Nghiên cứu thiết kế, chế tạo khốitrung tần và khuếch đại thị tần đài rađa MP 102

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đề tài “Nghiên cứu thiết kế, chế tạo khối trung tần và
khuếch đại thị tần đài Rađa MP-102” là công trình nghiên cứu của riêng tôi.
Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chƣa từng đƣợc ai
công bố trong bất kỳ công trình nào khác.
Tôi xin cam đoan rằng các thông tin trích dẫn trong Luận văn đều đã đƣợc chỉ
rõ nguồn gốc và có độ chính xác cao nhất trong phạm vi hiểu biết của tôi.
Hải Phòng, ngày … tháng … năm 2015
Tác giả luận văn

KS. Mai Văn Dũng

i


LỜI CẢM ƠN
Sau 2 năm học tập và nghiên cứu em đã hoàn thành khóa học và luận văn tốt
nghiệp của mình. Tập luận văn này là kết quả học tập tại Viện Sau đại học – Đài
học Hàng Hải - Ngành Kỹ thuật Điện Tử và thay lời cảm ơn chân thành nhất của
em đến tất cả các thầy cô giáo, những ngƣời đã tận tâm, nhiệt tình giảng dạy tất cả
các môn học để em có kiến thức thực hiện tốt đề tài.
Qua đây em gửi lời cảm ơn đến PGS.TS Trần Xuân Việt, ngƣời Thầy đã tận
tình hƣớng dẫn em trong suốt thời gian qua.
Bên cạnh đó, em xin gửi lời cảm ơn của mình đến gia đình, những ngƣời đã
tạo mọi điều kiện thuận lợi cho em trong việc học tập và động viên giúp đở em cố
gắng làm tốt đề tài tốt nghiệp.
Sau cùng, là lời cảm ơn đến tất cả các bạn bè, các anh chị đã giúp đỡ em trong
suốt quá trình học tập tại trƣờng.

Hải Phòng, ngày 01 tháng 09 năm 2015
Tác giả luận văn

KS. Mai Văn Dũng

ii


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN.................................................................................................... ii
MỤC LỤC........................................................................................................ iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU.............................................v
DANH MỤC CÁC BẢNG ................................................................................ vi
DANH MỤC CÁC HÌNH ................................................................................ vii
MỞ ĐẦU............................................................................................................1
CHƢƠNG 1. GIỚI THIỆU TỔNG QUAN...........................................................3
1.1 Tổng quan trạm rađa MP-102 .....................................................................3
1.2.1. Hệ thống thu – phát, hiển thị. .............................................................6
1.2.2. Đồng bộ quá trình làm việc, đo chính xác cự ly ...................................9
1.2.3. Liên kết đồng bộ và truyền tham số. ..................................................10
1.2.4. liên kết đồng bộ và truyền tham số cho máy 5....................................16
1.2.5. Xác định tham số bắn lôi ..................................................................16
1.2.6. Giới thiệu về máy thu trung tần và khuếch đại thị tần đài rađa MP102............................................................................................................19
CHƢƠNG 2. PHÂN TÍCH NGUYÊN LÝ HOẠT ĐỘNG MÁY THU TRUNG
TẦN VÀ KHUẾCH ĐẠI THỊ TẦN RA ĐA MP-102. ........................................21
2.1. Máy thu trung tần và khuếch đại thị tần ra đa MP-102 do Nga chế tạo ......21
2.2. Nguyên lý hoạt động của khối trung tần và khuếch đại thị tần kênh 2 .......22
2.2.1 Nguyên lý hoạt động của khối 2-2, 2-3 ...............................................22
2.2.2 Nguyên lý hoạt động của khối 2-4 ......................................................24
2.2.3 Nguyên lý hoạt động của khối 2-5 nhƣ sau .........................................26
2.2.4 Mạch tự động điều chỉnh hệ số khuếch đại theo thời gian РУВ............27

