Quản lý công tác chủ nhiệm lớp ở các trường THPT Huyện Tam Dương, Tỉnh Vĩnh Phúc

i

LỜI CẢM ƠN
Sau một thời gian nghiên cứu đề tài “Quản lý công tác chủ nhiệm lớp ở các
trường THPT huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc”, đến nay đề tài đã được hoàn
thành. Với tình cảm chân thành, tác giả xin cảm ơn Hội đồng khoa học, quý thầy
cô giáo khoa sau Đại học trường ĐH Sư phạm Hà Nội 2 đã giúp đỡ, tạo điều kiện
cho tác giả trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu đề tài.
Đặc biệt tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Phó Giáo sư - Tiến sĩ
Trần Quốc Thành, người đã tận tình giúp đỡ tác giả trong suốt quá trình nghiên
cứu để hoàn thành luận văn.
Đồng thời, tác giả cũng xin chân thành cảm ơn các đồng chí lãnh đạo các
phòng ban Sở GD&ĐT Vĩnh Phúc, các đồng chí lãnh đạo, các tập thể, các cá
nhân giáo viên và học sinh ba trường THPT huyện Tam Dương, phòng GD
huyện Tam Dương, các bạn đồng nghiệp, người thân đã nhiệt tình giúp đỡ, động
viên, ủng hộ và tạo mọi điều kiện cho tác giả trong quá trình nghiên cứu thực
tiễn đề tài này.
Mặc dù có nhiều cố gắng, song đề tài không thể tránh khỏi những thiếu
sót, tác giả mong muốn tiếp tục nhận được lời chỉ dẫn của các thầy cô, các
nhà nghiên cứu khoa học, những ý kiến đóng góp của bạn bè đồng nghiệp và
những người quan tâm đến lĩnh vực đề tài nghiên cứu để đề tài được hoàn
thiện hơn.
Xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, tháng 11 năm 2015
Tác giả luận văn

Trần Thanh Tùng


ii

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan rằng số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là
trung thực và không trùng lặp với các đề tài khác. Tôi cũng xin cam đoan rằng
mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được cảm ơn và các thông tin
trích dẫn trong luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc.

Tác giả luận văn

Trần Thanh Tùng


iii

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN .........................................................................................................i
LỜI CAM ĐOAN.................................................................................................. ii
MỤC LỤC ............................................................................................................ iii
DANH MỤC CÁC BẢNG.................................................................................. vii
MỞ ĐẦU ................................................................................................................ 1
1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................ 1
2. Mục đích nghiên cứu .......................................................................................... 3
3. Nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................................... 3
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ......................................................................3
5. Giả thuyết nghiên cứu ........................................................................................4
6. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................... 4
7. Cấu trúc của luận văn ......................................................................................... 5
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP
CỦA HIỆU TRƯỞNG CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG ...............7
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề .........................................................................7

1.2. Các khái niệm cơ bản liên quan đến vấn đề nghiên cứu ................................. 9
1.2.1. Quản lý, Quản lý giáo dục, Quản lý nhà trường .......................................... 9
1.2.2. Công tác chủ nhiệm lớp ở trường THPT ...................................................14
1.2.3. Quản lý công tác chủ nhiệm lớp ở trường THPT.......................................18
1.3. Công tác chủ nhiệm lớp ở trường trung học phổ thông ................................20
1.3.1. Vị trí, chức năng, nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm lớp .........................20


iv

1.3.2. Nội dung của công tác giáo viên chủ nhiệm lớp ở trường THPT ..............23
1.3.3. Phương pháp và hình thức của công tác giáo viên chủ nhiệm lớp ở trường
THPT ....................................................................................................................27
1.3.4. Những yếu tố đảm bảo chất lượng công tác giáo viên chủ nhiệm lớp ở
trường THPT ........................................................................................................31
1.4. Quản lý công tác chủ nhiệm lớp của hiệu trưởng trường THPT ..................34
1.4.1. Lập kế hoạch công tác chủ nhiệm lớp ........................................................34
1.4.2. Tổ chức công tác chủ nhiệm lớp ................................................................35
1.4.3. Chỉ đạo công tác chủ nhiệm lớp .................................................................36
1.4.4. Kiểm tra đánh giá công tác chủ nhiệm lớp ................................................36
1.4.5. Xây dựng cơ chế chính sách khuyến khích giáo viên chủ nhiệm lớp ........38
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý công tác chủ nhiệm lớp của hiệu trưởng
..............................................................................................................................38
1.5.1. Các yếu tố khách quan ...............................................................................38
1.5.2. Các yếu tố chủ quan ...................................................................................40
Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP CỦA
HIỆU TRƯỞNG CÁC TRƯỜNG THPT HUYỆN TAM DƯƠNG TỈNH VĨNH
PHÚC ...................................................................................................................43
2.1. Khái quát về điều kiện kinh tế-xã hội và Giáo dục trung học phổ thông của
huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc .....................................................................43

2.1.1. Điều kiện tự nhiên và kinh tế xã hội ..........................................................43
2.1.2. Giáo dục THPT trên địa bàn huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc.............44
2.2. Thực trạng công tác chủ nhiệm lớp ở các trường THPT ..............................47


v

2.2.1. Nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về vai trò công tác chủ nhiệm
lớp ở các trường THPT ........................................................................................47
2.2.2. Thực trạng về mức độ thực hiện các công việc của GVCN lớp ...............49
2.2.3. Đánh giá chung về công tác chủ nhiệm lớp ...............................................55
2.3. Thực trạng quản lý công tác chủ nhiệm lớp của hiệu trưởng các trường
THPT ....................................................................................................................56
2.3.1. Kế hoạch hóa công tác chủ nhiệm lớp .......................................................56
2.3.2. Tổ chức công tác chủ nhiệm lớp ................................................................60
2.3.3. Chỉ đạo công tác chủ nhiệm lớp .................................................................61
2.3.4. Kiểm tra đánh giá công tác chủ nhiệm lớp ................................................65
2.3.5. Cơ chế chính sách đối với giáo viên chủ nhiệm lớp ..................................68
2.4. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý công tác chủ nhiệm lớp của
hiệu trưởng các trường THPT huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc ....................69
2.4.1. Các yếu tố khách quan ...............................................................................69
2.4.2. Các yếu tố chủ quan ...................................................................................70
Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CỦA HIỆU TRƯỞNG ĐỐI VỚI CÔNG
TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
HUYỆN TAM DƯƠNG TỈNH VĨNH PHÚC .....................................................73
3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp .................................................................73
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu.............................................................73
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ............................................................73
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả. ............................................................74
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi ...............................................................74

