CUỘC THI VIẾT TÌM HIỂU VỀ ASEAN

ASEAN (Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á) là một thuật ngữ
khá quen thuộc mà tôi đã nghe từ rất lâu, thời thơ ấu của tôi tiếp xúc với
từ ngữ này có một chút mờ nhạt, tuy nhiên những hiểu biết của tôi về
ASEAN ngày càng tăng dần khi tôi lớn lên. Hiện tại, tôi - một người con
của đất nước Việt Nam, một công dân ASEAN có quyền tự hào về mảnh
đất tôi đang sống, về nền văn hóa xã hội cũng như con người nơi đây.

Nguồn: />
ASEAN
Ba trụ cột vững chắc của ASEAN là cộng đồng Chính trị - an
ninh, cộng đồng kinh tế, và cộng đồng Văn hóa - xã hội. Trong ba trụ cột
này, trụ cột Văn hóa – Xã hội đã đạt được những kết quả rõ nét nhất, đặc
biệt là trong việc trao đổi văn hóa – nghệ thuật. Điển hình là ngày càng
có nhiều hội thảo, chương trình giao lưu văn hóa giữa các nước trong
khối ASEAN: “Nhịp cầu văn hóa ASEAN 2014” được tổ chức tại Hà
Nội trưng bày những hiện vật mang nét đặc trưng văn hóa của các quốc
gia Đông Nam Á; thành đoàn Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức chương
trình “giao lưu văn hóa, bế mạc và công bố thông điệp của Diễn đàn
thanh niên ASEAN 2015” cũng như hàng loạt các trường đại học, cao
đẳng tổ chức các cuộc thi nhằm giúp sinh viên có được cái nhìn sâu sắc
hơn về ASEAN. Theo tổng thư ký ASEAN Lê Lương Minh “Văn hoá và
nghệ thuật sẽ tiếp tục là một nền tảng quan trọng vì đối thoại hoà bình.
Đây là những yếu tố không thể thiếu nhằm tạo dựng một nền móng cho
quan hệ đối tác lâu dài và hợp tác đôi bên cùng có lợi không chỉ giữa các
1


quốc gia thành viên ASEAN mà còn giữa ASEAN và cộng đồng quốc
tế”.
Với đặc trưng là hệ thống khí hậu nhiệt đới gió mùa, cư dân Đông
Nam Á đã sáng tạo nên những nền văn hóa của chính họ một cách đa

dạng và phong phú, đặc biệt là nền văn hóa nông nghiệp. Họ chủ yếu
sống bằng lúa gạo, với hai hình thức canh tác: ruộng nước và nương rẫy;
thuần dưỡng gia súc làm sức kéo. Ngoài ra, cư dân Đông Nam Á rất thạo
các nghề trong môi trường sông nước, họ đánh bắt cá và các loài thủy hải
sản khác trên sông, hồ, đầm phá và các vùng biển gần bờ, làm các ngành
nghề thủ công như dệt, đan lát, làm gốm... Giá trị về gia đình, tinh thần
“kính lão đắc thọ” được đề cao do đó có các phong tục tạp quán thờ cúng
ông bà tổ tiên, các lễ nghi nông nghiệp và các tôn giáo Hindu giáo, Phật
giáo, Islam giáo, Ki tô giáo… rất phát triển. Cùng với sự ảnh hưởng từ
hai nền văn minh Ấn Độ và Trung Hoa, các tín ngưỡng cùng tôn giáo
của Đông Nam Á càng thêm đa màu sắc, tuy nhiên vẫn giữ được nét đặc
thù.

Nguồn: dantri.com.vn

Sản xuất nông nghiệp ở Đông Nam Á
Đông Nam Á có đến hàng trăm dân tộc khác nhau nên phong tục
tập quán nơi đây rất đa dạng, một bức tranh đầy màu sắc. Song những
phong tục nơi đây rất gần gũi với con người, đầu tiên chính là nền nông
nghiệp trồng lúa nước, tiếp đến là trang phục của họ thường là Sà rông
(váy), khố, vòng đeo tai, vòng đeo cổ… Thức ăn chính của họ chủ yếu là
2


cơm, thịt, cá, rau và hoa quả. Tập tục làm đám hỏi trước khi cưới và tục
chôn theo người chết những thứ cần thiết hoặc ưa thích. Tục nhai trầu,
nhuộm răng đen, xăm mình và cả các trò chơi dân gian như thả diều, đua
heo, bơi thuyền cũng là nét đặc trưng của người dân nơi đây… Điển hình
người Indonesia có một phong tục độc đáo là “bắt vợ” khi người họ để ý
trưởng thành, nếu không họ sẽ phải sống cô quạnh cả đời. Người

