SKKN môn Mỹ thuật tiểu học

 A. ĐẶT VẤN ĐỀ 
I. LÝ DO CHON ĐỀ TÀI.
Theo họa sĩ lão thành Nguyễn Phan Chánh, mĩ thuật là cách tạo ra cái
đẹp, cách diễn đạt này ngầm nói là có nhiều cách để tạo ra cái đẹp, tùy thuộc vào
khả năng tư duy, sáng tạo, thị hiếu thẩm mĩ và cảm thụ của người tạo nên nó và
người thưởng thức. Cũng như vậy, cách diễn đạt này còn làm sáng tỏ cho
phương pháp dạy học ở trường phổ thông: dạy học cách sáng tạo ra cái đẹp theo
khả năng, ý thích của mình chứ không phải áp đặt, dập khuôn, sao chép theo
công thức chung nào đó.
Môn mỹ thuật là một môn học có vai trò quan trọng trong chương trình
giáo dục tiểu học. Qua môn học học sinh biết cách cảm thụ cái đẹp, yêu cái đẹp
từ đó biết cách rèn luyện đôi bàn tay trí óc của mình để tạo ra cái đẹp qua việc
phát huy óc sáng tạo, tính độc lập của mình. Môn mỹ thuật đã góp phần cùng
với các môn học khác giáo dục học sinh phát triển toàn diện về Đức - Trí - Thể Mỹ.
Thực tế chúng ta nhận thấy học sinh tiểu học rất ham thích học vẽ. Nếu
như chúng ta xây dựng cho các em có ý thức học tập tốt tạo ra không khí thoải
mái “vui mà học - học mà vui” thì sẽ đạt được hiệu quả tốt nhất.
Nhưng tùy theo từng trình độ nhận thức và năng khiếu của từng em, từng
độ tuổi khác nhau mà giáo viên biết quá trình nhận thức diễn ra ở từng em. Vậy
không thể tác động đến quá trình nhận thức của các cá nhân bằng một biện pháp
như nhau. Có học sinh ta phải tác động từ từ, có học sinh phải vừa trực tiếp và
vừa gián tiếp ở nhiều phía mới nắm bắt được. Có học sinh chỉ cần tác động ít lâu
đã nắm bắt ngay được nội dung bài học. Nếu như không có sự gợi mở gây hứng
thú của giáo viên thì học sinh không có sự ham thích tìm tòi học tập.
- Xuất phát từ thực tế giảng dạy của đồng nghiệp và cùng với quá trình
giảng dạy của bản thân, đặc biệt là việc từng bước đổi mới phương pháp dạy
học, tôi luôn đặt cho mình mục tiêu là: “Phải làm gì để thực hiện yêu câu đổi
mới nhằm nâng cao chất lượng bài dạy của mình” và để các em học sinh cảm
nhận được cách sâu sắc về vẻ đẹp của con người, thiên nhiên xung quanh mình
qua đó phát huy được trí tưởng tượng và óc sáng tạo, hình thành thị hiếu thẩm
mỹ, hoàn thiện nhân cách thông qua nội dung các bài học mỹ thuật.

Tuy nhiên môn mỹ thuật là một bộ môn năng khiếu, khả năng diễn đạt
những suy nghĩ, sáng tạo của các em bằng nét vẽ trên giấy là rất khó khăn. Nhất


là môn vẽ tranh đề tài. Vì thế trong bài học và nhất là trong quá trình học sinh
thực hành rất dễ gây ra tình trạng chán nản, mất hứng thú vì không biết thể hiện
ý tưởng của mình như thế nào.
Để tạo hứng thú cho học sinh trong giờ học vẽ tranh đề tài đòi hỏi người
giáo viên cần phải thực sự say mê giảng dạy và tạo hứng thú cho học sinh trong
giờ học mỹ thuật mà cụ thể là việc “Tạo hứng thú cho học sinh trong giờ học vẽ
tranh đề tài”.
1. Cơ sở lí luận.
Mĩ thuật sinh ra từ nhu cầu của cuộc sống con người. Chính vì vậy trong
chương trình giáo dục thế hệ trẻ, giáo dục mĩ thuật được coi là một trong những
nội dung quan trọng của lứa tuổi học sinh. Hoạt động mĩ thuật có những nét đặc
trưng riêng, các em được học mĩ thuật được tham gia vào các hoạt động phong
phú hơn như: Vẽ tranh, vẽ theo mẫu, nặn,thường thức mĩ thuật vì vậy hiệu quả
giáo dục phụ thuộc vào năng lực tổ chức và hoạt động của thầy.
Nhiệm vụ dạy mĩ thuật trong nhà trường là nhằm đưa cái đẹp đến với trẻ
thơ, là điều kiện ban đầu trẻ cảm thụ mĩ thuật hiểu biết nghệ thuật, đó chính là
những mắt xích đầu tiên quan trọng nhất, để khơi dậy ở trẻ những cảm xúc với
cái đẹp và còn giữ mãi trong tâm hồn trẻ suốt cuộc đời, song quá trình giáo dục
mĩ thuật là một quá trình gồm nhiều giai đoạn và liên tục cùng với quá trình đào
tạo con người xuất phát từ nhân cách phát triển toàn diện của trẻ, căn cứ vào đặc
điểm của môn nghệ thuật này và trên cơ sở lứa tuổi của trẻ mà nhiệm vụ giáo
dục mĩ thuật nói chung và phân môn vẽ tranh nói riêng của trẻ bao gồm.
- Khái niêm vẽ tranh đề tài.
-Vẽ tranh đề tài, vẽ tranh các thể loại như tĩnh vật, chân dung..
- Để thực hiện được nhiệm vụ và nội dung chương trình giảng dạy môn
mĩ thuật phải đảm bảo những yêu cầu.

