Một số phương pháp dạy học tích cực phù hợp với giáo dục thường xuyên lại thị thu thúy

LẠI THỊ THU THUÝ

Module GDTX

17
MéT Sè PH¦¥NG PH¸P
D¹Y HäC TÝCH CùC
PHï HîP VíI GI¸O DôC
TH¦êNG XUY£N

MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC PHÙ HỢP VỚI GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 123


A. GIỚI THIỆU TỔNG QUAN

Ph ng pháp d y h c tích c c là m t thu t ng rút g n, c dùng
nhi u n c ch nh ng ph ng pháp d y h c theo h ng phát huy
tính tích c c, ch ng, sáng t o c a ng i h c. Ph ng pháp d y h c
tích c c h ng t i vi c ho t ng hoá, tích c c hoá ho t ng nh n th c
c a ng i h c, ngh a là t p trung vào phát huy tính tích c c c a ng i
h c ch không ph i “là t p trung vào phát huy tính tích c c c a ng i
d y”. Tuy nhiên, d y h c theo ph ng pháp tích c c, GV ph i n l c
nhi u so v i d y theo ph ng pháp th ng. Ph ng pháp d y h c tích
c c là chìa khoá giúp cho vi c nâng cao ch t l ng giáo d c.
nâng cao ch t l ng d y và h c trong các c s GDTX, v n
i
m i ph ng pháp d y h c và s d ng các ph ng pháp nào cho phù
h p v i i t ng c ng nh i u ki n c a GDTX ã và ang là v n
t ra i v i các c s GDTX. Module này gi i thi u nh ng v n
chung v ph ng pháp d y h c tích c c, m t s ph ng pháp, k thu t
d y h c tích c c c th có th áp d ng vào d y h c t i các c s GDTX.

Module này g m nh ng n i dung chính sau:
N i dung 1: Gi i thi u m t s v n chung v ph ng pháp d y h c tích
c c (2 ti t).
N i dung 2: Gi i thi u m t s ph ng pháp và k thu t d y h c tích c c
(3 ti t).
N i dung 3: M t s ph ng pháp d y h c phù h p v i i t ng GDTX
(2 ti t).
N i dung 4: Gi i thi u minh ho m t s ph ng pháp d y tích c c h c
trong GDTX vào các môn h c c th (3 ti t).
N i dung 5: Th c hành s d ng các ph ng pháp, k thu t d y h c tích
c c phù h p v i t ng n i dung d y h c trong m t ti t h c c th (5 ti t).

124 | MODULE GDTX 17


B. MỤC TIÊU
—
—
—
—
—

Sau khi h c xong module này, h c viên có kh n ng:
Bi t và hi u c th nào là ph ng pháp d y h c tích c c; b n ch t, c
i m c tr ng và ý ngh a c a ph ng pháp d y h c tích c c.
Bi t c m t s ph ng pháp d y h c tích c c có th ng d ng trong
d y h c trong các c s GDTX.
Nh n th c và kh c ph c c nh ng h n ch , y u kém hi n nay trong
vi c t ch c d y h c.
Bi t v n d ng linh ho t các ph ng pháp, k thu t d y h c, c bi t là

các ph ng pháp d y h c tích c c áp d ng vào môn h c c th do
mình ph trách trong các c s GDTX.
Tin t ng vào hi u qu giáo d c c a ph ng pháp d y h c tích c c và có
ý th c v n d ng các ph ng pháp d y h c này vào môn h c c th .

MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC PHÙ HỢP VỚI GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 125


C. NỘI DUNG
Nội dung 1

GIỚI THIỆU MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ PHƯƠNG PHÁP
DẠY HỌC TÍCH CỰC
Hoạt động 1. Tìm hiểu một số vấn đề chung về phương pháp
dạy học tích cực
1. NHIỆM VỤ

D a vào hi u bi t c a b n thân v ph ng pháp d y h c tích c c, b n
hãy vi t ra suy ngh tr l i m t s câu h i sau:
1) B n hi u th nào là ph ng pháp d y h c tích c c? B n ch t c a
ph ng pháp d y h c tích c c là gì?
— Khái ni m ph ng pháp d y h c tích c c

— B n ch t c a ph ng pháp d y h c tích c c

2) B n có quan tâm n vi c v n d ng ph ng pháp d y h c tích c c vào
th c ti n d y h c c a b n thân không? Vì sao?

126 | MODULE GDTX 17

B n hãy i chi u nh ng n i dung ã vi t v i nh ng thông tin d i ây
và t hoàn thi n nh ng n i dung các câu tr l i.
2. THÔNG TIN PHẢN HỒI
2.1. Khái niệm về phương pháp dạy học

Có r t nhi u quan ni m khác nhau v ph ng pháp d y h c, cho n
nay ch a có s th ng nh t v nh ngh a ph ng pháp d y h c. Tuy
nhiên, ta có th hi u m t cách khái quát ph ng pháp d y h c là nh ng
hình th c, cách th c hành ng c a ng i d y và ng i h c nh m th c
hi n m c tiêu d y h c, phù h p v i n i dung và i u ki n d y h c c th .
T ó, có th nh n th y, ph ng pháp d y h c có nh ng c i m sau:
— Ph ng pháp d y h c có vai trò quan tr ng trong nh h ng ch t l ng.
— Ph ng pháp d y h c là s th ng nh t c a ph ng pháp d y và ph ng
pháp h c.
— Ph ng pháp d y h c là s th ng nh t c a cách th c hành ng và
ph ng ti n d y h c.

2.2. Khái niệm phương pháp dạy học tích cực

Thu t ng “Ph ng pháp d y h c tích c c” c dùng ch nh ng
ph ng pháp giáo d c/d y h c nh m phát huy tính tích c c, ch ng,
sáng t o c a ng i h c.
Ph ng pháp d y h c tích c c c p n các ho t ng d y và h c
nh m tích c c hoá ho t ng h c t p và phát tri n tính sáng t o c a
ng i h c. Trong ó, các ho t ng h c t p c t ch c, nh h ng
b i GV, ng i h c không th ng ch i mà t l c, tích c c tham gia
vào quá trình tìm ki m, khám phá phát hi n ki n th c, v n d ng ki n th c

MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC PHÙ HỢP VỚI GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 127

gi i quy t v n trong th c ti n, qua ó l nh h i n i dung h c t p và
phát tri n sáng t o.
Trong d y h c tích c c, ho t ng h c t p c th c hi n trên c s h p
tác m c cao. Ph ng pháp d y h c tích c c không ph i là m t
ph ng pháp d y h c c th , mà là m t khái ni m, bao g m nhi u
ph ng pháp, hình th c, k thu t khác nhau nh m tích c c hoá t ng
c ng s tham gia c a ng i h c, t o i u ki n cho ng i h c phát tri n
t i a kh n ng h c t p, n ng l c sáng t o, n ng l c gi i quy t v n .
Ph ng pháp d y h c tích c c em l i cho ng i h c h ng thú, ni m vui
trong h c t p. Nó phù h p v i c tính a thích ho t ng c a ng i
h c. Vi c h c i v i HS khi ã tr thành ni m h nh phúc s giúp ng i
h c t kh ng nh mình và nuôi d ng lòng khát khao sáng t o. Nh
v y, d y h c tích c c nh n m nh n tính tích c c ho t ng c a ng i
h c và tính nhân v n c a giáo d c.
Hi n nay, v n còn nhi u quan ni m khác nhau trong vi c a ra m t
nh ngh a hoàn toàn úng cho câu h i “ph ng pháp d y h c tích c c là
gì?” hay “ph ng pháp d y h c nào là tích c c?”. Trong d y h c, m i
ph ng pháp d y h c u có i m m nh và i m y u. M t s ph ng
pháp r t t t cho vi c hình thành ki n th c. M t s ph ng pháp khác l i
có tác d ng t t i v i vi c thay i thái , hành vi c a ng i h c...
Tr c tiên c n kh ng nh, trong m t s tình hu ng c th , các ph ng
pháp d y h c truy n th ng ki u thông báo — thu nh n, ki u thuy t trình,
gi ng gi i, nh t là ph ng pháp làm m u — luy n t p, tái t o d a trên
luy n t p v n còn giá tr . Tuy nhiên, ph ng pháp d y h c truy n th ng
c n ph i c c i ti n, hoàn thi n theo h ng hoàn thi n k n ng trình
bày k t h p v i to àm, th o lu n và vi c s d ng các d ng c tr c
quan, các ph ng ti n d y h c hi n i, nh m t c m c tiêu d y
h c m t cách hi u qu nh t i v i m t tr ng h p/hoàn c nh c th .

M t ph ng pháp d y h c nào ó c cho là ph ng pháp d y h c tích
c c khi nó tích c c hoá c ho t ng nh n th c c a HS trong quá
trình l nh h i tri th c m i và phát tri n nh ng tri th c mà h ã có, ngh a
là ph ng pháp d y h c ó ph i phù h p v i i t ng ng i h c.
2.3. Bản chất của phương pháp dạy học tích cực

— Quá trình d y h c bao g m hai ho t ng có quan h , tác ng h u c
v i nhau, ó là ho t ng d y c a GV và ho t ng h c c a HS.

128 | MODULE GDTX 17


+
+
+
+

—
+
+

Ho t ng h c c a HS ch có hi u qu khi HS tích c c, ch ng, t giác
v i m t ng c ho t ng t bên trong.
Mu n i m i cách h c ph i i m i cách d y. Cách d y c a GV ch o
cách h c c a HS. Ng c l i, thói quen h c t p c a HS có nh h ng l n
n cách d y c a GV.
Trong th c t d y h c, m i GV có th s d ng nhi u ph ng pháp
d y h c khác nhau nh àm tho i, v n áp, gi i thích, nêu v n ...
M i ph ng pháp u có nh ng u i m riêng và u ít nhi u có kh
n ng sau:

Phát huy tính tích c c, ch ng, sáng t o c a HS.
T o c h i cho HS tìm tòi, khám phá, tr i nghi m, phát tri n t duy.
T o m i quan h giao ti p gi a GV và HS.
Khuy n khích HS tích c c ho t ng cá nhân.
Nh v y, ph ng pháp d y h c tích c c không ph i là ph nh n các
ph ng pháp d y h c truy n th ng. Ph ng pháp d y h c tích c c chính
là vi c s d ng và ph i h p m t cách khéo léo và h p lí các ph ng pháp
d y h c khác nhau nh m phát huy t i a ho t ng tích c c, ch ng,
sáng t o c a HS.
Ph ng pháp d y h c tích c c không ph i là m t ph ng pháp d y h c
c th mà là m t t t ng, quan i m giáo d c, m t cách ti p c n quá
trình d y h c chi ph i t t c quá trình d y h c v m c tiêu, n i dung,
ph ng pháp, ph ng ti n, t ch c, ánh giá... m t thu t ng rút g n,
c dùng nhi u n c ch nh ng ph ng pháp giáo d c, d y h c
theo h ng phát huy tính tích c c, ch ng, sáng t o c a ng i h c.
Ph ng pháp d y h c tích c c h ng t i vi c ho t ng hoá, tích c c
hoá ho t ng nh n th c c a ng i h c, ngh a là t p trung vào phát huy
tính tích c c c a ng i h c ch không ph i là t p trung vào phát huy
tính tích c c c a ng i d y.
B n ch t c a ph ng pháp d y h c tích c c là phát huy tính tích c c,
ch ng, sáng t o c a HS. B ng cách:
D a vào v n kinh nghi m c a HS, khai thác h ng thú, ng l c h c t p
c a HS, t o m i c h i cho HS phát tri n kh n ng t khám phá, tìm tòi,
tr i nghi m.
Tôn tr ng, ng c m v i nhu c u, l i ích c a HS, t o c h i, i u ki n
lôi cu n HS vào các ho t ng, t o các tình hu ng có v n
HS phát
tri n t duy sáng t o.

MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC PHÙ HỢP VỚI GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 129

Hoạt động 2. Tìm hiểu đặc điểm và yêu cầu khi sử dụng phương pháp
dạy học tích cực
1. NHIỆM VỤ

T nh ng ki n th c c a ho t ng 1 và th c ti n d y h c c a b n thân,
b n hãy tr l i nh ng câu h i sau:
1) Theo b n, ph ng pháp d y h c tích c c có nh ng c i m gì khác
v i ph ng pháp d y h c truy n th ng?

2) D a vào nh ng hi u bi t c a b n thân v ph ng pháp d y h c tích
c c rút ra nh ng c i m gì c a ph ng pháp d y h c tích c c?