Myanmar là những người rất yêu quý thiên nhiên do đó những phong tục
của họ cũng bắt nguồn từ đây và tạo nên cái lạ riêng cho con người
Myanmar; họ dùng kem chống nắng từ cây (bột Thanakha) và có thể
nhai trầu suốt cả ngày. Người Philipines đặc biệt coi trọng thể diện và họ
cũng rất sợ làm mất thể diện của người khác, đặc trưng văn hóa của
Philippines được thể hiện rõ nét trong cách chào hỏi của người dân nơi
đây. Khi chào hỏi, người trẻ đặt lưng bàn tay của người lớn tuổi hơn lên
trán mình để thể hiện sự tôn trọng... Cuối cùng là số lượng lễ hội ở Đông
Nam Á trong năm cao đến khủng khiếp, nếu có một thống kê số lượng lễ
hội ở nơi đây, chắc chắn hàng năm Đông Nam Á sẽ có hàng trăm lễ hội;
các lễ hội này chủ yếu tập trung vào ba hình thức chính là lễ hội nông
nghiệp (lễ tịch điền của người Việt, lễ dựng chòi cày của người Chăm, lễ
mở đường cày đầu tiên của người Thái…), lễ hội tôn giáo (lễ hội té nước
ở một số quốc gia Đông Nam Á như Thái Lan, Lào, Campuchia; lễ hội
chùa Hương Việt Nam…), lễ tết (tết nguyên đán, tết phật…).

Nguồn: dulichnuocngoai.org

Lễ hội té nước

3


Nguồn: dulichhanam.vn

Lễ tịch điền
Tín ngưỡng ở Đông Nam Á hết sức phong phú, điển hình là tín
ngưỡng sùng bái tự nhiên (Việt Nam, Lào, Campuchia, Myanma,
Indonesia thờ hạc, rùa, rắn, voi, cá sấu…), tín ngưỡng phồn thực (tục cầu
mưa, tục đánh đu…), tín ngưỡng thờ cúng ông bà tổ tiên nhằm được họ

dõi theo cuộc sống hàng ngày, giúp đỡ khi khó khăn, tránh xui rủi. Đa
phần người dân nơi đây thường theo chủ nghĩa duy tâm và tin thuyết vạn
vật hữu linh, tức là mọi thứ đều có linh hồn và đạo Phật là tôn giáo chủ
yếu ở các quốc gia Đông Nam Á.

4


Nguồn: baomoi.com

Thờ cúng ông bà tổ tiên
Văn hóa Đông Nam Á là một nền văn hóa thống nhất trong sự đa
dạng. Ngay từ lúc sơ khai, Austrailoid và Mongoloid hợp chủng chính là
tiền đề để hình thành người Đông Nam Á tiền sử, hai chủng tộc này di
dân từ các châu lục khác sang và cuối cùng trở thành tổ tiên của người
dân nơi đây. Hoặc chúng ta có thể hiểu rằng sự thống nhất trong đa dạng
của Đông Nam Á bắt nguồn từ khẩu hiệu quốc gia của Indonesia.
Indonesia là một quốc gia đặc biệt, vị trí địa lý của nó có đến hàng ngàn
hòn đảo, Indonesia có hàng trăm tộc người và những tư tưởng, văn hóa
khác nhau. Thế nhưng xét về một khía cạnh, họ vẫn là một công dân của
Indonesia và tương tự Đông Nam Á cũng như các nước ASEAN cũng
vậy, dù sống ở quốc gia nào thì cuối cùng cũng là một công dân ASEAN
(trừ Đông Timor).
Ngoài ra, văn hóa ẩm thực cũng thể hiện được đắc trưng của con
người nơi đây. Ông bà ta thường nói có thực mới vực được đạo, nghĩa là
có ăn uống mới có sức để làm việc, và việc ăn uống là việc không thể
thiếu đối với cuộc sống con người. Một người có phong cách sống như
thế nào thì phong cách ăn uống của họ cũng sẽ bị ảnh hưởng. Do đó dựa
vào phong cách ăn uống cũng sẽ hiểu được một người, dựa vào văn hóa
ẩm thực sẽ hiểu được bản chất của người dân.

Ẩm thực ở Đông Nam Á là một trong những dòng ẩm thực nổi bật
của thế giới, có thể gọi bằng một cái tên kiêu ngạo là thiên đường ẩm
thực thế giới. Đông Nam Á nằm tại một vị trí khá chiến lược do đó màu
sắc ẩm thực nơi đây cũng bị ảnh hưởng bởi các các nền ẩm thực khác rất
nhiều, điển hình là ẩm thực Trung Hoa và Ấn Độ. Tuy nhiên sự giao
thoa này không làm mất đi tính nguyên thủy của các món ăn truyền
thống mà ngược lại đem lại sự mới lạ cho các món ăn, nâng tầm giá trị
của các món ăn nội địa thành các món ăn đẳng cấp.
Món ăn Thái Lan sự hòa quyện giữa tinh tế và đơn giản. Với cái
nóng đặc trưng của một vùng nhiệt đới đã tạo nên một hương vị rất riêng
trong thói quen ăn uống của người dân Thái Lan. Vị cay nồng, hương
thơm ngào ngạt của những Tom yum goong (canh chua tôm), Som Tum
(gỏi đu đủ), Green curry chicken (cà ri gà), Pad Thai (nộm Thái)… đến
món tráng miệng độc lạ mà quen thuộc Kov Neuw Mamuang (xôi xoài),
5


