Giáo trình chính sách văn hóa phần 1

Fi»rd F
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VAN HÓA HÀ NỌI

Nhóm biên soạn:
TS. Lê Thị Hiền
PGS.TS. Lương Hồng Quang
ThS. Phạm Bích Huyền
ThS. Nguyền Lâm Tuấn Anh

NHÀXUẢT BẢN LAO ĐONG



TS. LÊ THỊ HIỂN -ThS. PHẠM BÍCH HUYỀN
PGS.TS. LƯƠNG HỒNG QUANG - ThS. NGUYÊN LÂM TUẤN ANH

CHÍNH SÁCH VÃN HÓA
(G iáo trìn h dàn h ch o sin h viên Đại h ọ c và C a o đẳng
c á c trư ởng vãn hóa - n g h ệ thuật)
(Tái bản có sửa chữa, bổ sung)

Hà N ộ i - 2 0 1 2



MỤC LỤC

Trang
LÒI NÓI ĐẢU

7

ChưoTng 1:
TỎ N G QUAN VÈ CHÍNH SÁCH VĂN HOÁ
1.1. Lịch sử hình thành

11
12

1.1.1. Q uá trình hình thành chính sách văn hoá qua các thời kỳ

12

1. ỉ .2. Q uá ư inh hình thành chính sách vãn hoá thời kỳ hiện đại

13

1.1.3. Q uá trinh hoàn tíiiện chính sách văn hoá ờ các nước châu  u

J5

1.2. Định nghĩa chính sách văn hoá

19

1.3. Vai trò của chính sách văn hóa

22

1.4. Đặc tính cùa chính sách vàn hoá

24

1.5. C á c loại chính sách văn hoá

28

MÔ HÌNH CHÍNH SÁCH VĂN HÓA CỦA MỘT s ố N ư ớ c
T R Ê N T H Ế G IỚ I

30

2.1. Phân loại mô hình chính sách văn hoá trên thế giới

30

2.1.1. Khái niệm Mô hlnh chính sách vãn hóa

30

2.1.2. C ơ sở hỉnh thành mô hình chính sách văn hóa

31

2. ì 3. Tiêu chí phân loại mô hình chính sách văn hỏa

39

2.1.4. M ột số cách phân loại m ồ hỉnh chính sách văn hóa trên thế giới

43

2.2. M ột số mô hlnh chính sách văit hỏa trên thế giới

46

2.2.1. M ô hinh “Người tạo điều kiện” (Facilitator)

46

2.2.2. M ô hình “Nhà bào trợ” (Paừon)

54

2.2.3. M ô hình “Kiến trúc sư” (Architect)

63

2.2.4. M ô hình “Kỳ sư” (Engineer)

69

2.2.5. M ô hình chính sách văn hóa Trung Quốc

74

2.2.6. M ô hình chính sách văn hóa Hàn Quốc

g2

__ _____________________________________________________________________

Tran^

C hương 3
C H ÍN H SÁ C H V Ã N HÓA V IỆ T N A M

91

3.1. Chính sách văn hoá Vỉệt Nam thỉrỉ phong kiến tự chủ

ọ Ị

3.1.1. Chính sách văn hoá Việt Nam qua các bộ luật chủ yếu và các
văn bản luật pháp khác của nhà nước phong idến Việt N am

91

3.1.2. Chính sách văn hoá qua thể chế tục lệ

98

3.2. Chính sách văn hoá thời kỳ 1 8 5 8 -1 9 4 5

101

3.2.1. Bổi cảnh

101

3.2.2. Chính sách văn hoá của ứiực dân Pháp ở Việt Nam

IQ3

3.2.3. Đ ề cương Văn hoá 1943

IQộ

3.3. Chính sách văn hoá thời kỳ 1945 - 1985

109

3.3.1. T h ờ ik ỳ 1945-1954

109

3.3.2. Thời kỳ 1954-1975

111

3.3.3. Thời kỳ 1975- 1985

113

3.4.

Chính sách văn hoá Vỉệt Nam thòi kỳ đổi mófi {từ 1986 đến nay)

Ị 13

3.4.1. Bối cảnh V iệtN ani thời kỳ đổi mới

ns

3.4.2. Cơ sở chính sách văn hoá thời kỳ đổi mới

128

3.4.3. Chúứi sách vãn hóa trong một số lĩnh vực cụ thể

J4 3

Câu hỏi ôn tập

[ 57

Tài lỉệu tham khảo

1 Ỗ9


LỜI NÓI ĐẦU

1. T r o n g x ã h ộ i h iệ n đ ạ i, s ự p h á t triể n c ủ a m ỗ i lĩn h v ự c tr o n g
đ ờ i s ố n g x ã h ộ i p h ụ th u ộ c r ấ t lớ n v à o h ệ th ố n g c h ín h sá c h c ù a n h à
n ư ớ c . C h ín h sá c h là s ự c a n th iệ p h a y k h ô n g c a n tầ i ệ p c ủ a n h à
n ư ớ c n h ư n g là c á c tá c đ ộ n g m a n g tín h đ ịn h h ư ớ n g c h o s ự p h á t
tr iể n , là k h u n g th ể c h ế c h o c á c h o ạ t đ ộ n g tro n g th ự c tiễ n . C h ín h
s á c h v ă n h ó a c ũ n g c ó tầ m ả n h h ư ở n g sâu rộ n g n h ư v ậ y c h o s ự p h á t

tr iế n n ền v à n h ó a V iệ t N a m h iệ n đ ạ i. T ro n g th ờ i k ỳ đ ổ i m ớ i, c h ín h
s ự th a y đ ổ i tro n g c h ín h s á c h v ă n h ó a đ ã tạo n ê n n h ữ n g đ ộ n g lự c
m ớ i c h o s ự p h á t triể n c ủ a n h iề u lĩn h v ự c v ă n h ó a v ă n n g h ệ tro n g
b ố i c ả n h n ề n k in h tế th ị trư ờ n g , m ở c ử a , h ộ i n h ậ p q u ố c tế . Đ ặ c

biệt, hiện nay, V iệ t N am đang chủ trương xây dựng N h à nước
p h á p q u y ề n x ã h ộ i c h ủ n g h ĩa , tấ t c ả h o ạ t đ ộ n g c ủ a đ ờ i s ố n g x ẵ h ộ i
c ầ n đ ư ợ c đ iề u h à n h b ằ n g p h á p lu ậ t ( c h ứ k h ô n g b ằ n g N g h ị q u y ế t
c ủ a Đ ả n g ). C h ú n g ta đ a n g g ia n h ậ p x u th ế to à n c ầ u h o á , k ý k ế t
c ô n g ư ớ c q u ố c tế tr o n g lĩn h v ự c v ă n h o á , đ ẩ y m ạ n h h ợ p tá c v ă n
h o á v ớ i c á c n ư ớ c trê n th ế g iớ i thì v iệ c x â y d ự n g c h ín h sá c h v ă n
h o á và h iế u b iế t c h ín h sá c h v ăn h ó a c ủ a c á c n ư ớ c là v ấ n đ ề m a n g
tín h c ấ p b á c h h iệ n n ay .
T ại c á c n ư ớ c p h á t triể n , c h ín h sá c h v ăn h ó a đ ư ợ c g iả n g d ạ y và
n g h iê n c ứ u tro n g n g à n h q u ả n lý v ă n h ó a , n g h ệ th u ậ t, c u n g c ấ p m ộ t
cái n h ìn tố n g th ề v ề c liín h sá c h và c ơ c h ế v ận h à n h c ủ a c h ín h sá c h
tro n g th ự c tic n c h o h ọ c v iên . S a u k h i ra trưòm g, m ộ t b ộ p h ậ n sin h
v iê n sẽ là m v iệ c ừ o n g c á c tồ c h ứ c v ă n h ó a n g h ệ th u ậ t, k iế n th ứ c về
c h ín h sá c h v ã n h ó a g iú p h ọ c ó đ ư ợ c h iể u b iế t về m ô i trư ò n g h o ạ t
đ ộ n g cú a tố c h ứ c . M ộ t số sẽ c ô n g tá c tro n g c á c tổ c h ứ c c h ín h p h ủ ,


th a m g ia v à o q u á trìn h đánh g iá v à h o ạ c h đ ịn h c h ín h sách , ở các
nước này, m ôn

Chỉnh sách văn hóa th ư ờ n g đ ư ợ c d ạ y ở b ậc đ ạ i h ọ c

v à c a o h ọ c , đ ặc b iệ t c h o n h ữ n g h ọ c v iên đ à c ó k in h n g h iệ m h o ạ t
đ ộ n g th ự c tiễn .
ở V iệ t N a m , v iệ c n g h iê n c ứ u và g iả n g d ạ y v ề c h ín h sá c h v ă n

h ó a tro n g c á c trư ờ n g đ ạ i h ọ c v à cao đ ẳ n g từ trư ớ c đ ế n n a y c h ư a
đ ư ợ c triể n k h ai m ộ t c á c h đ ầ y đ ủ và c h u y ê n n g h iệ p . T ro n g c h ư ơ n g
trìn h đ à o tạ o đ ạ i h ọ c v à sau đ ạ i h ọ c , m ộ t số v ấ n đ ề v ề c h ín h sách
v ă n h ó a chỉ đ ư ợ c đ ề c ậ p tro n g c ác m ô n h ọ c n h ư “ Đ ư ờ n g lối v ă n h ó a
v ă n n g h ệ c ủ a Đ ả n g C ộ n g sả n V iệ t N a m ”, “P h á p lu ậ t v ề V ă n h ó a ”
m à c h ư a đ ư ợ c n g h iê n c ứ u m ộ t c á c h to àn d iệ n v à th ấ u đ á o . C h ín h vì
v ậ y , v iệ c đ ư a m ô n

Chỉnh sách văn hỏa v à o g iả n g d ạ y v à h ọ c tập

c h o N g à n h Q u à n lý V ă n h ó a tại T rư ờ n g Đ ạ i h ọ c V ă n h ó a H à N ộ i là
v iệ c là m c ó tín h đ ổ i m ớ i v à c ấp th iế t cao . B iê n s o ạ n g iá o trìn h v ề
c h ín h sá c h v ă n h ó a frê n c ơ sở c á c q u a n đ iể m , n h ậ n th ứ c m ớ i v ề v ă n
h ó a v à c h ín h sá c h v ă n h ó a c ũ n g n h ư các p h ư ơ n g p h á p g iả n g d ạ y s ư
p h ạ m m ớ i là m ộ t tro n g n h ữ n g đ iều k iệ n c ơ b ả n đ ể đ ả m b ả o c h ấ t
lư ợ n g đ à o tạo n g u ồ n n h â n lự c v ă n h ó a n g h ệ

thuật

tro n g đ iề u k iệ n

m ớ i. G iá o trìn h n à y sẽ c u n g c ấ p c á c k iến th ứ c c ơ b ả n v ề c h ín h sá c h
v ã n h o á trê n th ế g iớ i v à tro n g n ư ớ c , đ ặ t n ề n tả n g c h o h iể u b iế t c ủ a

sinh viên về m ôi trường thể chế cho hoạt động văn hoá nghệ
của

Việt N a m

ứiuật

v à th ế g iớ i.