2.3. Nguyên lý hoạt động máy thu trung tần và khuếch đại thị tần ra đa MP102 cải tiến ...................................................................................................28
2.3.1 Nguyên lý hoạt động của khối 2-2M ..................................................28
2.3.2 Nguyên lý hoạt động của khối 2-3M ..................................................28

iii


2.3.3 Nguyên lý hoạt động của khối khuếch đại thị tần và tạo xung PYB cải
tiến (khối 2-5M): .......................................................................................29
2.3.4 Nguyên lý hoạt động của khối tự động điều chỉnh tần số khối 2-4M: ...32
CHƢƠNG 3. KẾT QUẢ THỰC HIỆN VÀ CÁC KẾT LUẬN KIẾN NGHỊ ........35
3.1. Kết quả dạng I ........................................................................................35
3.2. Sản phẩm dạng II ....................................................................................37
3.2.1. Sơ đồ nguyên lý của máy thu trung tần cải tiến đài Rađa MP-102 .......37
3.2.2. Sơ đồ mạch in máy thu trung tần cải tiến đài Rađa MP-102 ................44
3.3 Sản phẩm dạng III....................................................................................59
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ............................................................................62
TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................63

iv


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU

Chữ viết tắt

Giải thích

AПЧ

Tự động điều chỉnh tần số

УПЧ

Khuếch đại trung tần

ЛБВ

Đèn sóng chạy

ИКО

Màn hình nhìn vòng

ВИКО

Màn hình nhìn vòng để ngoài

РУВ

Điều chỉnh khuếch đại theo thời gian

v


DANH MỤC CÁC BẢNG
Số bảng

Tên bảng

Trang

3.1

Bảng so sánh các chỉ tiêu tham số kỹ thuật của máy thu trung

35

tần của Nga và máy thu cải tiến

vi


DANH MỤC CÁC HÌNH

Số hình
1.1

Tên hình
Sơ đồ chức năng máy thu trung tần và khuếch đại thị tần đài

Trang
20

rađa MP-102
2.1

Sơ đồ chức năng của Máy thu trung tần và khuếch đại thị tần

21

đài rađa MP-102
2.2

Sơ đồ chức năng Khối ΑΠЧ (khối 2-4) của đài ra đa MP102

21

2.3

Sơ đồ nguyên lý khối 2-2 cũ

23

2.4

Sơ đồ nguyên lý khối 2-3 cũ

24

2.5

Sơ đồ nguyên lý khối 2-4 cũ

26

2.6

Sơ đồ nguyên lý khối 2-5 cũ

27

2.7

Sơ đồ chức năng khối cải tiến đài rađa MP-102

29

2.8

Sơ đồ chức năng của phần tạo tín hiệu điều khiển PYB

31

2.9

Đặc tuyến soát tần của hệ thống ΑΠЧ

32

2.10

Sơ đồ chức năng khối ΑΠЧ cải tiến (khối 2-4M)

33

3.1

Sơ đồ nguyên lý ngăn 1 (Khối 2-2M)

37

3.2

Sơ đồ nguyên lý ngăn 2 (Khối 2-2M)

38

3.3

Sơ đồ nguyên lý mạch ngăn 3 (Khối 2-2M)

38

3.4

Sơ đồ nguyên lý mạch ngăn 4 (Khối 2-2M)

39

3.5

Sơ đồ nguyên lý ngăn 1 (khối 2-3M)

39

3.6

Sơ đồ nguyên lý ngăn 2 (khối 2-3M)

40

3.7

Sơ đồ nguyên lý ngăn 3 (khối 2-3M)

40

3.8

Sơ đồ nguyên ngăn 1 (Khối 2-5M)

41

3.9

Sơ đồ nguyên ngăn 2 (Khối 2-5M)

41

3.10

Sơ đồ nguyên ngăn 3 (Khối 2-5M)

42

3.11

Sơ đồ nguyên lý khối 2-4M.