3.2. Các biện pháp quản lý ...................................................................................74


vi

3.2.1. Tổ chức truyền thông để nâng cao nhận thức về sự cần thiết phải đổi mới
công tác chủ nhiệm lớp cho đội ngũ cán bộ quản lý trường THPT .....................74
3.2.2. Đổi mới công tác kế hoạch hóa công tác chủ nhiệm lớp ...........................77
3.2.3. Tổ chức, chỉ đạo sát sao công tác chủ nhiệm lớp.......................................78
3.2.4. Phát huy vai trò tự quản của học sinh trong các hoạt động giáo dục ngoài
giờ lên lớp.............................................................................................................84
3.2.5. Thực hiện đổi mới công tác kiểm tra, đánh giá công tác chủ nhiệm lớp ...87
3.2.6. Đảm bảo chế độ chính sách để khuyến khích, tạo động lực làm việc cho
giáo viên chủ nhiệm lớp .......................................................................................94
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ...................................................................95
3.4. Kết quả khảo nghiệm được đề xuất...............................................................96
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ....................................................................102
1. Kết luận ..........................................................................................................102
2. Khuyến nghị ...................................................................................................105
2.1. Đối với Sở GD&ĐT Vĩnh Phúc ..................................................................105
2.2. Đối với trường THPT huyện Tam Dương ..................................................105
2.3. Đối với các giáo viên và GVCN lớp ...........................................................106
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...........................................................107
PHỤ LỤC ...........................................................................................................110


vii

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1.Thống kê số trường, lớp, học sinh khối THPT .....................................44

Bảng 2.2. Chất lượng toàn diện khối THPT huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc
..............................................................................................................................45
Bảng 2.3. Đội ngũ cán bộ quản lý năm học 2014 – 2015 ....................................45
Bảng 2.4. Đội ngũ giáo viên năm học 2014-2015 ...............................................46
Bảng 2.5. Thống kê phòng học, phòng chức năng năm học 2014 - 2015............47
Bảng 2.6. Nhận thức của CBQL và GV về vai trò của GVCN lớp trong các
trường THPT ........................................................................................................47
Bảng 2.7. Mức độ thực hiện các công việc của GVCN .......................................49
Bảng 2.8. Thực trạng chuẩn bị cho việc lập kế hoạch của GVCN. .....................56
Bảng 2.9. Ý kiến của GVCN về mức độ lập kế hoạch phục vụ cho công tác chủ
nhiệm ....................................................................................................................57
Bảng 2.10. Thực trạng tìm hiểu tình hình học sinh để lập kế hoạch của GVCN 59
Bảng 2.11. Kết quả khảo sát CBQL về yêu cầu phân công GVCN .....................60
Bảng 2.12. Kết quả khảo sát CBQL về kế hoạch QL, chỉ đạo công tác chủ nhiệm
..............................................................................................................................61
Bảng 2.13. Kết quả khảo sát GVCN việc thực hiện bồi dưỡng của hiệu trưởng .62
Bảng 2.14. Kết quả khảo sát CBQL về các nội dung bồi dưỡng GVCN.............63
Bảng 2.15. Kết quả khảo sát GVCN về các nội dung bồi dưỡng GVCN ............64
Bảng 2.16. Kết quả khảo sát CBQL về cách thức kiểm tra đánh giá công tác chủ
nhiệm ....................................................................................................................65
Bảng 2.17. Kết quả khảo sát GVCN về cách thức nắm tình hình, kiểm tra công
tác chủ nhiệm của cán bộ quản lý ........................................................................66
Bảng 2.18. Kết quả khảo sát CBQL về tiêu chí đánh giá công tác chủ nhiệm ....67
Bảng 2.19. Kết quả khảo sát GVCN về đánh giá công tác chủ nhiệm lớp ..........68


viii

Bảng 2.20. Kết quả khảo sát mức độ hợp lý về chế độ chính sách của Nhà nước
đối với người làm công tác chủ nhiệm. ................................................................69

Bảng 3.1. Kết quả khảo sát tính cần thiết của các biện pháp đề xuất ..................97
Bảng 3.2. Kết quả khảo sát mức độ khả thi của các biện pháp đề xuất ...............98
Bảng 3.3. Đánh giá về mức độ phù hợp giữa mức độ cần thiết với mức độ khả thi
của các biện pháp quản lý của hiệu trưởng đối với công tác chủ nhiệm lớp .......99


1

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện
giáo dục và đào tạo, đã chỉ rõ mục tiêu của giáo dục phổ thông: “tập trung phát
triển trí tuệ, thể chất, hình thành phẩm chất, năng lực công dân, phát hiện và bồi
dưỡng năng khiếu, định hướng nghề nghiệp cho học sinh. Nâng cao chất lượng
giáo dục toàn diện, chú trọng giáo dục lý tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống,
ngoại ngữ, tin học, năng lực và kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực
tiễn. Phát triển khả năng sáng tạo, tự học, khuyến khích học tập suốt đời”.
Trước yêu cầu đó đòi hỏi toàn ngành giáo dục hết sức nỗ lực, tiếp tục nâng
cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý giáo dục. Tăng cường các giải pháp đồng
bộ, thiết thực, phù hợp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục, phát triển đội ngũ
nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục. Trong nhà trường phổ thông người Hiệu
trưởng cần phải tác động đến đội ngũ nhà giáo nói chung và đội ngũ giáo viên
chủ nhiệm nói riêng để họ cùng có những chuyển đổi đúng đắn và phù hợp với
công tác giảng dạy và chủ nhiệm hàng ngày. Với trách nhiệm của mình những
người quản lý phải xây dựng cho mình một kế hoạch dài hơi trong việc tổ chức
lãnh đạo.
Ở trường trung học phổ thông (THPT) hiện nay, giáo viên chủ nhiệm có vị
trí, vai trò vô cùng quan trọng. GVCN là thành viên của hội đồng sư phạm, là
người thay mặt Hiệu trưởng, Hội đồng nhà trường và cha mẹ học sinh quản lý và
chịu trách nhiệm về chất lượng giáo dục toàn diện học sinh lớp mình phụ trách;

là người tổ chức thực hiện các chủ trương, kế hoạch của nhà trường ở lớp chủ
nhiệm. GVCN còn là nhà giáo dục và là người lãnh đạo gần gũi nhất, người lãnh
đạo, tổ chức, điều khiển, kiểm tra toàn diện mọi hoạt động và các mối quan hệ
ứng xử thuộc phạm vi lớp mình phụ trách. GVCN còn là cầu nối giữa tập thể học
sinh với các tổ chức xã hội trong và ngoài nhà trường, đồng thời là người bảo vệ
quyền lợi chính đáng cho học sinh, phản ánh trung thực mọi nhu cầu, tâm tư