- Cung cấp kiến thức cơ sở mĩ thuật cần thiết, những kĩ năng hoạt động
mĩ thuật cho giáo viên dạy chuyên.
- Trang bị phương pháp giảng dạy kết hợp các phân môn, trong chương
trình bồi dưỡng tình cảm và thị hiếu nghệ thuật, khả năng tổ chức các hoạt động
mĩ thuật trong nhà trường, phương pháp dạy mĩ thuật phải tuân theo những
nguyên tắc chung của phương pháp dạy học, phương pháp dạy vẽ tranh đề tài và
dạy vẽ cho trẻ phải dạy đại trà cho tất cả mọi học sinh không chỉ bồi dưỡng và
dạy cho các em có năng khiếu, có những năng lực đặc biệt về mĩ thuật.
2


2. Cơ sở thực tiễn.
Trong qua trình giảng dạy và tìm hiểu phương pháp dạy mĩ thuật của rất
nhiều đồng nghiệp tôi được biết: đa số giáo viên lên lớp với hình thức thầy
truyền thụ kiến thức có sẵn trong tài liệu sách giáo khoa với các phương pháp
dạy học cũ chủ yếu là cho các em quan sát tranh trong sách giáo khoa, dạy chay.
Bên cạnh đó một số trường vẫn chưa đủ giáo viên dạy riêng cho bộ môn này hay
những tiết buổi chiều do vậy giáo viên chủ nhiệm vẫn phải kiêm nhiệm, dạy bộ
môn này, đến giờ học vẽ giáo viên chủ nhiệm chỉ cho học sinh ghi đầu bài và
dạy học sinh vẽ theo trong sách hoặc vẽ theo cảm nhận hoặc bỏ qua coi như
không có trong chương trình vì giáo viên không chuyên chỉ biết sơ qua mà thôi.
Một số trường có giáo viên chuyên mĩ thuật thì lên lớp không có đồ dùng dạy
học, dạy học sinh theo phương pháp cũ: Thầy vẽ, trò trò bắt trước, giáo viên
chuyên mĩ thuật vẫn chưa chú trọng vào việc giảng dạy phân môn này, chỉ có
một số rất ít có giáo viên có ý thức nghiên cứu bài dạy trước khi lên lớp và sử
dụng hợp lý đồ dùng dạy học. Nhìn chung các giáo viên chuyên chưa đi sâu
nghiên cứu để khám phá phương pháp dạy học cho phù hợp đạt hiệu quả, hay
nói một cách khác là giáo viên dạy vẽ chưa biết đổi mới phương pháp dạy học,
để phát huy khả năng vốn có của học sinh. Có thể nói đây là vấn đề bức xúc, là
trở ngại lớn để thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện, phát huy năng khiếu bẩm

sinh của các em.
Để nắm bắt tình hình học bộ môn mĩ thuật của học sinh tiểu học tôi đã
theo dõi quá trình học của các em thấy chất lượng còn rất thấp, phần lớn các em
vẫn chưa cảm thụ hết môn nghệ thuật này. Qua trao đổi với học sinh các lớp tôi
thấy hầu hết các em rất thích học vẽ, nhưng lại không hiểu thế nào là đẹp, đúng,
còn có những em bảo con không biết vẽ?
Bản thân tôi là một giáo viên giảng dạy môn mĩ thuật từ năm 2005 đến
nay, tôi nhận thấy chất lượng đạt chưa cao qua quá trình giảng dạy và kiểm tra.
Tình trạng đó, bắt buộc bản thân tôi phải suy nghĩ cần phải làm gì để nâng cao
chất lượng môn mĩ thuật nói chung và đặc biệt là phân môn vẽ tranh nói riêng.
Điều cần thiết và cấp bách nhất là phải tìm ra biện pháp giảng dạy thích hợp
nhất để thu hút học sinh nhằm đưa chất lượng phân môn vẽ tranh nói riêng và
chất lượng môn học nói chung ngày một đi lên.
Từ cơ sở lí luận và thực tiễn trên tôi đã chọn đề tài nghiên cứu là: Một số
biện pháp tạo hứng thú trong giờ học vẽ tranh cho học sinh tiểu học.Với
3


mong muốn tìm ra một vài giải pháp góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy
phân môn vẽ tranh cho nhà trường.
II. MỤC ĐÍCH VIẾT SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM.
Tìm ra biện pháp giảng dạy thiết thực hơn và ứng dụng nó một cách khoa
học, gây được hứng thú học tập cho học sinh. Từ đó chất lượng học tập phân
môn vẽ tranh của các em sẽ đạt hiệu quả cao nhất, phù hợp với điều kiện, đặc
thù và hình thức tổ chức giáo dục mĩ thuật của trường Tiểu học.
III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU.
Với đề tài này đối tượng nghiên cứu là học sinh trường Tiểu học.
IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.
Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn mĩ thuật
nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh. Để thực hiện đề tài này, tôi đã sử dụng

