Những vấn đề cấu tạo từ tiếng thái lan hiện đại luận án PTS ngôn ngữ học

ỉ 'f *

i ỉ

Bộ Đại học và Trung học chuyên nghiệp
TRƯỜNG ĐẠI HOC TCKG HƠP h à NOl

MGUYÍUTƯƠBG lai

NHỮNG VẮa đề CẮU t a o từ
TIẾNG

THẨI

LAN

HIÈU
•

DAI
•

Luan an Pho tien sĩ Ngôn ngữ học
ve^đặc cách)


w.

I

cônẹ trtnfe này du^c vi£t dưới sư khuyến khích

và giúp dỡ của nhiều nhằ ngôn ngữ hoc Việt
ITam.
Trước hểt xin kl đfn chuyên viên Phan ]fgoc, m ô t
nhà ngôn ngữ hoc giũu lcinh nghiêm, đã t ị a ttnh hưéng
dan và gtup dơ chúng tôi trong moi bước thi^c hiện áầ
tài. Pho tiến BĨ Phjm Điíc Dương di tạo những đi?u к*
kiịn tốt nhSt về thời gian vằ vật chft cũng như đổng
gop ũhững í ItiềTn quy bau đc chung tôi hoàn thanh tốt
công trinh. Ohiíng tôl hân hạnh diÄjro Giao sư IfguySn
Tal cằn giúp hoào chinh bân thẵo lũn cufli cùng*
Hgoầl ra chung tôi cbn nhận đư^c 3\Ị quan tỉm giup đỡ
cua pho tiến ai ngôn Qgữ hpc Liên xô Juri Jactiplevtch
Plam. Cao đồng ch£ Uguyín Chí Thông, 'Prịnh Diệu Thin
và Mai Ván Bao dã hểt lồng cung cẩp và kiêm tra phềa
tu liịu dỉ viít công trinh này. công trĩnh cũng tlỹp

thu đưcrc nhiều ỉ kiến dóng góp rẩt
bồ ich cùa các
nhà ngồn ngữ hoc
saui Giao sư ViệnBĨ NguySn Khanh
4
Toằn, Giao eư Hoang Tũ|f Giáo eư Nguyên văn Tu, pho
$ йии*\ tiền el ĐÕ Hữu Châu, phó tlen ai Hoàng Trọng Hlifn,
ts* ^ phó tiến sĩ Hoàng Thị Chảu, pho tiến ai Nguyên Lt 1#
phó tiển eĩ Đinh Văn Đưc# pho tiến sĩ Diêp Quanc
-ụ
ỵếan, dồng chi Hoàng văn Ma, pho tiến sl Nguyũa văn
Л -s1! -И
h
' Л Tai, phó tiến eĩ Nguyẽn Thiịn Giap, dũng chi lĩgiiyon

I ICao Đằm, cáo dồng ơlii trong tỗ b§ môn lĩgôn acữ Khoa
\lftữ Vàn trường Đọi học Tồng hqrp Ha nội, và Q§t Bổ
các giáo sư pho tiễn ai của Viện Ngôũ agữ h^c«
Chúng tôi xỉn chân thành cảm ơn sư giiỉp đỡ rít
qúy báu cua СЭС nhà ngôn ngữ hoc trên và hy vọng X
rằng eau'fchi công trlnfe dưqrc công ьб chúng toi v~n
tiếp t^c nhịn đuỹc Qhũrng ỉ kiến dong gop mới đlẩy dó làm cơ eở cho việc hoàn chinh thêm công
trinh vB flau này.

Nguy"n TiỉOQg jj3Ì
Ậít? V r'
+r~ -yỳ »
л+
.Ị ГА,, • f-*», -«/•
*Чa

f Сí;

•t Ẳ'i


PHèK HO ỡu

im Ohl tớnh Bhớag tỏo phớ* eú tớnh chớt tbo ef aghin
- tk ehúiic ta cú thớ ôbo rnô Tio nghiờn cỳn tin* Thới l*n et

i bớt Êu t nhóng Ba b* ôtới tr lfi iy. Ta, r, tr(jc ô
ai ting cú at mi lgag to ln CC tie Tiớt v tớsóe Thi
l*n. Bh&e nhanô tỏc p h ỳ ny chi n thun x oie euon eich
cvằ c*c bi bỏo tớyc Tiờt nhm Kiờu t tiờn* Thil lằo óao cho

nhn* ngtớl e n g cú thờ t i hỗc -r lm quen jc Ti t l i u g
Shỏi Xen. Thc ra ôú l nhng euừn sỏch ty hc,
cSn
iờn thụng dng, nhng tii liu gii thiu 1*5 phỏp Thai lan )
mc hleu bit ban u. Rhng tie gla ein cỏc cuon aỏch ự y
hin hột khụng phi l nhng nh ngụn ngtthỗc v v l Ty cụng t r i
c ự hỗ khụng giỳp nhlSu oho vớc nghio ca tienô Thal lan.
Bt aỡu t nhne nm ba mi cựi th k niy, cinae ta mi
t h ớ y n i ớ t h i n c ỏ c t ỏ c phỏn n e h i i n e u t i e n ô T h a i l * n c ự

nbTfn,

nh neon n*s hc nh . Mmrtini, * Hui, F. A. Leeon - Orjll

T;T " S y nhớt> kớ tit bSb i960, oỏo nh ngụn 1 * 5 hoe Liớỏ
*0 nehiin tỳe TI n h & e tõn tuúi nh Jtt. . Plain, . . Morờr,
. M. 0x1, . . Foôichevằ, Ju. L. BU(tớôT0n,

c r *

ô x u ớt b if n bieằ oụne tr in h khoa hỗc i aÊu T*c

*ô* T dỡ c the cụô tien* Thỏi l*a. Phl núi ruô hin nur
tinô Thỏi lan anô tr thinh at úi ôUfaô hớp dõn nhie nhi

aeoa DgShfe. So luỗrx* ngi nehlớtt cu bao ÊB agtới Thớt lan
"*!
ằ, ttgi ằc, ngi tgm. n*ôi Hht, nôớ

" thn*f V đ * t
eu Ichc ôhau tria tbớ ôlei.
ô trlah hỗ khụng nhng ci nhieu únô gúp cho Tic nehien

_ *fB
côn 1* c ũ kheô hỗc cho cụnô tỏc thc *1*1
d*j tiớn* Thỏi lan.
Troue ô Tn ỡ kho. hỗe T tlớng Thỏi Itt ớ . Tn
cú ahn* TB i b trng ri eSnô eo' nhiốô Tn i ein Am*
phi VC nhin Bhn l i . Do' l i l ớ deaô ôhiB oự .
Tl c nghi


cứu đang ò gịAl đoện ban đần cùa &•, сác rin đ« TỈ tà lúc đầu
đ*?c nhắc đển troỉg các tii liệu miêu ti tiến« Thai lmn Mt'cht

co côn£ trinh ehvjtn Odilen Ctfu TỈ Tấn dỉ này. Oan đây eáe pb*

Bghitii cứu Liỉn xõ đa eo у thức Ъи xấp thô trnng đo» Mọt sỗ bi
bếO та each đft it cap đến nhỨMg vắn đì thuọc рЬфв Ti nghiên CX
tií cua tiếng Thái lftXL. Đo la Bổi đền Tiỹe nghiên cứu từ nói cl
Heu xết riíng về mịt nghiên ctfu các Tấn đ» те cấu tẹo tà cùa
tien^ Th&l lan thì Tấn đe này
cang ít đvọe chú J đ#n măc d
no la van đe Mti chốt cùa việc nghiên cưu tít# RÕ rang cho đen
chung ta không tìm thíy cõng trinh ban aột ctch có h| thốig TỈ
nhữsf vấn đe eầu t$ 0 từ cùa tieng Thái lan neu không ke đến có
trinh cùm вbà ngôn ngữ học Liịn xô Ju. M. OxipơT ă v ợ c ra mắt V
nầB 1969* Tat nhiên, đe Tiết công t r i n h , niy Ju. M. OxipoT đ£
phÀl tham khảo nhữttg abịn xét те vấn đi cấm tẹo từ nẰm rii гас

trong các côn* trinh trước đo. Nhữ&e nhẬn xét này kbôni những
không cổ hệ thong mà còn có nhiều
gán gh«p Bhũig đăc trưng
ngôn ngự phương Tẩy Yầo tiền« Thái lan. Do là lĩ đ«cto£ nhiên
khi CÄC tác gỉa phương Tay này riet các com4 trinh của minh *
nhầm mục đích phục vy cho người nước ngoài đang làm Tifc ồ Tha
lan ein phai ty hçc và nắm đư^e tiiac Thai lan. TÌ ▼ịjl eàn^
▼fch ra được những net tương ứng giữa hai ngôn ngữ ъ&о nhiêu t
oang de hfe bấy nhleu Dặc dù những n«t tương ứng íy la gưọtLg
•Р* tfB thơi та không thuộc re ban obỉt сиa ngôn ngữ« aim trị
cỉ» chúng chỉ là ph^c
cho một D^c đích thự* tiin uk th^e
tlea ơ đây cũng chi 1À thÿc tien hạn eht» côag trình cil
И