130 | MODULE GDTX 17


B n hãy i chi u nh ng n i dung ã vi t v i nh ng thông tin d i ây
và t hoàn thi n nh ng n i dung các câu tr l i.
2. THÔNG TIN PHẢN HỒI
2.1. Đặc điểm của các phương pháp dạy học tích cực
* Th nh t, d y h c thông qua t ch c các ho t ng h c t p c a HS

*

Trong quá trình d y h c, HS — i t ng c a ho t ng “d y”, ng th i
là ch th c a ho t ng “h c” — c cu n hút vào các ho t ng h c
t p do GV t ch c và ch o. Thông qua ó, h t l c khám phá nh ng
i u mình ch a rõ ch không ph i th ng ti p thu nh ng tri th c c
GV cung c p. D ng nh

c t vào nh ng tình hu ng c a i s ng
th c t , HS tr c ti p quan sát, th o lu n, làm thí nghi m, gi i quy t v n
t ra theo cách suy ngh c a mình. T ó, n m c ki n th c, k
n ng m i v khoa h c, ng th i n m c ph ng pháp “làm ra” ki n
th c, k n ng ó, không r p theo nh ng khuôn m u s n có. Nh v y, HS
c phát huy ti m n ng sáng t o c a mình trong h c t p.
D y theo cách này, GV không ch gi n n truy n t tri th c mà còn
h ng d n ho t ng. N i dung và ph ng pháp d y h c không ch giúp
cho t ng HS bi t n m v ng ki n th c mà còn tích c c v n d ng nh ng gì
ã h c tham gia các ch ng trình hành ng c a c ng ng.
Th hai, d y và h c theo h
t h c

ng chú tr ng vi c rèn luy n ph

ng pháp

Ph ng pháp tích c c xem vi c rèn luy n ph ng pháp h c t p cho HS
không ch là m t bi n pháp nâng cao hi u qu d y h c mà còn là m t
m c tiêu d y h c.
Trong xã h i hi n nay, thông tin, khoa h c, k thu t, công ngh phát tri n
nh v bão. Vì v y, không th cung c p cho HS m t kh i l ng ki n th c
ngày càng nhi u, mà ph i quan tâm d y cho HS ph ng pháp h c t p
ngay t c p ti u h c và càng lên c p h c cao, ph ng pháp t h c càng
ph i c chú tr ng.
MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC PHÙ HỢP VỚI GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 131


*

Ph ng pháp t h c là c t lõi c a ph ng pháp h c t p. N u rèn luy n
cho ng i h c có c ph ng pháp, k n ng, thói quen, ý chí t h c thì
s t o cho h lòng ham h c, kh i d y n i l c v n có trong m i con ng i,
k t qu h c t p s nhân lên g p b i. Vì v y, ngày nay ng i ta nh n
m nh ho t ng h c trong quá trình d y h c, vi c n l c t o ra s
chuy n bi n t h c t p th ng sang t h c ch ng, t v n phát
tri n t h c ngay trong tr ng ph thông, không ch t h c nhà sau bài
lên l p mà t h c c trong ti t h c có s h ng d n c a GV.
Th ba, t ng c ng h c t p cá th , k t h p v i h c t p h p tác

Trong m t l p h c mà trình ki n th c, t duy c a HS không th
ng u tuy t i thì khi áp d ng ph ng pháp d y h c tích c c bu c
ph i ch p nh n s phân hoá v c ng , ti n hoàn thành nhi m v
h c t p, nh t là khi bài h c c thi t k thành m t chu i công tác
nh ng ho t ng c l p. Áp d ng ph ng pháp d y h c tích c c c
v n d ng các l p có trình càng cao thì s phân hoá này càng l n.
Vi c s d ng các ph ng ti n công ngh thông tin trong nhà tr ng
càng yêu c u vi c cá th hoá ho t ng h c t p theo nhu c u và kh
n ng c a m i HS.
Tuy nhiên, trong h c t p, không ph i m i tri th c, k n ng, thái
u
c hình thành b ng nh ng ho t ng c l p c a m i cá nhân. L p
h c là môi tr ng giao ti p th y — trò, trò — trò, t o nên m i quan h h p
tác gi a các cá nhân trên con ng chi m l nh n i dung h c t p. Thông
qua th o lu n, tranh lu n trong t p th , ý ki n m i cá nhân c b c l ,
kh ng nh hay bác b , qua ó ng i h c nâng mình lên m t trình
m i. Bài h c v n d ng c v n hi u bi t và kinh nghi m s ng c a th y
giáo h ng d n HS c l p làm vi c.
Trong quá trình h c t p, ph ng pháp h c t p h p tác c t ch c các
hình th c t nhóm, t , l p ho c tr ng c s d ng ph bi n trong d y

h c là ho t ng h p tác trong nhóm h c t p t 4 n 6 ng i. H c t p
h p tác làm t ng hi u qu h c t p, nh t là lúc ph i gi i quy t nh ng v n
gay c n, lúc xu t hi n th c s nhu c u ph i h p gi a các cá nhân
hoàn thành nhi m v chung. Trong ho t ng theo nhóm c n kh c ph c
tình tr ng d a d m, l i, ph i làm cho n ng l c c a m i thành viên c
b c l , u n n n, phát tri n tình b n, ý th c t ch c, tinh th n t ng tr .
Mô hình h p tác trong xã h i a vào i s ng h c ng s làm cho các
thành viên quen d n v i s phân công h p tác trong lao ng xã h i.

132 | MODULE GDTX 17


*

Trong s phát tri n c a th gi i ngày nay v i nhu c u h p tác xuyên qu c
gia, liên qu c gia, n ng l c h p tác ph i tr thành m t m c tiêu giáo d c
mà nhà tr ng ph i chu n b cho HS.
Th t , k t h p vi c ánh giá c a th y v i t

ánh giá c a trò

Tr c ây, GV gi c quy n ánh giá HS. HS là i t ng c ánh
giá. ánh giá t p trung vào k t qu h c t p c a HS qua i m s c a các
bài ki m tra, thi c . Cách ánh giá này d n n cách HS th ng, h c
v t, h c t i phó v i ki m tra, thi c d n n k t qu giáo d c y u kém,
không áp ng yêu c u xã h i.
Trong ph ng pháp d y h c tích c c, vi c ánh giá HS không ch
nh m m c ích nh n nh th c tr ng và i u ch nh ho t ng h c
c a trò mà còn ng th i t o i u ki n nh n nh th c tr ng và i u
ch nh ho t ng d y c a th y.