2. M ô n học này cung cấp cho sinh viên những k iế n thức cơ bản
v ề c h ín h s á c h v ă n h ó a n h ư : k h á i n iệm , v a i tr ò , đ ặ c tín h v à c ấ u trú c
c ủ a c h ín h sá c h v ã n h ó a, c h ín h sách v ă n h ó a c ủ a m ộ t số n ư ớ c trê n
th ế g iớ i v à c á c v ấ n đ ề c ố t y ế u ữ o n g c h ín h sá c h v ă n h ó a V iệ t N a m
q u a c á c g ia i đ o ạ n lịc h sử , đ ặc b iệ t là th ờ i k ỳ đ ổ i m ớ i. B ê n c ạ n h đ ó ,
m ô n h ọ c c u n g c ấ p c h o sin h v iên n h ữ n g k ỹ n ă n g c ơ b ả n tro n g v iệ c
p h â n tíc h c h ín h sá c h v ă n h ó a v à q u á trìn h v ậ n h à n h c ù a c h ín h s á c h
v ă n h ó a tro n g th ự c tiễ n .

8


3.

G iá o trìn h m ô n h ọ c n à y d o m ộ t n h ó m tá c g iả b iê n s o ạ n , đ ư ợ c

c h ia làm 3 c h ư ơ n g :
C h ư ơ n g 1, P G S .T S . L ưcm g H ồ n g Q u a n g b iê n s o ạ n
C h ư ơ n g 2 , T h S . P h ạ m B ích H u y ề n b iê n s o ạ n
ChưoTig 3, T S . L ê T h ị H iề n b iên so ạ n p h ầ n

Chỉnh sách văn

hoá Việt Nam thời kỳ trước đổi mới và T h S . N g u y ễ n L â m T u ấ n A n h
b iê n so ạ n p h ầ n Chính sách văn hoá Việt Nam thời kỳ Đổi mới (từ
1986 đ ế n n a y ).

Chương 1: T Ò N G Q U A N V È C H Í N H S Á C H V Ă N H Ó A
C h ư ơ n g n à y sẽ g iớ i th iệ u v à p h â n tích các k h á i n iệ m v ă n h ó a,
c h ín h sách v à c h ín h sá c h v ăn h ó a, các đ ịn h n g h ĩa k h á c n h a u v ề c h ỉn h
sách v ă n h ó a n h ư đ ịn h n g h ĩa c ủ a U N E S C O , H ộ i đ ồ n g C h â u  u (E C )
v à c ù a Đ ả n g , n h à n ư ớ c V iệ t N a m . B ê n c ạ n h đ ó , chưoTig 1 tìm h iể u
c á c cấp

độ c ủ a

c h ín h sá c h v ă n h ó a

và vai trò của chính sá c h

văn hóa

đ ố i v ớ i sự p h á t triể n v ă n h ó a trên p h ạ m vi q u ố c g ia , v ù n g v à q u ố c tế.
C ấ u trú c c h u n g v ề m ặ t h ìn h th ứ c c ủ a m ộ t c h ín h sá c h v ă n h ó a q u ố c
g ia đ ư ợ c g iớ i th iệ u đ ể sin h v iên c ó tihiể h iểu c ơ s ở h in h A à n h , n ộ i
d u n g v à c ô n g c ụ c ủ a m ỗ i c h ín h sách v ăn h ó a q u ố c g ia , là m tiề n đ ề
c h o v iệc h ọ c tậ p v à n g h iê n c ử u v ề ch ín h sách v ă n hóa.

Chương 2: C Á C M Ô H Ì N H C H Í N H S Á C H V Ă N H Ó A T R Ê N

THÉ GIỚI
C h ư cm g 2 g iớ i th iệ u v à p h â n tích k h ái n iệ m , tiê u c h í p h â n loại
c á c m ô h ìn h c h ín h sá c h v ă n h ó a và m ộ t số m ô h ìn h c h ín h sá c h v ă n
h ó a p h ổ b iế n trê n th ế g iớ i.

Ngtĩời tạo điều kiện, Nhà
bảo trợ, Kiến trúc sư và Kỹ sư, mô hình chỉnh sách văn hóa Trung

Quốc v à mô hình chính sách văn hóa Hàn Quốc sẽ đ ư ợ c n g h iê n c ứ u ,
C ụ thể, c á c m ô h ìn h c h ín h sách văn h ó a

tìm h iểu v ớ i c á c nội d u n g chi tiết n h ư vai trò q u ả n lý c ủ a n h à n ư ớ c , k ế


h o ạ ch c h iế n lư ợ c c h o p h á t triển văn hóa, c ơ c h ế tài tr ợ c h o n g h ệ th u ậ t
v à đ ịa vỊ x ã hội c ủ a n g h ệ sỹ, hệ thống tổ ch ứ c đ ể x â y đ ự n g , thự c thi
c h ín h sá c h v ă n h ó a v à các v ấn đ ề khác. M ỗ i m ô h ìn h đ ề u đ ư ợ c m in h
h ọ a b ằ n g c h ín h sá c h v ă n h ó a c ụ thể của m ộ t số n ư ớ c trê n th ể giớ i n h ư
M ỹ , A n h , P h áp , L iê n X ô (cũ), T ru n g Q u ố c và H à n Q u ố c .
C h ư ơ n g 3: C H Í N H S Á C H V Ă N H Ó A V I Ệ T N A M
C h ư ơ n g n à y tr ìn h b à y v ề ch ín h sá c h v ă n h ó a V iệ t N a m q u a c á c
g ia i đ o ạ n lịc h sử : th ờ i kỳ p h o n g k iến tự c h ủ , th ờ i k ỳ P h á p đ ô h ộ và
ứ iờ i k ỳ h iệ n đ ạ i- d ư ớ i s ự lãn h đ ạ o c ủ a Đ ả n g . Đ ặ c b iệ t, m ộ t số v ấ n
đ ề n ổ i b ậ t c ủ a c h ín h sá c h v ă n h ó a V iệ t N a m h iệ n n a y n h ư c h ín h
sá c h đ ầ u tư c h o v ã n h o á n g h ệ th u ật, c h ín h sá c h v ề d i s ả n v ă n h o á v à
v ă n h o á c á c đ â n tộ c th iể u số , v ấn đ ề sờ h ữ u trí tu ệ tr o n g lĩn h v ự c
v ă n h ó a n g h ệ th u ậ t đ ư ợ c đi sâu n g h iên c ứ u v à tìm h iể u .
4 . N h ó m tá c g iả x in trâ n trọ n g c ả m om n h à tà i tr ợ Q u ỹ F o rd ,
T S . M ic h a e l D ig re g o rio , G S .T S . G e ra ld L id s to n e - T r ư ờ n g Đ ạ i h ọ c
G o ld s m ith s Đ ạ i h ọ c T ổ n g h ợ p L ondon-V ư oT ìg q u ố c A n h , T ru n g
tâ m N g h iê n c ứ u , H ỗ trợ v à P h á t triể n V ă n h ó a (A & C ), c ù n g c á c
c h u y ê n g ia tr o n g v à n g o à i n ư ớ c đ ã g iú p đ ỡ c h ú n g tô i h o à n th à n h
g iá o trìn h n à y . C h ú n g tô i c ũ n g x in đ ư ợ c g ử i lờ i c ả m ơ n tớ i P G S .T S
P h ạ m D u y Đ ứ c v à T S . N g u y ễ n V ă n T ìn h , n h ữ n g n g ư ờ i đ ã đ ọ c v à
đ ó n g g ó p ý k iế n h ữ u ích c h o v iệ c h o à n c h ỉn h g iá o tr ìn h n à y .
5. M ặ c d ù đ ă c ó n h iề u c ố g ắ n g , so n g c h ắ c c h ắ n g iá o trìn h n à y
k h ô n g tr á n h k h ỏ i n h ữ n g tíiiếu só t n h ấ t đ ịn h . K ín h m o n g đ ộ c g iả g ó p
ý đ ể g iá o trìn h đ ư ợ c h o à n th iệ n h ơ n ở ỉần x u ấ t b ả n s a u . C á c g ó p ý

x in đ ư ợ c g ử i v ề c h o n h ó m b iê n so ạn ứ ieo đ ịa c h ỉ e m a il c ủ a c á c
th à n h v iê n n h ó m b iê n so ạ n :
P G S . T S L ư ơ n g H ồ n g Q u an g : q u a n g v ic a s @ y a h o o .c o m
T S . L ê T h ị H iề n : h ie n q lv h @ g m a il.c o m
T h S . P h ạ m B ic h H u y ề n : h u y e n p b @ h u c .e d u .v n
T h S , N g u y ễ n L â m T u ấ n A n h : tu a n a n h v ic a s @ g m a il.c o m