Fug Tong Gang Buad (chè bí đỏ nước dừa), Coconut cake with mango
sauce (bánh bông lan dừa với sốt xoài), Pandan sweet rice cake (bánh
nếp dứa)… Mỗi món ăn đều có sự pha trộn tinh tế giữa vị cay, chua,
mặn, ngọt và đắng và là linh hồn của Người Thái.

Nguồn: />
Pad Thái có vị chua cay đặc trưng và thường không thể thiếu hải sản

Nguồn: />
Tom Yum là một loại súp hải sản có màu vàng nghệ, rất cay và thơm
Ẩm thực Malasia là hồn hợp trộn lẫn giữa hai đặc tính ngoại lai và
bản địa. Malasia - vùng đất được mệnh danh là thiên đường nhiệt đới
6

ngay tại trung tâm Đông Nam Á. Sự kết hợp hài hòa của nhiều tín
ngưỡng , dân tộc và văn hóa đã làm nên một đất nước đa diện trong văn
hóa ẩm thực. Sự pha trộn tuyệt vời từ hương vị được du nhập từ Trung
Quốc, Ấn Độ, Nyonya cùng hương vị được hình thành trong phương
thức nấu ăn của người dân bản địa đã tạo nên một phong cách ẩm thực
của người Mã Lai ngày nay. Mee rebus là một món mỳ rất phổ biến, đặc
biệt là dành cho bữa trưa ở Malaysia. Mỳ được nấu cùng khoai tây, cà
chua, ớt. Tùy vào sở thích người ta thả thêm trứng rán mỏng, đậu phụ
rán, hẹ xào và giá vào.

Nguồn: />
Mee rebus
Singapore nền ẩm thực với những khúc biến tấu từ hương vị. Tách
ra từ một tiểu bang của Malaysia, Singapore đã phát triển nhanh chóng
và trở thành một quốc gia phát triển vượt bậc trên thế giới. Bên cạnh đó,
phong cách ẩm thực Singapore cũng được hình thành bởi những biến tấu
từ phong cách ẩm thực Trung Hoa, Ấn Độ, Malaysia… Những sự biến
tấu ấy đã mang lại cái “quốc hồn quốc túy” cho món ăn Singapore với
hương vị nhẹ nhàng, ít béo và Chili crab (cua sốt ớt) được coi là món ăn
"quốc hồn quốc túy" của quốc đảo sư tử. Những con cua to và chắc thịt
quyện trong nước sốt sền sệt của cà chua, ớt và trứng, Chili crab dễ
dàng tìm thấy ở bất kỳ cửa hàng hải sản nào trên đường phố Singapore
với vị cay nồng của ớt hòa quyện vị ngọt đậm đà của thịt cua tươi và
món sốt sanh sánh tỏa mùi thơm quyến rũ, món cua sốt ớt lừng danh đã
7


làm nức lòng những thực khách khó tính nhất. Dừng chân thưởng ngoạn

trên đảo Sentosa, du khách không chỉ bị thu hút bởi các hoạt động giải trí
đa dạng mà còn khó lòng bỏ qua món cháo ếch tuyệt vời.

Nguồn: />
Chili crab
Nét đơn sơ, mộc mạc cũng tạo nên sự đặc trưng của nền ẩm thực
Campuchia. Ẩm thực Campuchia, cũng như thói quen ẩm thực của nhiều
dân tộc thuộc nền văn minh lúa nước trong khu vực châu Á, cho thấy
những đặc điểm riêng biệt. Người dân Campuchia có thói quen ăn gạo tẻ
và ăn nhiều cá hơn thịt, chính những nguyên liệu mộc mạc này đã làm
cho nền ẩm thực Campuchia trông có vẻ khá đơn giản lại quen thuộc
giống như chính người dân Việt Nam chúng ta.

8


Nguồn: />
Amok món cà ri nổi tiếng nhất Campuchia
Đến với Brunei, du khách không chỉ ngắm nhìn những thánh
đường Hồi giáo tráng lệ, đi dạo trên những bờ biển tuyệt đẹp, chiêm
ngưỡng những nét văn hóa bản địa…mà còn thăm thú ẩm thực để hiểu
thêm về con người và cuộc sống ở vương quốc bé nhỏ này. Nền ẩm thực
Brunei mang đậm nét văn hóa của xứ hồi, những món ăn ngon ở
Brunei đó đem lại cho bạn cảm giác ngon khó quên bởi cách chế
biến món ăn vô cùng độc đáo và mang đậm hương vị đặc trưng Brunei
khiến ai cũng phải trầm trồ khen ngon.