các phương pháp sau:
1. Nghiên cứu tài liệu:
- Đọc các tài liệu sách, giáo trình giảng dạy môn mĩ thuật các khối lớp..
- Phương pháp dạy học các môn học ở Tiểu học và phương pháp tổ chức
các hoạt động mĩ thuật.
2. Nghiên cứu thực tế.
- Dự giờ, trao đổi ý kiến với đồng nghiệp.
- Tổng kết, rút kinh nghiệm trong quá trình dạy học.
- Tổ chức và tiến hành thực nghiệm sư phạm để kiểm tra tính khả thi của
đề tài.
V. PHẠM VI VÀ KẾ HOẠCH NGHIÊN CỨU.
Tôi chủ yếu đưa ra “Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy
học phân môn vẽ tranh ở trường Tiểu học” để đạt hiệu quả cao trong một tiết
học.
Học sinh trường tôi dạy: Thời gian nghiên cứu, từ tháng 9 năm 2014 đến
tháng 4 năm 2015.

4


B. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
I.KHẢO SÁT THỰC TẾ.
1. Đặc điểm tình hình của trường.
Mặc dù được sự quan tâm của chính quyền địa phương và của lãnh đạo
nhà trường nhưng nhìn chung cơ sở vật chất của trường vẫn còn thiếu thốn và
chưa đáp ứng được yêu cầu của môn học có đặc thù riêng như môn mĩ thuật.
Vẫn chưa có phòng mĩ thuật nên vẫn còn khó khăn trong việc giảng dạy.
Về trang thiết bị dạy học mĩ thuật còn thiếu nhiều như: Máy chiếu, bảng
phụ, tài liệu tham khảo, tranh ảnh minh hoạ ,giá vẽ…
2. Nhận thức của học sinh.

Mặc dù về cơ sở vật chất của trường còn nhiều khó khăn so với các
trường khác, nhưng trên thực tế cho thấy chất lượng giáo dục của trường cũng
khá cao nhưng cũng chưa đồng bộ về chất lượng học sinh trong các môn học,
đặc biệt là môn mĩ thuật. Môn mĩ thuật ở đây học sinh cho là môn học phụ, nên
các em chưa chú trọng vào môn học . Do vậy mà kết quả học tập của các môn
nói chung và phân môn vẽ tranh nói riêng kết quả chưa được cao.
II. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ
Để thực hiện nhiệm vụ đổi mới phương pháp dạy học của bộ giáo dục và
đào tạo về bộ môn mĩ thuật ở trường tiểu học, tôi đã đi xâm nhập thực tế và dự
giờ ở một số trường có giáo viên chuyên, khảo sát chất lượng đầu năm của học
sinh tại trường từ đó rút ra một số phương pháp áp dụng giảng dạy phân môn vẽ
tranh đạt hiểu quả.
1. Kết quả khảo sát.
Ngay từ học kì I, năm 2014 - 2015 tôi đã khảo sát chất lượng phân môn vẽ
tranh kết quả như sau:
Tổng số học sinh là 959 em
Đánh giá xếp loại

Số lượng
HS

Đạt
tỉ lệ %

Hoàn thành tốt

251

26,2

Hoàn thành
Chưa hoàn thành

608
100
5

63,4
10,4


2. Đánh giá kết quả khảo sát:
Qua kết quả khảo sát trên, xét về mặt bằng tôi nhận thấy kết quả như vậy
chưa được cao đối với phân môn vẽ tranh, với nhu cầu xã hội ngày một phát
triển đòi hỏi mỗi con người cũng cần phải phát triển toàn diện. Vẽ tranh là phân
môn vô cùng bổ ích, nó giúp cho học sinh nhận ra cái chân - thiện - mỹ qua các
nét vẽt. điều này đòi hỏi giáo viên phải kịp thời uốn nắn, tìm ra một số phương
pháp dạy phù hợp với phân môn này để giúp các em không còn e ngại, sợ sệt
mỗi khi vẽ và trưng bày sản phẩm.
Từ những vấn đề trên tôi đã tìm hiểu ra nguyên nhân để có hướng khắc phục
những tồn tại trong việc dạy và học.
* Nguyên nhân:
- Nguyên nhân lớn vẫn là do giáo viên chưa biết phối kết hợp các phương
pháp sao cho hợp lý để áp dụng vào trong bài dạy, truyền thụ kiến thức phải
mang tính vừa sức, phù hợp với lứa tuổi để giúp các em học yếu, các em không
có năng khiếu xóa bỏ những mặc cảm tự ti.
- Trong quá trình giảng dạy đa số giáo viên vẫn sử dụng các phương pháp
cũ, trong tiết dạy chưa sử dụng đồ dùng dạy học, chưa thu hút được sự yêu
thích, ham muốn của học sinh đối với môn nghệ thuật này.
- Do học sinh không nắm bắt được kiến thức từ lớp dưới lên vẽ còn sợ,

