Tiểu luận ổn định thất bại và phá sản ngân hàng thương mại

Đề tài: ổn định, thất bại và phá sản Ngân hàng thương mại
Danh sách nhóm
1
2
3
4
5
6

Nguyễn Văn Hư
Tống Thanh Hằng
Trương Hoàng Giang
Lê Bá Hanh
Châu Thị Hồng Vy
Nguyễn Thị Đồng Diễm


A. Lý thuyết
I. Ổn định ngân hàng thương mại:
1. Khái niệm:
Đạo luật Dodd-Frank tập trung vào sự ổn định tài chính, tuy nhiên thuật ngữ
này không được định nghĩa. Sự vắng mặt của một định nghĩa trong luật pháp phản
ánh thực tế rằng khái niệm này có thể được định nghĩa hoàn toàn khác biệt bởi
những người khác nhau.
Theo Eric S. Rosengren, Chủ tịch và CEO Ngân hàng dự trữ liên bang Boston.
Tác giả bài viết “Định nghĩa sự ổn định tài chính,và một vài tác động chinh sách của
việc áp dụng đinh nghĩa”, ta có định nghĩa về sự ổn định tài chính như sau:
Sự ổn định tài chính phản ánh khả năng của hệ thống tài chính duy trì cung
cấp các dịch vụ trung gian tín dụng và thanh toán cần thiết trong nền kinh tế để
tiếp tục trên con đường phát triển của mình.
Bất ổn tài chính xảy ra khi có vấn đề (hoặc dấu hiệu về các vấn đề tiềm tàng)

trong tổ chức, thị trường, hệ thống thanh toán, hoặc các hệ thống tài chính nói
chung làm giảm đáng kể nguồn cung của các trung gian tín dụng dịch vụ - để tác
động đáng kể hoạt động nền kinh tế.
2. Vai trò quan trọng của ổn định tài chính:
Trung gian tài chính: ngân hàng đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế
trong việc kết nối bản người đi vay và người cho vay - vốn lấy được cung cấp bởi
người gửi tiền hoặc các nhà đầu tư, và dùng các nguồn quỹ này cho các cá nhân và
các công ty đó hoạt động kinh doanh và tăng việc làm trong nền kinh tế, và do đó
mang lại cơ hội tiềm năng.
Người gửi tiền thường xuyên rút nguồn tiền gửi của họ, trong khi các cá nhân
và các công ty người vay thường muốn sử dụng nguồn vốn trong thời gian nhất
đinh. Vì vậy, có một cái gọi là “chuyển đổi kỳ hạn "tại, từ kỳ hạn ngắn cho người gửi
tiền chuyển thành ngày đáo hạn dài hơn đối với khách hàng vay. Cũng thế, trong
khi người gửi tiền muốn có một kho lưu trữ gần như không có rủi ro cho tiền của
mình thì cơ hội đầu tư của khách hàng vay gần như luôn luôn kéo theo những rủi
ro tín dụng. Bằng cách này, các trung gian tài chính cũng thực hiện một "chuyển đổi
rủi ro"- nơi mà các doanh nghiệp có cơ hội vay vốn để kiếm lợi nhuận tiềm năng
cao hơn có được tiền từ các nhà đầu tư và người gửi tiền tìm kiếm hạn ngắn hơn,
đầu tư an toàn hơn.


Các trung gian tài chính phải có chuyên môn trong việc xác định cơ hội đầu tư
tín dụng uy tín, giám sát các khoản vay, và có được những lợi ích của đa dạng hóa.
3. Mối quan hệ giữa ổn định ngân hàng và các nhân tố (cạnh tranh,
minh bạch, chủ sở hữu)
a. Minh bạch:
Tác động Ex ante của minh bạch. ( tác động before the event)
Một số nghiên cứu khám phá ra rằng minh bạch có thể là có lợi. Một điểm
chính được rút ra là việc tăng tính minh bạch sẽ tăng cường tính kỷ luật thị trường
ngân hàng.1 Đặc biệt, ranh luận chính đó là minh bạch ngân hàng làm tăng sự

nhạy cảm của ngân hàng đối với và điều này rủi ro gặp phải và sau đó có thể tạo
động lực cho các ngân hàng để kiểm soát rủi ro của mình (ex ante kỷ luật).
Ví dụ, trong tài liệu Boot và Schmeits (2000), mức độ minh bạch xác định khả
năng các nhà đầu tư về nợ ngân hàng tìm hiểu mức độ các giám sát và nỗ lực sàng
lọc các khoản đầu tư của các ngân hàng. Nỗ lực này đến phiên nó lại xác định rủi ro
vỡ nợ của ngân hàng, vì việc gia tăng giám sát được giả định là có liên quan với xác
suất thất bại thấp.
Bởi vì nỗ lực này là rất tốn kém, nếu như không có sự minh bạch, ngân hàng
sẽ đưa ra lựa chọn mức giám sát thấp hơn, dẫn đến rủi ro cao. Nếu tính minh bạch
tăng, giám sát cao và do đó có rủi ro có thể được theo dõi rõ ràng hơn, điều này
cũng ngụ ý rằng các ngân hàng sẽ phải đối mặt với chi phí tài trợ ngắn hạn cao hơn
cho các cấp thấp của nỗ lực sàng lọc. Do đó, ở mức độ minh bạch cao, các ngân
hàng sẽ chọn một nỗ lực giám sát kỳ vọng cao hơn và do đó giảm rủi ro.
Tương tự như vậy, Cordella và Yeyati (1998) trình bày một mô hình mà các
khoản funding của ngân hàng sẽ thuận lợi hơn nếu ngân hàng chọn cấp rủi ro thấp
hơn. Trong mô hình này các điều khoản tài trợ. Trong mô hình này các điều khoản
funding được xác định sau khi các ngân hàng đã được lựa chọn mức rủi ro vỡ nợ.
Khi người gửi tiền có thể quan sát mức độ rủi ro được lựa chọn bởi các ngân hàng,
các ngân hàng lựa chọn mức độ rủi ro thấp nếu không muốn bị trừng phạt bởi một
lãi suất yêu cầu cao về quỹ. Ngược lại, khi mức độ rủi ro không được quan sát bởi
người cho vay, các ngân hàng không có cách nào để cam kết một mức độ rủi ro
thấp. Trong trạng thái cân bằng, người cho vay giả định rằng các ngân hàng sẽ
chọn một mức độ rủi ro cao và tính lãi suất phù hợp với điều đó. Đến phiên các
ngân hàng biết rằng nó sẽ không được bù đắp cho một mức độ rủi ro thấp và vì vậy
đã chọn một mức độ rủi ro cao trong trạng thái cân bằng.
Tác động Ex post của tính minh bạch (tác động after the event)