Trong ph ng pháp d y h c tích c c, GV ph i h ng d n HS phát tri n k
n ng t ánh giá t i u ch nh cách h c. Liên quan v i i u này, GV
c ng c n t o i u ki n thu n l i HS c tham gia ánh giá l n nhau.
T ánh giá úng và i u ch nh ho t ng k p th i là n ng l c r t c n cho
s thành t trong cu c s ng mà nhà tr ng ph i trang b cho HS.
Theo h ng phát tri n các ph ng pháp d y h c tích c c
ào t o
nh ng con ng i n ng ng, s m thích nghi v i i s ng xã h i, thì vi c
ki m tra, ánh giá không th d ng l i yêu c u tái hi n các ki n th c,
l p l i các k n ng ã h c mà ph i khuy n khích trí thông minh, óc sáng
t o trong vi c gi i quy t nh ng tình hu ng th c t .
K t h p ánh giá c a GV v i ánh giá c a trò không nh ng giúp HS nhìn
nh n chính mình i u ch nh cách h c mà GV c ng có i u ki n nhìn
nh n chính mình và i u ch nh cách d y.
D y h c tích c c nh m áp ng m c tiêu ào t o ng i lao ng n ng
ng, sáng t o, thích nghi v i m i hoàn c nh trong i s ng xã h i. Do
v y, vi c ki m tra, ánh giá không ch d ng yêu c u ghi nh tái hi n
ki n th c, l p l i các k n ng ã h c mà ph i phát tri n ng i h c t
duy logic, t duy phê phán, kh n ng phân tích, t ng h p, ánh giá, gi i
quy t v n mà th c ti n cu c s ng t ra.
V i s tr giúp c a các thi t b k thu t, ki m tra, ánh giá s không còn
là m t công vi c n ng nh c i v i GV, mà l i cho nhi u thông tin k p
th i h n linh ho t i u ch nh ho t ng d y, ch o ho t ng h c.

MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC PHÙ HỢP VỚI GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 133


—
—
—

—

Hình th c ki m tra, ánh giá a d ng và phong phú, nh bài t p t lu n,
câu h i tr c nghi m khách quan, bài t p th c hành... Tuy v y, vi c s
d ng các lo i bài t p, hình th c ki m tra, ánh giá ph i phù h p v i m c
tiêu, n i dung, c tr ng môn h c.
T ph ng pháp d y h c th ng sang ph ng pháp d y h c tích
c c, GV không còn óng vai trò n thu n là ng i truy n t ki n
th c, GV tr thành ng i thi t k , t ch c, h ng d n các ho t ng
c l p ho c theo nhóm nh
HS t l c chi m l nh n i dung h c
t p, ch ng t các m c tiêu ki n th c, k n ng, thái theo yêu
c u c a ch ng trình. Trên l p, HS ho t ng là chính, GV khi so n
giáo án ph i u t công s c, th i gian r t nhi u m i có th th c hi n
bài lên l p v i vai trò là ng i g i m , h ng d n, ng viên, c v n,
tr ng tài trong các ho t ng tìm tòi hào h ng, tranh lu n sôi n i c a
HS. GV ph i có trình chuyên môn sâu r ng, có trình s ph m
lành ngh m i có th t ch c, h ng d n các ho t ng c a HS.
M i m t ph ng pháp d y h c dù c i n hay hi n i u nh n
m nh m t khía c nh nào ó c a c ch d y — h c ho c vai trò c a
ng i th y. Cho dù các ph ng pháp th hi n hi u qu nh th nào
thì nó v n t n t i m t vài khía c nh mà ng i h c và ng i d y ch a
khai thác h t. Chính vì th mà không có m t ph ng pháp d y h c
nào c cho là tuy t i lí t ng. M i ph ng pháp u có u i m
và h n ch c a nó. Do v y, ng i th y nên xây d ng cho mình m t
ph ng pháp riêng phù h p v i m c tiêu, b n ch t c a v n c n
trao i, phù h p v i thành ph n nhóm l p h c, các ngu n l c, công
c d y — h c s n có và cu i cùng là phù h p v i s thích c a mình.
M c ích c a ph ng pháp d y h c tích c c so v i ph ng pháp d y h c
truy n th ng là:

H c có hi u qu h n — bài h c ph i sinh ng h n.
Ho t ng c a HS ph i phong phú h n — HS c ho t ng nhi u h n.
GV ph i t o ra nhi u tình hu ng, c h i HS t chi m l nh ki n th c.
Quan tâm nhi u h n n s phát tri n cá nhân, tính sáng t o c a
ng i h c.

134 | MODULE GDTX 17


Ho t ng c a GV và HS trong d y h c tích c c
Ng i d y
nh h ng/h ng d n

c th hi n s

sau:

Ng i h c
Nghiên c u, tìm tòi

T ch c

Th c hi n

Tr ng tài, c v n, k t lu n,
ki m tra

T ki m tra,
t i u ch nh

2.2. Các điều kiện để thực hiện phương pháp dạy học tích cực

—
—
—
—
—

—

i m i ph ng pháp d y h c theo h ng tích c c òi h i ng i d y
ph i bi t k th a, phát huy nh ng u i m, kh c ph c nh ng nh c
i m c a các ph ng pháp d y h c truy n th ng và c p nh t các
ph ng pháp d y h c hi n i sao cho phù h p v i hoàn c nh, i u ki n
d y h c c a các nhà tr ng, c a a ph ng. Chúng ta ph i th c hi n
ng b các i u ki n sau:
Nâng cao trình , n ng l c c a i ng GV.
i m i ch ng trình, sách giáo khoa cho phù h p v i th c t giáo d c,
i u ki n hoàn c nh c a a ph ng.
m b o các i u ki n d y h c t i thi u, các trang thi t b và c s v t
ch t theo quy nh.
i m i công tác ki m tra, ánh giá.
Nâng cao n ng l c, trình qu n lí cho i ng cán b qu n lí, i m i
công tác ch o, qu n lí các c p.
th c hi n t t ph ng pháp d y h c tích c c trong GDTX, yêu c u i
v i GV:
Linh ho t, sáng t o trong vi c v n d ng các ph ng pháp d y h c, t
ch c các ho t ng d y và h c m b o s t ng tác gi a ng i d y và
ng i h c, gi a ng i h c v i ng i h c. GV óng vai trò quan tr ng,
quy t nh n ch t l ng giáo d c.

MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC PHÙ HỢP VỚI GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 135


— D a vào nh ng hi u bi t và kinh nghi m c a h c viên, khai thác kh
n ng ho t ng c a h c viên, t o c h i h c viên t khám phá, tìm
tòi, tr i nghi m... l nh h i tri th c.
— Tôn tr ng nh ng ý ki n c a h c viên, phát hi n c nh ng bi u hi n
tích c c ho t ng c a h c viên t o tình hu ng, c h i và kích thích
h c viên tham gia ho t ng.
— GV hi u rõ b n ch t c a ph ng pháp d y h c tích c c.
— GV xây d ng b u không khí h c t p tho i mái, tích c c.
— GV quan sát ng i h c, khuy n khích các ho t ng t l c gi i quy t v n
c a ng i h c.