2

nguyện vọng của học sinh với ban giám hiệu nhà trường, với giáo viên bộ môn,
gia đình, cộng đồng và toàn xã hội. GVCN còn là người cố vấn cho học sinh tổ
chức mọi hoạt động nhằm phát triển các năng lực và là điểm tựa về mọi mặt cho
học sinh lớp mình chủ nhiệm.
Huyện Tam Dương là một huyện nghèo của tỉnh Vĩnh Phúc. Huyện Tam
Dương có 3 trường THPT đủ đáp ứng nhu cầu học tập của con em cán bộ, công
nhân và nhân dân trong vùng. Được sự chỉ đạo của Sở GD&ĐT, trong những
năm học vừa qua các trường THPT ở huyện Tam Dương đã thực hiện nhiều biện
pháp xây dựng và duy trì nền nếp, kỷ cương, nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo
dục toàn diện học sinh. Một trong các biện pháp đã được triển khai là tăng cường
vai trò của đội ngũ GVCN lớp trong việc giáo dục toàn diện cho học sinh trên cơ sở
phối hợp với các lực lượng trong và ngoài nhà trường.
Tuy nhiên, việc nhận thức về vai trò, nhiệm vụ của người GVCN; năng lực
nghiệp vụ thực thi công tác chủ nhiệm lớp của các giáo viên; cách thức tổ chức,
chỉ đạo, quản lý của Hiệu trưởng về công tác chủ nhiệm lớp của GV có những
khoảng cách và bất cập nhất định giữa thực tiễn và yêu cầu về mặt quy chế và lí
luận. Vì thế, cần phải tìm hiểu, nghiên cứu phương pháp quản lý, cách thức tổ
chức, điều hành, bồi dưỡng, tập huấn nghiệp vụ cho đội ngũ GVCN, nâng cao
nhận thức về vai trò, vị trí của người GVCN, chỉ ra các biện pháp quản lý của
Hiệu trưởng để nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm lớp đáp ứng cho hoạt

động GD-ĐT trong nhà trường hiện nay. Mặt khác, mặt trái của nền kinh tế thị
trường và những tiêu cực ngoài xã hội đã có ảnh hưởng không tốt đến giáo dục.
Do đó, ở mỗi trường THPT vẫn còn một bộ phận HS chưa có động cơ, thái độ
học tập đúng đắn dẫn đến không tích cực học tập hoặc sa sút về đạo đức, lối
sống. Việc nghiên cứu thực trạng quản lý hoạt động chủ nhiệm lớp của hiệu
trưởng các trường THPT trong huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc nhằm đề ra
các biện pháp quản lý đồng bộ có tính khả thi cao, phù hợp với sự phát triển của


3

giáo dục trong thời kỳ đổi mới là vấn đề cấp thiết sớm được nghiên cứu và làm
sáng tỏ.
Xuất phát từ những lý do nêu trên, chúng tôi chọn nghiên cứu đề tài:
“Quản lý công tác chủ nhiệm lớp ở các trường THPT huyện Tam Dương, tỉnh
Vĩnh Phúc”
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở lý luận và thực trạng quản lý của hiệu trưởng đối với công tác
chủ nhiệm lớp ở các trường THPT huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc, đề xuất
các biện pháp tăng cường quản lý công tác chủ nhiệm lớp ở các trường THPT,
góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện học sinh.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Xác định cơ sở lý luận về quản lý công tác chủ nhiệm lớp của Hiệu
trưởng các trường THPT.
3.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng công tác chủ nhiệm lớp và thực trạng các
biện pháp quản lý của hiệu trưởng đối với công tác chủ nhiệm lớp ở các trường
THPT huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc hiện nay.
3.3. Đề xuất một số biện pháp tăng cường quản lý công tác chủ nhiệm lớp
của hiệu trưởng các trường THPT huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc nhằm
nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh.

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Các thành tố quản lý công tác chủ nhiệm lớp của hiệu trưởng các trường
THPT huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài chỉ tập trung nghiên cứu các biện pháp quản lý của hiệu trưởng các
trường THPT huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc đối với hoạt động chủ nhiệm
lớp. Việc điều tra, khảo sát đánh giá thực trạng các biện pháp quản lý hoạt động
chủ nhiệm lớp của giáo viên đối với hiệu trưởng được tiến hành ở các trường


4

THPT: Tam Dương, Tam Dương II, Trần Hưng Đạo của huyện Tam Dương, tỉnh
Vĩnh Phúc.
5. Giả thuyết nghiên cứu
Việc quản lý công tác chủ nhiệm lớp của hiệu trưởng các trường THPT
huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc những năm qua đã mang lại hiệu quả nhất
định. Tuy nhiên, việc vận dụng lý luận vào công tác quản lý một cách bài bản, có
biện pháp tạo động lực và nâng cao trách nhiệm của GVCN chưa được chú
trọng. Việc chỉ đạo hoạt động chủ nhiệm lớp chủ yếu bằng các biện pháp hành
chính. Nếu hiệu trưởng các trường THPT có các biện pháp quản lý công tác chủ
nhiệm lớp một cách khoa học và phù hợp với đặc điểm học sinh, đặc điểm của
địa phương, kích thích được tính tích cực của giáo viên chủ nhiệm thì công tác
chủ nhiệm lớp ở các trường THPT huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc sẽ có hiệu
quả hơn.
6. Phương pháp nghiên cứu
6.1. Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý luận
Thu thập và đọc các tài liệu lý luận, các văn bản pháp qui, các công trình
nghiên cứu khoa học về quản lý giáo dục, quản lý công tác chủ nhiệm lớp. Từ đó

phân tích và tổng hợp các vấn đề lý luận liên quan đến luận văn.
Phân tích và tổng hợp các quan niệm về quản lý giáo dục, quản lý công tác
chủ nhiệm lớp; công tác quản lý của hiệu trưởng đối với hoạt động chủ nhiệm
lớp ở trường THPT; công tác chủ nhiệm lớp của GV.
6.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
6.2.1 Phương pháp quan sát
Phương pháp quan sát các hình thức biểu hiện hoạt động quản lý của hiệu
trưởng và hoạt động chủ nhiệm lớp của đội ngũ giáo viên ở trường THPT.
6.2.2 Phương pháp thống kê xã hội học
Điều tra thu thập số liệu đối với thống kê về thực trạng quản lý hoạt động
chủ nhiệm lớp của giáo viên, của hiệu trưởng ở các trường THPT.