Trong khi các nghiên cứu cho thấy rằng việc tăng mức độ minh bạch có thể
làm giảm rủi ro chấp nhận bởi ngân hang và cải thiện ngân hàng ổn định ex ante,

nó là ít rõ khi đó là một ý tưởng tốt ex post, tức là khi một cú sốc bất lợi đã xảy ra
và các ngân hàng đang trong tình trạng gặp khó khăn. Có hai ý kiến đối ngược ở
đây. Một mặt, minh bạch có thể là 'xấu' ex post nếu nó tiếp tục gây bất ổn cho các
ngân hàng bị ảnh hưởng bởi những cú sốc ngoại sinh. Đặc biệt, một trong những lo
ngại đó là phản ứng của thị trường có thể làm trầm trọng thêm vị thế của một
ngân hàng đó đang bị suy yếu tạm thời và khả năng thu hồi là kém.
Thật vậy, trong bài báo của họ, Cordella và Yeyati (1998) cho thấy rằng khi
rủi ro của ngân hàng được tác động bởi một cú sốc nằm ngoài sự kiểm soát của
ngân hàng - chẳng hạn như một cú sốc kinh tế vĩ mô – thì tính minh bạch ngân
hàng làm giảm sự ổn định ngân hàng bởi vì nó khiến các nhà đầu tư đòi hỏi một lãi
suất cao hơn để đáp ứng với các cú sốc và, khiến ngân hàng sẽ gặp khó khăn hơn
nữa. Nhưng kể từ cú sốc đối với các ngân hàng được cho là ngoại sinh, không có bù
trừ "cổ tức" xét về một sự lựa chọn thấp hơn rủi ro ex ante. Trên tinh thần tương
tự, Furman và Stiglitz (1998) cho rằng "minh bạch hơn sẽ làm trầm trọng thêm rất
nhiều cuộc khủng hoảng ngân hàng tại Hoa Kỳ trong năm 1980, vì nhiều ngân hàng
lớn sẽ phải đóng cửa, rất hạn chế việc cho vay hoặc nhận thêm đáng kể vốn chủ sở
hữu "(tr. 69).
Mặt khác, tính minh bạch có thể là 'tốt' ex post nếu nó hạn chế sự lây lan
thông tin cho các ngân hàng không bị tác động. Đó là, minh bạch có thể giúp thị
trường và người gửi tiền phân biệt giữa những ngân hàng có khả năng chi trả và
những ngân hàng còn lại. Minh bạch kém, với người gửi tiền, là một sự hạn chế về
thông tin, làm tăng nguy cơ một cuộc khủng hoảng lây lan từ một ngân hàng khác.
Với tính minh bạch cao các vấn đề có thể dễ dàng hơn. Điểm này có thể được trình
bày rõ ràng chính thức hơn bằng cách sử dụng mô hình bằng Gorton và Huang
(2002).
b. Cạnh tranh:
Các ngân hàng và hệ thống ngân hàng có một địa vị đặc biệt, chủ yếu là bởi vì
chúng được coi là dễ bị mất ổn định hơn so với các công ty hoặc các lĩnh vực khác
mà còn cũng vì ít người giàu có thể nắm giữ một số cổ phần đáng kể của nguồn vốn
trong tiền gửi ngân hàng. Về mặt tài sản, theo ngân hàng điểm truyền thống

chuyên trong việc đánh giá tính khả thi tương đối và khả năng sinh lời của dự án
đưa ra bởi các nhà doanh nghiệp và dựa trên sản xuất thông tin của họ trên các dự
án này, họ cho vay đối với các doanh nghiệp. Về phía trách nhiệm, theo các ngân
hàng quan điểm truyền thống họ đặc biệt dựa vào một mức độ đáng kể trên (nhiều
nhỏ) tiền gửi ngắn hạn, sau đó đầu tư dài hạn các khoản vay cho các công ty sản


xuất. Điều này không phù hợp kỳ hạn giữa tài sản và nợ phải trả, cùng với các nội
dung thông tin mạnh mẽ của các tài sản, làm cho các ngân hàng phải bổ sung của
các nhà cung cấp thanh khoản cho người gửi tiền nhưng – trong sự vắng mặt của
tiền gửi bảo hiểm - đó cũng cho thấy họ khả năng quản lý.
Hơn nữa, đề cập đến thời gian gần đây nhiều ngân hàng đang tham gia sâu
vào thị trường liên ngân hàng và hệ thống thanh toán cho vay. Tập trung ở phía
bên bán buôn, họ cho vay và vay lẫn nhau với số lượng lớn để đệm biến động thanh
khoản hàng ngày.
Có sự liên hệ chặt chẽ giữa việc thực hiện các khoản thanh toán có giá trị lớn
giữa chính ngân hàng và các hoạt động của khách hàng của mình. Đối với những
tiếp xúc vật lý và bất đối xứng thông tin về họ, thiếu các quy định về an toàn có một
rủi ro là vấn đề của một ngân hàng tuyên truyền đến các ngân hàng khác, tạo ra
một hình thức của rủi ro hệ thống (rủi ro lấy lan liên ngân hàng). Các hình thức
khác của rủi ro hệ thống là những cú sốc tổng hợp cho nền kinh tế có thể làm mất
khả năng tồn tại của một số lượng lớn tương đối tương quan dự án cùng một lúc,
do đó mang lại một số lượng lớn của các ngân hàng cùng một lúc vướng vào rắc
rối, kể từ khi hợp đồng ngân hàng điển hình không cho phép nợ tùy thuộc vào giá
trị tài sản.
Các lỗ hổng để chạy và gần đây hơn đến các vấn đề trên thị trường liên ngân
hàng đại diện cho nguồn gốc của mối quan ngại về sự bất ổn ngân hàng có xuất xứ
từ các trách nhiệm pháp lý bên của bảng cân đối. Một nguồn tin thứ hai của sự bất
ổn liên quan đến ngân hàng chấp nhận rủi ro trên phía bên tài sản. Bởi vì tài chính
đáng kể từ nhiều nhỏ, tương đối người gửi tiền không am hiểu, và một mạng lưới

an toàn công cộng thường tồn tại để đáp ứng trước lỗ hổng đã đề cập, các ngân
hàng có thể dễ bị chấp nhận rủi ro 'quá mức' trong việc lựa chọn các dự án mà đến
tài chính. Các mối quan tâm đối với khu vực ngân hàng ổn định, cùng với đó để bảo
vệ người tiêu dùng / người gửi tiền, cung cấp động lực cho nhiều quy định đặc biệt
và các hoạt động giám sát trong lĩnh vực này (bao gồm cả. ví dụ đặc biệt giấy phép
ngân hàng, 'phù hợp và đúng đắn' kiểm tra cho các nhà quản lý, các yêu cầu an
toàn vốn, vv) cũng như sắp xếp mạng lưới an toàn trong các hình thức bảo hiểm
tiền gửi và cho và cơ sở phương sách cuối cùng.
Trong khi cân nhắc sự ổn định được biết đến rộng rãi và được phân tích trong
tài liệu kinh tế, cùng không thể nói cho các đối thủ cạnh tranh của ngân hàng và
chống độc quyền chính sách trong ngành ngân hàng. Nhìn chung, chính sách cạnh
tranh chủ yếu đề cập đến ba khác nhau loại hoạt động kinh doanh, tập đoàn, lạm
dụng vị trí thống trị và sáp nhập.tham khảo bất kỳ thỏa thuận và / hoặc điều phối
hành vi của thị trường (như phối thực hành) giữa các công ty, trong đó có khách