ngại ngùng thiếu tự tin khi đứng trước tập thể. Phần vẽ hình ảnh chính còn lúng
túng,chưa biết cách sắp xếp bố cục tranh. Học sinh tiếp thu còn thu động không
tạo cho mình được tính tự tin trước tập thể.
*Xuất phát từ vị trí và tầm quan trọng của việc dạy phân môn vẽ tranh ở
học sinh tiểu học đồng thời sau khi nắm bắt được những ưu điểm những hạn chế
của phương pháp dạy học cũ, tôi đã nghiên cứu và đổi mới thêm một số phương
pháp dạy phân môn vẽ tranh để giúp các em học tập tốt hơn.
III. CÁC BIỆN PHÁP THỰC HIỆN.
Từ thực tiễn khảo sát thực trạng dạy phân môn vẽ tranh môn ở trường
Tiểu học, qua tham khảo ý kiến của các thầy cô giáo trường đại học mĩ thuật Hà
Nôi và một số bạn bè đồng nghiệp, tôi xin mạnh dạn đưa ra một vài giải pháp
góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy phân môn vẽ tranh cho học sinh trường
Tiểu học.
Vậy làm thế nào để học sinh thực sự hứng thú say mê học tập trong tiết
học vẽ tranh đề tài?
6


1. Phát huy và nâng cao vai trò của người thầy:
Muốn gây được hứng thú cho các em trong tiết học thầy cô giáo phải giữ
vai trò chủ đạo trong việc tổ chức điều khiển mọi hoạt động nói chung cũng như
hoạt động nhận thức riêng của học sinh.
Đối với tôi, mỗi khi đến trường, đến lớp tôi luôn tạo cho mình một tâm
thế vững vàng, bình tĩnh tự tin. Muốn vậy tôi phải tập cho mình một tư thế đĩnh
đạc, tác phong nhanh nhẹn, giọng nói truyền cảm. Bước lên bục giảng tôi phải là
một người hoàn toàn mới, đầy nhiệt huyết với nhiệm vụ cao cả là đưa các em
bước vào một thế giới nghệ thuật của trí tưởng tượng, tính sáng tạo, thế giới của
cái đẹp và tìm hiểu nó thông qua các bài học vẽ tranh đề tài. Như vậy trong suốt
giờ dạy mỹ thuật cả thầy và trò đều trở thành những nghệ sĩ trên bục giảng và ở
trên lớp.

Cũng như các đồng nghiệp khác trước giờ lên lớp bao giờ tôi cũng chuẩn
bị nghiên cứu kỹ giáo án, tìm ra những phương pháp phù hợp cho từng bài dạy
và từng khối lớp khác nhau. Liên hệ ra một số môn học khác để bài dạy được
phong phú như môn: Hát nhạc, Tiếng Việt …
Trong khi dạy giáo viên chỉ phụ thuộc vào SGK thì bài dạy sẽ không đạt
được hiệu quả cao vì SGk là chuẩn kiến thức cũng là một tài liệu để tham khảo.
Bên cạnh việc chuẩn bị giáo án tốt tôi còn tự làm, sưu tầm tài liệu, vẽ tranh phục
vụ cho bài dạy của mình.
Từ đó tôi rút ra kinh nghiệm: Muốn có được một giờ dạy vẽ tranh đề tài
tốt thì người thầy có một vai trò vô cùng quan trọng nhất là việc tạo ra sự thích
thú, tạo ra được khí thế trong tiết học và có được một tiết học đạt hiệu quả cao
nhất.
2. Chuẩn bị và sử dụng tốt đồ dùng dạy học:
Tôi luôn nghĩ rằng: Trong một tiết học muốn gây được hứng thú và
sự thích thú cho học sinh thì việc chuẩn bị đồ dùng là rất quan trọng.
Giáo viên phải đầu tư cho việc chuẩn bị đồ dùng, thích hợp đáp ứng yêu
cầu bài dạy.
Đồ dùng phải đáp ứng được tính thẩm mỹ không tùy tiện cẩu thả, đồ dùng
phải phong phú và đa dạng .
VD: Khi dạy bài – Vẽ tranh đề tài lễ hội tôi chuẩn bị cho các em xem một
số tranh, ảnh về lễ hội, tết cổ truyền của dân tộc Việt nam hay về cảnh mùa
xuân để các em có thể hoặc tranh của học sinh vẽ về đề tài này.
7


8


VD: Khi dạy bài - Vẽ tranh môi trường tôi chuẩn bị vẽ tranh có nội dung khác
nhau (quét sân, tưới cây, lao động).Để học sinh dễ phân tích và quan sát khơi

dậy hứng thú cho các em.

9


Ngoài đồ dùng giáo viên phải sưu tầm thêm tranh vẽ của học sinh. Giúp các em
học tập kinh nghiệm của các bạn và biến nó thành kinh nghiệm của bản thân.
Khi vẽ tranh các em sẽ phát huy được những mặt tối đa và hạn chế những mặt
chưa tốt trong cách sắp xếp bố cục và sử dụng màu sắc trong bài.
Một số hình thức trực quan hết sức cần thiết khác chính là cuộc sống hàng ngày
đang diễn ra xung quanh các em.
VD: trường em, nhà em, cánh đồng lúa, đường làng.
Sử dụng đồ dùng có hiệu quả, giới thiệu đúng lúc, đúng chỗ.
VD: Bài 2 – lớp 1 vẽ vật nuôi trong nhà.