5

Điều tra, khảo sát lấy ý kiến của các cán bộ quản lý nhà trường nhằm mục
đích đánh giá thực trạng việc quản lý hoạt động của hiệu trưởng.
6.2.3 Phương pháp phỏng vấn
Phỏng vấn các hiệu trưởng, phó hiệu trưởng ở các trường THPT, làm rõ
thực trạng quản lý hoạt động chủ nhiệm lớp của hiệu trưởng các trường.
6.2.4 Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi.
Trong đề tài này, chúng tôi sử dụng các bảng hỏi sau:
a. Bảng hỏi giáo viên.
Mục đích: Tìm hiểu nhận thức của giáo viên về lĩnh vực hoạt động chủ
nhiệm lớp: Nội dung hình thức, hiệu quả, thuận lợi, khó khăn của hoạt động chủ
nhiệm lớp. Đối tượng học sinh hiện nay như thế nào?Tìm hiểu đánh giá của giáo
viên về quản lý của hiệu trưởng.
b. Bảng hỏi cán bộ quản lý nhà trường: Hiệu trưởng, hiệu phó, chủ tịch
công đoàn, bí thư đoàn trường.
Mục đích: Tìm hiểu nhận thức của cán bộ quản lý về hoạt động chủ nhiệm

lớp của giáo viên chủ nhiệm. Đánh giá của các nhà quản lý về hoạt động của
giáo viên chủ nhiệm lớp trên các lĩnh vực nội dung, hình thức, hiệu quả, thuận
lợi, khó khăn của hoạt động chủ nhiệm lớp. Tìm hiểu đánh giá của cán bộ quản lí
về các biện pháp quản lí của mình đối với hoạt động chủ nhiệm lớp.
6.3. Phương pháp toán thống kê
Sử dụng phương pháp toán thống kê để xử lý và phân tích các số liệu từ các
phiếu hỏi thu thập được.
7. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, tài liệu tham khảo, phụ lục,
nội dung chính của luận văn được trình bày trong 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý công tác chủ nhiệm lớp của hiệu
trưởng các trường THPT


6

Chương 2: Thực trạng quản lý công tác chủ nhiệm lớp của hiệu trưởng các
trường THPT huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc.
Chương 3: Các biện pháp tăng cường quản lý của hiệu trưởng đối với công
tác chủ nhiệm lớp ở các trường THPT huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc.


7

Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP
CỦA HIỆU TRƯỞNG CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
Giáo dục phát triển nhân cách học sinh là một nhu cầu cần thiết, bản chất
của quá trình giáo dục là tổ chức toàn bộ cuộc sống, học tập, hoạt động của học

sinh, tạo điều kiện thuận lợi tối ưu để tiềm năng của học sinh được phát triển
dưới sự giáo dục của giáo viên chủ nhiệm. Thực chất vai trò của giáo viên chủ
nhiệm cũng như người làm vườn, trồng cây, tuy không đúng hoàn toàn nhưng
hoạt động của giáo viên chủ nhiệm gần như người trồng cây, chăm sóc, vun
trồng cây giống. Việc quản lý mọi mặt của một tập thể học sinh từ việc học đến
nề nếp, tâm tư tình cảm, giải quyết những tình huống phát sinh khiến giáo viên
chủ nhiệm phải làm hàng trăm đầu việc không tên. Chính vì thế, người giáo viên
chủ nhiệm không chỉ có trình độ chuyên môn (thường là giáo viên dạy môn
chính) mà phải là người có năng lực quản lý (thể hiện ở năng lực giáo dục), có
nghiệp vụ sư phạm tốt, có phương pháp giáo dục hợp lý, linh hoạt hiểu biết tâm
lý học sinh. Ngoài ra, điều không thể thiếu ở người giáo viên chủ nhiệm là sự
tâm huyết và tình yêu thương đối với học sinh.
Đã có rất nhiều công trình nghiên cứu, giáo trình, tài liệu tham khảo trong
lĩnh vực giáo dục trên thế giới cũng như tại Việt Nam về lĩnh vực chủ nhiệm lớp
ở trường THPT. Có thể kể đến những học giả nước ngoài nghiên cứu sâu về lĩnh
vực này như: Macarenko, Usinxki… Các học giả trong nước như: Nguyễn
Thanh Bình, Hà Thế Ngữ, Mạc Văn Trang, Phạm Khắc Chương, Phạm Minh
Hùng, Nguyễn Văn Hộ, Hà Nhật Thăng, Nguyễn Dục Quang …
Trong cuốn: “Công tác giáo viên chủ nhiện lớp ở trường THPT” của Hà
Nhật Thăng (chủ biên), NXB Giáo dục Việt Nam năm 2009 đã xác định rõ vị trí
vai trò nhiệm vụ và chỉ ra những nội dung, cách thức thực hiện công tác chủ
nhiệm lớp trong giai đoạn hiện nay. Đặc biệt là cuốn “Một số vấn đề trong công


8

tác chủ nhiệm lớp ở trường THPT hiện nay” của Nguyễn Thanh Bình (chủ biên),
NXB Đại học Sư Phạm 2011. Ở cuốn sách này nhóm tác giả đã đề cập đến
những vấn đề chung về giáo viên chủ nhiệm ở trường THPT như: vị trí, chức
năng, nhiệm vụ của GVCN và nội dung công tác chủ nhiệm.