43

3.12

Sơ đồ mạch in ngăn 1

45

vii


3.13

Sơ đồ mạch in ngăn 2 khối 2-2M

46

3.14

Sơ đồ mạch in ngăn 3 khối 2-2M

47

3.15

Sơ đồ mạch in ngăn 4 khối 2-2M

48

3.16

Sơ đồ mạch in ngăn 1 khối 2-3M

50

3.17

Sơ đồ mạch in ngăn 2 khối 2-3M

51

3.18

Sơ đồ mạch in ngăn 3 khối 2-3M

52

3.19

Sơ đồ mạch in ngăn 1 (Khối 2-5M)

54

3.20

Sơ đồ mạch in ngăn 2 (Khối 2-5M)

55

3.21

Sơ đồ mạch in ngăn 3 (Khối 2-5M)

56

3.22

Sơ đồ mạch in khối 2-4

58

3.23

Khối 2-3M;2A-3M; 2-5M và 2-3; 2A-3; 2-5

59

3.24

Khối 2-2M và khối 2-2

60

3.25

Khối 2-4M và 2-4

61

viii

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Căn cứ vào nhu câu cấp thiết của công tác bảo đảm kỹ thuật trong tình hình
mới, xét khả năng khai thác và tạo nguồn vật tƣ kỹ thuật trong giai đoạn hiện nay
cũng nhƣ cho những năm tiếp theo của nghành khí tài điện tử. Với đặc thù là một
đơn vị bảo đảm kỹ thuật khí tài điện tử cho toàn quân chủng Hải quân. Các trang bị
phải bảo đảm thuộc ngành quản lý hết sức đa dạng về chủng loại của nhiều nƣớc
khác nhau và thuộc nhiều thế hệ khác nhau.
Đài rađa MP-102 là một trong các trang bị quan trọng của Quân chủng Hải
quân. Các đài ra đa MP-102 hầu hết đã qúa niên hạn sử dụng nhiều năm, hiện nay
không còn giữ đƣợc tham số ban đầu, các bộ phận đã xuống cấp nghiêm trọng,
trong đó có máy thu trung tần và khuếch đại thị tần cũng không tránh khỏi tình
trạng tƣơng tự, số lƣợng các ra đa này trong quân chủng hiện còn rất nhiều bộ. Với
sự phát triển nhanh của khoa học kỹ thuật, linh kiện bán dẫn đã thay thế hầu hết
cho thế hệ đèn điện tử, mang lại độ ổn định tin cậy, hoạt động chính xác cho trang
bị, giảm thiểu tối đa thời gian và ngân sách cho việc bảo đảm kỹ thuật, góp phần
thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ đƣợc giao.
Xuất phát từ nhu cầu thực tế đó em đã xây dựng đề tài “Nghiên cứu thiết
kế, chế tạo khối trung tần và khuếch đại thị tần đài rađa MP-102”.
2. Mục đích nghiên cứu
Tìm ra các giải pháp nghiên cứu chế tạo khối khuếch đại trung tần và thị tần
mới thay thế các khối cũ do Nga sản xuất, nhằm nâng cao độ ổn định, nâng cao
chất lƣợng cho việc thu nhận, cử lý mục tiêu của trang bị.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Phạm vi và đối tƣợng nghiên cứu của đề tài là tập trung vào nghiên cứu đặc
tính tuyến thu của đài Ra đa MP-102, khả năng dung hòa điện từ và đƣa ra những
dự báo về kết quả và tính hiệu quả của việc cải tiến.

1


4. Phƣơng pháp nghiên cứu
Trên cơ sở các khối khuếch đại trung tần và thị tần do Nga chế tạo, tìm ra
những hạn chế, bất cập cũng nhƣ những ƣu điểm cần kế thừa và phát triển thêm.
Làm cơ sở tiền đề cho việc áp dụng công nghệ hiện đại vào cải tiến, chế tạo khối
mới có cùng công năng.
5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn
Ý nghĩa khoa học
Đề tài thành công sẽ góp phần thúc đẩy công nghệ sản xuất, chế tạo vật tƣ
trang bị bằng các nguồn hiện có trong nƣớc, thúc đấy việc tự học tập nghiên cứu
nâng cao trình độ chuyên môn, nâng cao tính chủ động trong công tác bảo đảm kỹ
thuật cho trang bị.
Ý nghĩa thực tiễn
Thay thế các linh kiện điện tử, bán dẫn rời rạc, độ ổn định và tin cậy kém
bằng IC tích hợp có độ ổn định và chất lƣợng cao hơn. Đễ khai thác trên thị
trƣờng, giá thành rẻ hơn nhiều so với linh kiện nhập về từ nƣớc ngoài, chủ động
đƣợc nguồn vật tƣ phục vụ công tác sửa chữa, bảo đảm.

2