quan hay thực hiện việc phòng ngừa, hạn chế hoặc bóp méo cạnh tranh. Ví dụ về
các băng đảng chống cạnh tranh là các thỏa thuận trực tiếp hoặc gián tiếp sửa
chữa mua hoặc giá bán hoặc bất kỳ điều kiện kinh doanh khác, phần thị trường
hoặc nguồn cung, hạn chế sản xuất, thị trường, kỹ thuật phát triển hoặc đầu tư. có
thể ngang hoặc dọc. Mối quan tâm thứ hai thỏa thuận giữa nhà cung cấp và nhà
sản xuất và các cựu giữa người sản xuất và các nhà phân phối. Đối với hợp tác để bị
cấm, cạnh tranh phải được tiêu cực ảnh hưởng đến một mức độ đáng kể.
Lạm dụng vị trí thống trị liên quan đến bất kỳ hành vi chống cạnh tranh có thể
gây bởi một hoặc nhiều công ty chiếm một vị trí thống trị trên thị trường. Một công
ty nắm giữ vị trí thống trị khi nó có thể hành xử một cách độc lập từ cả hai đối thủ
cạnh tranh và khách hàng, những người có khả năng hạn chế phản ứng với hành vi
như vậy. các chính ví dụ về lạm dụng đang sạc giá hoặc áp đặt các điều khoản và
điều kiện mà vô lý nặng nề hoặc làm việc trong một cách mà cản trở tiếp cận thị
trường bằng cách khác đối thủ cạnh tranh hoặc khiến họ phải từ bỏ các hoạt động

của họ. Là chi phối không bị cấm, những gì bị cấm là việc lạm dụng vị trí thống trị
trên thị trường.
Một sáp nhập (hoặc nồng độ) sẽ xảy ra khi hai (hoặc nhiều hơn) trước đây
công ty độc lập hợp nhất hoặc khi một công ty mua lại quyền kiểm soát một (hoặc
một số người khác), cho phép nó thực hiện một ảnh hưởng quyết định về hoạt động
(của họ) của nó. Một sáp nhập là nghiêm cấm nếu nó tạo ra hoặc củng cố vị trí
thống trị, trong đó đáng kể cản trở, trực tiếp hoặc gián tiếp, sự tồn tại hay phát
triển của cạnh tranh hiệu quả. Ngoài ra, việc sáp nhập có thể được cấp phép với
điều kiện nó được sửa đổi để loại bỏ bất kỳ tác dụng phụ về cạnh tranh. Những cái
gọi là biện pháp thường 'Cấu trúc' (đặc biệt lấy hình dạng của phần vốn nhà)
nhưng có thể về nguyên tắc cũng được 'Hành vi' (ví dụ cấm mở rộng trong tương
lai). Tuy nhiên, biện pháp khắc phục 'hành vi' thường khó enforce.Tất cả ba yếu tố
của chính sách cạnh tranh áp dụng cho các lĩnh vực ngân hàng. Tuy nhiên, cho các
cấu trúc thị trường trong lĩnh vực này, các tập đoàn và sáp nhập dường như đóng
một lớn hơn vai trò hơn lạm dụng vị trí thống lĩnh. Ngành ngân hàng xuất hiện
thực sự phân mảnh ở hầu hết các nước, với tỷ lệ tập trung có khả năng cao chỉ ở
cấp độ địa phương.
Tuy nhiên, trong những năm gần đây, một số lượng rất lớn các vụ sáp nhập
chủ yếu ương đã thực hiện nơi (Nhóm Mười, 2001). Ten trong lĩnh vực ngân hàng
bao gồm đặc biệt thoả thuận trong thị trường dịch vụ hệ thống thanh toán (dịch vụ
triển lãm một số đặc điểm độc quyền tự nhiên) 5 và thỏa thuận của tie-ins.6
Một câu hỏi quan trọng là phải có sự cạnh tranh ở mức độ chính sách được áp
dụng cho khu vực ngân hàng. Cụ thể hơn, nó là thú vị để điều tra xem liệu các đặc


trưng của khu vực này liên quan đến các vấn đề ổn định nêu ra ở trên và liên quan
quy định và sắp xếp mạng lưới an toàn, có bất kỳ liên kết để cạnh tranh hoặc cạnh
tranh chính sách. Nếu đó là sự thật, như đôi khi tranh luận, điều đó quá nhiều cạnh
tranh là có hại trong ngân hàng, vì nó làm giảm lợi nhuận của các ngân hàng và
làm trầm trọng thêm các vấn đề của quá chấp nhận rủi ro (xem bên dưới hơn trong

phần 4), sau đó cạnh tranh nên được giới hạn trong ngân hàng và chính sách cạnh
tranh nên thực hiện theo tiêu chuẩn nghiêm ngặt hơn. Một cách để đạt được điều
này sẽ làm cho ngân hàng một ngành đặc biệt hoặc thậm chí chuyển trách nhiệm về
chính sách cạnh tranh từ các cơ quan chống độc quyền để ngân hàng giám sát viên.
Bằng cách nhìn vào sự phát triển và thiết kế các chính sách cạnh tranh trong quốc
gia khác nhau, chúng tôi nhận thấy rằng chính sách cạnh tranh trong ngành ngân
hàng hiện một số tính năng đặc biệt, thực sự. Ví dụ, trong phần tiếp theo chúng ta
sẽ xem xét các Cơ cấu tổ chức: sáp nhập ngân hàng đánh giá trong G-7 quốc gia, hỏi
xem cạnh tranh hoặc cơ quan giám sát có đầu trong việc tiến hành đánh giá.
Nó cũng là đáng giá nhắc đến ở đây rằng trong hầu hết các nước chính sách
cạnh tranh là thiết kế trong một khuôn khổ pháp lý hiện có và ứng dụng của nó vào
ngành ngân hàng là không đơn giản. Ngay cả ở Hoa Kỳ, nơi chung luật cạnh tranh
đã được giới thiệu trước khi các luật ngân hàng, luật 7 một số đối thủ cạnh tranh
cân nhắc đã được đưa vào các lĩnh vực ngân hàng chỉ trong the1960s. Trước đó
hoạt động ngân hàng thời gian đã không được coi là một "hình thức thương mại"
và, do đó, không lệ thuộc vào luật cạnh tranh chung. Điều này phản ánh quan điểm
trong nước Mỹ Quốc hội rằng cạnh tranh quá mức đã gây hại trong lĩnh vực ngân
hàng, tạo ra một nguồn quan trọng của ngân hàng đổ vỡ.
Tại châu Âu luật cạnh tranh đầy đủ chính thức kiểm soát quyền lực kinh tế tư
nhân đã làm không xuất hiện gần như sớm nhất ở Mỹ. Hiệp ước Rome (1957), tạo
ra Cộng đồng Kinh tế châu Âu, chứa đựng trong các bài 85 và 86 quy định thiết kế
để bảo vệ cạnh tranh trong thị trường nội địa thông thường, nghĩa là để tránh biến
dạng trong thương mại giữa các thành viên countries. Trong khi về mặt lý thuyết
Hiệp ước Rome không chứa bất cứ điều gì ngăn cản việc áp dụng đầy đủ các điều 85
và 86 với ngành ngân hàng, trong thực hành của Ủy ban châu Âu đã không áp dụng
chúng trong vấn đề này trước khi đầu 1980s. Ý tưởng phổ biến rằng ngân hàng là
một lĩnh vực đặc biệt trong đó tiến hành kinh doanh bị ảnh hưởng nhiều bởi các
chính sách tiền tệ và tài chính của cơ quan nhà nước thành viên, đặc biệt là các
ngân hàng trung ương và cơ quan giám sát trong chịu trách nhiệm về sự ổn định và
trao đổi kiểm soát tài chính (xem ví dụ Ghezzi và Magnani [1998]).

c. Chủ sở hữu:


(Theo Thorsten Beck, Heiko Hesse, Thomas Kick and Natalja von
Westernhagen, This draft: April 2009: Bank Ownership and Stability:
Evidence from Germany), Theo nguyên cứu này ra các kết quả sau:
Ngân hàng liên doanh ổn định hơn ngân hàng tư nhân và quỹ tiết kiệm, trong
khi quỹ tiết kiệm cũng ổn định hơn các ngân hàng tư nhân.
Có một sự khác biệt đáng kể về mặt kinh tế: Mức độ ổn định về lợi nhuận của
Ngân hàng liên doanh cao hơn ngân hàng tư nhân và cao hơn so với các ngân hàng
tiết kiệm. Ngay cả sau khi kiểm soát một loạt các đặc điểm của ngân hàng khác mà
thay đổi hình thức sở hữu, ngân hàng liên doanh là đáng kể xa khả năng thanh
toán hơn cả tiền tiết kiệm và các ngân hàng tư nhân.
Trong khi Quy mô của ngân hàng có ảnh hưởng tiêu cực tới sự ổn định của
ngân hàng cho các ngân hàng tư nhân, nó lại có tác động tích cực đến quỹ tiết kiệm
và ngân hàng liên doanh. Một mặt, trong khi quy mô của ngân hàng có mối quan hệ
âm tới giá trị vốn của các ngân hàsng tư nhân, nó là tích cực và đáng kể kết hợp với
các CAR đến ngân hàng liên doanh và không đáng kể với vốn của quỹ tiết kiệm. Mặt
khác, một quy mô ngân hàng lợi nhuận thấp hơn cho cả hai hợp tác xã và các ngân
hàng tiết kiệm, nhưng không phải cho các ngân hàng tư nhân. Các ngân hàng của
cả ba quyền sở hữu loại thấy biến động thấp hơn như kích thước ngân hàng của họ
tăng lên, với tác dụng là mạnh nhất ngân hàng tư nhân. Hiệu quả của các mối quan
hệ vốn có kích thước tiêu cực, tuy nhiên, giá trị hơn các mối quan hệ tiêu cực giữa
biến động và kích thước trong trường hợp các ngân hàng tư nhân, trong khi mối
quan hệ tiêu cực giữa biến động và kích thước cao hơn là mối quan hệ tiêu cực
giữa lợi nhuận và quy mô.
Mối quan hệ tiêu cực của kích thước các ngân hàng tư nhân với nguy cơ thất bại,
nguy cơ cho vay và xác suất rủi ro cho thấy rằng ngân hàng tư nhân có thể được
hưởng lợi từ hiện tượng Too-Big-To-Fail, và do đó đảm nhận nhiều rủi ro liên quan
đến vốn của họ hơn so với các ngân hàng tư nhân nhỏ hơn.

Mặt khác, tiết kiệm lớn hơn và liên doanh có vẻ ổn định hơn, chủ yếu là bởi vì họ
trải qua biến động thấp hơn trong lợi nhuận của họ. Điều quan trọng là cần lưu ý
rằng những tiêu cực mối quan hệ giữa quy mô ngân hàng và biến động nắm giữ
sau khi kiểm soát đa dạng hóa thu nhập và tập trung cho vay, do đó thu lợi ích khác
của mô ngân hàng cho sự ổn định, chẳng hạn như quy mô các nền kinh tế dẫn đến
quản lý rủi ro tốt hơn. Hơn nữa, mối quan hệ tích cực giữa Quy mô ngân hàng và ổn
định là không phải do rủi ro cho vay thấp hơn, như mối quan hệ giữa ngân hàng
kích thước và rủi ro cho vay là không đáng kể cho các ngân hàng tiết kiệm và thậm
chí tích cực đối Quỹ tiết kiệm hoạt động trong hơn thị trường tập trung đối mặt với
biến động thấp hơn, trong khi ngân hàng liên doanh trong tập trung hơn thị


trường phải đối mặt với biến động cao hơn. các ngân hàng tư nhân hoạt động
trong thị trường tập trung hơn khuôn mặt rủi ro cho vay thấp hơn, trong khi các
quỹ tiết kiệm và ngân hàng hợp tác đối mặt với rủi ro cho vay cao hơn tốc độ tăng
trưởng tài sản thực sự cao hơn là liên kết với một xác suất cao hơn đối với nạn
nhân, nhưng thấp suy khả năng tiết kiệm và ngân hàng hợp tác. Cuối cùng, lãi suất
cao dẫn đến rủi ro cho vay cao hơn rủi ro cho vay tư nhân, nhưng thấp hơn cho
ngân hàng hợp tác và tiết kiệm.
II. Thất bại và phá sản Ngân hàng thương mại
1. Khái niệm
a. Thất bại ngân hàng thương mại

Theo tổng công ty bảo hiểm tiền gửi liên bang Mỹ (FDIC)
“A bank failure is the closing of a bank by a federal or state banking regulatory
agency. Generally, a bank is closed when it is unable to meet its obligations to
depositors and others. This brochure deals with the failure of "insured banks." The
term "insured bank" means a bank insured by FDIC, including banks chartered by
the federal government as well as most banks chartered by the state governments.
An insured bank must display an official FDIC sign at each teller window.”

Tạm dịch “Một thất bại ngân hàng là việc đóng cửa một ngân hàng do một cơ quan
quản lý ngân hàng trung ương thực hiện. Nói chung, một ngân hàng được đóng lại
khi nó không thể đáp ứng các nghĩa vụ của mình cho người gửi tiền và người khác.”
Theo Marco (2005) Definition of failure Most empirical studies on banking failures
consider a financial institution (bank) to have failed if it either received external
support or was directly closed. In this paper, a financial institution will be
considered to have failed if it fits into any of the following categories (Bongini,
Claessens, and Ferri 2001; Gonzalez-Hermosillo 1999):
(i)

(ii)
(iii)
(iv)

the financial institution was recapitalized by either the central bank or
an agency specifically created to address the crisis, and/or required a
liquidity injection from the monetary authority;
the financial institution’s operations were temporarily suspended
(“frozen”) by the government;
the government closed the financial institution;
the financial institution was absorbed or acquired by another financial
institution.

Tạm dịch “Ngân hàng được xem là thất bại khi nó nhận sự trợ giúp đặc biệt từ bên
ngoài hoặc là đóng cửa ngân hàng. Một tổ chức tài chính sẽ được coi như đã thất
bại nếu nó phù hợp với bất kỳ của các dấu hiệu sau:


+ Các tổ chức tài chính đã được tái cấp vốn bởi hoặc là ngân hàng trung
ương hoặc một cơ quan đặc biệt được tạo ra để giải quyết cuộc khủng hoảng, hỗ

trợ thanh khoản của cơ quan tiền tệ;
+ Hoạt động các tổ chức tài chính đã được tạm thời bị đình chỉ ("đông lạnh")
bởi Chính phủ;
+ Chính phủ đóng cửa tổ chức tài chính;
+ Các tổ chức tài chính đã được sáp nhập hoặc mua lại bởi một tổ chức tài
chính.
b. Phá sản ngân hàng

