VI SINH KỸ THUẬT MÔI TRƯỜNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP.HCM
BỘ MÔN CÔNG NGHỆ MÔI TRƯỜNG

VI SINH VẬT
KỸ THUẬT MÔI TRƯỜNG
CBGD: NGUYỄN MỸ LINH
Chương 1

1


VI SINH VẬT KỸ THUẬT MÔI TRƯỜNG

CHƯƠNG 1

KHÁI NIỆM CƠ BẢN & ĐẶC TÍNH
CHUNG CỦA VI SINH VẬT

Chương 1

2


NỘI DUNG
1.1 Sự phân bố của hệ vi sinh vật ( vsv )trong tự nhiên
1.2 Đặc điểm chung của vsv
1.3 Một số loài vsv trong kỹ thuật môi trường
1.4 Vai trò của vsv

Chương 1

3


1.1 Sự phân bố của hệ vsv trong tự nhiên
•Vsv phân bố rộng

Đất

rãi; khắp nơi

Nước

Bao gồm

Không
khí
Chương 1

4


1.1 Sự phân bố của hệ vsv trong tự nhiên
Hệ vsv trong đất
• Hệ sinh thái đất là một thể thống nhất bao gồm các
sinh vật có quan hệ tương hỗ lẫn nhau dưới sự tác
động của môi trường sống.
• Đất là một môi trường sống thích hợp đối với vsv. Nó
chứa nguồn thức ăn cho cả vi sinh vật dị dưỡng lẫn tự
dưỡng

Chương 1

5


1.1 Sự phân bố của hệ vsv trong tự nhiên
Hệ vsv trong đất
• Sự phân bố các loại vsv trong đất:

Chương 1

6


1.1 Sự phân bố của hệ vsv trong tự nhiên
Hệ vsv trong đất
9 – 20 cm

70,3 triệu vsv/gr đất

20 – 40 cm
40 – 80 cm

48,6 triệu vsv/gr đất
45,8 triệu vsv/gr đất

80 – 120 cm

40.7 triệu vsv/gr đất

Phân bố theo chiều sâu
Chương 1

(Theo Hoàng Lương Việt )
7


1.1 Sự phân bố của hệ vsv trong tự nhiên
Hệ vsv trong đất
Phân bố theo chiều sâu

• Thành phần vsv cũng thay đổi theo tầng đất.
Nhóm vi khuẩn hiếu khí sẽ tập trung nhiều
ở tầng mặt. Ngược lại, càng xuống sâu vi
khuẩn kỵ khí càng tăng.

Chương 1

8


1.1 Sự phân bố của hệ vsv trong tự nhiên
Hệ vsv trong đất
• Phân bố theo loại đất:
- Mỗi loại đất có điều kiện dinh dưỡng, độ thoáng khí,
độ ẩm… khác nhau vì vậy sự phân bố vsv cũng khác
nhau.
• Ngoài ra vsv còn phân bố theo từng loại cây trồng.

Chương 1

9


1.1 Sự phân bố của hệ vsv trong tự nhiên
Hệ vsv trong đất
Mối quan hệ giữa các nhóm vsv trong đất:
• Quan hệ ký sinh
• Quan hệ cộng sinh
• Quan hệ hỗ sinh
• Quan hệ kháng sinh

Chương 1

10


1.1 Sự phân bố của hệ vsv trong tự nhiên
Hệ vsv trong nước
• Môi trường nước rất đa dạng và phong phú. Thành
phần tính chất của nước khác nhau tùy thuộc theo
từng vùng, từng loại nước .
Tuỳ thuộc vào đặc trưng môi trường nước mà các
vsv phân bố khác nhau.

Chương 1

11

1.1 Sự phân bố của hệ vsv trong tự nhiên
Hệ vsv trong nước

Chương 1

12


1.1 Sự phân bố của hệ vsv trong tự nhiên
Hệ vsv trong nước
• Nước ngầm có hàm lượng muối khoáng khác nhau.
Nghèo chất dinh dưỡng
• Nước mặt : Sông; hồ ; biển
- Tính chất nước sông, suối phụ thuộc vào vùng địa lý.
- Biển có hàm lượng muối cao, các vùng biển, tầng
biển có đặc trưng khác nhau.