Nội dung 2

MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC
Hoạt động 3. Tìm hiểu một số phương pháp dạy học tích cực
1. NHIỆM VỤ

B n hãy suy ngh và tr l i các câu h i sau:
1) B n hãy k tên nh ng ph ng pháp d y h c tích c c mà b n ã bi t.

2) Liên h th c t d y h c, b n ã s d ng ph ng pháp d y h c tích c c
nào vào th c ti n d y h c c a b n thân?

3) B n hãy b sung thêm nh ng ph ng pháp d y h c tích c c mà b n
ã th c hi n trong quá trình d y h c c a mình.
136 | MODULE GDTX 17

4) So sánh nh ng ph ng pháp d y h c tích c c b n ã s d ng v i
nh ng ph ng pháp d y h c tích c c trình bày t i n i dung 2 rút ra
bài h c cho b n thân.

B n hãy i chi u nh ng n i dung ã vi t v i nh ng thông tin d i ây
và t hoàn thi n nh ng n i dung các câu tr l i.
2. THÔNG TIN PHẢN HỒI

Các ph ng pháp d y h c tích c c r t a d ng và phong phú, tu theo
m i m t quan i m d y h c khác nhau s có nh ng nhóm các ph ng
pháp d y h c tích c c t ng ng khác nhau. Sau ây là m t s ph ng
pháp d y h c tích c c thông d ng:

2.1. Phương pháp động não

—

c i m:
ng não là ph ng pháp giúp cho h c viên trong m t th i gian ng n
n y sinh c nhi u ý t ng, nhi u gi nh v m t v n nào ó. ây
là m t ph ng pháp có ích “lôi ra” m t danh sách các thông tin.
— Cách ti n hành:
+ Ng i h ng d n nêu câu h i ho c v n (có nhi u cách tr l i) c n
c tìm hi u tr c c l p ho c tr c nhóm.
+ Khích l ng i h c óng góp ý ki n (b ng l i ho c ghi ra gi y nh ) càng
nhi u càng t t.

MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC PHÙ HỢP VỚI GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 137

+ Li t kê t t c m i ý ki n lên b ng ho c gi y to, không lo i tr m t ý ki n
nào, tr tr ng h p trùng l p.
+ Phân lo i các ý ki n.
+ Làm sáng t nh ng ý ki n ch a rõ ràng.
+ T ng h p ý ki n c a ng i h c, h i xem có th c m c hay b sung gì
không.
— Yêu c u s ph m:
+ Ph ng pháp ng não có th dùng lí gi i b t kì m t v n nào, song
c bi t phù h p v i các v n ít nhi u ã quen thu c trong th c t
cu c s ng c a h c viên.
+ Ph ng pháp này có th dùng cho c câu h i có ph n k t óng và k t m .
+ Các ý ki n phát bi u nên ng n g n b ng m t t hay m t câu th t ng n.
+ T t c m i ý ki n u c n c ng i h ng d n hoan nghênh, ch p
nh n mà không nên phê phán, nh n nh úng, sai ngay.
+ Cu i gi th o lu n, ng i h ng d n nên nh n m nh k t lu n này là k t
qu c a s tham gia chung c a t t c l p h c.
+ ng não không ph i là m t ph ng pháp hoàn ch nh, mà ch là s kh i
u. M t khi danh sách các câu tr l i ã c hoàn thành, c n ph i cho
c l p dùng danh sách này ti p t c th o lu n sâu vào t ng v n .
— u i m c a ph ng pháp ng não:
+ Có th t p h p nhi u ý ki n khác nhau trong m t th i gian ng n.
+ T o không khí h c t p sôi n i, ng i h c tham gia tích c c, không ng i ngùng.
+ Tôn tr ng ý ki n, kinh nghi m c a t t c m i ng i. T o i u ki n cho
m i h c viên phát bi u mà không s b phê phán hay chê c i. Giúp h c
viên ph n kh i t tin h n.
+ T o cho ng i h c có c m giác bài h c do h t xây d ng nên, ki n th c
là do h t phát hi n ch không ph i do GV áp t hay cho s n.
+ Giúp ng i h c so sánh, i chi u nh ng hi u bi t, kinh nghi m ã có

v i ý ki n c a ng i khác và t nh n ra cái ch a úng, ch a chính xác
trong kinh nghi m c a mình.
— H n ch c a ph ng pháp ng não:
+ Ng i ghi chép c n vi t r t nhanh, c n nhi u th i gian t p h p nhi u
ý ki n.
+ Có th có nh ng ý ki n mâu thu n c a ra do ng i tham gia không
ti p xúc tr c ch /n i dung.
138 | MODULE GDTX 17


+ Các ý ki n thông qua ph ng pháp ng não nhi u khi v i vàng, thi u s
phân tích d n n m h , không chính xác, không h th ng.
+ Có th có nh ng ý ki n trùng nhau do m t s h c viên thi u t tin, nh n
th c y u không dám phát bi u ý ki n riêng.
+ ôi khi ph ng pháp này d d n t i l n x n, m t tr t t .
+ Yêu c u c n ph i có m t b ng ph n l n ho c nhi u gi y.
— L u ý:
+ Trong quá trình h c viên nêu nhanh suy ngh c a mình, có nh ng ý ki n
có th úng, có th ch a chính xác và th m chí có th sai. Nh ng GV
không nên nh n xét, phê phán ho c bình lu n v nh ng ý ki n ó. M i ý
ki n u c tôn tr ng và c ghi lên b ng.
+ T t c các ý ki n ã ghi trên b ng, c coi là ý ki n t p th (không còn
là ý ki n c a m t cá nhân nào). GV cùng c l p phân tích, g i ý, gi i thích
m t cách khéo léo, t nh h c viên t nh n ra suy ngh ch a úng,
ch a chính xác c a mình. Nh v y, h m i c m th y mình c tôn
tr ng, t tin và h ng hái tham gia phát bi u.
— GV nên d n d t ng i h c b ng nh ng câu h i n gi n. V n h i c n
g n g i v i cu c s ng c a ng i h c. GV c n ph i t ng h p, chính xác
hoá l i, kh ng nh nh ng n i dung, ý ki n úng.
— Khuy n khích các ý ki n khác nhau, tránh tình hu ng h c viên tr l i