10


Ở phần quan sát nhận biết đặc điểm của vật nuôi trong nhà, giáo viên có
thể đưa đồ dùng để học sinh quan sát nhận xét và tìm đặc điểm riêng của các con
vật.
- Giáo viên có thể vẽ thêm một số tranh phục vụ cho từng bài dạy và bằng
những chất liệu khác nhau như bút xáp, màu nước, màu bột …
Tôi quan niêm: Dạy mỹ thuật cũng là dạy học và cũng phải tuân thủ theo
phương pháp chung và có những phương pháp riêng biệt. Tiết học có thành công
hay không là do phần lớn ở người thầy cô và muốn làm được điều này tôi cần
phải nắm vững và thực hiện thật tốt các bước, thao tác, kỹ năng của bộ môn.
Chúng ta đã biết: Toàn ngành giáo dục đang nỗ lực đổi mới phương pháp
dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh trong hoạt
động học tập. Đó chính là con đường hiệu quả nhất để đạt được mục tiêu dạy

học. Chức năng cơ bản của người thầy là chỉ đạo, tổ chức các hoạt động ấy để
học sinh chủ động chiếm lĩnh nội dung học tập bằng những phương pháp thích
hợp với từng bài học.
3. Tạo tình huống có vấn đề khi vào phần giới thiệu bài.
Đối với từng khối lớp khác nhau tôi chọn cách vào bài phù hợp có thể
dùng những bài hát: Em Đi Qua Ngã Tư Đường Phố – Nhạc và lời: Hoàng Văn
Yến, trò chơi về an toàn giao thông, những hình ảnh liên quan đến đến bài học
như:

11


VD: Khi dạy bài “Đề tài an toàn giao thông” cho học sinh lớp 5, tôi cho
các em quan sát các đoạn băng về những hình ảnh giao thông.
Khi các em quan sát xong tôi đặt câu hỏi.
Hỏi: Các em có suy nghĩ gì khi nhìn thấy những hình ảnh này?
(Nếu chúng ta không chấp hành đúng luật giao thông thì sẽ gây ra những
vụ tai nạn thương tâm).
Hỏi: Vậy chúng ta phải làm gì để hạn chế tai nạn giao thông?
(Hiểu chấp hành đúng luật giao thông. Tuyên truyền cho mọi người cùng
thực hiện).
Hỏi: Các em tuyên truyền bằng những hình thức nào?
(Tuyên truyền bằng bài viết, hành động, bằng vẽ tranh)
VD: Khi dạy đề tài vẽ tranh đề tài con vật nuôi - Học sinh lớp 1
Cho học sinh quan sát một số hình ảnh về con vật thật:

12


13

Hoặc cho một học sinh lên bảng và làm các động tác về các con vật mà các em
biết trong gia đình em.
- Học sinh quan sát và nêu tên các con vật đó.
Ví dụ bài vẽ tranh tĩnh vật: lọ hoa và quả, tôi thường cho các em chơi những trò
chơi “Đố vui”:
Quả gì năm cánh
Cắt thành hình sao
Nếm thử thế nào
Chua chua như dấm?
Hay:
Hạt đen ruột đỏ vỏ xanh
Ăn vào mát ngọt đố con quả gì?
Hoa gì ngủ hết đông tàn
Xuân về hớn hở nhuộm vàng trời Nam?
Như vậy việc giới thiệu đối với một bài mới rất cần thiết và càng cần thiết
hơn nếu người giáo viên tìm được cách giới thiệu gây được sự kích thích, hứng
thú đối với học sinh. Vậy để làm thế nào để có được cách vào bài như thế?
Theo tôi để làm được điều này người thầy trước hết phải tìm hiểu kỹ bài
dạy, xem xét, tìm ra cách lạ hay gây ấn tượng và cụ thể hơn là cách chọn những
hình ảnh phù hợp liên quan đến bài học.
4. Phát huy tính tích cực chủ động của học sinh trong phát hiện kiến thức
mới.
Tạo hứng thú bằng cách đặt những câu hỏi khêu gợi thông tin, kích thích
tính tò mò của học sinh.
Mỗi giáo viên có một cách khai thác bài khác nhau, có thể cho các em
khai thác trên tranh ảnh, hoặc đặt câu hỏi trả lời.
Ở mỹ thuật, phương pháp vấn đáp được sử dụng nhiều. Phương pháp vấn
đáp kích thích được học sinh suy nghĩ, giúp học sinh hiểu, áp dụng vào bài vẽ

của mình.
VD: Bài “Vẽ tranh đề tài phong cảnh’’
Hỏi: Em hãy nêu thế nào là tranh phong cảnh?
(Tranh phong cảnh là tranh vẽ về cảnh vật xung quanh em. Tranh phong
cảnh vẽ cảnh là chính có thể điểm thêm người cho bức tranh thêm sinh động.)
Vì sao lại phải đặt câu hỏi như thế? Phải làm thế nào để có những câu hỏi
vừa sát nội dung của bài lại vừa dễ hiểu với học sinh? Để làm được điều này tôi
14


