩ
41. Ngọc Nhi
42. Đường lang
43. Ải quỷ
44. Nịch tử quỷ
45. Vương thị kim mã
46. Vương Vân Hạc
47. Trần Hy Di linh cốt
48. Hồ nhị tắc
49. Khôi tinh
50. Tàng sắt
51. Sắt dị
52. Sưu trường
53. Sơn tiêu
54. Thiên tứ phu nhân
55. Noãn dị
56. Tam Cô miếu
57. Ma Cô khất thụ
58. Tiểu quan
59. Qua Thập Ha mã
60. Bất thục nhi dựng
61. Oa hóa thử
62. Lư phúc dị vật
63. Trư dị
64. Quảng Ninh tự chung thanh
65. Kê Trạch thần biến
66. Oan báo
22

67. Khuyển gian
68. Lý Đàn Tư
* Phụ lục
Trương Nguyên, Liễu Tuyền Bổ tiên sinh mộ biểu
Hồ Thích, Bạt Trương Nguyên đích Liễu Tuyển Bồ tìên sinh mộ biểu

23


Liêu Trai Chí Dị II
Dịch giả: Cao Tự Thanh
Đọc Và Dịch Liêu Trai Chí Dị
Đọc Liêu Trai Chí Dị
“Liêu Trai chí dị: bút ký tiểu thuyết, Thanh Bồ Tùng Linh trước, phân
thập lục quyển, tứ bách tam thập nhất thiên. Tùng Linh tự Liễu
Tuyền, Sơn Đông Truy Xuyên nhân. Ấu hữu dật tài, lão nhi bất đạt,
cố thử thư đa tá hồ quỷ chi sự dĩ hãn kỳ bất bình, diệc hữu tùng
Đường nhân truyền kỳ chuyển hóa nhi xuất dã. Phả điêu trác tự cú,
mô phỏng cổ nhã, cố văn nhân đa hy duyệt chi!” (Liêu Trai chí dị: tập
truyện ký, do Bồ Tùng Linh thời Thanh trưóc tác, chia làm 16 quyển,
có 431 truyện. Tùng Linh tự Liễu Tuyền, người huyện Truy Xuyên
tỉnh Sơn Đông. Lúc trẻ có tài hơn người, nhưng về già vẫn không
thành đạt, nên sách ấy phần lớn là mượn chuyện hồ quỷ để phát tiết
nỗi bất bình; cũng có khi là dựa theo các truyện truyền kỳ của người .
thời Đường, thay đổi lại mà soạn ra. Câu chữ ít nhiều có gọt giũa,
phỏng theo lối văn chương phong nhã thời cổ, nên văn nhân nhiều
người thích xem).
“Liêu Trai chí dị: tiểu thuyết danh, phàm bát quyển, hoặc tích vi thập
lục quyển, kê tứ bách tam thập nhất thiên, Thanh Bồ Tùng Linh soạn.

Ký thần tiên hồ quỷ tinh mị cố sự, miêu tả ủy khúc, tự thứ tỉnh nhiên;
ngẫu thuật sở văn, diệc đa giản khiết. Mỗi quyển chi mạt, thường
xuyết tiểu văn. Cựu thời cực phong hành, kim sảo suy hĩ” (Liêu Trai
chí dị: tên tập truyện, gồm 8 quyển, có khi tách làm 16 quyển, tổng
cộng 431 truyện, do Bồ Tùng Lỉnh thời Thanh soạn. Nội dung là ghi
chép lại chuyện cũ về thần tiên hồ quỷ yêu quái, miêu tả chi tiết, sắp
xếp phân minh; có chỗ là kể lại chuyện mình nghe, phần lớn cũng rõ
ràng ngắn gọn. Ở cuối mỗi quyển thường thêm lời bình ngắn. Ngày
trước được truyền tụng rất rộng rãi, đến nay có giảm đi).
"Liêu Trai chí dị: thư danh, bát quyển, hoặc tích vi thập lục quyển, kê
tứ bách tam thập nhất thiên, Thanh Bồ Tùng Linh soạn. Ký thần tiên
hồ quỷ tinh mị chi sự, miêu tả ủy khúc, văn từ diễm lệ, tự thứ tỉnh
nhiên; ngẫu thuật sở ván, diệc đa giản khiết. Mỗi quyển chi mạt,
thường xuyết tiểu văn. Cựu thời cực phong hành" (Liêu Trai chí dị:

24


tên sách, gồm 8 quyển, có khi tách làm 16 quyển, tổng cộng 431
truyện, do Bồ Tùng Linh thời Thanh soạn. Nội dung là ghi chép lại
chuyện về thần tiên hồ quỷ yêu quái, miêu tả chi tiết, lời văn đẹp đẽ,
sắp xếp phân minh; có chỗ là kể lại chuyện mắt thấy tai nghe, phần
lớn cũng rõ ràng ngắn gọn. Ở cuối mỗi quyển thường thêm lời bình
ngắn. Ngày trước được truyền tụng rất rộng rãi). "Liêu Trai chí dị: văn
ngôn đoản thiên tiểu thuyết tập, Thanh Bồ Tùng Linh tác. Lịch Thành
Trương Hy Kiệt đích Chú Tuyết Trai sao bản Liêu Trai chí dị phân vi
thập nhị quyển, hữu mục tứ bách bát thập bát thiên. Hiện tồn tối tảo
khắc bản vi Thanh Càn Long tam thập nhất niên Thanh Kha Đình
bản, tắc phân vi thập lục quyển, tứ bách dư thiên, đãn thiên mục tinh
bất hoàn toàn. Giải phóng hậu hoàn phát hiện liễu tác giả đích bán

bộ thủ cảo (định cảo bản), tằng ảnh ấn xuất bản, hựu hữu "Hội hiệu
hội chú hội bình" bản, sở thu thiên mục hiệu vi hoàn bị. Tác giả dĩ
phong phú đích tưởng tượng, tịnh tá giám đương thời lưu hành cố
sự dữ tiền nhân chi tác, sáng tạo xuất bất thiểu ưu tú tác phẩm. Cấu
tứ kỳ diệu, ngữ ngôn sinh động, dĩ đàm hồ thuyết quỷ đích biểu hiện
hình thúc, đối đương thời hiện thực đích hắc ám hòa quan lại đích tội
ác phả đa bộc lộ, vu khoa cử chế độ hòa lễ giáo đô hữu sở phê
phán; tinh dĩ đồng tình bút điêu miêu hội liễu thanh niên nam nữ chân
thành tương ái đích cố sự. Đãn thư trung dã tồn tại trước nhất ta
nhân quả báo ứng chi thuyết hòa mê tín sắc thái” (Liêu Trai chí dị:
tập truyện ngắn văn ngôn, do Bồ Tùng Linh thời Thanh sáng tác.
"Bản sao Liêu Trai chí dị của Chú Tuyết Trai" của Trương Hy Kiệt ở
Lịch Thành chia làm 12 quyển, có mục lục gồm 488 truyện. Bản in
sớm nhất hiện còn là bản của Kha Đình thời Thanh in năm Càn Long
thứ 31 (1766) thì chia làm 16 quyển, hơn 400 truyện, nhưng mục lục
cũng không đầy đủ. Sau ngày giải phóng (tức 1949, năm thành lập
nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa) lại phát hiện được nửa bản
viết tay của tác giả (bản thảo hoàn chỉnh), từng in ảnh xuất bản, lại
có bản Hội hiệu hội chú hội bình thu thập mục lục đầy đủ hơn cả. Tác
giả lấy trí tưởng tượng phong phú, mượn các truyện cổ lưu hành
đương thời và các sáng tác của người trước mà sáng tạo ra không ít
tác phẩm ưu tú. Kết cấu hay lạ, lời lẽ sinh động, lấy hình thức biểu
hiện là chuyện yêu ma hồ quỷ, vạch trần sự đen tối của hiện thực và
tội ác của quan lại đương thời, đối với chế độ khoa cử và lễ giáo đều
có sự phê phán; lại tỏ thái độ đồng tình khi miêu tả những chuyện cổ
về tình yêu chân thành của thanh niên nam nữ. Song trong sách
cũng còn tồn tại một ít quan niệm nhân quả báo ứng và màu sắc mê
tín). "Liêu Trai chí dị: Thanh đại kiệt xuất đích văn ngôn đoản thiên
25