LỰC LƯỢNG sản XUẤT và QUAN hệ sản XUẤT

LỰC LƯỢNG SẢN XUẤT VÀ QUAN HỆ SẢN XUẤT
sản xuất vật chất được tiến hành bằng phương thức sản xuất nhất định .Phương thức sản xuất là
cách thức con người thực hiện quá trình sản xuất vật chất ở những giai đoạn nhất định trong lịch sư
tồn tại và phát triển của xã hội loài người .Phyương thưvs sản xuất đóng vai trò nhất định đối với tất
cả mọi mặt trong đời sống kinh tế xã hội .Phương thức sản xuất chính là sự thống nhất giữa lực
lượng sản xuất ở một trình độ nhất định và quan hệ sản xuất tương ứng.
Lực lượng sản xuất biểu hiện mối quan hệ giữa con người với giới tự nhiên trong quá trình sản xuất
vật chất .Lực lượng sản xuất thể hiện năng lực thực tiễn của con người trong quá trình sản xuất ra
của cải vật chất.Lực lượng sản xuất bao gồm người lao động với kỹ năng lao động của họ và các tu
liêu lao động truớc hết là công cụ lao động .Tỏng các yếu tố của lực lượng sản xuất thì yếu ttó người
lao động là yếu tố chủ thể của quá trình lao động vơi sức mạnh và kỹ năng lao động của mình sử
dụng tư liệu lao động.Cùng với quá trinh lao động sản xuất ,sức mạnh và klỹ năng lao động của con
người ngày càng hoàn thiện ,tăng lên dặc biệt là tri thức trí tuệ của con người ,hàm lượng trí tuệ trong
láo động ko ngường gia tăng.Cùng vơi người lao động ,công cụ lao động cũng là yếu tố cơ bản của
lực lượng sản xuất đóng vai trò quyết định trong quá trình sản xuất;và công cụ lao đọng cũng ko
ngường dược phát triển và hoàn thiện hơn _chính diều này đã làm biến đổi tu liệu sãn xuất..Trong sự
phát triên của lực lượng sản xuất ,khoa học kỹ thuật có vai trò ngày càng quan trọng và đang dần trở
thành một lực lượng sản xuất trực tiếp trong nền sản xuất hiện đại.
Quan hệ sản xuất là phạm trù triết học chỉ quan hệ giưa người với người trong quá trình sản xuất(sản
xuất và tái sản xuất xã hội) .Quan hệ sản xuất bao gồm quan hệ sử hữu các tư liệu sản xuất chủ
yêu,quan hệ vè tổ chức và quản lý sản xuâtvá quan hệ vaè phân phối các sản phẩm làm ra..Quan hệ
sản xuất do con người tạo ra nhưng nó hình thành và phát triển một cách khách quan ko phụ thuộc
vảo ý chí con người .Trong ba mặt của quan hệ sản xuất thì quan hệ sử hữu các tư liệu sản xuất chủ
yếu là quan hệ cơ bản dặc trưng cho từng xã hội .Quan hệ về sở hữu quyết định quan hệ về tổ chức
quản lý sản xuâtvá quan hệ phân phối các nả phẩm làm ra


QUY LUẬT VỀ SỰ PHÙ HỢP CỦA QUAN HỆ SẢN XUẤT VỚI
TRÌNH ĐỘ CỦA LỰC LƯỢNG SẢN XUẤT
lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất là hai mặt ,hai phương thức có bản của quá trình sản xuất ra
của cải vạt chất ;chúng ko tồn tại độc lập tách rời nhau mà có mối liện hệ tác động qua lại lẫn