đã suy nghĩ và chắt lọc ra những câu hỏi không phải chỉ xoay quanh nội dung
bài học mà còn liên quan và thật gần gũi, quen thuộc với đời sống hàng ngày của
các em. Điều này sẽ thôi thúc học sinh phải tư duy, nghĩ lại những hoạt động đã
và đang xảy ra xung quanh mình.
VD: Khi dạy bài “Vệ sinh môi trường’’ tôi cho các em quan sát 1 bức
tranh và đặt câu hỏi

Hỏi: Bức tranh này vẽ các bạn đang làm gì?
(Tranh vẽ các bạn học sinh đang quét sân trường)
Hỏi: Hình dáng, điệu bộ của các bạn như thế nào?
(Hình dáng của các bạn sinh động, mỗi bạn một việc, bạn quét sân, bạn
hót rác, bạn sách xô …)
Hỏi: Em có nhận xét gì về màu sắc của bức tranh này?
(Hs nêu nhận xét về màu sắc bức tranh, bức tranh vẽ màu hình ảnh chính
nổi bật hơn hình ảnh phụ, kết hợp hài hòa 2 gam màu nóng, lạnh và đã biết cách
sử dụng độ đậm, nhạt trong bài.)
Khi câu hỏi đưa ra giáo viên cũng muốn nhiều cánh tay giơ lên xung
phong trả lời và mong được nhiều em nói đúng, nói hay. Nhưng giáo viên chỉ
chú ý đến việc nêu câu hỏi mà không chú ý nghe câu hỏi hoặc việc làm khác thì
15

học sinh không còn hứng thú trả lời, các em sẽ thấy câu hỏi của mình không có
giá trị và không muốn phát biểu nữa và giáo viên phải chú ý đến từng nhận thức
của các em để khai thác nội dung bài.
Để tình trạng này không bao giờ xảy ra, người thầy phải tôn trọng câu trả
lời của học sinh, chăm chú thực sự khi nghe học sinh trả lời và có thái độ với tất
cả các câu trả lời dù đúng hay chưa đúng. Không được chê bai hay phản đối câu
trả lời của học sinh dù là câu trả lời sai. Bởi khi học sinh trả lời các em đều nghĩ
cả thầy cô và các bạn đang chờ đợi ý kiến của mình mà khi trả lời xong cô lại
chê thì em đó sẽ xấu hổ với lớp như vậy các em sẽ sợ phát biểu và gây ra kết quả
không mong muốn trong giờ học.
VD: Khi vẽ tranh về cảnh biển
- Giáo viên giới thiệu tranh, học sinh quan sát
Hỏi: Em hãy cho biết bức tranh vẽ phong cảnh gì?
(Phong cảnh biển…)
Hỏi: Trong bức tranh có những hình ảnh gì?
(Tranh có thuyền, núi, mây trời… )
Hỏi: Hình ảnh chính trong bức tranh là gì?
(Hình ảnh chính là thuyền, núi, nước)
Sau khi học sinh trả lời giáo viên phải chỉ vào những nơi, những hình ảnh
mà học sinh nói tới trong bức tranh. Có như vậy các em mới thấy rõ câu trả lời
của mình đúng hay chưa đúng. Sau mỗi câu trả lời của học sinh giáo viên cần
chốt và bổ xung cho học sinh nghe.
* Tạo hứng thú cho học sinh trong thời gian thực hành.
Trong khi làm bài giáo viên phải nắm vững tâm lý của học sinh để từ đó
xây dựng kế hoạch và phương pháp tác động vào các em tạo ra được không khí
cạnh tranh trong học tập (khen bạn vẽ đẹp), kích thích sự sáng tạo, xóa bỏ tư
tưởng chán học không muốn trong học tập. Từ một nhóm học sinh khá giáo viên
có thể dùng làm hạt nhân kích thích gây ra một làn sóng lan truyền trong học

tập.
* Tạo hứng thú cho học sinh khi đánh giá kết quả học tập của các em.
Khi đánh giá tranh vẽ của các em cần phải dựa trên đặc điểm tâm sinh lý
của lứa tuổi, từ các khối lớp khác nhau giữa học sinh lớp 1 và lớp học sinh lớp 5.