Nguồn: />9

Một trong những món đặc sản Brunei, món ăn Ambuyat
Món ăn Indonesia nổi bật với vị cay nồng nàn từ sự gia vị đặc
trưng trong chế biến món ăn của chính người dân Indonesia. Họ sử dụng
ớt và tiêu đỏ là gia vị chính của món ăn, vì thế rất nhiều món ăn của
Indonesia có vị cay xé lưỡi và một trăm phần trăm vị cay của ớt trong
khi món ăn Lào lại mang sự dân dã, tự nhiên và đậm phong vị người
Lào. Nhắc đến những loại đặc sản hay sự giản dị hơn là những món ăn
dân dã, người Lào luôn tự hào khi coi gạo nếp, lạp là những món ăn
truyền thống, mang đến sự may mắn, không thể thiếu trong cuộc sống
hằng ngày, đặc biệt là các ngày lễ Tết.

Nguồn: />
Rendang theo phong cách truyền thống các dịp lễ hội ở Indonesia

10


Nguồn: />
Đặc sản Lào – Lạp
Ẩm thực Myanmar có chút ảnh hưởng của ẩm thực Trung Quốc và
Ấn Độ nhưng vẫn mang đậm hương vị ẩm thực truyền thống của người
Shan – dân tộc đông người nhất của Myanmar. Nơi đây không những nổi
tiếng với những món ăn đặc trưng mà còn nổi tiếng với những món ăn
nhẹ cực kì độc đáo, điển hình là Salat lá trà.

Nguồn: />
Salat lá trà

11

Ẩm thực Philipines đa dạng và không câu nệ, món ăn Philippines
có đặc trưng là sự kết hợp chặt chẽ giữa vị mặn, chua và ngọt. Với ẩm
thực các nước châu Á khác, không có quy tắc rõ rệt về thứ tự bày biện
các món ăn, còn đối với ẩm thực Philippines, tất cả các món đều được
dọn một lần cùng lúc.

Nguồn: />
Mì Mami nét nổi bật trong văn hóa ẩm thực Philipines
Và cuối cùng, nền ẩm thực của Việt Nam quê hương tôi. Ẩm thực
Việt Nam được biết đến với những nét đặc trưng là hòa đồng, đa dạng, ít
mỡ; đậm đà hương vị với sự kết hợp nhiều bí quyết để tăng mùi vị, sức
hấp dẫn trong các món ăn. Ẩm thực Việt Nam còn khéo léo trong cách
phối trộn nguyên liệu không quá cay, quá ngọt hay quá béo. Nếu nói
món ăn Trung Hoa ăn bổ thân, món ăn Nhật nhìn bắt mắt thì món ăn
Việt Nam chính là ăn ngon miệng.

12


Nguồn: www.dulichbui.vn

Phở Việt Nam
Văn hóa ẩm thực là nét văn hóa tự nhiên hình thành trong cuộc
sống. Ẩm thực không chỉ là nét văn hóa về vật chất mà còn là văn hóa về
tinh thần. Qua văn hóa ẩm thực người ta có thể hiểu được nét văn hóa
thể hiện phẩm giá con người, trình độ văn hóa của dân tộc với những đạo
lý, phép tắc, phong tục trong phong cách ăn uống.
Với tôi ASEAN qua những nét văn hóa, phong tục đa dạng, phong
phú đã khắc họa được những con người chân chất, thân thiện, có cách

sống gần gũi. ASEAN mang một chút e ấp khép kín của một người thiếu
nữ dịu dàng đang từ từ bùng nổ, hòa nhập theo dòng chảy của thời gian
thành một cô gái năng động. ASEAN một mảnh thổ địa mang vị trí chiến
lược bị ảnh hưởng của rất nhiều nền văn minh nhưng không bị hòa tan
mà là hòa nhập có chọn lọc (ví dụ điển hình là nền văn hóa ẩm thực).
Nơi đây không chỉ phát triển trong nền văn hóa mà còn không ngừng
tiến lên về mặt kinh tế, giáo dục, xã hội, công nghệ…
Là một công dân ASEAN, cũng là một công dân của đất nước Việt
Nam trong giai đoạn cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC) dự kiến được
thành lập vào cuối năm nay, sinh viên cần trang bị cho bản thân một kiến
thức bền vững, đặc biệt là ngoại ngữ và tin học, nhằm bắt kịp với sự phát
triển của thời đại cũng như sau này có một việc làm tốt để đóng góp một
phần nhỏ vào quá trình hội nhập quốc tế của đất nước.

13