Nghiên cứu về công tác chủ nhiệm lớp được tác giả Nguyễn Thanh Bình
quan tâm sâu sắc với các công trình: “Công tác chủ nhiệm lớp ở trường THPT”,
đề tài mã số SPHN-09-465NCSP, 2010, cũng như cuốn “Một số vấn đề trong
công tác chủ nhiệm lớp ở trường THPT hiện nay” (NXB Đại học sư phạm,
2011). Ở đây các tác giả đề cập đến những vấn đề cơ bản của công tác chủ nhiệm
lớp, những nội dung trong công tác chủ nhiệm lớp ở trường THPT hiện nay từ
góc nhìn của chuẩn nghề nghiệp GV trung học. Tác giả Nguyễn Thị Kim Dung
cũng thể hiện quan điểm của mình về nội dung quan trọng trong đào tạo bồi
dưỡng nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên sư phạm (kỉ yếu hội thảo khoa học
“Nâng cao chất lượng nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên các trường Đại học sư
phạm”, 2010).
Ngoài ra còn có nhiều nhà khoa học cũng quan tâm đến công tác chủ nhiệm
lớp với các công trình như: Nguyễn Dục Quang, Lê Thanh Sử, Nguyễn Thị Kỷ,
“Những tình huống giáo dục HS của người GVCN”, NXB ĐHQG Hà Nội, 2000;
Hà Nhật Thăng (chủ biên), “Phương pháp công tác của người GVCN trường
THPT”, NXB ĐHQG Hà Nội, 2001; Bộ Giáo dục và Đào tạo, “Kỷ yếu hội thảo
Công tác GVCN ở trường phổ thông”, NXBGD, 2010.
Và trong lĩnh vực quản lý công tác chủ nhiệm lớp thì trên thế giới cũng như
Việt Nam đã có nhiều nhà nghiên cứu khoa học giáo dục quan tâm. Các vấn đề
về lý luận và thực tiễn công tác quản lý hoạt động chủ nhiệm lớp đã được đề cập
ở cả góc độ quản lý công tác vĩ mô và vi mô. Nhiều hội thảo khoa học về hoạt
động chủ nhiệm lớp đã được tổ chức: Ngày 24/10/2009 tại Trường Đại học Tây
Bắc; Ngày 14/10/2010 tại Trường Đại học Hải Phòng; Ngày 11 – 12/8/2010 tại
Đồ Sơn thành phố Hải Phòng; Ngày 26 - 27/8/2010 tại Thành phố Hồ Chí Minh;


9

Gần đây tại Thừa Thiên Huế; ngày 6/11/2010 vừa qua, một cuộc hội thảo về
công tác chủ nhiệm lớp trong các trường THPT trên địa bàn, gần hơn nữa ngày

22/1/2011 tại Trường Cao Đẳng kinh tế kỹ thuật Đà Lạt tỉnh Lâm Đồng, Bộ
Giáo dục và Đào tạo tổ chức “Hội thảo về nâng cao năng lực công tác giáo viên
chủ nhiệm lớp ở trường trung học”… Các hội thảo, hội nghị đã phân tích vấn đề
trên nhiều phương diện, góc độ quản lý theo ngành, bậc học. Nhiều kết quả,
nhiều công trình nghiên cứu đã và đang được ứng dụng trong các nhà trường, hệ
thống giáo dục các cấp.
Trong những năm gần đây cũng đã có nhiều luận văn thạc sỹ nghiên cứu về
lĩnh vực này như: Tác giả Nguyễn Khắc Hiền với đề tài: “Một số biện pháp tăng
cường quản lý của hiệu trưởng đối với hoạt động chủ nhiệm lớp trong trường
THPT tỉnh Bắc Ninh”, tác giả Trần Châu Hoàn với đề tài “Biện pháp quản lý của
Hiệu trưởng đối với công tác chủ nhiệm lớp ở trường THPT huyện Vĩnh Bảo,
thành phố Hải Phòng”.
Các công trình nghiên cứu trong thời gian trước đây cũng như hiện nay cho
thấy hoạt động chủ nhiệm lớp có tầm quan trọng đặc biệt trong hoạt động giáo
dục của các nhà trường. Do vậy việc nghiên cứu đề xuất một số giải pháp quản
lý nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm lớp ở các trường THPT trên địa bàn
huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh phúc có ý nghĩa quan trọng về mặt lý luận và thực
tiễn trong việc quản lý công tác chủ nhiệm lớp ở các trường THPT ở huyện Tam
dương, góp phần đáp ứng ngày càng cao của sự nghiệp phát triển giáo dục đào
tạo cho địa phương. Nghiên cứu về quản lý hoạt động chủ nhiệm lớp của Hiệu
trưởng các trường THPT huyện Tam Dương tỉnh Vĩnh Phúc hiện nay là vấn đề
cần được quan tâm nghiên cứu một cách khoa học và hệ thống.
1.2. Các khái niệm cơ bản liên quan đến vấn đề nghiên cứu
1.2.1. Quản lý, Quản lý giáo dục, Quản lý nhà trường
1.2.1.1. Quản lý


10

Quản lý là một loại hình lao động của con người trong cộng đồng nhằm

thực hiện các mục tiêu mà tổ chức hoặc xã hội đặt ra. Trong xã hội loài người,
quản lý là một hoạt động bao trùm mọi mặt đời sống xã hội. Quản lý là nhân tố
không thể thiếu được trong đời sống và sự phát triển của xã hội. Loài người đã
trải qua nhiều thời kỳ phát triển với nhiều hình thái xã hội khác nhau nên cũng
trải qua nhiều hình thức quản lý khác nhau. Các triết gia, các nhà chính trị từ thời
cổ đại đến nay đều rất coi trọng vai trò của quản lý trong sự ổn định và phát triển
của xã hội. Nó là một phạm trù tồn tại khách quan và là một tất yếu lịch sử.
Theo Frederich Wiliam Taylor (1856-1915) người Mỹ: “Quản lý là nghệ
thuật biết rõ ràng, chính xác cái gì cần làm và làm cái đó thế nào bằng phương
pháp tốt nhất và rẻ tiền nhất”. Hoặc theo nhà lý luận quản lý quốc tế Henri Fayol
(1841-1925) người Pháp cho rằng: “Quản lý là đưa xí nghiệp tới đích, cố gắng
sử dụng tốt nhất các nguồn lực của nó”.
Khi nói về vai trò của quản lý trong xã hội, ý kiến của Paul Herscy và Ken
Blanc Heard trong cuốn “Quản lý nguồn nhân lực” là: quản lý là một quá trình cùng
làm việc giữa nhà quản lý và người bị quản lý, nhằm thông qua hoạt động của cá
nhân, của nhóm, huy động các nguồn lực khác để đạt mục tiêu của tổ chức”.
Tác giả Hà Thế Ngữ và Đặng Vũ Hoạt cho rằng: “Quản lý là một quá trình
định hướng, quá trình có mục tiêu, quản lý một hệ thống nhằm đạt được những
mục tiêu nhất định”[17, tr.25].
Quan điểm của Nguyễn Văn Lê: “Quản lý là một hệ thống xã hội khoa học
và nghệ thuật tác động vào từng thành tố của hệ bằng phương pháp thích hợp
nhằm đạt các mục tiêu đặt ra cho hệ và từng thành tố của hệ”[23, t.10].
Từ các định nghĩ trên có thể rút ra một số điểm chung:
- Quản lý là một thuộc tính bất biến nội tại của một quá trình lao động xã
hội. Lao động quản lý là điều kiện quan trọng để làm cho xã hội loài người tồn
tại, vận hành và phát triển.


