Bài giảng tin học ứng dụng phân tích dữ liệu nghiên cứu với SPSS bài 4 các phép biến đổi dữ liệu

TIN HỌC ỨNG DỤNG
PHÂN TÍCH DỮ LIỆU NGHIÊN
CỨU VỚI SPSS
BÀI 4: CÁC PHÉP BIẾN ĐỔI DỮ LIỆU


Tin học ứng dụng: Biến đổi dữ liệu nghiên cứu

MỤC TIÊU
• Hiểu và áp dụng được các phương pháp biến đổi
dữ liệu phù hợp với yêu cầu nghiên cứu.
• Hiểu và áp dụng được các phương pháp xử lý lỗi
phát sinh trong quá trình nhập liệu.
• Tổ chức và làm việc nhóm xây dựng bảng câu hỏi
khảo sát, tiến hành khảo sát, nhập và xử lý dữ liệu.

… những bước chập chững vào thế giới số …




Tin học ứng dụng: Biến đổi dữ liệu nghiên cứu

NỘI DUNG
• Xử lý dữ liệu trên biến
– Mã hóa biến với công cụ Recode
– Chuyển định dạng của biến
– Tính toán giá trị của biến với công cụ Compute
– Xử lý câu hỏi có nhiều lựa chọn trả lời

• Làm sạch dữ liệu

– Dữ liệu lỗi và các biện pháp khắc phục
– Các phương pháp làm sạch dữ liệu

… những bước chập chững vào thế giới số …




Tin học ứng dụng: Biến đổi dữ liệu nghiên cứu

CÁC PHÉP BIẾN ĐỔI DỮ LIỆU
• Mục đích
– Xử lý sai sót trong quá trình mã hóa, nhập liệu
– Biến đổi dữ liệu để phát hiện mối quan hệ giữa các biến

• Phân loại
– Xử lý dữ liệu trên biến
– Làm sạch dữ liệu

… những bước chập chững vào thế giới số …




Tin học ứng dụng: Biến đổi dữ liệu nghiên cứu

XỬ LÝ DỮ LIỆU TRÊN BIẾN
• Mã hóa biến với công cụ Recode
• Chuyển định dạng của biến
• Tính toán giá trị của biến với công cụ Compute

• Xử lý câu hỏi có nhiều lựa chọn trả lời

… những bước chập chững vào thế giới số …




Tin học ứng dụng: Biến đổi dữ liệu nghiên cứu

MÃ HÓA BIẾN VỚI RECODE
• Mục đích
– Biến đổi trị số dữ liệu bằng cách mã hóa lại chúng

• Điều kiện áp dụng
– Giảm số biểu hiện của một biến định tính xuống chỉ còn
hai hoặc ba loại biểu hiện cơ bản
– Chuyển biến định lượng thành biến định tính

… những bước chập chững vào thế giới số …




Tin học ứng dụng: Biến đổi dữ liệu nghiên cứu

MÃ HÓA BIẾN VỚI RECODE
• Quy trình thực hiện
– Gọi thực hiện chức năng Transform -> Recode -> Into
Different Variables (giữ nguyên biến gốc, tạo biến mới)
– Chọn biến muốn mã hóa lại

– Đặt tên và nhãn cho biến mới, nhấn nút Change để xác
nhận
– Nhấn nút Old and New Values để xác định sự chuyển
đổi giá trị giữa biến cũ và biến mới
– Gán các nhãn giá trị cho biến vừa tạo

… những bước chập chững vào thế giới số …




Tin học ứng dụng: Biến đổi dữ liệu nghiên cứu

MÃ HÓA BIẾN VỚI RECODE

… những bước chập chững vào thế giới số …




Tin học ứng dụng: Biến đổi dữ liệu nghiên cứu

CHUYỂN ĐỊNH DẠNG CỦA BIẾN
• Mục đích
– Chuyển biến dạng phân loại Category nhiều trị số thành
biến phân loại Dichotomy có hai trị số

• Ví dụ
– BankAccount là biến phân loại, cho biết tên ngân hàng
quản lý tài khoản lương của người được hỏi

– SalaryThrBank là biến phân loại, cho biết người được
hỏi có nhận lương qua ngân hàng VCB hay không

… những bước chập chững vào thế giới số …




Tin học ứng dụng: Biến đổi dữ liệu nghiên cứu

CHUYỂN ĐỊNH DẠNG CỦA BIẾN
• Quy trình thực hiện
– Gọi thực hiện chức năng Transform -> Count
– Khai báo tên và nhãn của biến Dichotomy
– Cung cấp (các) biến Category có liên quan tới biến
Dichotomy
– Cung cấp trị số mã hóa của (các) biến Category có liên
quan tới biến Dichotomy
– Gán nhãn các giá trị của biến Dichotomy

… những bước chập chững vào thế giới số …




Tin học ứng dụng: Biến đổi dữ liệu nghiên cứu

CHUYỂN ĐỊNH DẠNG CỦA BIẾN

… những bước chập chững vào thế giới số …

Tin học ứng dụng: Biến đổi dữ liệu nghiên cứu

LÀM SẠCH DỮ LIỆU
• Dữ liệu lỗi và các biện pháp khắc phục
• Các phương pháp làm sạch dữ liệu