10


ChươNq 1

TỔNC QUAN VỂ CHÍNH SÁCH VAN

hóa

C h ín h sá c h là c ủ a c á c n h à n ư ớ c , đ ư ợ c x â y d ự n g d ự a trê n c ơ
s ở c h ín h tr ị, k in h tế , x ã h ộ i c ủ a m ỗ i q u ố c g ia t h e o từ n g th ờ i k ỳ
lịc h sử . ở tầ m q u ố c tế , c h ín h s á c h c ủ a m ỗ i q u ố c g i a lạ i d o c á c
m ổ i q u a n h ệ q u ố c tế q u y đ ịn h , n g h ĩa là v ị trí đ ịa c h ín h trị c ủ a
q u ố c g ia đ ó ít n h iề u tá c đ ộ n g v à o c h ín h s á c h tổ n g th ể h a y từ n g
lĩn h v ự c . M ặ c dù c ó h a y k h ô n g c ó m ộ t tu y ê n n g ô n rõ r à n g v ề v iệ c
c ó m ộ t c h ín h sá c h v ă n h ỏ a h a y k h ô n g th ì m ỗ i m ộ t q u ố c g ia đ ể u
c ó n h ữ n g “ c á c h th ứ c ” đ iề u h à n h riê n g , n h ấ t là đ ố i v ớ i c á c n h à
n ư ớ c h iệ n đ ạ i.
Đ a p h ầ n c á c n ư ớ c t r ê n th ế g iớ i đ ề u c ó c h ín h s á c h v ă n h ó a
q u ố c g ia c h ín h th ứ c c ủ a m ìn h . Đ ó là v ă n b ả n th ể h iệ n ý c h í
c h ín h t r ị , q u a n đ iể m v ề v ă n h ó a n g h ệ t h u ậ t , v ề v a i trò c ủ a

ch ú n g tron g tiến trình phát triển của m ỗ i quốc gia, về cách

th ứ c đ iề u h à n h v à tổ c h ú c đ ờ i s ố n g v ă n h ó a n g h ệ t h u ậ t , v ề c á c
th ể c h ế đ i ề u c h ỉn h c á c q u a n h ệ x ã h ộ i t r o n g lĩn h v ự c n ả y . C á c
n h à n ư ớ c v à c h ín h q u y ề n đ ịa p h ư ơ n g ( b a n g , v ù n g , t ỉn h ) đ ề u c ó
c h ín h s á c h v ă n h ó a th e o q u a n đ iể m r i ê n g c ủ a h ọ , s o n g đ ề u
th ố n g n h ấ t tr ê n m ộ t s ố n g u y ê n tắ c c ơ b à n v à đ ư ờ n g h ư ớ n g p h á t
t r iể n v ă n h ó a tr o n g tổ n g th ể c h ín h s á c h p h á t tr iể n c ủ a q u ố c g ia ,
b a n g , v ù n g , lã n h th ổ .

11


1.1. Lịch sử hình thành
l . ĩ . l . Quá trình h ìn h thành chính sách vân hỡá qua các th ò i kỳ

ỉ.l r ỉ .l. Dưới triều đại phong kiến
Châu Ẩu: C ác lã n h ch ú a p h o n g k iến v à tầ n g lớ p tă n g lữ c ó vai
tr ò q u a n tr o n g tr o n g v iệ c h ìn h th àn h các c h ín h sá c h v ă n h o á riê n g
c h o v ù n g lã n h th ổ c ủ a m ìn h . H ọ đ ó n g hai vai trò: tầ n g lớ p lã n h đ ạ o
x ã h ộ i, tro n g đ ó c ó đ ư a ra các đ ịn h h ư ớ n g p h á t triể n v ă n h o á ; v à tài
trợ , b à o trợ c h o c á c n g h ệ sĩ, m ua và h ìn h th à n h c á c b ộ s ư u tậ p n g h ệ
th u ậ t. S a u n à y , k h i n h à n ư ớ c tru n g ư ơ n g tậ p q u y ề n h ìn h th à n h ờ m ộ t
s ố q u ố c g ia th ì v a i ữ ò c ủ a triề u đ ìn h c ó m ộ t vỊ trí q u a n ttọ n g . C á c
c h ín h sá c h c ủ a triề u đ ìn h thể h iện rõ tro n g đ ịn h h ư ớ n g tự do s á n g
tạ o , k iể m d u y ệ t, h ỗ ữ ợ c á c h o ạ t đ ộ n g n g h ệ th u ậ t, tổ c h ứ c m ộ t s ố sự
h o ạ t đ ộ n g v ă n h ó a n g h ệ th u ậ t lớn.

CM u Ả: C á c n h à n ư ớ c p h o n g k iế n tập q u y ề n n h ư T ru n g Q u ố c
là m ộ t v í d ụ , đ ó n g c ả h a i v a i trò là n g ư ờ i đ ư a ra c á c đ ịn h h ư ớ n g
p h á t triể n v à b ả o ữ ợ v ă n h o á n h ư ở c h âu  u. T h ê m n ữ a , d o T ru n g
Q u ố c q u á rộ n g lớ n v ề m ặ t d iện tíc h và tru y ề n th ố n g trọ n g họ tộ c

n ê n v a i trò c ủ a c ấ p tỉn h v à họ tộc c ũ n g có n h ữ n g ả n h h ư ở n g đ ế n
c h ín h sá c h v ă n h ó a q u ố c g ia, đ ặc b iệ t ở p h ư ơ n g d iệ n b ả o tồ n v à p h á t
h u y b ả n sắ c v ă n h o á c ộ n g đồng.

Việt Nam: C á c triề u đ ìn h p h o n g k iế n tu y k h ô n g c ó c h ín h sá c h
văn ho á chính thức nhim g qua cấG ehỉ dụ cùa nhà vua, qua m ô h ỉn h
v ă n h o á triề u đ ìn h m à đ ịn h h ình n ê n v ăn h o á d â n tộ c -q u ố c g ia, v ă n

hóa bác học. Đặc biệt, vai ưò của làn g -xã

tro n g

phát triể n văn hoá

c ộ n g đ ồ n g c ó m ộ t v ị trí q u a n trọ n g tạo n ê n n ề n v ă n h o á d â n g ia n .
D o đ ó , c h ín h s á c h v ă n h ó a cù a th ờ i k ỳ n à y là g ó p p h ầ n v à o s ự đ ộ c
lậ p , tự c h ủ c ủ a d â n tộ c trư ớ c m ộ t n ề n v ă n h ó a lớ n là T ru n g Q u ố c ,
x â y d ự n g b ả n sá c v ă n h ó a d â n tộ c riê n g , x ây d ự n g c á c th iế t c h ế v ă n
h ó a p h o n g k iế n , c á c g iá trị, c h u ẩn m ự c , k h u ô n m ẫ u v ă n h ó a, c á c
lo ạ i h ìn h v ă n h ó a n g h ệ
12

thuật d ân

g ia n v à bác h ọ c.


Đ ặ c đ iê m c h u n g c ù a thời k ỳ n à y là k h ô n g c ó c h ín h sá c h v ã n
hoá c h ín h th ứ c th e o n g ô n n g ữ h iệ n đại m à c h ỉ là c á c “ m ả n h v ụ n ”
đ ư ợ c lắp g h é p lại, n h ư n g c h ú n g c ó n h ữ n g vai trò rấ t q u a n trọ n g

tro n g v iệc x ây d ự n g n ền v ăn h o á c ủ a m ỗi q u ố c gia.

I.Ị.Ỉ.2. Thời kỳ hình thành chủ nghĩa tư bản
T h ờ i kỳ P h ụ c H ư n g đ ã đ e m c h o v ă n h o á m ộ t lu ồ n g s in h k h í
m ớ i, v ớ i s ự ra đ ờ i c ủ a tầ n g lớ p trí th ứ c n h ư m ộ t lự c lư ợ n g x ã h ộ i
g ó p p h ầ n h ìn h th à n h c h ín h sá ch v ă n h o á th ờ i k ỳ n ày . T in h th ầ n đ â n
c h ủ , tò n trọ n g c h â n lý k h o a h ọ c, k h u y ế n k h íc h tự d o s á n g tạ o n g h ệ
th u ật đ ã là n h ữ n g h ạ t n h â n c h ín h c ủ a c h ín h s á c h v ă n h ó a th ờ i k ỳ n à y ,
tạo n ê n n h ữ n g b ư ớ c đ ộ t p h á lớ n ỉâo c ủ a v ă n h ó a th ờ i k ỳ P h ụ c H ư n g
/.

ỉ. 1.3. Thời kỳ chủ nghĩa tư bản thế ỉ<ỷ ỉ 8-19
G ia i c ấ p tư s ả n th ô n g q u a vị trí k in h tế c ủ a mỉnh đ ã g ó p p h ầ n

v à o v iệ c th ú c đ ẩ y v ă n h o á th ờ i k ỳ n à y p h á t triể n lê n m ộ t b ư ớ c m ớ i.

vẫn c h ư a c ó m ộ t c h ín h sách v ă n h ó a c h ín h th ứ c c ủ a n h à n ư ớ c s o n g
v ai trò c ủ a n h à n ư ớ c đ ã đ ư ợ c ý th ứ c rõ hcnn ừ o n g v iệ c p h á t triể n n ề n
v ă n h ó a , đ ặc b iệ t là tro n g v iệc p h á t triể n c ơ sở h ạ tầ n g c h o n g h ệ
th u ậ t, p h á t triể n c á c loại h ìn h n g h ệ th u ậ t tiê u b iể u , p h á t t í ể n tin h
th ầ n tự d o s á n g tạ o tro n g n g h ệ th u ậ t.