11

- Quản lý là một hệ thống xã hội trên nhiều phương diện. Điều đó cũng xác lập
rằng quản lý phải có một cấu trúc và vận hành trong một môi trường xác định.
Có mô tả cấu trúc của một hệ thống quản lý qua sơ đồ 1.1.
Môi trường quản lý
Mục tiêu quản lý

Chủ thể quản lý

Khách thể quản lý

Sơ đồ 1.1. Cấu trúc của một hệ thống quản lý
Hiện nay quản lý thường được định nghĩa rõ hơn: Quản lý là quá trình đạt
đến mục tiêu của tổ chức bằng cách vận dụng của các hoạt động (chức năng) kế
hoạch hoá, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra.
1.2.1.2. Quản lý giáo dục
Quản lý giáo dục là một bộ phận quan trọng của hệ thống quản lý xã hội.
Khoa học quản lý giáo dục xuất hiện sau so với khoa học quản lý kinh tế. Ở các
nước phương Tây, người ta vận dụng lý luận quản lý xí nghiệp vào quản lý giáo
dục (trường học) và coi quản lý cơ sở giáo dục như quản lý một loại xí nghiệp đặc
biệt. Quản lý giáo dục theo nghĩa tổng quan là hoạt động điều hành, phối hợp các
lực lượng xã hội nhằm đẩy mạnh công tác đào tạo thế hệ trẻ theo yêu cầu phát
triển xã hội. Ngày nay, với sứ mệnh phát triển giáo dục thường xuyên, công tác
giáo dục không chỉ giới hạn ở thế hệ trẻ mà cho mọi người; tuy nhiên, trọng tâm
vẫn là giáo dục cho thế hệ trẻ nên quản lý giáo dục được hiểu là sự điều hành hệ
thống giáo dục quốc dân, các trường trong hệ thống giáo dục quốc dân. Với các
cách tiếp cận khác nhau, các nhà khoa học, các nhà nghiên cứu đã đưa ra các khái
niệm quản lý giáo dục như sau:
Theo tác giả Đặng Quốc Bảo: “Quản lý giáo dục theo nghĩa tổng quát là
hoạt động điều hành phối hợp các lực lượng xã hội nhằm thúc đẩy công tác đào

12

tạo thế hệ trẻ theo yêu cầu phát triển xã hội” [3, tr.4].
Theo giáo sư Phạm Minh Hạc: “Quản lý giáo dục là quản lý trường học,
thực hiện đường lối giáo dục của Đảng trong phạm vi trách nhiệm của mình, tức
là đưa trường học vận động theo nguyên lý giáo dục, để tiến tới mục tiêu giáo
dục, mục tiêu đào tạo đối với ngành giáo dục, với thế hệ trẻ và với từng học
sinh” [16, tr.89]
Theo tác giả Nguyễn Ngọc Quang: “Quản lý giáo dục là hệ thống tác động
có mục đích, có kế hoạch, hợp quy luật của chủ thể quản lý (hệ giáo dục) nhằm
làm cho hệ vận hành theo đường lối và nguyên lý giáo dục của Đảng, thực hiện
các tính chất của nhà trường XHCN Việt Nam, mà tiêu điểm hội tụ là quá trình
dạy học, giáo dục thế hệ trẻ, đưa hệ giáo dục tới mục tiêu dự kiến, tiến lên trạng
thái mới về chất” [29, tr.22]
Bằng các tiếp cận khác nhau, các tác giả đã đưa ra các diễn đạt khác nhau
về quản lý giáo dục song các khái niệm đều đi đến nội dung thống nhất: Quản lý
giáo dục là hệ thống tác động có kế hoạch, có hướng đích của chủ thể quản lý ở
các cấp khác nhau đến tất cả các khâu, các bộ phận của hệ thống nhằm bảo đảm
cho các cơ quan trong hệ thống giáo dục vận hành tối ưu, bảo đảm sự phát triển
mở rộng cả về số lượng cũng như chất lượng để đạt được mục tiêu giáo dục.
Như vậy quản lý giáo dục phải có chủ thể quản lý. Ở tầm vĩ mô là quản lý
của nhà nước mà các cơ quan trực tiếp quản lý là Bộ, Sở, Phòng Giáo dục; ở tầm
vi mô là quản lý của hiệu trưởng nhà trường. Đồng thời phải có hệ thống tác
động quản lý theo một nội dung, chương trình kế hoạch thống nhất từ trung ương
đến địa phương nhằm thực hiện mục tiêu giáo dục trong mỗi giai đoạn cụ thể của
xã hội. Phải có một lực lượng đông đảo những người làm công tác giáo dục cùng
với hệ thống cơ sở vật chất, kỹ thuật tương ứng.
1.2.1.3. Quản lý nhà trường
Nhà trường với tư cách là một tổ chức giáo dục ở cơ sở vừa mang tính đặc

thù của giáo dục vừa mang tính xã hội, trực tiếp đào tạo giáo dục thế hệ trẻ, là tế