gi ng nhau.
2.2. Phương pháp thảo luận nhóm

—

c i m:
V th c ch t, ph ng pháp này là t ch c cho h c viên bàn b c, trao i
trong nhóm nh v m t ch xác nh. Th o lu n nhóm c s d ng
r ng rãi nh m giúp cho m i h c viên tham gia m t cách ch ng vào
quá trình h c t p, giáo d c, t o c h i cho ng i h c có th chia s ki n
th c, kinh nghi m, ý ki n gi i quy t m t v n có liên quan n n i
dung bài h c.
Các nghiên c u v ph ng pháp th o lu n nhóm ã ch ng minh r ng,
nh vi c th o lu n trong nhóm nh mà:
+ Ki n th c c a h c viên s gi m b t ph n ch quan, phi n di n, làm t ng
tính khách quan khoa h c.
+ Ki n th c tr nên sâu s c, b n v ng, d nh và nh nhanh h n do c
giao l u, h c h i gi a các thành viên trong nhóm.

MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC PHÙ HỢP VỚI GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 139


+ Nh không khí th o lu n c i m giúp h c viên tho i mái, t tin h n
trong vi c trình bày ý ki n c a mình và l ng nghe có phê phán ý ki n c a
các thành viên khác.

Th o lu n nhóm

— Cách ti n hành:
Th o lu n nhóm có th ti n hành theo các b c sau:

+ Ng i h ng d n nêu ch th o lu n, chia nhóm, giao câu h i, yêu c u
th o lu n cho m i nhóm, quy nh th i gian th o lu n và phân công
v trí ng i th o lu n cho các nhóm.
+ Các nhóm ti n hành th o lu n.
+ i di n t ng nhóm trình bày k t qu th o lu n c a nhóm. Các nhóm
khác l ng nghe, ch t v n, trao i, b sung ý ki n.
+ Ng i h ng d n t ng k t các ý ki n.
— Yêu c u s ph m:
+ Có nhi u cách chia nhóm, có th chia theo s i m danh, theo gi i tính,
theo màu s c, theo các mùa trong n m, theo bi u t ng...
+ Quy mô nhóm có th l n ho c nh , tu theo v n th o lu n. Tuy
nhiên, nhóm không nên quá ông
m b o t t c h c viên có th
tham gia th o lu n tích c c; ng th i nhóm c ng không nên quá ít
m b o r ng nhóm không bao gi thi u ý t ng và không có gì nói.
M t nhóm làm vi c hi u qu th ng bao g m t 4 — 6 thành viên.
+ N i dung th o lu n c a các nhóm có th gi ng ho c khác nhau.
+ C n quy nh rõ th i gian th o lu n và trình bày k t qu th o lu n cho
các nhóm.
140 | MODULE GDTX 17


+ S thu n l i h n n u m i nhóm ch n m t trong nh ng thành viên trong
nhóm làm tr ng nhóm. Nhóm tr ng i u khi n dòng th o lu n c a
nhóm, m i các thành viên phát bi u, chuy n sang câu h i khác khi thích
h p, m b o r ng m i ng i — bao g m c nh ng cá nhân hay x u h
ho c ng i phát bi u có c h i óng góp ý ki n. ng th i, trong nhi u
tr ng h p, m i nhóm c n có m t ng i ghi biên b n cu c th o lu n
sau ó trình bày tr c l p.
+ H c viên c n c luân phiên nhau làm “nhóm tr ng” và “th kí”, luân

phiên nhau i di n cho nhóm trình bày k t qu th o lu n.
+ K t qu th o lu n có th
c trình bày d i nhi u hình th c: b ng l i,
óng vai, vi t ho c v trên gi y to...; có th do m t ng i thay m t nhóm
trình bày, có th nhi u ng i trình bày, m i ng i m t o n n i ti p nhau...
+ Trong su t bu i th o lu n nhóm nh , ng i h ng d n c n i vòng
quanh các nhóm và l ng nghe ý ki n c a h c viên. Th nh tho ng, ng i
h ng d n xen l i bình lu n vào gi a cu c th o lu n c a m t nhóm. i
v i nh ng tài nh y c m, th ng có nh ng tình hu ng mà h c viên s
c m th y b i r i, x u h khi ph i nói tr c m t ng i h ng d n. Trong
tr ng h p này, ng i h ng d n có th quy t nh không xen vào ho t
ng c a nhóm khi th o lu n.
— u i m c a th o lu n nhóm:
+ Giúp m i h c viên tham gia m t cách ch ng vào quá trình h c t p.
+ T o i u ki n h c viên c phát bi u, c chia s kinh nghi m,
suy ngh c a mình, c h c h i l n nhau.
+ Phát huy tính tích c c, t l c và trách nhi m c a h c viên: Trong th o
lu n nhóm, h c viên ph i t gi i quy t nhi m v h c t p c a mình.
òi h i có s tham gia tích c c c a các thành viên trong nhóm.
+ Phát tri n n ng l c c ng tác làm vi c: H c viên c luy n t p nh ng
k n ng c ng tác làm vi c nh tinh th n ng i.
+ Phát tri n n ng l c giao ti p: Thông qua c ng tác làm vi c theo nhóm giúp
h c viên phát tri n n ng l c giao ti p nh bi t l ng nghe, ch p nh n và
phê phán ý ki n ng i khác, b o v ý ki n c a mình trong nhóm.
+ T ng c ng s t tin cho h c viên, phát tri n n ng l c ph ng pháp:
Thông qua th o lu n nhóm, h c viên s m nh d n, t tin a ra ý ki n b o
v quan i m c a mình, rèn luy n và phát tri n ph ng pháp làm vi c.
+ Giúp h c viên hi u v n m t cách sâu s c, tác ng m nh t i thay i
hành vi, thái .
MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC PHÙ HỢP VỚI GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 141