OllpOT Ì4y đft 60 Ilhitu 06 gẩBg khắc ph^c nhữỴầ^ thiêu 4Ót nầy
nhưng Tin con açt lồ Tấn đề can pkii d-tfÿc bàn luận them»

VỚI tinh hinh như yịỵ, vlịc chọn đề tài nghiên cứu
ТШЛ đi cắu tẹo tử củ» tlíng Thái lan li СЯВ thiSt. EÍy là van
Û9 cho рЬвр te khem phâ dtfçfc nhưng đặc trtíng cơ bàn cùt tiỉo^
Thái lan» Thyc yịy» muỗn hleu blỉt dtfÿc những đặc điев bin cb£l
nhít của tiín£ Thái lan thl trước hẽt phàl đi ТШО nghiin cứa Gí
rin đ« те tử lả ỉ điy quan trçng nhai là Tần đ ì cãu t^o từ#


Dựa vầo các quan điem trên, cỗng trinh này khônf chi nêu
lên hlnh thức và cơ chế CÄU tạo từ mà còn đe cẹp tới cà mệt si
▼ấn đè thuộc vè ngữ nghĩa vầ ngữ phap liên quan tới cơ ch# CÄT
tẹo tử. Đổ là «V phát triến ngữ nghĩa cùa từ và các ý nghỉm Щ

pháp cùa tư* M gứ nghĩa, là vấn đe rất quan trọng đoi TỚI cấu X ị
tư tieng Thái lan* Dối với tiềng Thái lan thi vin dề CRC J ngỉ
từ vựng ngữ pháp của tử không hề tách biệt vói những vẩn đe cí
t$o từ* các J nghĩa từ vụng ngữ pháp cùa tiẽng Thai lan đư^c
*zac lập та thề hiện theo cái cơ chể cíu tẹo từ vầ bàng «bững (
Vị cỉu tạo tủ nhất định«.

Viết công trinh nay chúng tõi không có tham Tọnf glài quj
tl ni tat cà những vin dề ỖMQC neu. Chúng tôi chỉ th^fc hifn mị
cách đi mới trong việc giải quyết những vần đề V# cap tẹo tit
tiếng Thái lan.

Cong trinh này dya vào mọt khoi lư^ng ngữ liêu can và đù
cho Tiệc chứng minh, miên tà, khái quát те BÃt lý luận» quy*tể
cấu tẹo tử»


Tiếng Thai lan là một ngôn ngữ thuộc loại hình đơn lẹp* TÍt lâu
các nhả nghiên cứu đã nhận thây có những đăc điểm mới lf та lý
thú chưa đụng trong cấc ngon ngữ thuộc loai hỉnh này. nhìn chung
cổ hai loại ý kiến: cổ những nhân xét qúa cường điêu tính đặc thù
làm cho ngươi đọc nhận thấy các ngôn ngữ đơn lap là «hững ngôn
ngữ hoan toan mơi
hoần toan khác với nhữx>£ ngôn ngứ khác Yt
tat nhiên chúng cổ 'thể cố những đỉểm khÁc VỚI pbữyig 2.J luýn <2ф1
ctfdog» L|i Cỡ nhưng nhân iét kh&c thỉ cố gắng gò ép tat cả

đặc trtíng cua các ngôn ngtí thuộc 1 оф1 hình khác mà không đếm xỉa
gi tơi những nét rieng độc đẩo của loại ngôn ngữ đơn lập aà xibững
net độc đao nay •• làm phong phú them những ly luân đại cương,

Nhưng cõng trình nghiỉn cứu те tiếng Thái lan tư trước tới nay
hầu hít đều theo aọt trong hai t^ỉên hÉơBg trên» ĩ^ay tác phim cùa

Ja» И* OxlpơT tuy đa cố gẩDg nhln khách quan nhưng Tan Ịchpng
tranh khòi cách nhln cùa Dgươi ban ngữ Ẩn ỉu» Hgoài ra các Cfing
trinh tÌ thiín

Dặt Diêu tà đồng đ^i nên ít chu trọng mệt ctch

thích đang đen mặt lịch đ^l môc dù nhleu lúc những Tắn đe hiện
đại cùa tlín* Thái lan can đư^rc lý giai bằng lịch eủ mới đem *đ#n
kít qù**

Cong trinh CUA chung tõỉ đư^c thừa hương những kỉnh ngh iị»
của người đi trước đe lẹl* Chúng tôi eẽ khắc phục những thỉíu
iót mí những cong trinh trước đã Bẩc phai đề nhịn thức та lý
giẲi khách quAn nhưng đặc điec ban chất của tiếng Thái Xan*
Chúng tôi nghiín cứu tieng Thái lan xuất phát từ chính bàn thâm
tlỉnị Thái lan« CÔĐg trinh của chung toi trong 1гМ dựa там 1J
Ị luận đẹi cương đ« giai quyết những Tấn đè cụ thề cùm tiếng Thai
lan thi đồng thời cũng muốn góp thêm mịt vài hiện ttfçrng cổ thê làn
cho lý luện đ£i cương phong phu thỉsu Việc vịn dụng và Ъо mog
nìy khỗne »P đặt» Tieng Thái lan vốn lả loại n^ồn ngữ đơn lập
có nhiêu đặc điềm khÁc biçt 60 vơi cấc BgSn ngữ thuçc các loại
hình khác, Tuy Tay, những đặc điểm củft tlấDg Thái lan cũng không
thể làm cho tiếng Thai lan trờ thành nột ngôn Dgữ khác VìАл các
ngôn ngữ khác* Điều quan trọng ờ đây là tư những đêс đlẽn riêng
CUA tiếng Thai lan ta sẽ thấy những vấn đề ma ngôn ngữ học đạ.i
cương đã nêu lẹi được the hiện ả mọt dạng khác eo TỚi oách nhỉn

trước đẫy.


De giai quy#t đe tai nay chung tôi dya vầo những quan niệm
▼à một 00 phưcta£ pháp cụ thể trong suỗt qúa trình làn Tiệc như

. sau:

1Trtíác một đổi tư^ng nghiên cứu lầ tiến* Thái lan chú
tõi phai luon luôn tuân theo uột nguyên tấc xà phải xuất phát
tử những đặc điếm bãn chắt nhắt cùa tiền« Thai lan đế giii quyết
ìcáo vấn đề theo đúng với tinh cam ngon ngữ cùa người baa ngữ.
Siêu này có nghĩa rằng người nghiên cứu phải xuát phát tư chính
b£& than đổi ‘ttíýng nghiên cứu để xem xet các Tan đề vi giầi 9
quyết chún£ một cách khách quan khong bị à&h hường bin nhữn*
cách lý giài đã có cr những ngôn ngữ khác Ta làa the nào đó đS
oách giải quy#t của ninh đư^c người bàn ngữ tiểp
nệt cách
tự nhlẽn không thay gò ép, ap đặt. Bleu nay qia lả rít khó khăn
đoi Tơi mịt BÕ nha. nghiên cứu người phuring TÍy ▼* châu i«t
Trước mị% ngõn ngõ phương Đon« mới lẹ họ thvơne giai quytft trin
cơ BỞ kít qù* nghiên cứu các ngôn ngữ phương Tây. Do đó các
ngon ngữ phương Đông, trong đó có tiềne Thai l*n, dược miều tả
dẶp khuôn th#o cẩc ngôn ngơ phương Tây Tmr như vệy thực chít‘
F
những đặc điem riêng biệt của tiêng Thái lan chưà đư?c giai %
quyẽt* Hạn chễ này* các nhà nghiên cứu Liền xô cũn« đã nhịn thầy.
TỈ10O chung toiỷ đieu nau chot troog kh-i nghiỉn cứu 'tiếng'
Thai lan la tiỉng Thái lan thuộc loại ngôn ngữ đơn lập không
biền hóa hỉnh thái. Người Thmi lan nổi là xuất phát tư nghĩa của