1,1.2. Quá trình hĩnh thành chỉnh sách văn hoá thời kỳ hiện đại

ỉ. ỉ . 2.1. Sau

m ế chiến 2

S au T h ế c h iế n 2 , c h ín h sách v ă n h o á đ ư ợ c c o i là m ộ t b ộ p h ậ n
c ấ u th à n h n ê n c h ín h sách c h u n g c ù a n h à n ư ớ c v à từ đ â y , k h á i n iệ m

c h ín h sá c h v ă n h o á th e o n g h ĩa là m ộ t đ ư ờ n g lối p h á t triể n c ủ a n h à
n ư ớ c tro n g lĩn h v ự c v ăn h o á m ớ i đ ư ợ c ra đ ờ i, th ô n g q u a các c a n
th iệ p từ trên x u ố n g , g iá n tiếp h a y trự c tiế p tá c đ ộ n g v à o đ ờ i s ố n g
v ă n h o á.

13


Lỉ.2.2. Chinh sách vàn hoá của các nước tư bản chủ nghĩa
T h ờ i k ỳ C h iế n tran h L ạ n h v ớ i s ự p h â n c h ia h a i k h ố i đ ố i lập
n h a u , v ớ i h a i c h ín h sách v ă n h o á k h á c n h a u , ỏ M ỹ , c h â u  u v à m ộ t
số n ư ớ c th e o m ô h ìn h tư b ản c h ủ n g h ĩa , c h ín h sá c h v ã n h o á tồ n tạ i ở
c ả n h à n ư ớ c tru n g ưcmg, vớ i vai trò đ ịn h h ư ớ n g p h á t triể n v ĩ m ô v à
v ai trò c ủ a v ù n g , đ ịa p h ư ơ n g tro n g x â y d ự n g đ ờ i s ố n g v ã n h o á . C ó
c á c n ư ớ c c ó c h ín h sách c h ín h th ứ c (A n h , P h á p ), c ó n ư ớ c k h ô n g c ó
c h ín h s á c h c h ín h th ứ c (M ỹ ), so n g đ ề u c ó m ộ t q u a n đ iể m c h u n g là
v ă n h o á c ầ n đ ư ợ c p h á t triể n tro n g b ầ u k h ô n g k h í tự d o s á n g tạ o , d â n
c h ù v à c ó v a i ữ ò c ủ a thị trư ờ n g tro n g s ự p h á t triể n c á n h â n v à x ã h ộ i
d â n sự. M ô h ìn h h à n h c h ín h ở c á c n ư ớ c n à y là rấ t k h á c n h a u , c ó
n ư ớ c th e o m ô h ìn h c ó vai trò m ạ n h c ủ a n h à n ư ớ c tru n g ư ơ n g (P h á p ),
c ó n ư ớ c p h ầ n q u y ề n ch o c á c b a n g (M ỹ , Đ ứ c , Á o ), s o n g n h ìn c h u n g ,
q u á trìn h x â y d ự n g c h ín h sá c h , triể n k h a i v à đ á n h g iá c h ín h sá c h
đ ề u đ ư ợ c tiế n h à n h th eo m ộ t q u y trin h k h o a h ọ c , c ó s ự th a m g ia c ù a
n h iề u lự c lư ợ n g tro n g x ã h ộ i, d o đ ó , c á c c h ín h sá c h lu ô n c ó h iệ u lự c
c a o tro n g s ự p h á t triể n v ăn h ó a , n g h ệ th u ật.

l.ỉ.2.3. Chính sách văn hoá của các nước xã hội chù nghĩa
T h ờ i k ỳ n à y n h ấ n m ạ n h đ ế n k h ía c ạ n h tư tư ở n g c ủ a v ă n h o á ,
c o i v ăn h o á n h ư m ộ t lĩn h v ự c c ầ n p h ả i đ ư ợ c n h à n ư ớ c q u ả n ỉý , c h i
đ ạ o . K h á c v ớ i c á c n ư ớ c tư b ản, v ă n h o á c á c n ư ớ c tro n g k h ố i n à y

đ ư ợ c p h á t triể n th e o m ô h ìn h tư ơ n g đ ố i th ố n g n h ấ t, m a n g tín h tậ p
tru n g , á p t ừ ừ ê n x u ố n g . N h ấ n m ạ n h c h ứ c n ă n g tu y ê n tru y ề n , là m ộ t
c ô n g c ụ c ủ a n h à n ư ớ c , c h ín h sá c h v ă n h ó a c ủ a c á c n ư ớ c x ã h ộ i c h ủ
n g h ĩa th ờ i k ỳ n à y n h ấ n m ạ n h đ ế n v iệ c c ổ v ũ c ô n g c u ộ c x â y d ự n g
c h ủ n g h ĩa x ã h ộ i, đ ề cao tín h tập th ể , x â y d ự n g h ệ th ố n g th iế t c h ế
đ ặ c ừ im g c h o c h ù n g h ĩa x ă hội (h ệ ữ iố n g n h à v ă n h ó a , tư ợ n g đ à i
h o à n h trá n g ). M ô h ìn h h à n h c h ín h tro n g q u ả n lý v ă n h ó a c ù a c á c
n ư ớ c n à y là g iố n g n h a u , so n g trù n g h a i c ơ q u a n q u ả n lý là h ệ th ố n g
c ơ q u a n tu y ê n g iá o -

14

tư tư ở n g (c ù a Đ ả n g c ộ n g s ả n ) v à c ơ q u a n


q u ả n lý n h à n ư ớ c (B ộ , ủ y b a n ), đ ư ợ c tổ c h ứ c d ọ c từ trê n x u ố n g ,
th e o h ệ th ố n g hàn h c h ín h từ tru n g ư ơ n g x u ố n g tớ i tậ n c ơ sờ .

ỉ. ỉ .2.4. Chính sách văn hoá của các nước thế giới thứ 3
D o c ố g ắ n g m an g tín h tru n g lậ p tro n g b ố i c ả n h C h iế n tra n h
L ạ n h , trư ớ c hai k hối q u ố c g ia c ó tư tư ở n g k h á c b iệ t n h a u n ê n v ăn
h o á c ủ a c á c q u ố c g ia n à y k h ẳ n g đ ịn h tín h m ụ c tiê u là g ìn g iữ b ản
sắc v ă n h o á trư ớ c q u á trin h q u ố c tế h ó a sâ u sắ c. C h ín h sá c h v ă n h ó a
c ủ a c á c n ư ớ c này n h ấ n m ạ n h đ ế n sự đ ộ c lập v ề c h ín h trị c ủ a q u ố c
g ia, b à o tồ n v ăn h ó a tru y ề n th ố n g , v ă n h ó a c á c tộ c n g ư ờ i th iể u số,
tă n g c ư ờ n g h ợ p tác v à g ia o lưu v ă n h ó a q u ố c tế n h ằ m g iớ i th iệ u b ả n
sắc v ă n h ó a củ a riê n g m ìn h v à h ọ c tập c á c k in h n g h iệ m q u ố c tế. Đ ô i
k h i, ở m ộ t số nư ớ c, d o q u á n h ấ n m ạ n h đ ế n tín h đ ộ c lậ p c ủ a m ìn h
n ê n s ự p h á t triể n v ă n h ó a c ũ n g c ó n h ữ n g h ạ n c h ế b ở i c h ín h sá c h
k iể m so á t c h ặ t từ p h ía n h à n ư ớ c , q u á trìn h tra o đ ổ i v ă n h ó a k h ô n g

đ ư ợ c k h u y ế n k h ích , d ẫ n đ ế n tìn h trạ n g b iệ t ĩập v ề v ă n h ó a c ủ a m ộ t
số q u ố c g ia tro n g n h ữ n g th ờ i đ iể m n h ấ t đ ịn h .

LJ.J. Quá trình hoàn thiện chính sách văn hoá ở các aước châu Âu
C ác n ư ớ c ở c h â u  u v à o đ ầ u th ậ p n iê n 8 0 b ắ t đ ầ u q u á trìn h
đ á n h g iá c h ín h sách , tro n g đ ó c ó c á c c h ín h s á c h v ă n h o á , tro n g b ố i
c ả n h c h â u  u đ ư ợ c n h ấ t th ể h ó a , th ế g iớ i c ó n h ữ n g b iế n đ ổ i s â u sắc
b ở i c u ộ c c á c h m ạn g k h o a h ọ c c ô n g n g h ệ , th ô n g tin v à tru y ề n ử iô n g
v à q u á trìn h to àn c ầ u h ó a , c ũ n g n h ư q u á trìn h c h u y ể n d ịc h , p h â n b ố
lại c á c d ò n g di cư v à đ ịn h c ư tạí c h â u  u do d ò n g n g ư ờ i n h ậ p c ư từ
c h â u Á , c h â u Phi tă n g m ạ n h . S ự đ á n h g iá n à y là m ộ t p h ư ơ n g th ứ c
đ ể c ậ p n h ậ t n h ữ n g v ấ n đ ề m ớ i tro n g h ệ th ố n g th ể c h ế v ă n h o á v à
x â y d ự n g c á c m ô h ìn h c h ín h sá c h c ó th ể h ỗ tr ợ tố t h ơ n s ự đ a d ạ n g
v ă n h o á, tín h sá n g tạo c ủ a c á c n g h ệ sĩ, n â n g c a o v a i ư ò x ã h ộ i c ủ a
v ăn h o á , p h á t triể n v ă n h o á n h ư m ộ t k h u v ự c c ó tiề m n ă n g k in h tế,
g ắ n v ă n h ó a n g h ệ th u ậ t v ớ i c á c h o ạ t đ ộ n g x ã h ộ i k h á c , đ ặ c b iệ t là
th ể th a o v à du lịch.