16


Không nên áp đạt lấy tiêu chuẩn đánh giá tranh vẽ của người lớn để đánh
giá các em. Dựa trên những yếu tố có thể phân loại và đánh giá đúng với khả
năng để khích lệ học sinh học tập là chủ yếu.
Khi đánh giá cần căn cứ vào yêu cầu của bài học, động viên khuyến khích
các em có tính sáng tạo. Những em học sinh yếu không nên chê bai quá nhiều
với những em chưa đạt mà chỉ nên nhắc nhở, động viên các em bài sau cố gắng
vẽ tốt hơn. Như vậy mới tạo ra cho các em sự tìm tòi, hứng thú say mê và thể
hiện cái mới sáng tạo trong bài vẽ của mình.
* Tạo hứng thú cho học sinh qua việc nhận xét bài của bạn.
Khi kết thúc giờ học, giáo viên treo tranh của học sinh để học sinh tự nhận
xét những bài vẽ tốt, qua đó kích thích các em cố gắng trong bài học của mình
còn những bài chưa đẹp các em có thể rút ra kinh nghiệm cho bài học sau.
5. Tổ chức lồng ghép các trò chơi, hội thi phù hợp.
Phương pháp dạy học phát huy tính tích cực của học sinh được thực hiện ở
tất cả các môn học. Đối với việc giảng dạy môn mỹ thuật càng yêu cầu vận dụng
phương pháp này một cách hợp lý để phát huy tính sáng tạo của các em.
Môn mỹ thuật là một môn học nghệ thuật. Vì vậy giáo viên phải tổ chức
sao cho giờ học nhẹ nhàng thoải mái mang tính nghệ thuật và có thể tổ chức
bằng nhiều hình thức như lồng ghép trò chơi. Lồng ghép trò chơi không chỉ kích
thích các em hoạt động mà còn giúp các em phát triển trí nhớ, trí tưởng tượng
sáng tạo thông qua việc tái tạo nội dung, hình tượng, tiếng kêu, tiếng động …để
xây dựng hình ảnh của bài vẽ.

Nhưng khi sử dụng trò chơi giáo viên có thể áp dụng vào từng bài học khác
nhau, có bài thì giáo viên cần lồng ghép trò chơi có bài thì không cần.
Giáo viên phải biết lồng ghép đúng tùy từng nội dung của các bài học có
thể ở phần mở bài, thực hành hay ở cuối bài học.
VD: Bài vẽ con vật lớp 2
Giáo viên có thể cho chơi trò chơi ngay ở phần đầu. Cho cả lớp hát bài hát
có tên con vật sau đó hỏi trong bài hát có tên những con vật gì. Sau đó giáo viên
giới thiệu bài mới. Hoặc có những bài giáo viên có thể cho phần trò chơi dưới
cuối bài để củng cố bài.
VD: Bài vẽ tranh đề tài mẹ hoặc cô giáo
Sau khi nhận xét xong bài của học sinh, cô giáo có thể cho các em chơi trò
chơi.Thi tìm hiểu những bài hát, bài thơ nói về mẹ hoặc cô giáo, các bạn nêu tên
bài hát và hát một vài câu.Qua trò chơi giúp các em nhận biết và cảm thụ thêm
17


và đây cũng là cách học thoải mái nhẹ nhàng. Các em vừa được học lại vừa chơi
trò chơi. Sau khi học xong các em có cảm giác thoải mái, hứng thú, hưng phấn
cho môn học sau.
VD: Bài vẽ tranh đề tài tự do, tôi thường hướng cho các em chơi trò chơi:
Đoán tranh ảnh về các trò chơi dân gian để các em thấy được những văn hoá
truyền thống của ông cha ta từ xưa.

18


6. Giới thiệu sản phẩm, tranh vẽ, mở triển lãm tranh theo từng chủ đề.
Sau khi học sinh hoàn thành bài vẽ của mình, học sinh mang sản phẩm lên
trưng bầy, tuỳ từng nội bung bài học mà giáo viên có hình thức tổ chức khác
nhau. Sau đó giáo viên gọi học sinh nhận xét bài của bạn, đánh giá theo 3 mức

độ sau: Hoàn thành tốt, Hoàn thành, Chưa hoàn thành. Và tìm ra bài mình yêu
thích. Qua đó giúp học sinh học tập những kinh nghiệm để vẽ tốt bài vẽ của
mình. Những em hoàn thành tốt bài vẽ, giáo viên khen, kuyến khích, tuyên
dương các em để vẽ tốt bài sau. Còn những em chưa hoàn thành giáo viên động
viên, kích lệ các em cố gắng hoàn thành bài vẽ sau.
Tóm lại: Muốn học sinh yêu môn học và gây được hứng thú cho các em.
Giáo viên phải tiếp tục cải tiến về phương pháp giảng dạy và một số biện pháp
khác nữa để tổ chức điều khiển hoạt động học tập của học sinh một cách có hiệu
quả.
Đây là một số bức tranh tiêu biểu trong cuộc triển lãm của trường tôi.

19


20


21


IV. KẾT QUẢ THỰC HIỆN.
Trên đây là một số biện pháp hết sức thiết thực mà bản thân tôi đã thực
hiện trong phân môn vẽ tranh, đã đưa đến một kết quả khá quan trọng trong thời
gian vừa qua. Kết quả là 100% học sinh rất thích học phân môn vẽ tranh các em
học tập say sưa nhiệt tình. Và cũng từ đây chất lượng môn học được nâng cao
hơn trong mỗi tiết mĩ thuật.
So với kết quả khảo sát ở phần thực trạng học kì I, năm học 2014- 2015, tôi
nhận thấy kết quả học tập của học sinh đã có bước chuyển biến rõ rệt. Sang giữa
học kì II, mức độ học tập và khả năng nhận biết về vẽ tranh của học sinh đã có
sự phát triển lớn. Qua khảo sát và đánh giá kết quả học sinh theo định kỳ, số

lượng học sinh đạt yêu cầu cao, không có học sinh đạt ở mức không hoàn thành.
Đây là một kết quả rất đáng mừng nhằm đáp ứng nhu cầu giáo dục phát triển
một cách toàn diện. Kết quả cụ thể như sau:
Tổng số học sinh 959 em
Đánh giá xếp loại