tưr trong khi đó nghĩa cùa từ lại dựa vầo nghĩ» của các yếu tõ
tẹo thanh cọng vơi nghĩa cùa cẵu trúc. Do đó khổng thê xác định
▼ãn đe cãu tạo từ dựa n i i m x t i i trên vân đẽ biến hóa hinh thái
ma phai dưa vao nghĩa của từng yếu tố tạo nên cấu true cộng vơỉ
nghĩa cua ca cau true, Ro rang vấn đề nghĩa là vắn đễ rầt quan
trọng đối VƠI một ngôn ngữ không có cach biểu đẹt bầng biển hóa

hình thái như tiIn« Thái 1 «I1. Phài xuất phát từ nghĩa Ta láy
lAm cơ Bơ đe ‘tì.ii thực chat M M I I M T * « riìi cÁc Tấn đề cấu

t^o tử tiếng Thái lan*


2- lét tiềmg Thai lan mọt Bặt đoi lập TỚI lo*i n*Ôn ngữ
bien hình vi mftt khac đổi lệp vơi những ngon ngữ đơn lip khác

nh tiềng Việt.
Việc 80 sánh đoi chiếu giữa ti«ng Thai lan Tối các ngon
n*s khác loẹi hình TÌ vơi tiến« Việt cỉug loẹi hình cho phép
phát hiện những net tương ăòns vầ dftc Mft, tránh được nhữn*
ép ▼» Bỗ phòng cac đ£c trưng mà bin thân tiếng Thái có
*đ$c trưng rieng»
0

5* TÌ#U£ ThAl lan la mọt hệ "thong trong &b có những Bối
quan hị rẩt chặt chẽ giữa các yếu to* các yều tỗ trong hệ thống
nay đưfc xấp xếp
th«o những cap độ khác nhau TÍ những đ^c
đi#m cũn« như ey tòn t*i cùa m ịt yíũ tổ có sy rin* Imệc 1I n

nhau. Tl Tfy r lý giii cho mọi hlfn
vì đặc điểm cua van
đề cấu tẹo tir tlỉng Thãi lan người nghiễn cưu phii nắa bắt
đư?c c*c moi quan hệ can thiết vi biet dựa tÌo chiig mì phát
hiện TÍn đỉ* Cố thí những đặc đi«o cùa yều tố nàỵ BĨ li cơ BỜ

cho

xuất hiện những đăc điem cùa yếu tồ kia.

coi tieng Thai 3.8U la siç't hê "thong thống nhất va.
co^nhữns mỗi quan hệ chặt chẽ bên tron£*thi hiển nhiên chúng ta
phẲi thửa nh^n tính phát triển của hệ thống* Khong thề xét tiếng
^-an n^ư
mọ* hệ thống chết cưng ngay ca khj xết nó ờ măt
đong đại. Bơi rì tất cà những hiện tr^ng cua tiếng Thai lan là
kết qua cùa một qua trinh biến đoi vầ phat triển theo hướng hoần
thien va chuan mực. Nếu chúng ta khống lưu ý tơi măt lịch eừ thi
nhat định chúng ta sẽ khế phát hiẹn đư^c những đặc*điếm cum. tiếng
Thml lan va kho ma giai quyết thấu đáo các hiẽn tưọĩi£ ngôn ngữ
xay ra trong ti eng Thai lan* vì lẽ đổ măc dù cong trinh nay nhằm
giai quyet CÔC van đe hi^n đại nhưng no vãn giành mçt sư lưu y

thích đang ve măt Xịch eư. Quan điem vận đọng vầ phát triển phai
thau triệt trong lý giải cơ chế cấu tẹo tử tiếng Thai lan.


Dựa vào cíс quan điểm trenr công trinh nằy không chi nêu
len hlnh thưc va cơ ch.e CAU
tư ma. con đe Сфр tới ci mçlï so

Tắn đe thuộc те ngữ nghĩa và ngữ pháp liên quan tới cơ ch# cấu
tẹo từ* £>ổ là
phát triỉn ngữ nghĩa cùa tủ và các í n£hĩ* ngữ
phấp cua tử* Igữ nghĩ*. là vãn đe Pẩt quan trọng đoi TỚI cẵtt tạo

tư tiếng Thái lan. Soi với tiễn* Thíi lan thi Tmn đe cácỉ ngbT
tư vựng ngữ pháp của tử khõng hề tách M ệt với những vẩnđe cầ
t$0 tíu Cac ý nghĩa tỉt vựng ngữ ph&pcùa tiễng Thái lan
đựyc
'X&c lệp та. 'the hi^n theo cai cơ chề CAU t^o tủ vi bằnf nhtfỊ^ dơn

Vị cấu tạo từ nhất định»
Yiễt công trình này chung tôi khõng có tham Tọnf giii quyết
ti mi tốt cả nhưng vin đề đư^c nêu« Chúng tôi chi thi^c hlỹn một
cách đi mới trong việc giai quyết những vẫn đề V* eajt tẹo trà
tleD£ Thái lan«
cõng trinh này d^a vào mọt khối lUçfng ngữ lieu cần vi đủ
cho Tiệc chứng minh, miêu ta, khai quát те mát lý luịn, quy’tắc
cấu tẹo tủ.


CHONO I: DCtK VI clu TAO T
I. Hah Y ca tiene Thỏi lmn.
1.

sỡnh T cựa ngụn ng bin từ ri hỡnh T cựa nô5n

n lp,

Mt trong nhng Tn cn phi nghiờn ou trong tin* Thỏi
1 l vende lỏc nh n T cỏu to tú cựa tienô Thỏi lan. T
rc ti nay co nh nghiờn cu tiờnô Thi lan tiy mc o
khỏc nhau ó tuô núi ộn vn ố . Tuy r7 c the núi, van
i ny võn cha Sxtc gii quyột thu ỏo. cic nh nghien cu
tuy Cể dựng tht ng 'hỡnh T' (morpheme) nhng vn cha trinh
by thc y quan nim c -khộ cựa h ve hitỡh v Thới lan
Hỡnh v' li thut 0*5 gtc cỏc nh nghiờn cu Dôễn ne w i n
to oự dipv ii gỗi cn V cu to tự ca loi ngụn ng ni,. Thut
nô 'hlnh v' cng c B dng tronô kh nôhlờn cu agụn ngó on
lp. Cỏo nh nghiờn cu tiộng Vit cng ó diag thut ng ằtyớah
t* e chi n v cỏu to t cựa ting Vit. Toy Ty, trong eú
* Viỡ* đ h9c c ô cú nhng ngi trỏnh dựa thuỗt gó
'hỡnh v* m dựng oỏc, thut n*5 nh 'yộu tú eú TigbT. 'p >tớn biờu
^

9

đ eu y en

1 õ t c a Bn&i^ t h n t DÊtf d on g e

ntúne dằ T o mỗi ngi u thúne nhit o l nhng an T nhũ
nhỏt cú nôha dựng cỏu to t. cỏc nhi nghiờn cu time Thỏi
l*n cag cú nờn lờn nhng qnma Bia cựằ minh 'hnh T' Thỏi
laB.'Troag nỗt bỡi bỏo, N. F. FoBlchôT* cho rng 'hỡnh T' li n
T 'C M ttt h o c l t t r n g t h ỏ i l i m t n v k h ụn g t h e c h i a

nhi r* tu

Thới l u thựh hôl loi li .hỡnh v chớằh t' vi 'hinh T tú1
(h$c 'hiằh T phới ôiiih')1} Tuy Ty sy phin biớt niy Tôn
kheag ^c c th vi chuan .
*
I

H Ko->r>ýbt,x.
ằyxcUtt.Jc. r Qobj'&JA.lt-iHQ&l r r i *44
I H M HXi * ' '