15


/. L 3 .1.

Vai trò cùa Liên minh châu Ầu và Hội đồng châu Ẩu

Liên minh châu Ẩu {European Union) là m ộ t tổ c h ứ c liê n c h ín h
p h ủ c ủ a c á c n ư ớ c c h â u  u . T ừ 6 th à n h v iê n b a n đ ầ u , đ ế n 2 0 0 7 ,
L iê n m in h c h â u  u c ó 27 q u ố c g ia th à n h v iê n . L iê n m in h đ ư ợ c
th à n h lập v ớ i tê n g ọ i h iệ n n a y th eo
năm

Hiệp ước về Liên minh châu Âu

1 9 9 2 , H iệ p ư ớ c M a s tric h t. E ư đ ặ t trụ s ở đ ặ t tại th ủ đô

B r u s s e ls c ủ a B ỉ. B a n đ ầ u , L iên m in h c h â u  u b a o g ồ m 6 q u ố c gia
th à n h v iê n là: B ỉ, Đ ứ c , Ita ỉia , L u x e m b o u rg , P h á p , H à L a n . N ă m
1973, tă n g lên th à n h g ồ m 9 q u ố c g ia th à n h v iê n . N ă m 1981, tăn g
lên th à n h 10. N ă m 1 986, tăn g lên th à n h 12. N ă m 1 9 9 5 , tă n g lên
th à n h 15, N ă m 2 0 0 4 , tă n g lên ứ iành 25. N ă m 2 0 0 7 , liê n m in h c h â u
 u đ ã tă n g lên th à n h 2 7 n ư ớ c.
H iệ n n a y , L iê n m in h c h âu  u c ó d iệ n tíc h là 4 .4 2 2 .7 7 3 km ^ với
d â n số là 4 9 2 ,9 triệ u n g ư ờ i (2 0 0 6 ); vớ i tổ n g G D P là 11.6 n g h ìn tỉ
e u ro (~ 1 5 ,7 n g h ìn ti U S D ) tro n g n ă m 2 0 0 7 . H ầ u h ế t c á c q u ố c g ia
c h â u  u đ ề u đ a n g là th à n h v iên của L iê n m in h c h â u  u . v ẫ n c ò n 22
q u ố c g ia g ồ m A lb a n ia , A iid o rra, A rm e n ia , A z e rb a ija n , B e la ru s,
B o s n ia & H e rz e g o v in a , C ro a tia , G e o rg ia , Ic e la n d , L ie c h te n s te in ,
M a c e d o n ia , M o ld o v a , M o n a c o , M o n te n e g ro , N a ư y , N g a , San
M a riito , S e rb ia , T h ổ N h ĩ K ỳ , T h ụ y Sĩ, U k ra in e , v à V a tic a n c h ư a g ia
n h ậ p L iê n m in h c h â u  u .
H ộ i đ ồ n g c h â u  u là m ộ t c ơ q u a n x á c đ ịn h c á c c h iế n lư ợ c v à

chính sách văn hoá chủ yếu ở châù Âu: Vào ngày 10 tháng năm
2 0 0 7 , U ỷ b a n c h â u  u đ ề x u ấ t m ột c h iế n lư ợ c m ớ i v ề v ă n h ó a đ ố i
v ớ i c á c n ư ớ c ở c h â u  u , v ớ i m ụ c đ ic h là đ ể th ú c đ ẩy :
-

Đ a d ạ n g văn h ó a v à đ ố i th o ại liên v ã n h o á (in te rc u ltu ra l).

-

V ă n h ó a n h ư là m ộ t x ú c tác c h o s á n g tạo ,

-

V ă n h ó a n h ư là m ộ t p h ầ n q u a n trọ n g c ủ a c á c m ố i q u a n h ệ
q u ố c tế c ủ a E U .

16


N h ữ n g m ụ c tiê u n ày , liên th ô n g với n h a u , tạ o th à n h c á c c h ín h
s á c h v ă n h ó a q u ố c gia k h ô n g c h ỉ g iớ i h ạ n tro n g p h ạ m vi q u ố c g ia
m à m a n g tín h liê n quốc g ia , đ ư ợ c c h à o đ ó n c ủ a c á c n ư ớ c th à n h v iê n
ở c ấ p đ ộ c h ín h trị cao n h ấ t. C h ín h s ự ủ n g h ộ v ề m ặt c h ín h trị c a o
n h ấ t n à y đ ã th ú c đ ẩ y q u á trin h h o à n th iện c h ín h s á c h v ă n h ỏ a tại c á c
n ư ớ c c h â u  u đ ư ợ c tă n g tố c , g ắ n p h á t triể n v ă n h ó a v ớ i s ự p h á t
triể n n ề n k in h tế tri th ứ c , vớ i n h iề u đ ạ n g th ứ c h o ạ t đ ộ n g v ă n h ó a
n g h ệ th u ậ t m ớ i.

1.13.2. Vai trò của một số nước tiên phong
-

Thụy Điển và các nước Bắc Au

T h ụ y Đ iể n là quốc g ia tổ c h ứ c H ội n g h ị L iê n c h ín h p h ủ v ề v ă n
h ó a v à p h á t triể n n ăm 1998 v à sau đ ó là H ộ i n g h ị c h u y ê n g ia v ề
c h ín h sá c h v ă n h o á n ă m 2 0 0 3 . H a i hội n g h ị n à y đ ã c ó n h ữ n g ả n h
h ư ở n g sâ u sắ c tới q u á trìn h đ ịn h h ìn h v à triể n k h a i N g h ị q u y ế t
T r u n g ư ơ n g 5 (k h ó a 8) v ề x â y d ự n g và p h á t ư iể n n ề n v ă n h ó a V iệ t

N a m tiê n tiế n , đ ậ m đ ả b ả n s ắ c d â n tộc. T ạ i B ắ c  u , th ô n g q u a H ộ i
đ ồ n g B ộ trư ờ n g B ắc  u, c á c v ẩ n đ ề v ề h ợ p tá c v ă n h o á đ ư ợ c đ ư a ra
n h ằ m m ụ c tiê u tạ o n ê n tín h liê n k ế t v ù n g tro n g m ộ t c h â u Ả u th ố n g
n h ấ t. C á c n g h iê n cứu v ề c h ín h sá c h v à ứ n g d ụ n g c h ín h sá c h c ủ a
P h ầ n L a n , Đ a n M ạ c h , N a U y c ũ n g đ ã đ e m lại n h ữ n g k in h n g h iệ m
v à b à i h ọ c tố t c h o các n ư ớ c tro n g L iê n h iệp c h â u  u và c h o c ả m ộ t
số n ư ớ c c h â u Á , tro n g đ ó c ó V iệ t N a m .
-

Vai trỏ của Anh quốc

A n h q u ố c là q u ố c g ia đ i đ ầ u tro n g v iệ c p h á t triể n n g à n h c ô n g
n g h iệ p sá n g tạ o , v ớ i s ự c h u y ể n d ịch c h ín h s á c h v ă n h o á t ò n ă m
1979 c ủ a c h ín h p h ủ Đ ả n g b ả o th ủ , sau đ ó !à c á c c h ín h p h ủ th u ộ c
C ô n g đ à n g . C á c n g à n h c ô n g n g h iệ p s á n g tạ o ở A n h d ẫ n đ ầ u th ế g iớ i
n h ờ c h ín h s ự th a y đổi c h ín h sá c h q u a n trọ n g n à y . N ư ớ c A n h đ ã tạ o
lậ p đ ư ợ c m ộ t k h u n g c h ín h sá c h n h ằ m p h á t h u y c á c m ặ t m ạ n h c ủ a

17


m ô h ìn h c á n h ta y n ố i d à i th ô n g q u a c á c H ội đ ồ n g N g h ệ th u ậ t tài trợ
c h o v ă n h ó a n g h ệ th u ậ t, th ú c đ ẩ y c ác y ế u tố th ị trư ờ n g đ ể n â n g cao
tín h h iệ u q u ả v à n ă n g đ ộ n g cùa c ác tổ c h ứ c v ă n h ó a n g h ệ th u ậ t. A n h
q u ố c c ũ n g d ẫ n đ ầ u th ế g iớ i về v iệ c n g h iê n c ứ u , tổ n g k ế t v à h o à n
th iệ n c h ín h sá c h v ă n h ó a b ở i các trư ờ n g đ ạ i h ọ c , từ đ ó , các c ơ q u a n
h o ạ c h đ ịn h c h ín h sá c h có n h ữ n g c ơ s ờ k h o a h ọ c đ ể h o à n th iệ n các
c h ín h sá c h tổ n g th ể v à c h u y ên b iệt c ủ a m ìn h .
-

Vai trò của một sổ nước Đông Âu

C á c n ư ớ c n à y c h o V iệ t N a m m ộ t b à i h ọ c v ề q u á trìn h c h u y ể n
đ ổ i c h ín h s á c h tro n g s ự c h u y ể n đ ổ i th ể c h ế c h ín h trị-k in h tế. Đ ặ c
b iệ t, m ộ t c ấ u trú c m ớ i v ề c h ín h sá c h v ă n h ó a q u ố c g ia đ à đ ư ợ c x â y
đ ự n g tíie o c ấ u trú c m ớ i, p h ả n á n h q u á trìn h c h u y ể n b iế n từ c ấ u trú c
x ã h ộ i to à n th ể sa n g c ẩ u trú c xã h ộ i d â n c h ủ , từ n ề n k in h tế b a o c ấ p
s a n g n ề n k in h tế th ị trư ờ n g . C ác c h ín h sá c h v ă n h ó a c ủ a C ộ n g h ò a
S é c , S lo v a k ia , B a la n ... đ ã đ ư ợ c so ạ n th ả o , g ó p p h ầ n v à o q u á trìn h
x â y d ự n g n ề n v ă n h ó a c ủ a c á c q u ố c g ia n à y tro n g g ia i đ o ạ n m ớ i.
-