13

bào chủ chốt của hệ thống giáo dục từ trung ương đến địa phương. Do vậy,
trường học chính là khách thể cơ bản của mọi cấp quản lý. Hiệu trưởng và các
hoạt động của giáo viên là chủ thể quản lý trực tiếp vận hành hệ giáo dục. Xét
cho cùng, quản lý hệ thống giáo dục là tất cả các cấp quản lý giáo dục đều phải
có những biện pháp tác động tối ưu nhằm đạt mục tiêu đã định. Việc quản lý
trường phổ thông thực chất là quản lý quá trình dạy học, tức là làm sao đưa hoạt
động từ trạng thái này sang trạng thái khác để tiến tới mục tiêu giáo dục.
Công tác quản lý trường học bao gồm quản lý sự tác động qua lại giữa
trường học và xã hội, đồng thời quản lý hành chính nhà trường. Quản lý quá
trình giáo dục đào tạo trong nhà trường được coi như một hệ thống bao gồm các
thành tố:
Thành tố tinh thần: mục đích giáo dục, nội dung giáo dục, biện pháp giáo dục.
Thành tố con người: giáo viên, học sinh
Thành tố vật chất: cơ sở vật chất, các phương tiện, trang thiết bị phục vụ
cho việc dạy và học.
Mục tiêu của quản lý trường học chính là các chỉ tiêu cho các hoạt động
của trường được dự kiến trước khi triển khai các hoạt động đó. Đây là một hệ
thống liên quan đến nhiều cấp do tính đa dạng và phức tạp của công tác đào tạo
thế hệ trẻ và mục tiêu quản lý nhà trường. Kế hoạch năm học cũng là nhiệm vụ,
chức năng mà tập thể cán bộ giáo viên, công nhân viên và học sinh phải thực
hiện trong suốt năm học. Kết thúc năm học, nếu các mục tiêu đặt ra trong kế
hoạch được thực hiện một cách trọn vẹn thì đó chính là kết quả, thành tích của
nhà trường đã thực hiện được trong một năm học. Như vậy, mục tiêu quản lý
thực ra là cái mong muốn, cái dự kiến, cái phải thực hiện trong quá trình triển
khai mọi hoạt động giáo dục của nhà trường.

Theo giáo sư Phạm Minh Hạc: “Quản lý nhà trường là thực hiện đường lối
của Đảng trong phạm vi trách nhiệm của mình, tức là đưa nhà trường vận hành
theo nguyên lý giáo dục để tiến tới mục tiêu giáo dục, mục tiêu đào tạo đối với


14

ngành giáo dục”. [16, tr.89]
Còn theo tác giả Nguyễn Ngọc Quang: “Quản lý nhà trường là tập hợp
những tác động tối ưu của chủ thể quản lý đến tập thể giáo viên, học sinh và các
cán bộ nhân viên khác nhằm tận dụng các nguồn dự trữ do nhà nước đầu tư, các
lực lượng xã hội đóng góp và lao động xây dựng vốn tự có; hướng vào việc đẩy
mạnh mọi hoạt động của nhà trường mà điểm hội tụ là đào tạo thế hệ trẻ; thực
hiện có chất lượng mục tiêu và kế hoạch đào tạo, đưa nhà trường lên trạng thái
mới”. [29, tr.55]
Theo M.I.Kozacov: “Không đòi hỏi một định nghĩa hoàn chỉnh chúng ta
hiểu quản lý nhà trường (công việc nhà trường) là hệ thống xã hội sư phạm
chuyên biệt, hệ thống này đòi hỏi những tác động có ý thức, có khoa học và có
hướng vào chủ thể quản lý lên tất cả các mặt của đời sống nhà trường để đảm
bảo sự vận hành tối ưu xã hội- kinh tế và tổ chức sư phạm của quá trình dạy học
và giáo dục thế hệ đang lớn lên”. (Cơ sở lý luận của khoa học quản lý, (1994),
Trường quản lý TW1 và viện khoa học giáo dục Hà Nội)
Công tác quản lý giáo dục nói chung, quản lý nhà trường nói riêng gồm có
quản lý các hoạt động giáo dục diễn ra trong nhà trường và các quan hệ giữa nhà
trường với xã hội trên các nội dung sau:
- Quản lý hoạt động dạy học.
- Quản lý hoạt động giáo dục đạo đức.
- Quản lý hoạt động lao động sản xuất.
- Quản lý hoạt động giáo dục thể chất và vệ sinh.
- Quản lý hoạt động hướng nghiệp, dạy nghề.

- Quản lý các hoạt động xã hội, hoạt động đoàn thể.
Người trực tiếp quản lý trường học và chịu trách nhiệm về toàn bộ hoạt động
của trường học là hiệu trưởng và các phó hiệu trưởng giúp việc hiệu trưởng.
1.2.2. Công tác chủ nhiệm lớp ở trường THPT
1.2.2.1. Khái niệm công tác chủ nhiệm lớp


15

Trong trường học, lớp học là đơn vị cơ bản được thành lập để tổ chức giảng
dạy và giáo dục học sinh. Để quản lý, giáo dục học sinh trong lớp, nhà trường
phân công một trong những GV đang giảng dạy có năng lực chuyên môn tốt, có
kinh nghiệm làm công tác quản lý, giáo dục học sinh, có tinh thần trách nhiệm
cao và lòng nhiệt tình trong công tác, có uy tín với HS và đồng nghiệp làm chủ
nhiệm lớp. Đó là giáo viên chủ nhiệm.
Trong các từ điển như “Từ điển tiếng Việt”do Văn Tân chủ biên và “Đại từ
điển Tiếng Việt” do Nguyễn Như ý chủ biên; không giải thích từ “GVCN” mà
chỉ giải nghĩa các từ “GV” và từ “chủ nhiệm”. Theo các từ điển trên, từ “GV”
được hiểu là “Người dạy học ở bậc phổ thông hoặc tương đương” còn từ “chủ
nhiệm” hiểu là “Người đứng đầu và chịu trách nhiêm chính trong một số tổ
chức”.
Trong các công trình nghiên cứu về người GVCN lớp, các tác giả cũng có
những ý kiến khác nhau:
- Theo T.A.Ilina “GVCN lớp của nhà trường phổ thông Xô Viết là người tổ
chức chính công công tác giáo dục…GVCN của một lớp là do Hiệu trưởng nhà
trường chỉ định trong số giáo viên cùng dạy lớp đó”[32, tr.23]. Vậy, GVCN là
một trong những giáo viên bộ môn của lớp, được chỉ định làm nhiệm vụ giáo
dục học sinh và tập thể học sinh của lớp được giao.
- Trong “Một số kinh nghiệm giáo dục đạo đức của GVCN lớp” lại xác
định: GVCN lớp- người trực tiếp được nhà trường phân công phụ trách - là