Theo Luật phá sản Số: 51/2014/QH13, ngày 19 tháng 06 năm 2014 áp
dụng từ ngày 1/1/2015, Điều 4 Chương I quy định:
“Phá sản là tình trạng của doanh nghiệp, hợp tác xã mất khả năng thanh
toán và bị Tòa án nhân dân ra quyết định tuyên bố phá sản. Doanh
nghiệp, hợp tác xã mất khả năng thanh toán là doanh nghiệp, hợp tác xã
không thực hiện nghĩa vụ thanh toán khoản nợ trong thời hạn 03 tháng
kể từ ngày đến hạn thanh toán.”
Như vậy, theo nhóm, Phá sản ngân hàng là tình trạng được tuyên bởi Toà án
theo đúng trình tự, thủ tục được qui định trong Luật này và các qui định pháp luật
khác, áp dụng đối với các ngân hàng không có khả thanh toán cho các chủ nợ các
nghĩa vụ tiền tệ khi đến hạn và (hoặc) không thực hiện được các khoản chi trả bắt
buộc”.
Trong nhiều nghiên cứu, cũng như 2 khái niệm về thất bại ngân hàng ở
trên ta thấy phá sản là một phần của thất bại ngân hàng, nên trong phần
sau nhóm sẽ gộp chung xem xét hệ quả, nguyên nhân và dự đoán của thất
bại ngân hàng (đã bao gồm phá sản)
2. Nguyên nhân dẫn đến thất bại ngân hàng

Theo tổng hợp của Ovidiu STOICA và Bogdan CĂPRARU (2009) thì có các
nguyên nhân sau dẫn đến thất bại ngân hàng:

Một nguyên nhân phổ biến gây phá sản ngân hàng là do các quy định và

giám sát yếu kém. Nếu hệ thống ngân hàng không chặt chẽ được khảo sát và quy
định, sẽ làm tăng cuộc khủng hoảng ngân hàng về số lượng và cường độ, tương
quan với sự "hào phóng" của các chương trình quỹ bảo hiểm. Những cú sốc có hệ


thống làm suy yếu khả năng tồn tại của các ngân hàng và tạo ra một cuộc khủng
hoảng, nhưng họ không hoàn toàn giải thích cuộc khủng hoảng ngân hàng. Ngân
hàng đổ vỡ là kết quả của sự tương tác của các lỗ hổng hệ thống và những cú sốc,
nơi mà các ngân hàng yếu nhất là những người có khả năng thất bại nhất.
Nguồn gốc của các cuộc khủng hoảng ngân hàng hệ thống là sự tương tác
giữa kinh tế vi mô của các trung gian tài chính tư nhân và các chính sách kinh tế vĩ
mô của chính phủ.
Nguyên nhân chính của thất bại ngân hàng, được tìm thấy trong các tài liệu
là: giám sát hiệu quả tài chính, các cú sốc kinh tế vĩ mô, vốn lý không đầy đủ, thẩm
định tín dụng không đúng cách, lựa chọn nghèo của người vay, nợ xấu, suy giảm vị
trí vốn ngân hàng, chi phí hoạt động không cân xứng, chi phí nặng nề về tài sản cố
định của ngân hàng, tiếp xúc quá nhiều với ngành công nghiệp bất động sản, chính
trị can thiệp (chính phủ), không đủ cung cấp, gian lận và quản lý rủi ro hối đoái.
Nếu nguyên nhân từ các thể loại đầu tiên chúng ta có thể nhận ra chúng
trong toàn bộ lịch sử của hệ thống ngân hàng, kết nối với các đầu của những thất
bại của ngân hàng, thể loại thứ hai được kết nối với việc hiện đại hóa hệ thống tài
chính, được tạo ra bởi sự đổi mới tài chính và sự xuất hiện của các sản phẩm tài
chính mới, tổ chứchoặc các quá trình hoặc kết nối với các xóa bỏ tài chính. Ngoài ra
còn có nguyên nhân nội bộ (Từ bên trong ngân hàng) và các nguyên nhân bên
ngoài (nằm bên ngoài ngân hàng, trong các quốc gia hoặc thậm chímôi trường
quốc tế), nguyên nhân có thể dự đoán và không thể đoán trước.
Các nguyên nhân của sự thất bại: không đủ vốn, các khoản vay vào các kỳ
hạn dài cho chủ sở hữu bất động sản phong phú, các hoạt động giảm cấp cho
thương nhân vỡ nợ, cũng được biết đến bởi tất cả các ngân hàng trong nhiều năm
qua, cấp một khoản vay lớn cho nhà nước, mà không có bất kỳ cơ hội để được hoàn

trả, tham gia vào những suy đoán (bao gồm cả suy đoán thị trường chứng khoán )
vàcác hoạt động mạo hiểm.
Nguyên nhân chính của các vụ phá sản ngân hàng trong giai đoạn đó là: rủi
ro hệ thống (do sự sụp đổ của một số ngân hàng lớn ở nước ngoài), thất bại trong
quản lý ngân hàng, bất chấp tối thiểu quy định bảo đảm an toàn, cho vay lớn mà
không có bảo đảm, dài các khoản vay dài hạn với lãi suất cố định, sự can thiệp của
nhà nước, vay vốn quan trọng không bao giờ trở lại, đầu tư nguy hiểm, kế toán giả
mạo, thiếu kiểm soát ngân hàng đầy đủ, quy định và giám sát. Môi trường kinh tế
vĩ mô không thuận lợi, hoạt động ngân hàng đầu tư của của nhà nước (ở một số
ngân hàng nhà nước lớn thuộc sở hữu), quy định và giám sát không đầy đủ.


Trong những năm chín mươi, môi trường kinh tế vĩ mô là chủ yếu và không
ổn định chi phối bởi cuộc suy thoái và với tỷ lệ lạm phát quan trọng, kết nối
trong phần thứ hai với mức lãi suất cao mà cụ thể hóa trong các khoản tín
dụng không thực hiện.
3. Hệ quả của thất bại ngân hàng

Theo tổng hợp của Ovidiu STOICA và Bogdan CĂPRARU (2009) thì có các hệ
quả của thất bại ngân hàng:
Sự bất ổn tài chính các tổ chức tài chính có nghĩa là một ngân hàng sụp đổ
dẫn đến lây lan đến phá sản khác, các giai đoạn "phá sản ngân hàng", công chúng
mất niềm tin vào hệ thống tài chính, chi tiêu công để giải quyết cuộc khủng hoảng
và sự mất cân bằng kinh tế vĩ mô với các hiệu ứng tăng trưởng kinh tế hoặc các cơ
quan công quyền sẽ gây trở ngại cho việc bảo vệ sự ổn định tài chính, điều này trở
thành một mục tiêu của các nền kinh tế chính trị.
Các cơ quan công quyền có thể tạo ra tiền gửi đảm bảo chương trình và có
thể hoạt động như người cho vay cuối cùng, khi cần thiết
Giám sát và điều tiết hoạt động tài chính. Theo Llewellyn (2006), giám sát
và điều tiết các hoạt động tài chính đặt mục tiêu) các quy định bảo đảm an toàn,

tập trung vào sự ổn định tài chính của các tổ chức, cá nhân;
Quy định hệ thống và giám sát, của toàn bộ hệ thống tài chính và thanh toán;
Bảo vệ khách hàng chống lại thực tế công bằng và chống lại các thông tin không
đầy đủ và không chính xác;
Đảm bảo một cuộc thi công bằng, không có hành vi độc. Một mục tiêu của
hoạt động giám sát là việc duy trì các công nghệ hệ thống ngân hàng và bảo tồn
quỹ của người gửi tiền.
Sự tiến bộ nhất trong việc khôi phục sức mạnh tài chính hệ thống ngân hàng
và vai trò trung gian của nó xảy ra khi a) Các nước giải quyết các cuộc khủng
hoảng trước đó, b) cho vay cuối cùng là hạn chế nghiêm ngặt, c) các chính sách
xuất cảnh công ty đã được sử dụng và d) chủ sở hữu và người quản lý đã được trao
quyền ưu đãi.Họ phát hiện ra rằng các biện pháp giải quyết thành công hơn trong
việc cải thiện bảng cân đối hệ thống ngân hàng (chứng khoán) vị trí so với thực
hiện lợi nhuận của họ.
Trong quá trình đổi mới tài chính, việc sử dụng (orabuse) của một số công cụ
tài chính mới trên một nền khác nhau so với một bản gốc, trên một quy mô lớn hơn,
mà khôngquy định và giám sát thích hợp, có thể tạo ra các vấn đề. Các tín