Nhật Bản

N h ậ t B ả n là n ư ớ c đ i đ ầ u tro n g v iệ c p h á t triể n c á c c h ín h s á c h v ề
b ả o tồ n v à p h á t h u y d i sả n v ă n h ó a tro n g đ ờ i s ố n g đ ư ơ n g đ ạ i, đ ư ợ c
U N E S C O v à n h iề u tổ c h ứ c q u ố c tế tro n g lĩn h v ự c v ă n h ó a n g h ệ
th u ậ t h ọ c tập . C á c c h ín h sách v ề b ả o tồ n di s ả n p h i v ậ t th ể , v ậ t th ể,
đ ặ c b iệ t là c á c b á u v ậ t n h â n v ăn sổ n g . N h ậ t B ả n c ũ n g là n ư ớ c đ ã c ó
n h ữ n g m ô h ìn h triể n k h a i c h ín h sá c h v ă n h ỏ a tr o n g th ự c tiễ n đ ể b ả o
tồ n c á c d i sả n tạ o n ê n b ả n sẮc N h ậ t B ả n tr o n g m ộ t x ã hội c ô n g
n g h iệ p h ó a , đ ô th ị h ó a v à q u ố c tế h ó a m ạ n h m ẽ , p h á t triể n d u lịc h
g ắ n v ớ i b ả o tồ n d i sản .
-

Hàn Quốc

H à n Q u ố c là m ộ t m ẫ u h ìn h v ề s ự đ ầ u tư m ạ n h m ẽ từ c h ín h p h ủ
ừ o n g v iệ c p h á t ừ i ể n n ề n c ô n g n g h iệ p v ă n h ó a c ó n ộ i đ u n g H à n
Q u ố c (K o re a n C o n te n t C u ltu ra l In d u s ừ y ), tro n g đ ó đ iệ n ành, ứ iờ i

18


tra n g v à â m nh ạc đ ư ợ c c o i là 3 m ữ i n h ọ n p h á t triể n n h ằ m g ia tă n g
h ìn h ả n h c ủ a H àn Q u ố c trê n th ị trư ờ n g q u ố c tế , g ắ n p h á t triể n v ă n
h ó a v ớ i p h á t triển du lịch, coi c ô n g n g h iệ p v ă n h ó a là m ộ t tro n g
n h ữ n g b ộ p h ậ n hừ u c ơ c ủ a n ề n k in h tế tri th ứ c .
1.2. Đ ịn h n g h ĩa c h ín h s á c h v ă n h o á

Chính sách', là h ệ ử ỉố n g c á c th ể ch ế, c á c đ ịn h h ư ớ n g , c á c q u y
đ ịn h tạ o n ê n n h ữ n g th ự c h à n h c ủ a n h à n ư ớ c v à o m ộ t đ ố i tư ợ n g q u ả n
lý n à o đ ó . C ô n g cụ th ự c h à n h c h ín h c ủ a c á c c h ín h s á c h là lu ậ t p h á p
v à c á c p h ư ơ n g p h á p h à n h c h ín h ; n g â n sá c h v à h ệ th ố n g th u ế. C á c
d ạ n g tồ n tạ i c ù a c h ín h sách g ồ m các đ ịn h h ư ớ n g m a n g tín h n g u y ê n
tắ c , các v ăn b ản ửiể chế, c á c c h ín h sá c h đ ầ u tư v à ử iu ế , c á c phưcm g
p h á p h à n h c h ín h k h á c.

Chỉnh sách văn hóa: C h ín h sá c h v ă n h ỏ a lả m ộ t tổ n g th ể c á c
n g u y ê n tắc h o ạ t đ ộ n g , các c á c h th ự c h à n h , c á c p h ư cm g p h á p q u ả n lý
h à n h c h ín h v à p h ư ơ n g p h á p n g â n sá c h c ủ a N h à n ư ớ c d ù n g là m c ơ
sở c h o c á c h o ạ t đ ộ n g v ă n h ó a n g h ệ th u ậ t. (U N E S C O )
D ự a v à o đ ịn h n g h ĩa n à y , H ộ i n g h ị b à n trò n c á c c h u y ê n g ia v ă n
h ó a tại M o n a c o n ă m 1967 đ ã đ ư a ra m ộ t q u a n n iệ m v ề c h ín h sá c h
v ă n h ó a n h ư sa u : “C h ín h sá c h v ă n h ó a là m ộ t tổ n g th ể n h ữ n g th ự c
h à n h x ã h ộ i h ữ u th ứ c và c ó su y tín h k ỹ v ề n h ữ n g c a n th iệ p h a y
k h ô n g c a n th iệ p c ủ a N h ả n ư ớ c v à o c á c h o ạ t đ ộ n g v ă n h ó a n h ằ m v ào
v iệ c đ á p ứ n g n h u c ầ u v ă n h ó a c ủ a n h â n d â n , b ằ n g c á c h s ử d ụ n g tối
ư u tất c â n h ữ n g n g u ồ n v ậ t c h ấ t v à n h â n lự c , m à m ộ t x ã h ộ i n à o đ ó
sắ p đ ặ t v à o m ộ t th ờ i đ iể m th íc h h ợ p ” .

N h ư v ậ y , tro n g c á c c h ín h sá c h v ă n h ó a , c h ú n g ta sẽ th ấ y n h ữ n g
đ iể m q u a n trọng sau:
Đ ó ỉà h à n h đ ộ n g th ự c h à n h c ủ a n h à n ư ớ c n h ằ m c á c m ụ c tiê u
p h á t triể n v à q u ả n lý;

19


C á c th ự c h à n h n à y đ ư ợ c x â y d ự n g trê n c ơ s ở c á c q u a n n iệ m rấ t
k h á c n h a u v ề v ă n h ó a , v ề v a i trò c ủ a v ă n h ó a;
C á c c h ín h sá c h đ ư ợ c v ậ n h à n h bờ i c á c c ơ q u a n c h ín h p h ủ , đ ư ợ c
x â y d ự n g b ở i c á c c ơ q u a n lu ậ t p h á p . Q u á trìn h x â y d ự n g c h ín h sá c h
đ ư ợ c đ ặ t trê n h ư ớ n g tă n g c ư ờ n g s ự th a m g ia c ủ a c á c b ê n c ó liê n
q u a n v à o q u á trin h x â y d ự n g c h ín h sá c h ;
C h ín h sá c h v ă n h ó a c ó n h ữ n g c ô n g c ụ k h á c n h a u , g ồ m : lu ậ t
p h á p v à c á c p h ư ơ n g p h á p h à n h c h ín h ; n g â n s á c h v à h ệ th ố n g th u ế ,
tro n g đ ó , c á c b ộ ỉu ậ t, lu ật, v ă n b ả n p h á p q u y ; c á c h th ứ c đ ầ u tư từ
n g â n sá c h , h ệ th ố n g th u ế íà n h ữ n g c ô n g c ụ q u a n trọ n g n h ấ t đ ể đ iề u
h à n h s ự p h á t triể n v ă n h ó a ;
C á c c h ín h s á c h v ă n h ó a đ ề u !à c á c th ự c h à n h n h à n ư ớ c d ự a ừ ê n
c á c n g u ồ n lự c v ề tà i c h ín h , v ậ t lự c v à n h â n lự c , tr o n g n h ữ n g đ iề u
k iệ n c ó th ể c ó c ủ a th ờ i đ iể m đ ó . C á c tổ c h ứ c v ă n h ó a d ự a v à o c á c
n g u ồ n lự c n à y m à triể n k h a i c á c h o ạ t đ ộ n g th ự c th i c h ín h sá ch ;
T ro n g n h ữ n g h o à n c ả n h c ủ a V iệ t N a m , k h á i n iệ m c h ín h s á c h
v ă n h ó a đ ã đ ư ợ c x á c đ ịn h d ự a trê n c á c q u a n n iệ m v ề v ă n h ó a , v ề vai
trò c ủ a v ă n h ó a tro n g p h á t triể n đ ấ t n ư ớ c , x â y d ự n g c o n n g ư ờ i m ớ i
c ủ a c h ế đ ộ m ớ i. N g h ị q u y ế t Đ ạ i h ộ i Đ ả n g to à n q u ố c lầ n th ứ 10 đ ã
x á c đ ịn h x â y d ự n g v ă n h ó a là m ộ t tro n g b ố n trọ n g tâ m c h iế n lư ợ c
c ủ a Đ ả n g tro n g tiế n trìn h đ ẩ y m ạ n h c ô n g n g h iệ p h ó a , h iệ n đ ạ i h ó a
đ ấ t n ư ớ c , c ó n g h ĩa là x â y d ự n g v ă n h ó ã trở th à n h m ộ t tro n g b ố n c ộ t

trụ c ủ a p h á t triể n , b ê n c ạ n h n h iệ m v ụ x â y d ự n g k in h tế , c ả i c á c h h ệ
th ố n g c h ín h trị c h o p h ù h ợ p v ớ i c ơ c h ế k in h tế m ớ i, p h á t triể n đ à n g
v ữ n g m ạ n h . T ro n g b ố i c ả n h n ư ớ c ta , v ă n h ó a đ ư ợ c c o i là m ộ t lĩn h
v ự c c ủ a c ô n g tá c tư tư ở n g , v ă n h ó a là m ộ t m ặ t trậ n , b ê n c ạ n h c á c
c h ứ c n ă n g đ ặ c th ù k h á c v ề m ặ t th ẩ m m ỹ , g iải trí, tái s á n g tạ o .
T ừ đ ặ c đ iể m n à y , c ó th ể x â y d ự n g m ộ t đ ịn h n g h ĩa v ề c h ín h
s á c h v ă n h ó a n h ư sa u :
20


