tác gia nguyễn du tiết 1

Truyện Kiều
- Nguyễn Du –
A. Mục tiêu bài học
1. Về kiến thức
Nắm rõ một số nét chính về hoàn cảnh xã hội và tiểu sử Nguyễn Du có ảnh hưởng
đến các sáng tác của ông.
2. Về kĩ năng
Nhận diện được một tác gia văn học lớn.
3. Về thái độ
- Biết trân trọng và tự hào về một Danh nhân văn hóa và một di sản văn học vô giá
của dân tộc.
- Biết học tập, trau dồi về kiến thức và tu dưỡng về đạo đức.
B. Chuẩn bị
− GV : SGK, SGV, giáo án.
− HS : SGK, vở chuẩn bị, vở ghi.
C. Phương pháp dạy học
Diễn giảng, vấn đáp, thuyết trình, gợi tìm, nêu vấn đề, thảo luận nhóm.
D. Tiến trình dạy học.
1. Ổn định tổ chức lớp
2. Kiểm tra bài cũ: Không kiểm tra bài cũ.
3. Bài mới

* Giới thiệu bài mới:
Cuối thế kỉ 18, đầu thế kỉ 19 là thời kì xuất hiện một loạt các tác phẩm xuất sắc
viết bằng chữ Nôm của VHTĐ Việt Nam mà giá trị của chúng còn nguyên vẹn đến
ngày hôm nay. Trong đó, chúng ta không thể không nhắc đến “Truyện Kiều” của
Nguyễn Du – một viên ngọc toàn bích có sức ảnh hưởng không chỉ ở trong nước mà
còn có danh tiếng ở cả nước ngoài. Hôm nay, cô và trò chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về tác
giả Nguyễn Du để biết thêm nhiều điều thú vị về đại thi hào của dân tộc.

1

Hoạt động của GV và HS
Hoạt động 1: GV hướng dẫn
HS tìm hiểu cuộc đời Nguyễn
Du.
GV: Giới thiệu năm sinh, năm
mất, tên chữ, tên hiệu của
Nguyễn Du.
GV: Chia nhóm ( 4 nhóm: 2
nhóm cùng tìm hiểu chung một
vấn đề)
- Nhóm 1,2: Nêu những nét
chính về quê hương của ND
( Quê cha, mẹ,vợ)?

Những yếu tố quê hương như
vậy ảnh hưởng như thế nào đến
sáng tác của Nguyễn Du?

- Nhóm 3,4: Nêu những hiểu
biết của em về xuất thân, gia
đình ND?
( Dòng họ, cha, anh ).
Xuất thân trong một gia đình
như vậy tạo điều kiện cho ND
sáng tác như thế nào?
=>Tạo điều kiện thuận lợi để
Nguyễn Du dùi mài kinh sử;
gia đình là cái nôi nuôi dưỡng

tâm hồn và tài năng thơ ca
thiên phú của Nguyễn Du; có
dịp hiểu biết về cuộc sống của
tầng lớp quan lại.

Yêu cầu cần đạt
I. Cuộc đời.
- Nguyễn Du (1765- 1820), tên chữ là Tố Như, hiệu là
Thanh Hiên.
1. Quê hương, gia đình.
a. Quê hương
- Quê cha: Tiên Điền- Nghi Xuân- Hà Tĩnh, là mảnh đất
ngèo khổ nhưng anh kiệt.
- Quê mẹ: Vùng Kinh Bắc hào hoa, là cái nôi của dân ca
Quan Họ.
- Quê vợ: Đồng lúa Thái Bình chiêm trũng, lam lũ.
- Sinh ra và lớn lên ở kinh thành Thăng Long – Hà Nội,
ngàn năm văn hiến.
=>Nguyễn Du được tiếp nhận truyền thống văn hóa của
nhiều vùng quê khác nhau – là một tiền đề thuận lợi cho
sự tổng hợp nghệ thuật của Nguyễn Du.

b. Gia đình
- Xuất thân trong gia đình phong kiến đại quý tộc, dòng
họ Nguyễn Tiên Điền giàu truyền thống về học hành và
khoa cử
- Cha là Nguyễn Nghiễm, từng làm Tể Tướng trong
triều đình Lê – Trịnh.
- Anh là Nguyễn Khản, từng làm quan tới chức Tham
Tụng, chơi thân với chúa Trịnh Sâm.

=> Tạo điều kiện học tập, hiểu biết về cuộc sống.