M

J

f7

Y * A H




-

9

TTome cuon ằùlfac Thaùằ, Ju. Ja. Pim* ó chiô cỏc ti thinh

t n ti#t T t a tit* trong ti * tiet thỡ chia thinh tớt i
Tè t ghớp. Vifc
chiathinh tcto Tè t ghôp li
trờn c 8
0 ltfn* chớnh tỏằ't nu t chi co nt chớnh t (cú ph to kem
thôo) thi ú la t n, cũn nớu t c trn mt chớnh to thi ú
la t ghớp. Theo
eachchia caong thi t n baogũn c nhng
t Tay wn hon
toin
v nhngt khụng the phan ra thinhcỏc
thinh to thc* Ju* Ja. Plam cng coi t cú hỡnh v chớnh từ v
ilnh v ph t lỡ t citi* Tronô khi o nhng t vay mn hon
toan va nhng t khụng th phõn ra thnh cỏc thnh t thc khụng
c ong ch ra l chung cú bao nhiu hỡnh v # Do quan nim
ố hỡnh vi trong ting Thi lan cng khụng c nn len ằỗt cach
ro rang
Hh ngụn ng hc ngi Thi lan Prada pakt Xnpaxn ó
chia Tn t ting Thỏi lan thnh hai loi li t c bn (khỏ*
mun) r t ghộp. T c bn l t m ngi Thỏi lan khụng th tỏch
ra thnh nhiờu yu t dỗc lp ghôp li mi thnh. Do li nbns t
sn cú trong ting Th hoc li vay nnùỗfn t mt ngBn ng khỏc. T
ghep c to thanh bÊÊ cỏch ghộp nhng tt c bn li vi nhau
to thnh mỗt t cú ớ ngha khỏc Ti

c bn. nhng t kleu

nh f&n diD_J ằen em1 cng ^c tỏc ga cho la t ghộpj y *k
theo tỏc gia ú l t ghộp do nhng t c bn c hnh thc y ý
ncha trung lp ghộp li* nhng t von l t ghộp ca Pali ri

Xanxkrit tỏc gi* cng cho l t ghôp, vớ d: /rat* k?r m m m j
ằhoing t* (/r*t ~ J ằvuaằ - r ku?ằ *am_7 'con' /% ô*1 t?*
p'?' f? > ^ 7 *|hỳ bi' (/et" t'?*_7 ằnhỡ giiu* - / V & ? ri?'
'
)P
Tac gia nay cung khong nờu rừ quan QiầD y

4i-9tÊ/- t JK. cjj-


hiằh r trong cụne trnh oựa einh. Tuy -r, qua eich phin chia nta
trn cú thớ cho rng tớc gia xoi 't c ba1 nhtt l õt n n
oớu to tự . thin't ce Ua' cnnô l mt t. Bềnô thi 4
Ctf bn' khụnô nhng ch trựnô vi õm tiớt mL cũn cú thô CO ahỡau
óa tietằ

Jtt* . OxipoT cng cú quan nim tng
nh Prada ỹpakit
Xinpaxõn. Theo ụnô thi ễ a i ớ t tiờng Thỏi lan co' nhng tự n
.n tit' v nhnô 't n a tif. nhng tự en n tiờt li
nhng t n en co' trong tiờng Thi lan rót ớt kh l goc ngoi
Dú l nhng t nh: Ê~pi_7 .i.; /-rk'_7 -yờu'; v.r..! cn
*
nhng t n a tilt thng l nhng t Vay mlin cú thộ coi
chine a mỗt on v hon chinh; mt hỡnh v, vớ df! /eon eọiv_7
aebi4 / V a CB_7 'ng lỳ' v.v... Vy t n l m? -hỡnh
v ôm tief hoc l mỗt 'hỡnh v a tit' khSng thl tớch ra tng
b phn tho tự nôuyờn. Tỏc gia QUC nim hlnh v l ằnt n Ti
y neha nh nht cựa ngún ng''fi Hay 'hbh T li n v nhũ nhớt
ca cõu trỳc ngụn nô tng ng rỏi mt ngó ngha nhỏt nhớ2)

Qua aiy chine ta thy thuft ng 'hỡnh T' ttyc a vo ngSn
nôa hỗc i cng trc hột l do kớt qua nghin cu v cc n
cau tfo t 1 úi t cựa cỏc ngụn ngó thuc loi bin t
San ny khi nghiờn cu cỏc ngụn ng thuỗc lojl eo nhi neon ng coi oa v cn to t ca ngỏn ng n lp enô
nhiộn l hinh T. Thto c h ỳ n g tụi, chớnh c diem chung c bn

nhỏt cựa n T thuc hai loi hinh ngSn ng ự j li on Ti ding
e cau to t nõn rn co' the coi chling ôeu li hnh v W tỡnh kỡa
hlnh ụi vi ting Thỏi lancng nh ry. Tuy nhiờn, h3nh T cựa
tline Thỏi lan vin nhng c trng rlag kluớc TI hỡnh n cựa

(1). J. M. -nc, *.4, ụAe&c&'t'-ii,ớ.eộ--H LUS
-. -,1t ( T>>* c S L . ' .-. mu:- troc

-^. , . , /ô7} tr. ll
- i,b(.
(2 ). c. M. cunc , A c lýe&H,acrccCfutjc S4-èIJ\


ý r,I\.JM J M * ) /yt

rớy
tf. J


11
cio ngîm uâk U « 1 t ế « Т г* а £ c á c ftgom a«ữ b i e n t ố

th i

Tị

oo khA D&B| b l ế i đ ồ i bình th ấ l» S ltn này ftp d^Bg cho c te e h íih ti
oáo pty tố cũag nhu chạ oi các bien tố, Tt aặt J nghT» thi lofl

hìab T ị b iến to thường có ft£kla ph+a tr ù ú i khôn« Ъао f lơ о•
cal kha năaf eứực dùn£ độc lịp như «çt tư* các

‘hình vị phf xí*

cũ n g lcbône t h í h o ạ t đ ịn g đ ỷ e lậ p » T ro n « k h i đó

(h ìn h T ị eh /tih

tế

có khỉ năng bo^t 6Ộng đọc lẹp thình tỏ trong những hoan сinh nhí'
.định*
*'

Đối với ngôn ngữ đơn lập như tiến« Thái lan thl cắc hlnh vị
không thể tien đoi те hlnh thẵi do đó các từ của tl+ng Thai lÉff

không biín đoỉ hình thai. Đa eỗ các hình Tị cùa tiến^ Thái lan li
mọt ãm tiết vầ nhiiu hình vị^ trong eo này li do những đơn vị ngữ
nghĩa cỗ kha nâng hoạt động độc lập tạc thành. Mọt 80 tuy không <
00 kha n&ng hoạt động độc lọp nhưng bàn thân chúng khong bien đoj
hỉnh -thai cho du chúng đứng è vị trí nào với những chức năng ngữ
pháp gl* Tuy nhiên tiếng Thai lan cũng cổ một 00 tủ thayđổi hìnl

thức ngữ âm, chẳng hẹn mọt số từ như saut
Г т & ± \ r ă i r d ã i , n & iv-j r f n ào* n a o * , Y Í

*

_

dụt

/"*mui"5 A răi* 7 flíc *iot khi nao'
^"4 r'l rfii.7 *lan nao mà (bĩ)1
^"kậon dăi^ 'egtíời nao mà (he al)1
/ V on năỉ ' J *ngtíời nào (ai)ệ
n ± \7

Гп*у# B u y ', v í dụ:

Z"Vi n* J » bi'J 'nơi này, đây1
/"wấm ni
hôn nay1
năn', 9ăn'_7rđố, đíyi vịy' f rí dy:

tfi*nän*J

’chõ đó’

/"ằn năn * J 'cái đó'
^f4'»*Ịjăn * J 'níu Tậy*

/"Ч ,Â*cenÂBăn ^^'neu như Tệy*

*011% non *9 m vdT J 'kia*, TÍ d^ỉ
hoặc
*kim kỈA'
/\'ỉn non *_7 'aiườl kia*

■


-

12 -

lAl'J *k*ôn«\ ví dV ỉ

/"«äi* m i j fkh«f có»
Г » 3i' » noi .7 e*í» ít •, TÍ dụ;
^Г"гэ »oi'_ 7 *đfi tí'
d i t m ^ •■ột “tí*
/"p*utA *Di#_7 '»•* ít*

/"bajj%
С

•với1 * ▼/ päi Ъацл ntt? #jr ho*c /"pül Băi}* aft? ' J
•di với mk«'