Chính sách văn hóa ỉà một hệ thống các nguyên tắc, các ihực
hành của nhà nước trong lĩnh vực văn hóa nhằm phát triển và quản
lỷ thực liền đời sống văn hỏa theo nhừng quan điểm phát triển và
cách thức quản lý riêng, đáp ứng nhu cầu phái triển đời sống văn
hóa linh thần của nhân dân trên cơ 5(7 vận dụng các điểu kiện vật
chất và tinh thần sẻn có của xã hội.
T ừ c ác đ ịn h n g h ĩa n ày , c ác q u ố c g ia , tù y v à o đ ặ c đ iể m c ủ a m ồi
n ư ớ c m à x á c đ ịn h đ ố i íư ợ n g c ù a c h ín h sá c h v ă n h o á là:
V ăn h ó a là n g h ệ th u ậ t, n g h ĩa là coi c á c h o ạ t đ ộ n g q u ả n lý n h á m
đ ế n đ ố i tư ợ n g c h ù y ế u là n g h ệ th u ậ t;
V ăn h o á b a o g ồ m tấ t c ả c á c k h ía c ạ n h c ủ a đ ờ i số n g x ã h ộ i, do
đ ó , đ ố i tư ợ n g c a n th iệ p c ủ a c h ín h sá c h là rấ t rộ n g v à k h ó đ o lưòfng
h iệ u q uả.
T ừ hai q u a n n iệ m trê n , đ ố i tư ợ n g q u ả n lý c ủ a c á c c h ín h sá c h
v ă n h ó a tro n g th ự c tiễ n ở n h iề u n ư ớ c tìiư ờ n g lấ y n g h ệ th u ậ t làm k h u
v ự c tru n g tâ m (M ỹ , A n h , P h á p v à n h iề u n ư ớ c c h â u  u ), b ở i n ó
tư ơ n g đ ố i rõ rà n g và từ đ ó , c á c tá c đ ộ n g c ủ a n h à n ư ớ c v à o từ n g lĩn h
v ự c là có th ể đ o lư ờ n g đ ư ợ c . C ơ q u a n q u ả n lý n h à n ư ớ c đ ư ợ c c o i là
là c ơ q u a n q u à n lý c ác s ự v ụ , c ơ q u a n !àm c ô n g tá c v ă n h ó a n g h ệ
th u ậ t c h ứ k h ô n g p h ả i là c ơ q u a n q u ả n lý to à n b ộ đòd số n g v à th ự c

tiề n h o ạ t đ ộ n g văn h ó a n g h ệ th u ậ t. T ù y v à o q u a n n iệ m v à tru y ề n

thống m à mỗi nước đưa th lm m ột số lĩnh vực ngoài nghệ thuật vào
đ ố i tư ợ n g q u à n lý.
C ó m ộ t th ự c tiễ n m ớ i x u ấ t h iện g ầ n đ â y là sự liê n th ô n g c ủ a c ác
lĩn h v ự c v ă n h ó a n g h ệ th u ậ t, d u lịc h v à th ể th a o k h iể n c h o v iệ c m ở
rộ n g đ ố i tư ợ n g q u ả n lý, đ ò i h ỏ i s ự tíc h h ợ p đ a n g à n h tro n g các
c h ín h sá c h v ă n h ó a , là m c h o c á c h o ạ t đ ộ n g n g h ệ th u ậ t g ắ n c h ặ t vớ i
th ể th a o v à d u lịch , c ác h o ạ t đ ộ n g d u lịc h là “đ ầ u ra ” c ủ a h o ạ t đ ộ n g
n g h ệ th u ậ t, th ể th a o sẽ là c á c s ự k iện v ă n h ó a th u h ú t đ ư ợ c đ ô n g đ ả o

21


s ự th a m g ia c ủ a m ọ i n g ư ờ i, là c ô n g cụ x â y d ự n g th ư ơ n g h iệ u q u ố c
g ia , b ê n c ạ n h các h o ạ t đ ộ n g v ă n h ó a n g h ệ th u ậ t v à d u lịc h k h á c.

1.3. Vai trò của chính sách văn hỏa
T ro n g tiế n tìn h p h á t triể n c ủ a c á c x à h ộ i, n h ấ t là x ã hội h iệ n đ ạ i,
s ự p h á t triể n c ủ a m ỗ i lĩn h v ự c tro n g đ ờ i s ố n g x ã h ộ i p h ụ th u ộ c rấ t
lớ n v à o h ệ th ố n g c h ín h sá c h c ủ a n h à n ư ớ c , b ê n c ạ n h c á c n g u ồ n lự c
v à vị th ế đ ịa c h ín h trị m à m ỗ i q u ố c g ia c ó đ ư ợ c . H ệ th ố n g c h ín h
sá c h là sự m ở đ ư ờ n g , là s ự h u y đ ộ n g trí tu ệ tập th ể c ủ a m ỗi x ã h ộ i,
c á c n g u ồ n lự c m a n g tín h tiề m n ă n g h a y s ẵ n c ó c ủ a m ỗ i xã h ộ i, tìr
đ â y c á c x ã h ộ i m ớ i p h á t triể n đ ư ợ c .
C á c lý th u y ế t h iệ n đ ạ i n h ấ n m ạ n h b a c ộ t trụ c ủ a p h á t triể n là:
k in h tế thị trư ờ n g , n h à n ư ớ c v à x ã h ộ i d â n sự . T ro n g k h i k in h tế th ị
trư ờ n g có c h ứ c n ă n g đ iề u tiế t c á c h o ạ t đ ộ n g k in h tế, tạ o ra c ủ a c ải
v ậ t c h ấ t c h o x ã h ộ i, h iệ u q u ả h ó a c á c q u á trìn h p h á t triể n ừ ê n c ơ s ở
tín h to á n c á c c h i p h í v à g iá th à n h , c ũ n g n h ư x ă h ộ i d â n s ự giải q u y ế t

c á c v ấ n đ ề vi m ô c ủ a c á c n h ó m x ă h ộ i th ì n h à n ư ớ c đ ó n g vai trò là
n g ư ờ i đ iề u tiế t v ĩ m ô c á c q u a n h ệ x ã h ộ i, x â y d ụ n g th ể c h ế p h á t
triể n , tổ c h ứ c c ác h o ạ t đ ộ n g k in h tế v ĩ m ô , a n n in h q u ố c p h ò n g v à
p h ò n g c h ố n g h iể m h ọ a ứ iiê n tai, c á c q u a n h ệ q u ố c tế ở tầ m n h à
n ư ớ c . T ro n g sự p h â n c ô n g n à y , c á c c h ín h sá c h là ứ iể h iệ n v a i frò
c ủ a n h à n ư ớ c tro n g v iệ c đ ịn h h ư ớ n g s ự p h á t triể n , x â y d ự n g m ô

hỉnh, tập trung nguồn lực của m ọi iực lư ọng xã hội đ ể p h á t triển
m ộ t lĩn h v ự c n ào đ ó c ủ a x ã h ộ i.
C á c th a y đổi x ã h ộ i lớ n đ ề u c ó n g u ồ n g ố c từ sự th a y đ ổ i c h ín h
sá c h , m ở đ ư ờ n g c h o n h ữ n g th ể c h ế m ớ i đ i v à o c u ộ c số n g . C ô n g
c u ộ c đ ổ i m ớ i từ 19 8 6 đ ã là m ộ t m in h c h ứ n g c h o s ự đ i ta rớ c c ủ a
c h ín h sá c h ư o n g s ự p h á t triể n c ủ a đ ấ t n ư ớ c , k h ắ c p h ụ c đ ư ợ c c u ộ c
k h ủ n g h o ả n g k in h tế -x ã h ộ i, h u y đ ộ n g đ ư ợ c lự c lư ợ n g sả n x u ấ t
tro n g x ã h ộ i, từ đ ó , n â n g c a o m ứ c số n g , g iả i q u y ế t c á c v ấ n đ ề a n

22


sin h x ã hội, p h á t triể n v ă n h ó a n g h ệ th u ậ t v à c á c lĩn h v ự c k h á c c ủ a
đ ờ i s ố n g tin h th ầ n . T h ự c tiề n n ày c h o c h ú n g ta th ấ y , c h ín h sá c h lu ô n
p h ả i đ i trư ớ c m ộ t b ư ớ c , th ể h iệ n c ác tầ m n h ìn p h á t triể n , đ iề u c h ỉn h
c á c m â u th u ẫ n , c á c x u n g đ ộ t, tạ o c ác đ ộ n g lự c c h o p h á t triể n b ằ n g
c á c th ể chế, h u y đ ộ n g các n g u ồ n ỉực tro n g x à h ộ i c h o p h á t triển .
-

T ro n g p h ạ m vi v ă n h ó a , c á c c h ín h sá c h th ể h iệ n c á c vai trò
cụ th ể sau:

-

Đ ịn h h ư ớ n g p h á t triể n c h o to à n b ộ đ ờ i số n g v ă n h ó a h a y m ỗ i
lĩn h v ự c c ủ a v ăn h ó a n g h ệ th u ậ t;

-

Đ iề u h ò a c á c m âu th u ẫ n , c á c v ấ n đ ề p h á t sin h tr o n g q u á trìn h
p h á t triể n v ă n hóa;

-

Đ iều tiết sự p h á t ư iể n b ằ n g các c ô n g cụ c h ín h sách, thể h iện
q u a c ác c h ín h sách m in h b ạch , c ô n g khai và h ệ th ố n g c ơ q u a n
c ô n g q u y ề n về văn h ó a h o ạ t đ ộ n g c ó h iệ u q u ả và h iệu lực;

-

T h ể h iệ n c á c ư u tiê n p h á t ừ iể n th ô n g q u a c á c đ ầ u tư ư u tỉê n
c h o m ỗ i lĩn h v ự c tro n g từ n g th ờ i k ỳ , tro n g c á c c h ín h sá c h tài
trợ c ủ a n h à n ư ớ c , c h ín h sá c h th u ế tro n g lĩn h v ự c v ă n h ó a ;

-

T ậ p tru n g c á c n g u ồ n lự c c h o p h á t triể n v ă n h ó a tro n g c á c
ch ư cm g trìn h , kế h o ạ c h v à d ự á n p h á t triể n c ủ a từ n g g iai
đ o ạ n , c ù a m ỗ i m ộ t lĩn h v ự c ;

-

H ạ n c h ế c á c x u h ư ớ n g p h á t triể n v ăn h ó a k h ô n g c ó lợ i c h o

tiế n trìn h p h á t triển , k iể m so át, k iể m d u y ệ t c á c tác p h ẩ m v ă n
h ó a đ ộ c h ạ i, c ó nội d u n g p h ả n đ ộ n g , đ ồ i trụ y , p h á h o ạ i th u ầ n
p h o n g m ỹ tục.