derivativesfor dụ, cho phép các ngân hàng để cải thiện hình ảnh của mình, tương tự
như một "cửa sổ thay đồ", nhưng điều nàysắp xếp có thể che giấu sự thật. Các dẫn
xuất (một trong những ví dụ gọi nhấtđổi mới tài chính, như đáp ứng nhu cầu của
thị trường), nói chung, xuất hiện như một phản ứngrủi ro, nhưng việc sử dụng
chúng cũng có thể nguy hiểm. Lịch sử gần đây của công cụ này cho thấy những rủi
ro của nó sử dụng "không kiểm soát"
Các ngân hàng đổ vỡ và nồng độ trở nên quan trọng (chủ yếu là do sự can
thiệp của nhà nước, các ngân hàng nhỏ buộc phải sáp nhập hoặc đóng)
Sự ảnh hưởng nhà nước và sự tham gia trong lĩnh vực ngân hàng hóa trong
các quyết định của Chính phủ ưu tiên tín dụng các công ty từ các lĩnh vực năng
lượng và nông nghiệp, bất chấp kinh tế và tài chính hoàn cảnh của họ, do đó gây

biến dạng trong ngân hàng hệ thống, khuyến khích sự cạnh tranh và làm xấu đi tình
hình tài chính của một số ngân hàng nhà nước, như Bancorex và Banca Agricola.
Những thất bại của ngân hàng sau năm 1989 trong hệ thống ngân hàng
Rumani đã có tác động tiêu cực lớn, tạo ra chi phí cá nhân (đối với các cổ đông,
khách hàng và chủ nợ), cũng như các chi phí xã hội quan trọng và ảnh hưởng đến
toàn bộ nền kinh tế.
Do sự lỏng lẻo của niềm tin, do các biện pháp lập pháp tương quan, hệ thống
ngân hàng hợp nhất, kết hợp với một môi trường kinh tế vĩ mô tốt hơn và
lấy lại niềm tin của người gửi tiền.


B. Thực trạng đánh giá ổn định và phá sản NHTM ở Việt Nam
1. Đánh giá tính ổn định của hệ thống NHTM Việt Nam

THỐNG KÊ MỘT SỐ CHỈ TIÊU CƠ BẢN
(đến 31/01/2016, tốc độ tăng trưởng so với thời điểm cuối năm trước liền kề
Đơn vị: tỷ đồng, %

Ghi chú: Nguồn số liệu dựa trên Báo cáo cân đối tài khoản kế toán, báo
cáo thống kê tháng 01/2016, NHNN VN
- Khối NHTM Nhà nước bao gồm: Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông
thôn Việt Nam, Ngân hàng Thương mại Cổ phần Công thương Việt Nam, Ngân hàng
Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam, Ngân hàng Thương mại Cổ phần
Đầu tư và Phát triển Việt Nam, Ngân hàng thương mại TNHH MTV Xây dựng Việt
Nam, Ngân hàng TM TNHH MTV Dầu Khí Toàn Cầu, Ngân hàng thương mại TNHH
một thành viên Đại Dương;


- Số liệu cột (4), (5), (8), (9) không bao gồm ngân hàng Chính sách xã hội
(không thuộc đối tượng báo cáo) và Quỹ tín dụng nhân dân;

- Vốn tự có, tỷ lệ CAR đã loại bỏ các TCTD có Vốn tự có âm;
- Chỉ tiêu Tổng tài sản có tính theo Thông tư 49/2014/TT-NHNN.
- Tỷ lệ nguồn vốn ngắn hạn cho vay trung, dài hạn của Khối ngân hàng Liên
doanh, nước ngoài không có giá trị do khối này không sử dụng nguồn vốn ngắn hạn
để cho vay trung, dài hạn.
Số liệu trên tổng hợp trên đây đã loại bỏ các TCTD có vốn tự có âm, qua đó cho
thấy được sức khỏe của các tổ chức tín dụng Việt Nam đang rất yếu vì nếu tính cả
các TCTD đang có vốn tực có âm thì hệ số CAR sẽ càng nhỏ hơn nữa. Trong khi đó
hệ số CAR trung bình ở các nước trên thế giới đã bắt buộc phải trên 12-13% từ rất
lâu rồi.

(Nguồn: Tự tổng hợp từ các BCTC của các NHTM)

Theo biểu đồ trên, vốn chủ sở hữu của các ngân hàng thương mại hầu như đều
tăng qua các năm. Và thể hiện rõ rệt nhất vẫn là các ngân hàng lớn (Vietinbank,
Vietcombank, BIDV). Mức tăng cụ thể, vốn chủ sở hữu của ngân hàng Vietinbank
tăng 91,68% so với năm 2011, Vietcombank tăng 51,37% và BIDV là 36,41% so với
2011.


(Nguồn: Tự tổng hợp từ các BCTC hợp nhất của các ngân hàng thương mại)

Qua biểu đồ trên ta thấy lợi nhuận sau thuế của hầu hết các ngân hàng thương
mại từ sau năm 2011 có chiều hướng sụt giảm, điều này là hoàn toàn phù hợp với
bối cảnh và điều kiện kinh tế của Việt Nam trong giai đoạn này là do tác động của
cuộc khủng hoảng kinh tế, sự đóng băng của thị trường bất động sản đã làm ảnh
hưởng đến hoạt động tín dụng của các NHTM. Tuy nhiên, ta vẫn có thể thấy lợi
nhuận sau thuế cuả các ngân hàng lớn vẫn có chiều hướng gia tăng là do ngoài
nguồn thu từ hoạt động tín dụng các ngân hàng này còn có thêm nguồn thu từ các
hoạt động đầu tư.

Nợ xấu ở các ngân hàng có một sự gia tăng nhanh chóng từ năm 2011. Năm
2011, NHNN đã công bố tỷ lệ nợ xấu đang ở mức 3,6-3,8% tổng dư nợ, năm 2012 là
4.08% và con số này vẫn có chiều hướng gia tăng đến tháng 10 năm 2013 là 4,73%,
tuy nhiên vào cuối 2013 con số này đã sụt giảm đáng kể còn 3,61%, nhưng đến cuối
năm 2014 con số này đã đạt đến 4,6%. Qua đó cho thấy tỷ lệ nợ xấu ở các NHTM tại
Việt Nam luôn là vấn đề đáng được quan tâm.