Mở rộng Trong dân gian còn
lưu truyền câu ca về dòng họ
2


Nguyễn Tiên Điền:
“Bao giờ Ngàn Hống hết cây.
Sông Rum hết nước, họ này hết
quan”
+ Nhóm 1,2: Trình bày thực
trạng xã hội trong thời đại ND
sống? Có tác động như thế nào
với thiên tài của chúng ta?
=> Những biến cố lịch sử đã
cung cấp cho Nguyễn Du vốn
sống thực tế phong phú, những
suy ngẫm, chiêm nghiệm sâu
sắc về cuộc đời, thể hiện rõ
trong sáng tác của ông :
“Một phen thay đổi sơn hà
Mảnh thân chiếc lá biết là về
đâu”

2. Thời đại, xã hội
- Xã hội phong kiến Việt Nam: khủng hoảng trầm trọng,
là thời kì bão táp với hàng loạt biến cố lịch sử :
+ Khởi nghĩa nông dân nổ ra khắp nơi.
+ Kiêu binh nổi loạn.

+ Phong trào Tây Sơn: Trận đại phá quân Thanh vang
dội và vận mệnh rạng rỡ ngắn ngủi của triều đại Quang
Trung.
+ Công cuộc trung hưng của nhà Nguyễn.

- Nhóm 3,4: Cuộc đời Nguyễn 3. Cuộc đời riêng
Du có thể chia làm mấy giai
Giai đoạn
đặc điểm
đoạn chính? Đặc điềm của mỗi Thời thơ ấu - Sống sung túc,
giai đoạn? Mỗi giai đoạn có và thiếu niên hào hoa ở kinh
ảnh hưởng như thế nào tới văn
thành Thăng
chương Nguyễn Du?
Long, gia đình
(Giai đoạn thời thơ ấu và niên
quyền quý.
thiếu, Trước khi ra làm quan
Người anh nổi
triều Nguyễn, Khi ra làm quan
tiếng phong lưu,
triều Nguyễn)
thân với chúa
+ Các nhóm trả lời, nhóm còn
trịnh Sâm ( rất
lại nhận xét.
mê hát xướng)
+ GV nhận xét, bổ sung.
- 10 tuổi mồ côi
cha, 13 tuổi mồ

côi mẹ.
Trước khi ra
làm quan
Triều
3

sự ảnh hưởng
- Có điều kiện dùi
mài kinh sử, có dịp
thấu hiểu cho thân
phận của những
người ca nhi, kĩ nữ.

- Sự mất mát, tổn
thương tình cảm từ
bé chính là nguyên
nhân tạo nên tính
cách trầm lặng.
Hơn chục năm Là dịp học hỏi, nắm
gian khổ, lăn lộn vững ngôn ngữ
chật vật ở các nghệ thuật dân gian,


Nguyễn

vùng quê khác
nhau.
Từ khi làm - 1802 ra làm
quan
triều quan tri huyện

Nguyễn
cho triều
Nguyễn.
- 1805 - 1809
thăng chức Đông
các điện học sĩ.
- 1809 bổ làm
cai
bạ
dinh
Quảng Bình.
- 1813 thăng cần
chánh điện học
sĩ, giữ chức
chánh sứ đi TQ.
- 1820 chưa kịp
đi sứ TQ thì qua
đời.
- 1965 được
công nhận là
Danh nhân văn
hóa thế giới.

hiểu rõ nỗi cơ cực
của người nông dân.
- Hoạn lộ có nhiều
thuận lợi. Làm quan
ở nhiều nơi cho ông
có dịp tiếp xúc với
nhiều người, nhiều

nền văn hóa khác
nhau.
- Trong thời gian đi
sứ được đọc Kim
Vân Kiều truyện.
Là cơ sở để ông
sáng tạo Truyện
Kiều.
Góp phần nâng tầm
khái quát của những
tư tưởng xã hội và
thân phận của con
người trong sáng tác
của ông.

Tiểu kết :
Nguyễn Du là một con người tài hoa, tài tình nhưng
- GV : Em có nhận xét gì về phải nếm trải bao thăng trầm, cay đắng trong cuộc
cuộc đời và con người Nguyễn đời.Tất cả đã ảnh hưởng sâu sắc đến sự nghiệp văn học
Du?
của ông, tạo ra một trái tim lớn, một nhân cách Nguyễn
HS trả lời, GV nhận xét, kết Du đầy cao cả.
luận,
4. Củng cố
Cuộc đời của Nguyễn Du trải qua nhiều thăng trầm. Từ vinh hoa, phú quý tới gian nan,
cực khổ nhưng dù sống ở môi trường nào cũng tự trau dồi kiến thức, sống giữ mình, quan
tâm tới những người dân xung quanh. Các em nên học tập Nguyễn Du cố gắng học tập thật
4

tốt, sống giàu có đầy đủ cũng không tự kiêu, lười biếng; Cuộc sống có gian khó cũng đừng
cúi đầu, buông xuôi mà hãy phấn đấu nỗ lực, vươn lên.
5. Dặn dò
- Học bài cũ.
- Chuẩn bị tiếp sự nghiệp văn học của Nguyễn Du cho tiết sau.

5