C h ín h sá c h là s ự c an th iệ p h a y k h ô n g c a n th iệ p c ủ a n h à n ư ớ c
n h ư n g là c á c tá c đ ộ n g m a n g tín h đ ịn h h ư ớ n g c h o s ự p h á t triể n , là
k h u n g th ể c h ế c h o c á c h o ạ t đ ộ n g tro n g th ự c tiễ n . C h ín h s á c h v ă n

23


h ó a c ũ n g c ó m ộ t tầ m ả n h h ư ở n g sâ u rộ n g n h ư v ậ y c h o s ự p h á t triể n
n ề n v ă n h ó a V iệ t N a m h iệ n đ ạ i, T ro n g th ờ i k ỳ đ ổ i m ớ i, c h ín h sự
th a y đ ổ i tro n g c h ín h sá c h v ă n h ó a đ ã tạ o n ê n n h ữ n g đ ộ n g lự c m ới
c h o s ự p h á t triể n c ủ a n h iề u lĩn h v ự c v ă n h ó a v ă n n g h ệ tr o n g bối
c ả n h n ề n k in h tế tìiị trư ờ n g , m ờ c ử a , h ộ i n h ậ p q u ố c tế.
T u y n h iê n , n ế u c h ín h sá c h v ă n h ó a sai lầm , n h ư m ọ i c h ỉn h sách
c ủ a các lĩn h v ự c k h á c c ủ a đ ò i số n g x ã h ộ i, s ẽ c ỏ n h ữ n g tá c h ạ i đ ế n sự
p h á t triể n v ă n h óa. C á c c h ín h sá c h sai lầ m c ó th ể b iể u h iệ n b ằ n g các
c h ín h sá c h đi n g ư ợ c lại q u y lu ậ t k h á c h q u a n , c ả n trở s ự p h á t triển ,
c a n th iệ p q u á sâ u v à o sự sá n g tạ o v ă n h ọ c n g h ệ th u ậ t, k h ô n g tạo ra
m ô i ừ irờ n g k íc h th íc h sự sá n g tạo c ủ a m ỗ i c á n h â n , n h ó m x ã h ộ i; có
th ể là c á c c h ín h sá c h c ó m ộ t tầm n h ìn h ạ n h ẹ p , k h ô n g c ó tá c h ạ i n h ư
lo ại c h ín h sá c h ở ừ ê n n h ư n g k h ô n g c ó tá c đ ộ n g v à o đ ờ i số n g , tạ o n ê n
tìn h h u ố n g là th ự c tiễ n c ứ p h á t triể n c ò n c h ín h sá c h lại x a v ờ i v à
k h ô n g th ự c tiề n . S o n g n h ìn c h u n g , c á c c h ía h sá c h k h ô n g đ á p ứ n g y ê u
c ầ u c ủ a th ự c tiễ n đ ờ i số n g sẽ là lự c c ả n c h o p h ả t triể n . C á c v í d ụ về
c h ín h s á c h v ă n h ỏ a tro n g thcri k ỳ đ ạ i c á c h m ạ n g v ă n h ó a ở T ru n g
Q u ố c th ậ p n iê n 70 c ủ a th ế k ỷ 20 là n h ữ n g m in h c h ứ n g ch o m ộ t c h ín h
sá c h v ă n h ó a sai lầ m , đ i n g ư ợ c lại th ự c tiễ n k h á c h q u a n . C á c c h ín h

sá c h đ ầ u tư x â y d ự n g c ơ s ở h ạ tầ n g c h o v ã n h ó a , p h á t triể n tìiiế t c h ế
v ã n h ó a m ớ i. T ro n g v ù n g đ ồ n g b ằ n g d â n tộ c th iể u số ở T â y n g u y ê n
n h ữ n g n ă m g ầ n đ â y c ũ n g là 1 v í d ụ c h o v iệ c x â y d ự n g triể n k h a i
c h ín h sá c h k h ô n g p h ù h ợ p v ớ i n h u c ầ u th ự c tiể n c ủ a n g ư ờ i d â n , n h ư
v iệ c d â y đ ự n g n h à rô n g v ă n h ó a , b ê n c ạ n h các n h à n h à rô n g tru y ề n
th ố n g là k h ô n g đ á p ứ n g n h u c ầu p h á t triể n c ủ a c h ín h c á c c h ủ th ể v ă n
h ỏ a Ịà đ ồ n g b à o d â n tộ c

1.4. Đặc tính của chính sách văn hoá
C á c c h ín h s á c h v ă n h ó a c ù n g v ớ i c á c c h ín h sá c h c h ín h trị, k in h
tế v à x ã h ộ i k h á c c ù n g n h ằ m m ụ c tiê u th ú c đ ẩ y s ự p h á t triể n sự th ịn h

24


v ư ợ n g , d â n chủ, c ô n g b ằ n g v à văn m in h c ủ a m ỗ i x ã hộ i. S ự p h á t triể n
c ủ a v ã n h ó a nghệ th u ật p h ụ th u ộ c rất n h iề u v à o m ộ t c h ín h sách p h ù
h ợ p v ớ i th ự c tiễ n c u ộ c sổ n g , có tầ m n h ìn d à i h ạn , q u a đ ó , v ăn h ó a là
y ế u tố n u ô i d ư ỡ n g đ ể c o n n g ư ờ i số n g c u ộ c đ ờ i n h â n b ả n , v ă n h ó a c ó
th ể đ ó n g v a i trò n ề n tả n g c ủ a m ộ t x ã h ộ i đ ể c h ú n g ta c ù n g c h u n g
số n g ; tạo lậ p c á c h o ạ t đ ộ n g k in h tế c ó c h ấ t lư ợ n g c a o d ự a trên n ề n
tả n g tri th ứ c ; cu ố i c ù n g là n ề n tản g c h o h o à b ìn h th ế g iớ i.
D o v ă n h ó a c ó n h iề u h o ạ t đ ộ n g , b a o q u á t đ ế n n h iề u các lĩn h
v ự c c ủ a đ ờ i số n g x ã h ộ i ch o n ê n c á c m ụ c tiê u c ủ a c h ín h sách v ă n
h ó a là th ư ờ n g n h ắ m đ ế n c ác m ụ c tiê u ư u tiê n c ủ a từ n g th ờ i k ỳ , trê n
c ơ s ở m ụ c tiê u ch u n g . V iệ c x ác đ ịn h c á c ư u tiê n c h ín h sá c h là d o
n h ữ n g h ạ n c h ế c ủ a n g u ồ n lự c và b ả n c h ấ t “h ư ớ n g đ íc h ” c ủ a tấ t c ả
c á c c h ín h sá c h là k h ô n g b a o g iờ tá c đ ộ n g /c a n th iệ p v à o m ọ i v ấ n đ ề
cùa đời sống.
-

Đặc tính

S o v ớ i c á c lơại h ìn h c h ín h sá c h k h á c , n h ìn trê n tổ n g th ế , c h ín h
s á c h v ă n h ó a là n h à m th ú c đ ẩ y c á c tiế n ư ìn h tro n g x ã h ộ i, d â n c h ủ
h ó a hem n ữ a đ ờ i số n g , d o đ ó , n ó k h ô n g n ặ n g tín h c h ấ t c a n th iệ p m ộ t
c á c h “ th ô b ạ o ” , “é p b u ộ c ” , “ră n đ e ”, “trừ n g p h ạ t” , m à là m a n g tín h
“ b ả o tr ợ ” , “ h ỗ ư ợ ” , “ th ú c đ ẩ y ’\ h ạ n c h ế tín h c h ấ t h à n h c h ín h . Đ ổ i
vớ i v ă n h ó a , x ã hội d â n s ự c ó m ộ t v a i trò q u a n trọ n g ừ o n g s ự p h á t
triể n c á c c h ín h sá c h v ă n h óa.
M ộ t đ ặ c đ iể m n ữ a c ù a c h ín h s á c h v ă n h ó a là m a n g tín h n h ạ y
c ả m , d o n ó tá c đ ộ n g đ ế n m ộ t b ộ p h ậ n trí th ứ c c a o tr o n g x ã h ộ i, v ố n
lu ô n c ó ý th ứ c v ề tín h đ ộ c lập , tự do s á n g tạ o n g h ệ th u ậ t. D o đ ỏ , q u á
trìn h h o ạ c h đ ịn h c h ín h sá c h , th ự c th i c h ín h s á c h c ầ n c ó sự th ậ n
trọ n g , m a n g tín h th u y ế t p h ụ c b ằ n g tri th ứ c h ơ n là s ự é p b u ộ c .
C u ố i c ù n g , tu y c ó tỉn h c h ấ t th ú c đ ẩ y h ơ n là tín h h à n h c h ín h , c ó
tín h n h ạ y c ả m c a o , s o n g c á c c h ín h sá c h v ă n h ó a c ũ n g m a n g th ê m

25