Theo nghiên cứu của 2 tác giả Nguyễn Đăng Tùng và Bùi Thị Len, 2015, thì 2 tác
giả này đã sử dụng mô hình Z-score của Altman (1993) và cụ thể hơn là Z- score
điều chỉnh (Z’’ Score) để đánh giá nguy cơ phá sản của các doanh nghiệp phi sản
xuất.
Công thức:
Z’’ = 6,56X1 + 3,26X2 + 6,72X3 + 1,05X4 (Altman, 2000)
Với:X1=Vốn lưu động/Tổng tài sản
X2= Lợi nhuận giữ lại/Tổng tài sản
X3= Lợi nhuận trước lãi vay và thuế/Tổng tài sản
X4=Vốn chủ sở hữu/Tổng nợ phải trả
+ Nếu Z”>2.6: NH nằm trong vùng an toàn, chưa có nguy cơ phá sản
+ Nếu 1,2+ Nếu Z”<1,2: NH nằm trong vùng nguy hiểm, nguy cơ phá sản cao
Tác giả đã chia NHTM Việt Nam thành 4 nhóm dựa trên vốn điều lệ của từng ngân
hàng tại thời điểm 31/12/2013


Biểu đồ: Z’’ bình quân của các ngân hàng giai đoạn 2008-2013

(Nguồn:tạp chí kinh tế phát triển, 2015)

Biểu đồ: Z”bình quân các các nhóm ngành NHTM Việt Nam giai đoạn 20082013

(Nguồn:tạp chí kinh tế phát triển, 2015)
Hai tác giả này đã tính toán được Z”là hầu hết các ngân hàng đều nằm trong vùng
an toàn, chưa có nguy cơ phá sản. Tỷ lệ các ngân hàng nằm trong giới hạn an toàn
chiếm 89% trong tổng số các ngân hàng khảo sát, 11% các ngân hàng còn lại nằm
trong vùng cảnh báo có nguy cơ phá sản.


Chỉ số Z” có sự biến đổi theo quy mô và tình hình tài chính của các ngân hàng. Các
ngân hàng càng lớn hoặc càng nhỏ lại chịu ảnh hưởng lớn trước thay đổi của nền
kinh tế. Do đó mà các ngân hàng nằm trong nhóm 1 và nhóm 4 có Z” nhạy cảm hơn.
(Nguyễn Đăng Tùng và Bùi Thị Len, 2015)
Kết luận:
Trong giai đoạn 2008-2014, các NHTM tăng trưởng nhanh về Vốn chủ sở hữu, Lợi
nhuận giữ lại nhưng đi kèm theo đó là sự gia tăng của nợ xấu khiến chỉ số ROE và
ROA của ngành cũng sụt giảm theo do đó các NHTM tại Việt Nam cần phải cố gắng
kiểm soát tỷ lệ nợ xấu của ngân hàng mình tốt hơn.
Ngoài ra, việc tăng cường tính minh bạch của ngân hàng sẽ làm giảm nguy cơ của
các vấn đề nghiêm trọng và do đó làm tăng cường sự ổn định tài chính (Erlend W.
Nier, 2005). Tuy nhiên, tăng cường tính minh bạch trên thị trường ngân hàng cũng
có thể làm tăng hoặc giảm tính ổn định của ngân hàng. Thật vây, Cordella và Yeyati
(1998) đã chỉ ra rằng nếu rủi ro ngân hàng trúng một cú sốc bên ngoài sự kiểm
soát của ngân hàng- chẳng hạn một cú sốc kinh tế vĩ mô- sự minh bạch sẽ là giảm
sự ổn định của ngân hàng kể từ khi các nhà đầu tư yêu cầu một sự bù đắp rủi ro
cao hơn để đáp ứng lại cú sốc đối với ngân hàng từ đó sẽ làm trầm trọng hơn các
vấn đề của ngân hàng.
2. Khung pháp lý Việt Nam có cho phép ngân hàng Việt Nam phá sản
chưa?
Việc phá sản ngân hàng thương mại được quy định chi tiết tại chương VIII

“thủ tục phá sản tổ chức tín dụng” trong luật phá sản 2014 luật số
51/2014/QH13.
Quy trình thủ tục phá sản ngân hàng thương mại như sau:


1. Mở thủ tục phá sản

4. Thứ tự phân chia tài sản

5. Trả lại tài sản nhận ủy thác, nhận giữ hộ khi tổ chức tín dụng bị
tuyên bố phá sản và thanh lý tài sản phá sản

2. Thụ lý đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản đối với tổ chức tín dụng

3. Hoàn trả khoản vay đặc biệt

6. Quyết định tuyên bố tổ chức tín dụng phá sản

1. Mở thủ tục phá sản

Sau khi Ngân hàng Nhà nước Việt Nam có văn bản chấm dứt kiểm soát đặc biệt
hoặc văn bản chấm dứt áp dụng hoặc không áp dụng biện pháp phục hồi khả năng
thanh toán mà tổ chức tín dụng vẫn mất khả năng thanh toán thì những người sau
đây có quyền, nghĩa vụ nộp đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản:
1. Người quy định tại các khoản 1, 2, 5 và 6 Điều 5 của Luật Phá Sản (ví dụ: Chủ nợ
không có bảo đảm, chủ nợ có bảo đảm một phần; Cổ đông hoặc nhóm cổ đông sở
hữu từ 20% số cổ phần phổ thông trở lên trong thời gian liên tục ít nhất 06 tháng;
Người lao động, công đoàn cơ sở,)
2. Tổ chức tín dụng có nghĩa vụ nộp đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản; trường hợp tổ
chức tín dụng không nộp đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản thì Ngân hàng Nhà nước

Việt Nam nộp đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản đối với tổ chức tín dụng đó.
2. Thụ lý đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản đối với tổ chức tín dụng

Tòa án nhân dân thụ lý đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản tổ chức tín dụng khi đã có
văn bản chấm dứt kiểm soát đặc biệt hoặc văn bản chấm dứt áp dụng hoặc không


áp dụng biện pháp phục hồi khả năng thanh toán của Ngân hàng Nhà nước Việt
Nam mà tổ chức tín dụng vẫn mất khả năng thanh toán.
3. Hoàn trả khoản vay đặc biệt

Tổ chức tín dụng được vay đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, tổ chức tín
dụng khác theo quy định của Luật các tổ chức tín dụng mà bị tuyên bố phá sản thì
phải hoàn trả khoản vay đặc biệt này cho Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, tổ chức
tín dụng khác trước khi thực hiện việc phân chia tài sản theo quy định tại Điều 101
của Luật này.
4. Thứ tự phân chia tài sản
1. Việc phân chia giá trị tài sản của tổ chức tín dụng thực hiện theo thứ tự như sau:
a) Chi phí phá sản;
b) Khoản nợ lương, trợ cấp thôi việc, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế đối với người
lao động, quyền lợi khác theo hợp đồng lao động và thỏa ước lao động tập thể đã ký
kết;
c) Khoản tiền gửi; khoản tiền tổ chức bảo hiểm tiền gửi phải trả cho người gửi tiền
tại tổ chức tín dụng phá sản theo quy định của pháp luật về bảo hiểm tiền gửi và
hướng dẫn của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam;
d) Nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước; khoản nợ không có bảo đảm phải trả cho
chủ nợ trong danh sách chủ nợ; khoản nợ có bảo đảm chưa được thanh toán do giá
trị tài sản bảo đảm không đủ thanh toán nợ.
2. Trường hợp giá trị tài sản của tổ chức tín dụng sau khi đã thanh toán đủ khoản
nợ quy định tại khoản 1 Điều này mà vẫn còn thì phần còn lại này thuộc về:

a) Thành viên của tổ chức tín dụng là hợp tác xã;
b) Chủ sở hữu của tổ chức tín dụng là công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên;
c) Thành viên góp vốn của tổ chức tín dụng là công ty trách nhiệm hữu hạn hai
thành viên trở lên; cổ đông của tổ chức tín dụng là công ty cổ phần.
3. Trường hợp giá trị tài sản không đủ để thanh toán theo quy định tại khoản 1
Điều này thì các đối tượng thuộc cùng một thứ tự ưu tiên được thanh toán theo tỷ
lệ phần trăm tương ứng với số nợ.
5. Trả lại tài sản nhận ủy thác, nhận giữ hộ khi tổ chức tín dụng bị tuyên bố
phá sản và thanh lý tài sản phá sản