nhaumột cách biện chứng tạo thanh quy luật pphù hợp giữa quan hệ sản xuất và trình độ lực lượng
sản xuất ._quy luật cơ bản nhất của quá trình vận động và phát triển xã hội .Khuynh hướng chung của
sản xuất vật chất là không ngừng phát triển ;sự phát triển đó xét cho cùng bắt nguồn tự sự biến đổi và
phát triển của lực lượng sản xuất .Sự phát triển của lực lượng sản xuất dược đánh dấu bằng trình độ
của lực lượng sản xuất .Sự vận đọng và phát triển của lực lượng sản xuất quyết định và làm thay đổi
quan hệ sản xuất cho phù hợp với nó.Khi một phương thức sản xuất mới ra dời khi đó quan hệ sản
xuát phù hợp với trình độ lực lượng sản xuất Sự phát triển của lực lượng sản xuất dến một trình đọ
nhất định làm cho quan hệ sản xuất từ chổ phù họp trở thành lạc hậu kìm hãm sự phát triển của lực
lượng sản xuất yêu cầu khách quan lcuặu phát triển của lực lượng sản xuất tất yếu dãn đén sự thay
đổi của quan hệ sản xuất cũ bằng quan hệ sản xuất mới phù hợp hơn với trình đọ của lực lyượng sản
xuất lúc này ;dể thưc đẩy lực lượng sản xuất tiếp tục phát triển.Thay thế quan hệ sản xuất cư bằng
qua hệ sản xuất mói có nghĩa là sẽ có một phương thức sản xuất khac ra dời thay thế phương thức
sản xuất cũ
lực lượng sản xuất thay đổi và quyết định đến quan hệ sản xuất nhưng bản thann quan hệ sản xuất
cũng có sự độc lập tương đối của nó và tác động trở lại qua hệ sản xuất .Quan hệ sản xuất mới quy
định mục đích sản xuất ,tác động đén tháu độ con người lao động trong qua trình lao động ,đén tổ
chức phân công lao đọng xã hội.Qan hệ sản xuất phù hợp vói trình đọ lực lượng sản xuất sẽ thúc đẩy
lực lượng sản xuất phát triển .Nguợc lại nếu quan hệ sản xuất lạc hậu hoăc"tiên tiến "hơn trình đọ lực
lượng sản xuất 1 cách giả tạo thì sẽ kìm hãm hạn chế sự phát triển của lực lượng sản xuất..Quy luật
phù hợp giữa quan hệ sản xuất và trình đọ của lực lượng sản xuất là quy luật phổ biến tác dộng tới
toàn bộ quá trình vận động và phát triển của lich sự nhân loại


CƠ SỞ HẠ TẦNG VÀ KIẾN TRÚC THƯỢNG TẦNG
cơ sở hạ tầng là toàn bộ những quan hệ sản xuất hợp thành cơ cấu kinh tế của một xã hội nhất
điịnh.cơ sở hạ tầng của một xã hội bao gồm quan hệ sản xuất thống trị ,quan hệ sản xuất tàn dư của
xã hội cũ và quan hệ sản xuất mầm mống ;trong đó quan hệ sản xuất thống trị bao giờ cũng giữ vai
trò chủ đạo và chi phối các quan hệ sản xuất còn lại.
kiến trúc thượng tầng là toàn bộ những quan điểm chính trị pháp quyền triết học ,đạo đức tôn giáo
nghệ thuật .với những thiết chế xã hôị tương ứng như nhà nước,dảng phái giáo họi ,các đoàn thể xã

hội.Mỗi yếu tố của kiến trúc thượng tầng có đặc điẻm riền có quy luật vận động và phát triên riêng
nhưng chúng có mối liên hệ với nhau ,tác động qua lại lẫn nhau và đèu hình thành trên cơ sở hạ
tầng..Trong xã hội có giai cấp kiến trúc thượng tầng mang tính giai cấp.Đó là cuộc đấu tranh về chính
trị tư tưởng của các giai cấp đối kháng ,trong đó đặc trưng là sự thống trị của giai cấp thống trị về mặt
chính trị.Trong kiến trúc thượng tầng của xã hội có giai cáp , nhà nước có vai trò dặc biệt quan
triọng .nó tiêu biểu cho chế đọ chính trị của một xã hội nhất định .Nhờ có nhà nước mà giai cấp thống
trị thức hiện dược sự thống trị của mình đói với mọi mặt của dời sống xã hội
quan hệ biện chứng giữa cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng
vai trò quyết định của cơ sở hạ tầng đối với kiến trúc thượng tầng :có sở hạ tầng và kiến trúc thượng
tầng là hai mặt của của dời sống xã hội ..chúng thống nhất biến chứng với nhau ;trong đó cơ sở hạ
tầng có vai trò quyết định đối với kiến trúc thượng tầng.Vai trò quyết định đó thể hiện ở chỗ với mõi cơ
sở hạ tầng sẽ hình thành nên một kiến trúc thượng tầng tướng ứng .tính chất ciủa kiến trúc thượng
tầng là do cơ sở hạ tầng quy định .chẳng hạn ttrong xã hội nếu trong kinh tế giai cấp nào nắm địa vị
thống trị về mặt kinh tế thì sẽ doá địa vị thống trị về mặt chính trị xã hội.tất cả ca s yếu tố của kiến trúc
thượng tầng dều trực tiếp hay gián tiếp phụ thuọc vào cơ sở hạ tầng.Vai trò quyêtá định cuỉa cơ sở hạ
tầng đối vơí kiến trúc thượng tầng còn thể hiẹn ở chỗ nếu có sở hạ tầng thay dổi thì kiến trúc thượng
tầng cũng thay đổi theo .quá trình đó ko chỉ trong giai đoạn thay đỏi từ hình tháikinh tế xã hội này
sang hình thái kinh tếa xã hội khác mà nó diễn ra bên trong mỗi hình thái kinh tế xã hội .sự thay đỏi
trong cơ sở hạ tầng dẫn đến thay đổi trong kiến trúc thượng tầng là rất phức tạp.
tuycơ sở hạ tầng có vai trò quyết dinh đói với kiến trúc thượng tầng ,kién trúc thượng tầng phù họp
vói cơ sở hạ tyầng nhưng đó ko phaqỉ là sự phù hợp 1 cách dơn giản máy móc .Toàn bộ kiến trúc
thượng tầng cũng cũng như toàn bộ yếu tố cấu thành nên kiến trúc thượng tầng cũng có sự độc lập
tương đối của nó.tât cả các yếu tố cấu thành nên kién trúc thượng tầng dều tác động dến cơ sở hạ
tầng.tuy nhiên các yếu tố # nhau thì có cách thức và phương thức tác động khac nhau.sự tác động
của kiến trúc thượng tầng đối với hạ tầng cơ sở tuy có mạnh mẽ nhưng ko làm thay đổi dược tiến
trình phát triển khách quan do dó sự đọc lập của kién trúc thượng tầng đối với quyết định của cơ sở
hạ tàng chỉ mang tính tương đối