Л ' « 1*» e»?eJT vtúxtf', ▼£ dụ:
£*шш с19B ni ^ hoftc /"c*!?1 Kl 7

Гс*к- : сW J 'eĩr Sv.и Í,,

^

'như тяг *

^

сйк*
tai_7 eít phil chết*
£ eft?• XbXj •sẽ Chet *
* Ьэв7 •khôn«, chẲne, bit, ait, that'
/"Ьм» . 1*^.7 •nao, đổ1» Vi dV:
/"bag k'on^J boặc /~lai* k'ỗn_7 (cố) người nào đó*
Nhưng đẫy khong phải la những hình thức bien đồi hình thấi
khaс nhau cua tưr bởi vì chung, rat đa dçng va khöng tuân theo
nọt hê hình nhất định nao cả»
Tleng Thai 1я đa vay mưtừ cua các ngôn ngữ 4Ỉa
“
tiet như
Ball
Xanxkxỉt •Do đo vấn đẽ cấutạo tư CUR tlíng
Thai l&nee co nhưng đleo kh&c vơi các Dgõn Dgữ đơn lap khác*
Ta ee ihmy hlnh anh của từ Xn âu tron« tiếng Thai lan cho dù
bình anh đo co M O Dớ đen đau. Phai Tihỹì thấy rằng ЗД tiết trong
tlểng Thái lan không ngang nhau tron£ tư đa tiết. Đồng thời hình
Tị CUA ti£ng Thai lan không ton tại hiển nhiên như trong ti£ag

оháu iu»

V« lift y R£hĩa thi hlnh Tị tiếng Thái lan li yếu tố М Я |
pbữpị n#t nghĩa đã giàn hóa eo TỚI khi no ờ cương Tị là sột từ*
Khư ì|y hình Tịfè đỉy thực chít chi. lft mịt \o h^p cuổl cuzig cùâ


13
afcfeg nix B g h U M f e thỉ hlịn bia« Dhsa« đ«x Tị oí* trúc ngôn

fi£ã nhất định»
2* V i f c XM đ ịn h b in h T ị tr o & £ t l r a g T h á i Ia x u

Hích Tị ilime Thai lan đư^c xác định như the nìot Tín
di này cũng chư« đư^e «ác nha ngỉilên etfu tlín* Thai Xan tx^c
t i e p < • cập d ín . cá c

k iế n g i i i

nhà ngon ngữ họ* bin

lvịm có thí «oi lán« t Ìo Tiệc xác định hiah

TliA i

.h ìn h v ị

V |y CM n h i V i f t

e v * t i í n * T i f t dưực 0«

Ỉ1ỌC d t tftfifa XQệD T ơ i

nbmn như tb* »Ào? Khư trin ti nói» ttQT omc nhì vsỳt ngã hgc có
d ù n c nhữ ng t h u ậ t ngữ

khfte n h au « •

c h i đơn v ị oan t | 0 t ỉ o ỉ a t i í n

V i f t nfctfaf *•** t h o n «

n h í t o o i áơm.

T ị đ ổ 1 * đơn T ị n h ò n h í t c ó

n«hĩ*

dào* ỒÍ cáu tạo tà. Đlín khác nhau h) lì ỉ ohõ etl

•nhò nhít» oil «ổ* Tị niy xi đín điu? có the gặp lẹi. thinh bã ý

kiến *ftut
.
- Trùng Tơi âa tiết
■'
- CÓ khi trùng Tơi â& tiết,, nhưng cũng có khi có nhiều’âm
%l í t .

- CÓ khi trùn« TƠI ỉn tiít, có khi có nhiều âm tiít, nhưng
cung cổ khỉ nhò hơn cm âm tiết *,
Kllln chuĩìg co Bư tranh luân gitta. hai ý kiếnỉ MỘt bên cho

■ýi âm tiềt của tlân£ Vift li hình vị mi người tiêu biíu la
Nguyên Tai Can r k mọt bên cho hình Tị của tiếng Viêt không chỉ
tx*U2ỉ£ vơi. âm

ma CO& co ^ỈIG co "trộn môt a.ĩTi "tiết ma ngươi. ”fciet

I®1
I* ữi#bova* Nguyen Tai Can cho rằ££ỉ *HÌiih vị la đơn
▼Ị. nho níiat 9

nhat ve 0^1; to chưc ma lại co

mặt ngữ pháp'í1) Th«o tác gia »tiến** lầ đơn vị cổ đù ci hai đăc
"trưng 'đcte &1&Ỉ1 nhat ve mặt to chữc 1 va *cổ gia “trị ▼© nãt

B.gữ

pháp*# đo đó 'tien* 1 li r»Ỷt đcfn vị gốc - một hì*h Tị- cua
ngư
Viẹt **
'Tien^' tron^ "tleng VỈỸt ve măt ngữ am 'khí
(1 ) vi (2 ). Kguyin Tai cắn, IteŨ^B^D tiếiLg Viet. HÌ nội, 1S75,
tx. UL - 13.


14
trine với &Я M i x «ho nền 'tiếat' li

Aoệi »hình tirt*

I

I

GltboT* ch# rằn* những nịttơi diae thuật ngũ ‘hình tiít» đẫ q^an
Biịm i B«hĩa TỚi «ệt khậi nlệ. rít rộngị ăó ii ý » e ữ . cí» true,

táo gl» khô*g tín thành Tiịo gia ehữn« đặc trttn« eũa cíc hìah Tị
c h e Ы м в в y ế u t ó k b r â e 0« « ỹ t c h ú t ý a « h ĩ . n i o k h á c n e o ĩ i i n g h ĩ
e í t t t r ú c . T heo t á c « ỉ a t h i » h ìn h t l í t ' p h à i l i ' n ẹ t đ(№ im t l é t

có ý nghĩa từ TTpig hoặc ý n*hĩa ngữ pháp nhu

qguàli

đễl- Н u it t jsLiutt£jàlt Ш » Ibũc*
khác TÍi hỉnh Tị li
•abăag đơn yị еош hai hofc .to híi ẫm tiít„ TÍ
aHMjiiifc»
iụuíÌỊk ìỊj*ii; a á i _ 8híii*(1) Tie ei. khôae til tbk> №
niệ* « Ш nhữe* nguôi dùng thuẬt DfS 'hình tiỉt' ebo rầng b*t kỳ
âm t i í t

k h ô n * có n g h ĩa n à e c à i t i ễ n * V i f t , ư

o i â a t i é t do Tay

mtợ» а ф im. ềèu о6 khi năng tlèa tin« Dan« ý nghĩ* tron« mịt
e a c h d ò n g CỊ t h ỉ n e n ch ú n g l à h ia h T ị . BỜi r ĩ t h e * I .

I . eĩ« b cT B

'kha năng ties t u ị không phàì bao giơ cũng trỏ thành

kiện

t h ự c t ẽ о ùa n * ô n n g ữ , » ó i đún g h ơ n , cà n p h i i phân b i ệ t nhitTg quy

tie tồn tại thực té cù* ngôn ngũ nbl li tóng hòa toàn bị phũnè
mÕỊ quan hệ ties tang giữa các yêu tó ngôn ogữ YỚi những khuynh
hướng này hoặc khuynh hướng kháo trong quá trinh phát triên cùa
ngôn ngữ mà chưa trỡ thành quy tấc'.' ^
Từ tinh hinb nghiên cứu -tiéng Việt trên đây nễu nhìn vào
tieng Thai lan chung ta eẽ co chưng đánh gía xác tbyc hen. Phaỉ

thửa nhện là tron« tiến« Thái lan cũng như trong tieng Yiẹt oái
dê nhỹ^tháy nhát là âm tilt. SỜ dĩ một sô nhầ Tiệt ngũ hộc dê
chap nhận việc đồng nhát hóa giữa ầm tiết và hình vị trong tiếng

Việt chịu rắt nhiều inh hường cùa tiếng Hen vón xà
mệt thứ tiến« cSng thuộc loại hình đơn lập~ Do đé Bố la<Ịng г,ьДт,е
t ừ c ó n h i ề u i» t l í t

TÓ n g h ĩa t r o n g t i é n g V i ệ t khỗn g l ớ n l í » dân

t ơ i T i ệ c B g ư ờ l t a c ó t h e g ò ch ú n g v ì o c á i á p l ự c chung o o i BÔI
â n t i í t t r o n « ch ú n g c ũ n g đ ền l à m ệt h ìn h vị. I r o n « k h i đó T iệ c

(1) ^ (2)« X* I» 01#bovft|
cạp đô hình vi ТШ. từ Tị tr w ,g tjfr.r

tr. 2 9 .