Trong thời hạn 10 ngày làm việc kể từ ngày nhận được quyết định tuyên bố tổ chức
tín dụng phá sản, chủ sở hữu tài sản ủy thác cho tổ chức tín dụng, gửi tổ chức tín
dụng giữ hộ, giao tổ chức tín dụng quản lý thông qua hợp đồng ủy thác, giữ hộ,
quản lý tài sản phải xuất trình giấy tờ chứng minh quyền sở hữu và hồ sơ, giấy tờ
liên quan với cơ quan thi hành án dân sự để nhận lại tài sản của mình.
6. Quyết định tuyên bố tổ chức tín dụng phá sản
Trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày Quản tài viên, doanh nghiệp quản lý, thanh lý tài
sản lập xong danh sách chủ nợ, danh sách người mắc nợ, bảng kê tài sản của tổ
chức tín dụng, Tòa án nhân dân ra quyết định tuyên bố tổ chức tín dụng phá sản.
Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn thi hành Điều này.
 Như vậy luật đã có quy định cụ thể thủ tục phá sản ngân hàng thương mại

nhưng có điểm đặc biệt là ngân hàng thương mại chỉ được phá sản khi ngân
hàng nhà nước cho phép phá sản (được quy định ở bước 1).
3. Được và mất nếu cho phép ngân hàng thương mại Việt Nam phá sản
-

Việc phá sản, giải thể các doanh nghiệp yếu kém nói chung và TCTD nói riêng
là hiện tượng bình thường trong nền kinh tế thị trường và xảy ra phổ biến ở

các nước phát triển trên thế giới. Ở nước ta hiện nay, về mặt pháp lý đã có

-

các quy định phá sản đối với TCTD.
Tuy nhiên, xuất phát từ tình hình thực tế, trong thời gian qua, việc tái cơ cấu
các TCTD Việt Nam được thực hiện theo đúng các nguyên tắc và giải pháp
nêu tại Đề án “Cơ cấu lại hệ thống các TCTD giai đoạn 2011-2015” thì chưa
áp dụng giải pháp phá sản TCTD theo quy định của Luật Phá sản trong giai
đoạn hiện nay để bảo đảm giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, an ninh chính trị

-

và trật tự an toàn xã hội.
NHNN khuyến khích việc sáp nhập, hợp nhất, mua lại các TCTD theo nguyên
tắc tự nguyện, bảo đảm quyền lợi của người gửi tiền và các quyền, nghĩa vụ

-

kinh tế của các bên có liên quan theo quy định của pháp luật.
Với thực tế Việt Nam hiện nay, việc phá sản TCTD, đặc biệt là phá sản ngân
hàng là vấn đề nhạy cảm, có thể gây ảnh hưởng đáng kể đến nền kinh tế và
hệ thống tài chính quốc gia, đặc biệt là người gửi tiền. Với mức bảo hiểm tiền
gửi 50 triệu đồng quá thấp, nên nếu khi phá sản ngân hàng sẽ ảnh hưởng
nặng đến niềm tin của người gửi tiền vào hệ thống ngân hàng. Dễ dẫn đến


nguy cơ rút tiền hàng loạt, gây đổ vỡ dây chuyền đối với hệ thống TCTD Việt
-

Nam.
Ngoài ra, nếu ngân hàng yếu kém có thể bị phá sản, họ sẽ cố gắng kéo dài
thời gian để tìm cách tẩu tán tài sản. Họ có thể thành lập công ty con để thế
chấp tài sản, vay tiền và ghi vào nợ xấu, khi ngân hàng phá sản thì nhiều khả

-

năng sẽ được xóa bỏ.
Ví dụ: trường hợp Habubank là một điển hình, khi NHNN báo cáo giám sát
đặc biệt, vốn chủ sở hữu chỉ còn chưa đầy 200 tỷ đồng, trong khi báo cáo tài
chính (đã được kiểm toán) năm 2011 ghi vốn chủ sở hữu của Habubank là
hơn 4.051 tỷ đồng. Nếu Habubank không được cứu mà rơi vào tình trạng
phá sản thì chưa biết ai được lợi hơn. Bởi trước khi sáp nhập, vào quý
I/2012, Habubank có tổng tài sản hơn 34.600 tỷ đồng. Như vậy, trong
trường hợp phá sản, giả định tài sản của Habubank được thanh lý với mức
giá chiết khấu 50%, số tiền thu về đã đủ để chi trả cho người gửi tiền, và 50
triệu đồng bảo hiểm tiền gửi/tài khoản, số còn lại là món hời rất lớn.

Những mặt được khi phá sản Ngâng hàng thương mại
-

Để một ngân hàng phá sản sẽ là bài học tốt cho cả giới ngân hàng lẫn người

-

dân gửi tiền, tạo “thanh chắn” để họ thận trọng hơn.
Nhà nước sẽ không phải tốn ngân sách để can thiệp giải cứu các ngân hàng
bị phá sản.

Khi cho phá sản các ngân hàng buộc phải nâng cao năng lực tài chính, năng lực

quản trị điều hành, quản trị rủi ro, lành mạnh hóa tài chính


Danh mục tài liệu tham khảo
Altman, Edward I, 2000, Predicting Financial Destress of Companies:
Revisiting The Z-score and ZETA Models”.Working paper.
Altman, Edward I, 1968, Finiancial Ratios, Discriminant Analysis and the
Prediction of Corporate Bankruptcy. Journal of Finance, 23(4), 589-609
Elena Carletti and Philipp Hartmann, 2002, “Competition and stability: what’s special
about banking?” working paper No. 146

Eric S. Rosengren, 2011, “Defining Financial Stability, and Some Policy
Implications of Applying the Definition”
Erlend W. Nier,2005, Bank stability and transparency, Journal of finacial
stability, 342-354
Finance Viet Stock, 2016, Báo cáo tài chính hợp nhất của các NHTM, truy cập
04/2016, finance.vietstock.vn
Luật phá sản 2014 ban hành ngày 19/6/2014.
Luật các Tổ chức Tín dụng 2010.
Marco, A., “Bank Failures and Bank Fundamentals: A Comparative Analysis of
Latin America and East Asia during the Nineties using Bank-Level Data”,
Bank of Canada Working Paper 19, 2005;
Nguyễn Đăng Tùng, Bùi Thị Len,2015, Đánh giá nguy cơ phá sản của các
ngân hàng niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam bằng chỉ số
Altman Z score, Tạp chí khoa học và phát triển, 833-840.
SBV- Ngân hàng nhà nước Việt Nam,2016, Thống kê một số chỉ tiêu cơ bản
2016, truy cập ngày 01/04/2016 tại www.sbv.gov.vn
Thorsten Beck, Heiko Hesse, Thomas Kick and Natalja von Westernhagen,
2009, “Bank Ownership and Stability: Evidence from Germany”
/> />

/>