Số lượng
HS

Đạt
tỉ lệ %

Hoàn thành tốt

459

47.9%

Hoàn thành

500

52,1%

Chưa hoàn thành

0

0%

TIẾN TRÌNH GIẢNG DẠY VẼ TRANH ĐỀ TÀI
Ví dụ 1:
Bài 19: Vẽ tranh
Đề tài: Ngày tết, lễ hội và mùa xuân
I-Mục tiêu:
- Hiểu đề tài Ngày Tết, lễ hội và mùa xuân.
- Biết cách vẽ tranh đề tài Ngày tết, lễ hội và mùa xuân.
- Tập vẽ được tranh vvề Ngày Tết hoặc lễ hội và mùa xuân ở quê hương.
II-Chuẩn bị:
*Giáo viên:
- SGK, SGV.
- Su tầm một số tranh, ảnh về ngày Tết, lễ hội và mùa xuân.
-Một số bài vẽ của HS lớp trước về đề tài này.
22


- Tranh về ngày Tết, lễ hội và mùa xuân ở Bộ ĐDDH.
*Học sinh:
- SGK.
- Sưu tầm tranh ảnh về ngày Tết, lễ hội và mùa xuân.
- Giấy vẽ hoặc vở thực hành.
- Bút chì, tẩy, màu vẽ.
III-Các hoạt động dạy- học chủ yếu
- Ổn định tổ chức, kiểm tra sĩ số.
- Kiểm tra đồ dùng học tập của HS
Bài mới
Nội dung
G/thiệu bài
Hoạt động 1:
Tìm chọn nội

dung đề tài

Hoạt động của giáo viên
G/ thiệu 1 số tranh,ảnh về
ngày Tết, lễ hội và mùa xuân

Hoạt động của học sinh

- Tranh, ảnh về đề tài này là
gì?
- Không khí ngày Tết, lễ hội
và mùa xuân như thế nào?
- Trong ngày Tết, lễ hội và
mùa xuân có những hoạt
động gì?
Lễ hội thường diễn ra vào dịp
nào trong năm?
- Màu sắc trong tranh ra sao?
- Gợi ý để HS kể về ngày Tết,
lễ hội, mùa xuân và những
dịp lễ hội ở quê hương mình.

- Đề tài ngày Tết, lễ hội và mùa
xuân
+ Không khí vui tươi, nhộn
nhịp
+ Đua thuyền, rước kiệu, đấu
vật,chọi trâu, du xuân.
+ Màu sắc vui tươi, rực rỡ có
đậm nhạt

- Gợi ý một số nội dung đề tài HS lắng nghe
ngày Tết, lễ hội và mùa xuân
+ Cảnh vườn hoa, công viên
chợ hoa ngày Tết
+ Chuẩn bị cho ngày Tết:
trang trí nhà cửa, gói bánh
chưng.
23


+Lễ hội: Tế lễ, rước rồng,
múa lân, đấu vật, chọi gà.
Hoạt động 2: - Có những bước nào vẽ
Cách vẽ tranh tranh?
-Cho học sinh nhận xét một
số tranh về cách vẽ màu.
Em thích bức tranh nào?vì
sao?
- Cho HS xem 1 số bài của
HS năm trước.

Hoạt động 3:
Thực hành
Hoạt động 4:
Nhận xét,
đánh giá.

Củng cố

- Nhắc HS:
+ Vẽ hình người, cảnh vật sao
cho hợp lý, vẽ được các dáng
hoạt động.
+ Khuyến khích vẽ màu tơi
sáng, rực rỡ để thể hiện đợc
không khí vui tươi phù hợp
nội dung đề tài.
Nêu yêu cầu của bài.
G bao quát lớp, đến từng bàn
nhắc nhở và gợi ý choHS
- Cùng HS chọn 1 số bài vẽ
đẹp và chưa đẹp để nhận xét
về:
+ Cách chọn và sắp xếp hình
ảnh.
+ Cách vẽ tranh.
+ Màu sắc.
-Tổng kết, động viên HS
GV chốt
Hôm nay cô dạy các con bài
gì?
GVtổng kết và liên hệ thực tế.
24

+ B1: Tìm, chon nội dung đề
tài.
+ B2: Vẽ các hình ảnh chính
của ngày Tết, lễ hội và mùa
xuân.

+ B3: Vẽ các hình ảnh phụ cho
tranh thêm sinh động.
+ B4: Vẽ màu tươi sáng rực rỡ.

+HS nhận xét

HS làm bài

+ Cùng GV chọn 1 số bài vẽ
đẹp và cha đẹp để nhận xét.

+ Xếp loại bài vẽ theo cảm
nhận riêng


HS trả lời
Dặn dò: Quan sát các đồ vật và hoa quả.
*Một số sản phẩm của học sinh qua tiết học:

25