| tNgsn ng5 »t sg 4t 1975 ,


' -

15

IM n i /

cp o h iiu khú khn khi gớkl quyớt treềBô hep t l M
Thỏl lan. BI T Xớớag Thỏi l*n cừaô Bktf ô l ỳ c iio. h>
* I*ô ô? nô chô akiSu ự h haie* ự tiớn* 1 Tl i u
ôcrit Ton li nhừnô th tlrỏe tlroô Iô*i 1ô tộ. Bo dớ lin*
Thai lan *õ *r t b ự b aft ttaợ Hinô ph* trn (lỷt cm lip -ri

bien te. Hlah T c w ne cú hal lofi lỏn nhu ôau:

^
1.- nSa< hiah T aúa T1 kLỹi T cự* oỏo nôB neô u ớ a
túi to xi^nhne hlnh T ohớab to, ti.B tú, * tú (*7 c khÊn
ú T t ú B t h ú i ) * Chng b n t i i n

tú r ^ T j

'b o , l c h

hay* tút' trang cỳ> ti: ầ ôi?> p'*p-_ 7 ôlch ey<
ôIP' - r p ; . p y c C h i.),

p , " e t ' _ 7 , ; u
(/ô u ? '_ 7

'h a y ' -

p 'ằ ằ t ' _ 7

(th i p )

*_7 >-ằ
^ 5n * ,

' c h ự n Ê ễ n ')ằ h o c h u t ú

/~ tô 7

, tinhằ tronô cỏc t /-* ằ ? tn j ? tằ_7>eyh lộu t h o , 1
biột Ob* (/kS?* tan J?_7'hiớe thao, blit cto' H
ta_7> tỡnh nô chi, tlnh ,*'. (/-8*7'

Li'
Trong

5000 t t liu cú khoỏng 443 tự thuc l0. ny, chiờm khoônô
8 ,8% . (Xin xem thờm phn tớt vay mn trang 13ằ )
*
2.- Nhng hỡnh v theo kiu ota. lp v gom c hai loi nh:

/-di . - ^ ! ! ^ !m tớ^ r ^ J ' n ' i /VSn_7-ngi 4
C i i J tot'i /kụt'_7' ỏn '{ /bụp'.Jechi...

V. 7.'" ^
hn 4 tltớ r e ? ' rt'J'Hcb'i li
ằ_7 hũ'; /~5t t?. lf 7'tii tỏp, lon K r ọ ? V a V c h u h o .'; / V a ? ằ n5nT_ 7 ' i f ; /" -8? m o ợj't r ỗ m 'i
Êôô* _7 - ve'I
ek' Ci*_7 *ci4 /-dk' d ệ ' n b L J t
1 oa ló? vn ^"lon x4 ...
Do chu nhiu anh hcttÊ ca ngụn ng M n t nen ting Thỏi
l*n 00 nỗt 1WJBô rớt ln nhng t c nhiu E> tit vụ nghô.
Bừ l hSmg t 00 gúc 1*11 v i Xanxkrit nh:


16
a) Bal tiớtợ Ê d* ra_7 'n^oi Bao'I /"V?' *bot*^7 *phiớm

lofa* t
ba^^effrdwL** ^k? 1 monJJ'hoa , trớl tia'
/k?* ợfcj^hi tbfto*t /"bi?* 1 t,J7' dc vng ' Ê"kb ct^'chia
fcbo*'t / ki?1 MJB^Jdựa tr'*
ehi t|e'

r l t ^ tfp tc*i Ê"oa Tuùb'J


b) s* Êa tirti Ê~rmt*e?* 3 ^ 7 1din chuae'fc Ê\fri% tỡ' kJL
mi qôy* l u f t *t /" k e l a m ? J 'heyớn a i o t Z"k *a
T ? '^
cbo, kinb t r B f 4 ^ V ọ ? r*
>a p M ia iẫ M t i/i 'n^l
otaa i tằ /"?* ùi?' ni^^tiớu the* /**^ e? * 41
ttonyrt'i /"1:ằ JT' pei^7 'c** maSl'j Ê * BOD* t'ft?'

1 Êfc

thefi't

*,

c) Bon tlrts
tfằ. &?* X?*^ 'eụag cng'I
r?1 k'a n n ^ fqusn Tin,
khỏeh kbiA*}. /"p?* tớ?' pfi?*
t*a^7 'e^ tien hnh, th^c hin1* ^~põ?' t?* earn*
Bftn9thftn hx/tlp don't 2*0.?* t'a* p?* n a ^ p h o n ^ d ợ b$ttthnfi
lp*
*&* e*an jằ 7 lng tri'; T.v... Trong 5000 t
t liu cú kLO&nÊ 574 t thuc cỏc loi nh trờn chim khoỏng
11,4/1 (Xin x#m thờm phan **T vay m^n* trang 1 1 2 , )
l cha kờ ờn nhng t lỏy õm kiu nh /up# wLp'^J
ln lỳt';. Ê l.m * lm _7 *ằ? nhn'j
Bhihọg tự
ngòLU hp kitu nh / só?ằ at*_7 1e^ch'i. nhng t phin õa kiu
Ah /-*1
7 >n lụng'ằ ằ cũn chim mt B ỡ^rne khỏ lnô
Trong $000 t t lifu cú khoang 326 t lỏy . chin khoang
6 *5 vỡ 00 khoang 605 t ng&u hầp chien khong 12% (Xia xem
them phan 'T lay im9 tranô 97 'T ngau hp' traxiỗ ớ64 )
ỡl , nhng tl ô ỏm tit . trong ú moi tiớt u kbừne
ú ô| ó obiM ti 38 ằ7i .* Chớnh vi 10 ú chỳng tụi khừng
thiin Yt hae coi eil ô tiet l mt hỡnh T "trong khi nghiia
ott ting Thỏi lttu Theo chỳng ti, ô giai quyớt c nnhiÊ
Xtoự t l t r ỡ u my t i n c Th l lm n t h ỡ t a 00 t h c o l nhng

dn T d& ôiin nbt cu to . khụng cú Bt tac n^ DÊtf

Ti^rr-tx


-

17

-



H g a t è ằ thfUL c h ú n g k b ụn * c ú B t ý ôtfrTô a g i 1 h o |o

&

t ô TBg nie kfa*BÊ p h i l 1 ằ b in h T . Do ô ú t m i t l M f

Thai lia Hhftif tiai Tễ BgbA troBf t ngivi hỗp, troif M t

ti 1*7 M (kiu

*n let*)ằ M tit tro*e

ô * ô t i ttf n * th u k b ,. t r o c ô o i e t XL p h i if t ô a * t m ô ô M t ô g ú e
(k litL S h e ^ " * ỡ ' * ằ _ 7

#H * * > * ằ kbụnô p h l l i h ia k T ằ

T i o BbDt t m* trớđ d iu l i t i ôh i cớ a i binh T . ^
J u t o k h ừ a e c ú n c b * t r o n ô CAO t k i u afa Ê a ỡ* a t ' _ 7 ô e f e h 1

t4ôh rlS n c rm * h ỡ c h i * ôh 1* lỹnhftc t i ô t thuỡn tuy U c i
B f t õ * t ớm h n o ô ift hỡnh Y | . C * 1 ' J ằ r * b ' J k h i k t hp

Ttfl nfcaw thsh mt t kff & thamh thi xp tc tụ hfp ú zóat
U f a , ? n*h* t ỡt * phỏpv W o l a th n h mô t * s i e * m j

khừnô tú ci kbỏo Ti m t tớt n tiớt tm ' ^ta_7 'eớt*. T
C * * J ta tfc CU i f b i nhftag õm T ằ Ê l e l i /" _ 7 / % _ 7

CUÊ thanh tu. Nhng
nha* on v õa thaah

m T nỡy khi ng mt alnh chi la
thua* tớy,thớ nhng khi kt hỗfp li Ti

nhau thl chỳng t%0 thnh mi n v thanh khỏc hn vố cht so
i bn thớn mừi thanh viờn trong chung V->H ng riờne rm.