C¸c ph¬ng ph¸p nghiªn cøu cña triÕt häc

Với tư cách là một ngành khoa học nên bản thân triết học cũng có phương pháp nghiên cứu
riền: đó là Phương pháp biện chứng và phương pháp siêu hình.
Phương pháp siêu hình là phương pháp mà khi ta nghiêncứu sự vật hiện tượng nào đó ta tách
hoàn toàn sự vật hiện tượng đó ra khỏi các mối liên hệ khác và cả quan hệ giữa các mặt đối
lập cũng chủ là tương đối. Phương pháp siêu hình chỉ cho ta nhận xét nghiên cứu sự vật một
cách riêng biệt mà không thấy được sự vật hiện tượn đó như thực tế nó tồn tạo trong mối quan
hệ tác động qua lại với các sự vật hiện tượngkhác. Phương pháp siêu hình bắt nguồn từ nhu
cầu con người khi muốn nghiên cứu một sự vật hiện tượng nào đó
với tư cách là một nghành khoa học nên bản thân triết học cũng có những phương
pháp nghiên cứu rieng .đó là phương pháp biện chứng và phương pháp siêu hình
về phuongư pháp siêu hình là phương pháp mà khi ta nghiên cứu một sự vật hiên
tượng nào đó ta tách hoàn toàn sự vât hiện tượng đó ra khỏi các mội liên hệ khác và
cả quan hệ giữa các mặt đối lập cũng chỉ là tuong đối. phương pháp siêu hình chỉ
cho ta nhân xét nghiên cứ dược các sự vạt hiện tượng một cách rieng biệt mà không
thây dược sự vật hiện tượng đó như thức tế nó tồn tại trong mối quan hệ tác đọng
qua lại với cacsuwj vật hiện tượng khác.phương pháp siêu hình bắt nguồn từ nhu
cầu con người khi muốn nghiên cứu một sự vật hiên tượng nào đó phải tách riêng
vật đó ra khỏi các mối liên hệ và xét sự vận đọng trong một không gian hạn chế nhất
đinh.
Còn về phương pháp biện chứng tức là chúng ta nghiên cứu các sự vật hiên tượng
nhưng ko tách rời hoàn toàn sự vật đó ra mà đặt trong mối liên hệ ,sự tác đọng qua
lại với các yếu tố khác .Qua phưong pháp biện chứng giúp cho ta nghiên cứu dựoc
sự vạt hiện tựong đúng như thực tế nó tồn tại đẻ từ đó cho ra nhung hiểu biết một
cách khái quát và chân thực hơn vè sự vật hiên tượng đó >chính phương pháp biện
chúng là công cụ hưu hiệ giúp con người có thể nhận biết và từ đó cải tạo thế giới