người chịu trách nhiệm chính trong việc tổ chức và thực hiện nhiệm vụ giáo dục
đạo đức cho các em học sinh ở lớp mình phụ trách. Ở đây, ý cơ bản vẫn là theo
tinh thần của tác giả T.A.Ilina nhưng nhấn mạnh việc “chịu trách nhiệm chính”
trong hoạt động giáo dục học sinh.
- Theo Phạm Viết Vượng “Để quản lý trực tiếp một lớp học, nhà trường cử
ra những giáo viên giỏi, giàu nhiệt tình để làm chủ nhiệm lớp, GVCN lớp ở
trường phổ thông là người thay mặt Hiệu trưởng quản lý toàn diện một lớp


16

học”[36, tr.31]. Qua cách diễn giải trên ta thấy khái niệm GVCN của PGS.TS
Phạm Viết Vượng lại thiên về hoạt động quản lý.
Như vậy, mặc dù có nhiều cách giải thích khác nhau, nhưng có thể hiểu
GVCN lớp như sau: Trong trường học, lớp học là đơn vị cơ bản được thành lập
để tổ chức giảng dạy và giáo dục học sinh. Để quản lý, giáo dục học sinh trong
lớp, nhà trường phân công một trong những GV đang giảng dạy có năng lực
chuyên môn tốt, có kinh nghiệm làm công tác quản lý, giáo dục học sinh, có tinh
thần trách nhiệm cao và lòng nhiệt tình trong công tác, có uy tín với học sinh và
đồng nghiệp làm chủ nhiệm lớp.
1.2.2.2. Vai trò, chức năng nhiệm vụ của người giáo viên chủ nhiệm lớp ở
trường THPT
* Vai trò, chức năng của giáo viên chủ nhiệm lớp
GVCN là người thay mặt hiệu trưởng QL lớp học. Vai trò QL đó được thể
hiện trong việc xây dựng kế hoạch GD; tổ chức các hoạt động GD; đôn đốc,
hướng dẫn việc thực hiện các hoạt động GD theo kế hoạch; kiểm tra, đánh giá
kết quả học tập, tu dưỡng của HS trong lớp. GVCN chịu trách nhiệm về kết quả
học tập và rèn luyện của HS trong lớp trước hiệu trưởng, hội đồng nhà trường và
cha mẹ HS. Do đó, có thể nói trách nhiệm của GVCN lớp rất nặng nề. Đồng thời
GVCN là linh hồn của tập thể lớp, là người tập hợp HS thành một khối đoàn kết.

GVCN là người tổ chức quản lý lớp học và dìu dắt các em nhỏ như con em mình
trưởng thành qua từng năm tháng. Vì vậy, HS kính yêu thầy, cô chủ nhiệm như
cha mẹ mình. Các em HS trong lớp đoàn kết, thân ái với nhau như anh em ruột
thịt, lớp học sẽ trở thành một tập thể vững mạnh. GVCN sẽ để lại trong lòng HS
những ấn tượng sâu sắc, tốt đẹp nhất. Tình cảm của lớp càng bền chặt, tinh thần
trách nhiệm và uy tín của GVCN càng cao thì chất lượng giáo dục càng tốt.
Trong quá trình làm việc, GVCN là người tổ chức các hoạt động GD học
sinh trong lớp. Vai trò tổ chức của GVCN được thể hiện trong các việc: i) Thành lập bộ máy tự quản của lớp; ii) - Phân công trách nhiệm cho từng cá nhân


17

và cho các tổ, nhóm; iii) - Tổ chức các hoạt động của lớp theo mục tiêu GD đã
được xây dựng; iv) - Các hoạt động của lớp thực hiện theo năm mặt toàn diện,
GVCN phải quán xuyến tất cả các hoạt động của lớp một cách chặt chẽ. Chất
lượng học tập và tu dưỡng đạo đức của HS trong lớp phụ thuộc rất nhiều vào khả
năng tổ chức GD của GVCN.
GVCN là người cố vấn đắc lực của Chi đoàn Thanh niên trong việc tổ chức
sinh hoạt tập thể. Ở đây, GVCN làm cố vấn cho các tổ chức đoàn thể việc lập kế
hoạch công tác, thành lập các Ban chấp hành Chi đoàn, tổ chức các mặt hoạt động,
sinh hoạt các đoàn thể và phối hợp với các hoạt động của tập thể lớp nhằm thực
hiện mục tiêu giáo dục chung.
GVCN giữ vai trò chủ động trong việc phối hợp các lực lượng GD: Gia
đình, nhà trường, xã hội là ba lực lượng GD, trong đó nhà trường là lực lượng
GD có tính chất chuyên nghiệp. GVCN là người giữ vai trò chủ động trong việc
phối hợp các lực lượng GD. Do vậy, GVCN phải là người đứng ra điều phối và
kết hợp cùng các lực lượng GD để tổ chức các hoạt động GD một cách có hiệu
quả nhất.
Năng lực chuyên môn, đạo đức, uy tín và kinh nghiệm công tác của GVCN
là điều kiện quan trọng nhất cho việc tổ chức, phối hợp thành công các hoạt động

GD học sinh của lớp.
* Nhiệm vụ của người giáo viên chủ nhiệm lớp
Trước hết GVCN phải là giáo viên giảng dạy bộ môn, thực hiện đầy đủ các
nhiệm vụ của một người giáo viên đứng lớp đó là: Dạy học và GD theo chương
trình, kế hoạch GD, kế hoạch dạy học của nhà trường theo chế độ làm việc của
GV do Bộ trưởng Bộ GD&ĐT quy định; Quản lý HS trong các hoạt động GD do
nhà trường tổ chức; Tham gia các hoạt động của tổ chuyên môn; chịu trách
nhiệm về chất lượng, hiệu quả GD; Tham gia nghiên cứu khoa học sư phạm ứng
dụng; Tham gia công tác phổ cập GD ở địa phương; Rèn luyện đạo đức, học tập
văn hóa, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ để nâng cao chất lượng, hiệu quả