Ting Thỏi lan oú rt nhiu t a n tit thun Thỏ. yỡ tt*
khong coi moi am tiet la mt hlnh v cho nn trong
"hSng t a
am -tiet thuAn ThadL nay

4#

khễDÊ ph.i õm tt no cnÊ trung vi hir^h

dv "to* ^"^*3 r? hot1 ot1 t 1OB



'kiờn nhón* chi co hai

hỡtth v 1* Ê t r? hot1 7 'ohU1yng gian kho T1 /ot1 t 0ằ_J7

ben bi* Chvutff ta ôÊ e gp nha* tự kiu nh /le bak' 1 m
^7 n h c n b i a ' i ^ " k r ? ằ dttk1 k r?* d k * _ 7 ô eô f y t q u õ y f f

T*v** * Ê lm bakeJ7^oú 11 nghl l*khú kkọn* Tằ
t e ' J QQ
B^he. l i óy(ui.^tei)19 con
^
i /V r ỏ ? ằ k 9J t i d&e nh khụn^ 00 n^hmằ Yj p h ii
nh^ng t klii aj 1 t co By hnh v? tri li oau hoi niy
trtfj0e k e i u

ph i b a

mh*Ê t k i u Ab /" | i

^ * f P * '

dôcaằe nb khoôc cú acba)ô T
W iớ lam cnô
l t atD ó oựa tiBộ Tift.
ỡ*

aiôb0Trm treag khl kbụ* 4 chip x^c quan lôB 'hlnh ti#t rỡi kbụag
I
'
>
I

I ...

-I

Vư
ằ


#
c o i t f p

n*

l t g h ộ p t h i l i c n g ỡrbne x p p

TAO t

Bh vy è phai cú them mt Bang t nB n^oi t ghộp

t nằ Thôo chỳng tụir cỏch giói quyt ny lm cho vic phai
lofi t them phc tfp ch T qỳ* nhan rỡo Tic coi. 'hỡnh
tiet' ph l mt

n õm tit c ngha t Tng

hoc ng

phỏp

n khừng lu J thờm tc dyng ng ngha cựa nhng BUS tit
kiu nh
hoc
7ằ vúi quan im ca chỳne tụi thi
. j? ' J khDg phai l t lỏy õm m l mt t n cú hai
hnh v; /"1&& }l?'_7 l kt qua cỳa vic ghộp yu tụ - ' &

vo ^"i)am_7 1xinh,p* m õy phi lp li bỗ ph* ^*5-7 Cla
^am^/ v t thanh iờu nh th no cho hai thanh vi

^"gam_7# Yu t

phi ^c coi la mt hỡnh v vỡ Z~-Ê?ô7

c mt cu trỳc ngha nht nh va c tc dng lm cho ý ngha

cựm Ê *9**l7 b
phai coi /"

ei fcbi kt hÊp vi Ê"yaMiJ^} vỡ ry
'J'&iv
la "tvt co haiTih v* Ta co the

hỡnh dung bng B o ket hỗfp nh sau:

.

I

r
_





Ơ*
~b

Trong 5000 t t liu nhng t thuc loi ny ó cú khoang
155 ti chim khoen* 2* 3*1/1 (Xin xem them tranÊ -uv)
T oỏch giai quyớt ny chung ta e gl quyt nhnÊ trng
hp kiộu nh Ê"l&r bak* lm _7 vỡ jTla?* dk' kr&?* dk*^.
/"lm ^7 li
c0 ot hỡnh v ttớne ng vi Ê t
'BbMj l t
oÊ c ộ Bt hỡnh vằ Vhng ctt truc ni b ve mt hỡnh thc thi

(1 )ằ Xằ Iằ Ql#boimr ó dan *
(2 ). Chớnô tụi xut ph*t t cỏch gli quyt ca Hguyn c
DMOÊ trong bi *: Ye cmc to bp aong tlt ting Viit tromg
Ngụn ng'r 2p 1974*

>

19

-

£уьи Ъак'_7 li từ có hai ỉm tiẽt tron« khi /~a»a_7 chl li tà c<
■ft Sạ tiSt. T i rịj khi ghép mịt yíu tS nio đo' vi« ứ fil» Ъак'
thi bộ pbịa phìl Ц р iạl không chi là açt Û

nhu ả

7

y-.j

bmk’
bỉọ_7 li két « ш cùa việc gháp yen tó 2"-òo 7 TÌo A ă i
bekY ■» bệ р Ц п đư?c lặp 1*1 li ^ l ũ m ъ-_7. T. eo thé h L h
dung như eau:
1ая bak'
y

♦

-on

z~l*» b«k' lăa bỉ*_7

J

Như vị, n e u cb o Г } î ? '_7J L i B ÿ t h ln h r ị t h i / ~ l ă a b ôn _7

cũn« lỉ aịt hỉnh Tịt tức li /“läo bak' lăn bỉn_7 xi từ ẽó hai

^ Tóm l*i, nếu quan điểm ‘hình tiít' có thí áp dyoc т»о tién«
Việt co phin nào hVp lý thì dõi vái tiên« Thái lan, mệt ttni'tiww
có nhiêu tiep xúc TỚI các n g ô n o g ữ biến tố
hiện n*ý đan* co
xu hướng đa tiết hóa, uột thứ tiếng vân còn lại khá nhiều nhrtlẹ
ti*t thuin Thái, quan điém 'hình tiét • trờ nỉn khôn« ein
hiẹu life• Bgoai ra, neu không lưu ý thích đéng đến tác dyng ngũ

nghĩ« cùa nhũn« ăm tiít không co' ý nghĩa tù vyẼg vk Cgữ phip thi
khôn« the có nhữnc cách giẳi quyết ón thòa mçt eó trườn« hyp та
chỉ lảm tăng thêm những ngoại l| không cần thiễt. Chính Ti 1 ? íó
chun« ta ein phàl coi hình vị không những chi 1Ằ đơn Tị có у

nghĩa từ vựng và ý nghĩa ngữ pháp mà còn là cà nhữn« đơn vi tuy
khôn« có các ý nghĩa trín nhưng lại có EÔt tác dun« ngu nghĩa
nhít định trong viẹc cẵu t,o tù.
pbei chăae hỉnh vị cua tieng ThAi lan, vẽ bình
cung
lắm ohi trùng với âm tiét? TÍn đề hình Ti tiễn« Thii 0*B nhé
hơn âm tiít theo chúng tôi blét thl chưa thấy ai đề cíp đen.
Nhun« troae tiíng việt thl đi có agtíời nêu ra ý kiío nly. Theo


20 -

L. Tom-xơnr trong tien« Việt còn có những hỉnh vị nho hơn â*

tiet, ví dụ âm /“dJ trong cẩc tít đ£u, đâjrr
ỈB /~n_7 tron«
CÄC tư QftQ» nạy. £&»»*• Vit thanh điệu trong cẩc từ »n^ - ggb
££ ” ££* bị - Ъа* .*♦
Но Lê cho rằng việc gán ý nghĩa cho
phụ ỉm đầu C * J 1* tiy tiện vỉ C & J còn có thể có J nghĩa
•hinh đọng vũ lực' khi nố tòn tfi tron« loẹt từ
sink, đ£g
gÂB hoặc có ý nghĩa chỉ 'đọng tác cùa chân' khi no tồn tẹi tron«
loẹt tù đi* đứng» dfljg, đ£ hoặc có ý nghĩa chi »tác địng cùa côn,
(2)
b^ 1 khá nó ton t^i trong lỡft tù đẽo, đ&n, đu.c, đào. T V
vl hình Tị /~dJ

này trung TỚi âm vị nên ta dẽ co' mác càm đổi

với nó. Khưng neu ta so sánh với những hình. Yị trùng với âm tiễt
thl sẽ thay không ít những hỉnh vị trùng với âm tiêt giồng nhau
vi ầm me lạl khác nhau те ý nghĩa như trường hÿp hình vị /~d 7
trên đây. Như vậy không thể gọi những ỉ nghĩa khác nhau cua các
hình v^. nay lft sy gan gep tuy tỉên* Đo chắng qua la những hình V
khác nhau cùng có mọt hình thức âm thanh giong nhau. Hồ lê cho
rầng dãy từ như tụt, rụt, thụt, nhụt, Bụt, lút, lụt, dụt, rút,
sáí, ... tạm cho vàn ut cổ nghia lầ »nít bớt đi’, thế nhưng’
(theo Ho Le) không thể nao tìm
thấy y nghĩa trong nhũng phụ âm
^au r * r r* ^ 1r n » a# h r zr 1 7 ^ Dieu nhân xét này chưa thỏa
đang vì neu nhưng phụ âm đầu nay ma không cố y nghĩa gì thì “t^i
eao day tư trên đay l^ỉ cố mç"t phan khBC nhau nao đo vè mă.t ý
nghĩa? RÕ rang mõi ph^ âm đầu đổ phải có y nghĩa chí *011*0 độ',