— Nh c i m c a th o lu n nhóm:
+ Th o lu n nhóm òi h i nhi u th i gian chu n b và th c hi n.
+ Th o lu n nhóm d x y ra tình tr ng ch m t s h c viên th c s suy
ngh , còn nhi u em khác l i, th ng ng i nghe.
+ Th o lu n nhóm d d n n tranh lu n lan man, xa ch , n i dung c n
th o lu n.
+ Th o lu n nhóm òi h i l p có di n tích r ng các nhóm th o lu n
mà không nh h ng n nhau.
+ òi h i GV ph i bao quát các nhóm cùng m t lúc, ph i x lí các tình
hu ng b o m cho h c viên u tham gia và các nhóm th o lu n
úng h ng.
— M t s l u ý khi s d ng ph ng pháp th o lu n nhóm:
+ Câu h i th o lu n nhóm ph i ng n g n, rõ ràng, phù h p v i trình ,
ki n th c c a h c viên; huy ng c v n kinh nghi m và hi u bi t ã
có c a h c viên.
+ Chia nhóm ph i h t s c linh ho t, trình c a các nhóm ph i ng u;
thành ph n c a các nhóm luôn thay i t o i u ki n cho m i h c
viên c giao l u v i t t c các h c viên khác trong l p.
+ Nhi m v c a nhóm tr ng và th kí luôn luân phiên t t c h c viên
trong l p u c tham gia.
2.3. Phương pháp đóng vai

—

—
+
+
+

c i m:
óng vai là ph ng pháp t ch c cho h c viên th c hành, “làm th ” m t
s cách ng x nào ó trong m t tình hu ng gi nh. ây là ph ng
pháp nh m giúp h c viên suy ngh sâu s c v m t v n b ng cách t p
trung vào m t cách ng x c th mà h quan sát c. Vi c “di n”
không ph i là ph n chính c a ph ng pháp này mà i u quan tr ng h n
là s th o lu n sau ph n di n y.
Cách ti n hành: Có th ti n hành óng vai theo các b c sau:
Ng i h ng d n nêu ch , chia nhóm và giao tình hu ng, yêu c u
óng vai cho t ng nhóm. Trong ó có quy nh rõ th i gian chu n b ,
th i gian óng vai c a m i nhóm.
Các nhóm th o lu n chu n b óng vai.
Các nhóm lên óng vai.

142 | MODULE GDTX 17


+
+
—
+
+
+
+
+
—
—
+
+

+
+
+
+
—
+
+
+
+
+

L p th o lu n, nh n xét.
Ng i h ng d n k t lu n.
Yêu c u s ph m:
Tình hu ng óng vai ph i phù h p v i ch giáo d c; phù h p v i c
i m ng i h c và i u ki n, hoàn c nh l p h c.
Tình hu ng nên m , không cho tr c “k ch b n”, l i tho i.
Ph i dành th i gian phù h p cho các nhóm h c viên chu n b óng vai.
Ng i óng vai ph i hi u rõ vai c a mình trong bài t p óng vai
không l c .
Nên khích l t t c h c viên cùng tham gia.
Nên có hoá trang và o c n gi n t ng tính h p d n c a trò ch i
óng vai.
u i m c a ph ng pháp óng vai:
Giúp ng i h c th c hành nh ng k n ng ng x trong môi tr ng an
toàn, c giám sát tr c khi x y ra các tình hu ng th c. T ó, giúp h
ch ng, linh ho t x lí nh ng v n phát sinh trong th c ti n.
Gây c h ng thú và tích c c rèn luy n c a h c viên.
T o i u ki n làm n y sinh trí t ng t ng, óc sáng t o c a h c viên.
Gây n t ng, tác ng tr c ti p cho ng i h c thông qua l i nói, hành

ng s ng ng c a các vai di n. H c viên d hình dung, d ti p thu.
H c viên d n m b t cách x lí tình hu ng thông qua vai di n c a ng i
khác. Khích l s thay i nh n th c, thái , hành vi c a ng i h c theo
h ng tích c c.
T o không khí h c t p vui v , nh nhàng, tho i mái.
H n ch c a ph ng pháp óng vai:
Trong ph ng pháp óng vai, nh ng tình hu ng gi nh nhi u khi phi
th c t làm m t tính hi u qu , thuy t ph c.
N u ph n trình di n không thành công, có th có h c viên th y l b ch
và tr con.
Nh ng ng i r t nh y c m có th th y b xúc ph m/khó ch u n u nh ng
vai di n quá gi ng c i m th c t c a h .
Ng i h c th ng e ng i, ng ng ngùng khi óng vai, nh t là lúc u.
Ph ng pháp này òi h i kh n ng di n xu t c a ng i h c. nh h ng
c a ph ng pháp này n ng i h c tu thu c vào kh n ng di n xu t
c a ng i trình di n.

MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC PHÙ HỢP VỚI GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 143


+
+
—
+
+
+
+
+

Ph ng pháp óng vai c n có không gian r ng t ch c óng vai.

Ph ng pháp óng vai m t nhi u th i gian chu n b .
L u ý:
C n tìm c n i dung thích h p xây d ng tình hu ng. Không ph i
n i dung nào c ng áp d ng ph ng pháp óng vai. N i dung óng vai
ph i c th , ph i mang tính giáo d c.
Ph i tìm ho c xây d ng tình hu ng/k ch b n sát v i th c ti n, có th s
d ng tình hu ng có th t. Tình hu ng ph i phù h p v i n i dung. Ph i
chú ý n cách gi i quy t tình hu ng.
Tính m c ích c a tình hu ng ph i th t rõ ràng. Tình hu ng ph i d
óng vai, không nên quá ph c t p.
Ng i h c ph i hi u tình hu ng, ph i th hi n úng yêu c u c a vai
di n. Không gian ph i r ng có ch cho óng vai, cho t t c m i
ng i u có th quan sát.
M i h c viên u c tham gia vào quá trình th o lu n, xây d ng tình
hu ng, c óng vai ho c ph c v cho vi c óng vai c a các thành viên
trong nhóm. Nên khích l c nh ng h c viên nhút nhát cùng tham gia.

2.4. Phương pháp nghiên cứu tình huống

—

—
+
+
+
+
+
+

c i m:

Nghiên c u tình hu ng là t ch c cho h c viên nghiên c u m t câu
chuy n mô t m t tình hu ng th ng x y ra trong cu c s ng th c ti n.
ôi khi nghiên c u tình hu ng có th
c th c hi n trên b ng hình hay
b ng catsset mà không ph i d i d ng ch vi t. Vì tình hu ng này c
nêu lên nh m ph n ánh tính a d ng c a cu c s ng th c, nên nó ph i
t ng i ph c t p v i nhi u nhân v t và ch a ng nhi u mâu thu n.
Các b c ti n hành:
Các b c nghiên c u tình hu ng có th là:
c (ho c xem ho c nghe) tình hu ng.
Suy ngh v tình hu ng ó.
Ng i h ng d n a ra m t hay nhi u câu h i liên quan n tình hu ng.
H c viên th o lu n nhóm v tình hu ng.
i di n các nhóm trình bày. Trao i, tranh lu n gi a các nhóm.
Ng i h ng d n tóm t t các ý ki n th o lu n.