Chương 1

13


1.1 Sự phân bố của hệ vsv trong tự nhiên
Hệ vsv trong không khí
• Trong không khí có rất nhiều vsv tồn tại.
• Nguồn gốc: từ đất, nước, con người, động thực vật…
• Theo gió, bụi phát tán khắp nơi.

Chương 1

14


1.1 Sự phân bố của hệ vsv trong tự nhiên
Hệ vsv trong không khí
Sự phân bố vsv trong không khí phụ thuộc:
• Khí hậu trong năm
Vi khuẩn

Nấm mốc

Mùa đông

4305

1345

Mùa xuân

8080

2275

Mùa hè

9845

2500

Mùa thu

5665

2185

Chương 1

15


1.1 Sự phân bố của hệ vsv trong tự nhiên
Hệ vsv trong không khí
5000 – 7000 m

<0.5

2000 m

0.5

1000 m

1,5 tbào/lít kk

500 m

2,3 tbào/lít kk

Sự phân bố vsv trong không khí phụ thuộc:
Vùng địa lý

Chương 1

16


1.1 Sự phân bố của hệ vsv trong tự nhiên
Hệ vsv trong không khí
Sự phân bố vsv trong không khí phụ thuộc:
Hoạt động sống của con người
Nơi chăn nuôi

1.000.000 – 2.000.000

Khu cư xá

20.000

Đường phố

5.000

Công viên trong thành phố
Ngoài biển

200
1–2

Chương 1

17

1.2 Đặc điểm chung của vsv
1

Kích thước nhỏ bé
2

Đặc
điểm
chung

3
4
5

Hấp thu, chuyển hóa nhanh
Sinh trưởng, phát triển mạnh
Thích ứng tốt, dễ phát sinh biến dị

Phân bố rộng; nhiều chủng loại

Chương 1

18


1.2 Đặc điểm chung của vsv
Kích thứơc nhỏ bé
• Vsv có kích thước rất nhỏ

bé.
• Vsv thường được đo bằng
μm; nm; A

Chương 1

19


1.2 Đặc điểm chung của vsv
Hấp thu, chuyển hóa nhanh
• Vsv có khả năng hấp thu, chuyển hóa vượt xa sinh vật
bậc cao.
• Khả năng này của vsv có ý nghĩa to lớn trong tự
nhiên cũng như đời sống con người.

Chương 1

20


1.2 Đặc điểm chung của vsv
Hấp thu, chuyển hóa nhanh
• Vsv có khả năng hấp thu, chuyển hóa vượt xa sinh vật
bậc cao.
• Khả năng này của vsv có ý nghĩa to lớn trong tự
nhiên cũng như đời sống con người.

Chương 1

21


1.2 Đặc điểm chung của vsv
Sinh trưởng, phát triển mạnh
• Trong điều kiện thích hợp, vsv có tốc độ sinh trưởng
và sinh sôi cực kỳ lớn.
VD: Vi khuẩn E.Coli 12 – 20 phút phân cắt 1 lần. Sau
24 h, từ 1 tế bào ban đầu sẽ sinh ra bào nhiêu tế
bào ???

Chương 1

22


1.2 Đặc điểm chung của vsv
Thích ứng tốt, dễ phát sinh biến dị
• Vsv có cơ chế điều hòa trao đổi chất để thích nghi với
các điều kiện bất lợi.
• Vsv dễ phát sinh biến dị do thường là đơn bào, đơn
bội, sinh sản nhanh. Tần số biến dị ở vsv rất cao.

Chương 1

23


1.2 Đặc điểm chung của vsv
Phân bố rộng, chủng loại nhiều

• Vsv phân bố khắp nơi trên trái đất.
• Chủng loại vsv rất đa dạng.
Vd: Trong đường ruột người, có hơn 400 loài vi khuẩn
khác nhau.

Chương 1

24


1.3 Một số loài vsv trong kỹ thuật MT
• Vi khuẩn
• Xạ khuẩn
• Nấm
• Tảo
• Protozoa và các động vật bậc cao

Chương 1

25