Chức n&ng CUA các phụ âm đầu nay cũng không khác gi chức năhg cùa
cac ắm tiết aur hòn, ối-lUrug. lòm, chot trong loạt trí đò au.
gọ hoa, đọ oi. đổ lựng. đo lom» đo chổt.
Trong mọt Ъао cao dçc tẹi hội nghị khoa học của Viện Hgôn
n£ư họo hoi thang 1 năm 1973, Phạm Đức Dưctog đã từng nêu ra J
klon со lien quan tới тал đề này, Theo Pham ĩsác Dương thì tiếng
co quy luẶt tiến âm biến nghĩa và chính quy luẬiịríìó là eçt
troag nhưng phương thức tẹo từ mới cùa tiếng Viêt. Những hiện
(1)* Xin x^nt L. c* Thonpeon, A Vletпаре86 д 1 аш>Г| Seattle,1965

(2)» Но LÍ, IfifiJỈUSầliLÌỆ£eÍÌL3ỄLÌắlSẵ-ĩi?í—
1976r Tr. 13

Hi Dflf


tttậBg ữứỌc L. Toa-scto aiu trên đầy chính li nằm troag quy luật
blẨn ftB bien nghĩi đó» ThÕBg qua quy luẬt n m j tư Bơi «oai
▼i quy lnịt đã t r ồ thanh mịt phaơnc thác tfo tù «anh &P&! TO*

oáe~ pbươa* thức gháp vì láy* Q«a vifc khao xát ồ tiêmc Thái
chun« tôi thấy tiêng Tkít lan cũng cố quy ltiịt biến «LB blấn nghĩ
nhứ

tr#n» Thực chắt cùa Tiçc biến ỉm 1* gì?

ĐÓ li Tiệc thay thể

tronc tà một ẩm này bằng mịt âm khác hoặc bo 8n&€ thềm vào từ
*§t âm nào đó* Việc biến đoi niy dãn tới Tiçc tẹo ra mçt tủ mơi

vi như rệy cáo đơa Tị âm thanh đvtọc thay vào hoỊc bo Bung th »
Tao nẰy co aọt tíc dụng ngữ nghĩm ri ràng, Do đó chún* đù tư
cẩch đư^c coi là các đơn vị tạo từ; tức là hình vị. các hin h Tị
này ữxtgc kít hçrp vào Tơi bç phận còn lẹi cùa từ (đã trờ thành

hình vị) hoặc với tư (cũng đã lầ hình vị)tương tự như ghep hmi
hình vị VỚI nhau đế tạo thành một tư mới.
Như vịj cũn« như tiếng Việt, tiếng Thẩi lan có nhữr^ hình
vị nhò hơn âm tiết. Trong loẹt ti như: /“’tăt,-7 ’

•oẨt đưt‘í /-Vftf_7*tổy đi*... thì »Si từ cổ
hai hình Tị tron« đó hình vị /~-ât_7 là thành tố chính có nghĩa
chi 9hanh đọng làm rời các sy vệt ra* vi các hlnh vị £ ~ t J \ /~kj
J ^ ^ ^ - a CS.C thanh to pbç co nghĩa, chung là, *phương thức
CUA hmitji đọng1* Ts co “thé đưa ra, một
các “tử khác nỉxtíi top1
•▼8'»/Vop'_7'**mr « S p -7'»p vìo'ị /"»Sp'_7'ohẨp tay l*y'i /~k:òp'_7'ehSng len Bhai
hoặc lo*t từt /~pỉt'_7'đóag lẹi'i fxlt'J'tijùi'i f m W j ' t U ' i
r°'ỉ* Jf’khit'i hoặc loft từs / ”c'lk'JJ'ii'i /“plik'^'tàehrm'i
/“llk'_7«lÌBh 41. J £"«ik _7' phin đã đư^c tách rm'ị T.T.*. Trong

5000 tM ttí lifu đa co ”tơi khoang 254 từ thuộc lofi nay chiỈB tơi
5z ‘kon^ 80 cac ttf, N«u noi. riêng V® tử đơn tiỉt thi có khoÀog
H B é tư#. Như T|y» VỚI ấố lư^ng 254 ♦ừ thỉ những từ thuçc lo^i
trtn đay •• chien khoang 21% 80 lxtçtag các ‘tỏ đơn tiít. (XlA X6B
'thon phan *Tư đơn đcto âm "tiết nhleu hinh v ^ t y n g 53

)^

s«u chỉ đ ú n g dưới góc độ hoàn toàn hình thức đ e xác địni
hỉnh vị cho tiền£ Thái lan thì ehúng ta thaj các biên pháp xác
định hình vị cùa phương pháp nay cũng; 0« đưn lfl một kểt qvm


22

tươM*
B 1fn pb*p COI пЬпъе hình thái ỡô erf kìra Diet ngữ
Dghla như nhau Vi hình thai am TỊ học đong nhpt là nhửng*hiĩin V}
đá cõ thề -*aen ra mçt lo$t các hỉnh vị phụ tố vay mư^n hoặc thui

Thái*
- Hinh vị phụ to vay

m açn

kiiu như; Z“c'au_7 'người,nhan vệi

đư?c tách ra như sau:

■
— . /"’ban* 7 'nbar

С na^'ruộng’

/"с»au ban* 7 'người thôn quế

^“c'au na^'nong dân*

/"Vá?* lej'blen*_______

"

/"** t'a±7*Th&i'

ữ c*au t*fi?'le_7'ngư dân1

/"c'au t'&l 7*ngươi Thai'

*

'y /"c'ằu_7 li hình vị

- HÌab vị pbụ tố thuan Tháỉ kiếu như /"cäijr •tingling* cũng
được tách ra như v ịy ĩ
•
Z“di_74ét*
Г « Л 1 di^'tot ъ^гщ'

Г

С змй^Д-фпь'

,

. £~cäi j*n_7'l»nii

/■VíP*_7'hjp'
-КЛ

- Т. г
г“ г
*äi k*ep .7'hẹp hoi*

C ịp *

J h ’J ' & W

«•'

_ £"eăi Ь л ^ У 'в ^ hl

/
..

"У £ “ СЙ-I

*

7 là hỉnh vịt

-/

Trươtxt hçfp
trong từ j£“ваш BỈ? *J
tách ra bằng biện phap niyĩ
l"Vạ, 7 fxinh»đgPf

/~ь»1*_7'шй

cũng со thề được

jTjfr'-Z'Pbiètt*________ v
~ C

ì b ‘

J£?'_7>tÔ khói'

%

y

Đối Tơi trưcttig hợp này стс im £ ~ ^ J va £ “x j đi Т(** с ~ỉ?-7
(!)• xin x*Bt z* s» Harlx, cáс phtfrtpg pha£ cùa ngôn n&ữ học ••••


23
đều nằ* trong cà ba hiện tượng mà Gli-xơn đã neu ra, đó là: Hiện
tứtvtợac lập# ^

«

£*e t * J tron« tỉt ^"kfmuv CÂA_7'trếng toát'
cũng đư^c col là một hình vị bời vi tuy nó không có J nghĩ* từ
Tựng và ngữ pháp như&e nó 1*1 cổ mçt tac dụng ngữ nghĩa đặc Mft
lim cho nghĩ« cùa /“к*«л*_7 có phan khác vói nghĩa cùa

Phương phmp binh thưc trên đẵy cũng co thề tách

£~ ca*^

ra than]

một hình vịị
/""k'ML* 7'“brine'

/"dỡk ,e7,nắng'

^“"k'au* c,a‘
’keJ7ậtrỔne toat*
'

/"d€t* ca*_7 *n^ng chang chang*

/"ca* 7 là hình n

Tat cả những từ khấc kiéu như /“k*auv c*a~_7 áẽu áược
định hình vị như vệy.
Doi với phương phấp hình thưc thì một chiết đoạn ШХ muỗn
đư^c xãc định lằ hai hình vị *thl mz phầỉ tồn tại “theo bỗi canh

như eauỉ
m X
Л X
— —
в X
m у
m z

— —
,

^ m lì hình vị và I là hình vị

Biên phap niy С Ш Щ co thế tấch ph&n phụ âm va phan van CUA
một 60 từ thành hai hlnh vị. Chẳng h^nỉ

... kít cíu, N. X. b.

Dại hçc Tone bộp Sic««t>, lS51.(Ban dịch
сÙa to Ngôn ngữ hçc, Trưctag
hçc Tone bçrp Ha nçi)
(1)» Xin xam: D-M.CH ì JtC 7*»í.~
•'
"

J

H SS