144 | MODULE GDTX 17


— Yêu c u s ph m:
+ Tình hu ng có th dài hay ng n, tu theo t ng n i dung v n .
+ Tình hu ng ph i c k t thúc b ng m t lo t các v n ho c câu h i
nh : B n ngh i u gì s x y ra ti p theo? B n s làm gì n u b n là nhân
v t A, nhân v t B?... V n này có th
c gi i quy t nh th nào?
+ Cách gi i quy t tình hu ng a ra ph i c dùng gi i quy t cho tình
hu ng có tính khái quát h n.
— u i m c a ph ng pháp nghiên c u tình hu ng:
+ Ph ng pháp tình hu ng có th gi m l i h c th ng, sách v , t ng
c ng kh n ng v n d ng lí thuy t vào th c t , khuy n khích h c viên

tích c c tham gia xem xét, th o lu n v m t tình hu ng, m t câu chuy n,
m t nhân v t có th t trong th c t …
+ Ng i h c không ph i ti p nh n nh ng lí thuy t tr u t ng mà i th ng
vào gi i quy t nh ng v n th c t .
+ T ng c ng kh n ng suy ngh c l p, ti p c n m t tình hu ng d i
nhi u góc .
+ Phát tri n k n ng phân tích và l p lu n c a h c viên. T ng c ng tính
sáng t o tìm gi i pháp cho v n , k n ng ánh giá k t qu các gi i
pháp ã l a ch n.
+ Phát tri n các k n ng giao ti p, ng x , tinh th n t p th , tính trách
nhi m và t kh ng nh mình c a h c viên.
+ T ng c ng s say mê, yêu thích c a h c viên v i môn h c.
+ Nâng cao lòng tin vào kh n ng gi i quy t v n trong t ng lai.
— H n ch c a ph ng pháp nghiên c u tình hu ng:
+ Ph ng pháp nghiên c u tình hu ng mu n thành công c n có s tham
gia óng góp r t l n c a ng i h c.
+ Vi c l a ch n c m t tình hu ng h u hi u có th khó kh n và m t
nhi u th i gian.
+ M t tình hu ng sai có th d n n nh ng n t ng sai l ch trong tâm trí
ng i tham gia.
+ N u h c viên tham gia c m th y tình hu ng không th t, s nhi t tình c a
h s gi m b t.
+ Ph ng pháp này òi h i GV ph i d oán tr c các ph n ng c a h c
viên trong vi c gi i quy t tình hu ng và ph i có k n ng i u hành, d n
d t t t.
MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC PHÙ HỢP VỚI GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 145


— L u ý:
+ C n l a ch n tình hu ng phù h p v i ch , m c tiêu d y h c. Tình

hu ng ph i sát th c t , ph i có v n . c bi t, tình hu ng ph i phù
h p v i trình c a h c viên. M t tình hu ng quá khó, h c viên không
trình , k n ng và kinh nghi m gi i quy t thì s không có hi u qu .
+ L n u tiên h c viên có th b ng , vì v y nên a ra nh ng tình hu ng
n gi n, ng n g n. GV c g ng bao quát, h ng d n, g i ý và cung c p
thêm thông tin trong quá trình th o lu n.
+ GV g i ý, h ng d n, ch không c áp t. Nên chú ý r ng, các nhóm
h c viên khác nhau có th a ra các gi i pháp khác nhau cho cùng m t
tình hu ng. Không nên quá chú tâm k t lu n câu tr l i úng hay sai.
+ Trong quá trình th o lu n, GV c n quan tâm t i nh ng h c viên th
hay th ng ho c k p th i i u ch nh khi cu c th o lu n l c h ng, i
vào nh ng chi ti t v n v t. Ghi nh n m i óng góp c a h c viên và a
ra nh ng nh n xét toàn di n.
+ ây là ph ng pháp có hi u qu r t t t n u GV bi t khai thác các tình
hu ng, các g ng i n hình trong cu c s ng th c t c a chính h c viên.
T nh ng s vi c c th , nh ng tình hu ng g n g i v i cu c s ng s giúp
h t ng ni m tin trong h c t p, h c t p có m c ích rõ ràng.
Hoạt động 4. Tìm hiểu một số kĩ thuật dạy học tích cực
1. NHIỆM VỤ

B n hãy suy ngh và tr l i các câu h i sau:
1) Hãy trình bày các k thu t d y h c tích c c mà b n ã s d ng trong
th c t d y h c c a mình.

146 | MODULE GDTX 17


2) B n hãy nêu ý ngh a c a các k thu t d y h c tích c c ã s d ng ó.

B n hãy c nh ng thông tin d i ây

thu t d y h c tích c c.

có thêm hi u bi t v m t s k

2. THÔNG TIN PHẢN HỒI

K thu t d y h c: là nh ng ng tác, cách th c hành ng c a GV và HS
trong các tình hu ng hành ng nh nh m th c hi n và i u khi n quá
trình d y h c. Các k thu t d y h c ch a ph i là các ph ng pháp d y
h c c l p. Các k thu t d y h c vô cùng phong phú v s l ng, có th
t i hàng ngàn. Bên c nh nh ng k thu t d y h c thông th ng, ngày nay
ng i ta c bi t chú tr ng các k thu t d y h c phát huy tính tích c c,
sáng t o c a ng i h c.
Các k thu t d y h c tích c c là nh ng k thu t d y h c có ý ngh a c
bi t trong vi c phát huy s tham gia tích c c c a h c viên vào quá trình
d y h c, kích thích t duy, s sáng t o và s c ng tác làm vi c c a h c
viên. Các k thu t d y h c tích c c c trình bày sau ây có th
c áp
d ng thu n l i trong làm vi c nhóm. Tuy nhiên, chúng c ng có th
c
k t h p th c hi n trong các hình th c d y h c toàn l p nh m phát huy
tính tích c c c a h c viên. Các k thu t này c ng c nhi u tài li u
g i là các ph ng pháp d y h c tích c c.

2.1. Kĩ thuật các mảnh ghép

* Là k thu t d y h c mang tính h p tác k t h p gi a cá nhân, nhóm và
liên k t gi a các nhóm nh m gi i quy t m t nhi m v ph c h p, kích
thích s tham gia tích c c c ng nh nâng cao vai trò c a cá nhân h c viên

MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC PHÙ HỢP VỚI GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 147