… những bước chập chững vào thế giới số …




Tin học ứng dụng: Biến đổi dữ liệu nghiên cứu

DỮ LIỆU LỖI
• Lỗi mã hóa dữ liệu
• Lỗi nhập dữ liệu
• Lỗi về tính nhất quán của dữ liệu

… những bước chập chững vào thế giới số …




Tin học ứng dụng: Biến đổi dữ liệu nghiên cứu

LỖI MÃ HÓA DỮ LIỆU

• Mô tả
– Dữ liệu nhập không phản ánh đúng ý nghĩa của thông
tin do người được hỏi cung cấp

• Nguyên nhân
– Mã hóa sai thông tin do người được hỏi cung cấp

… những bước chập chững vào thế giới số …




Tin học ứng dụng: Biến đổi dữ liệu nghiên cứu

LỖI NHẬP DỮ LIỆU
• Mô tả
– Dữ liệu nhập không đúng với bảng mã theo thông tin do
người được hỏi cung cấp

• Nguyên nhân
– Mã đọc sai
– Mã đọc đúng nhưng lỗi do đánh máy

… những bước chập chững vào thế giới số …




Tin học ứng dụng: Biến đổi dữ liệu nghiên cứu

LỖI NHẤT QUÁN DỮ LIỆU
• Mô tả
– Không nhất quán giữa các câu trả lời của cùng một đối
tượng được hỏi

• Nguyên nhân
– Lỗi mã hóa dữ liệu
– Lỗi nhập dữ liệu
– Lỗi do đối tượng được hỏi cung cấp sai thông tin

… những bước chập chững vào thế giới số …




Tin học ứng dụng: Biến đổi dữ liệu nghiên cứu

KHẮC PHỤC LỖI MÃ HÓA VÀ NHẬP LIỆU
• Nhập toàn bộ số liệu hai lần bởi hai người độc lập
• Nhập toàn bộ số liệu một lần, nhập lần hai 20% bộ
số liệu (chọn ngẫu nhiên) bởi hai người độc lập

… những bước chập chững vào thế giới số …




Tin học ứng dụng: Biến đổi dữ liệu nghiên cứu

LÀM SẠCH DỮ LIỆU

• Sự cần thiết
– Xử lý các lỗi phát sinh trong quá trình mã hóa dữ liệu,
nhập dữ liệu
– Đảm bảo tính nhất quán của dữ liệu

• Các biện pháp ngăn ngừa
– Thiết kế bảng câu hỏi rõ ràng, dễ trả lời
– Chọn lọc và huấn luyện điều tra viên
– Các bảng câu hỏi cần kiểm tra, xử lý lỗi trước khi nhập

… những bước chập chững vào thế giới số …




Tin học ứng dụng: Biến đổi dữ liệu nghiên cứu

LÀM SẠCH DỮ LIỆU
• Kết hợp sử dụng MS Excel và SPSS để phát hiện,
xử lý lỗi và làm sạch dữ liệu
– Sử dụng Excel (Max, Min, Auto Filter, Scatter)
– Sử dụng SPSS (Scatter, Frequency, Charts, Box Plots)

• Quy trình thực hiện
– Dùng công cụ để phát hiện giá trị “lạ” của mỗi biến
– Tìm bản ghi chứa giá trị “lạ”
– Chỉnh sửa/loại bỏ bản ghi chứa giá trị lạ

… những bước chập chững vào thế giới số …

Tin học ứng dụng: Biến đổi dữ liệu nghiên cứu

LÀM SẠCH DỮ LIỆU VỚI MS EXCEL
• Ví dụ
– Sử dụng hàm MIN, MAX đối với biến Age
– Sử dụng công cụ AutoFilter đối với biến Gender
– Sử dụng đồ thị Scatter đối với biến Childrens

… những bước chập chững vào thế giới số …




Tin học ứng dụng: Biến đổi dữ liệu nghiên cứu

LÀM SẠCH DỮ LIỆU VỚI MS EXCEL
• Sử dụng hàm MIN, MAX đối với biến Age
– Đối với dữ liệu người tiêu dùng, độ tuổi khảo sát từ 18
đến 60
– Giá trị nằm ngoài vùng 18 – 60 là dữ liệu lỗi

… những bước chập chững vào thế giới số …




Tin học ứng dụng: Biến đổi dữ liệu nghiên cứu

LÀM SẠCH DỮ LIỆU VỚI MS EXCEL
• Sử dụng công cụ AutoFilter đối với biến Gender
– Biến Gender chỉ có hai giá trị Male và Female, những
giá trị khác (hoặc để trống) là lỗi nhập liệu

… những bước chập chững vào thế giới số …




Tin học ứng dụng: Biến đổi dữ liệu nghiên cứu

LÀM SẠCH DỮ LIỆU VỚI MS EXCEL
• Sử dụng đồ thị Scatter đối với biến Age

… những bước chập chững vào thế giới số …




Tin học ứng dụng: Biến đổi dữ liệu nghiên cứu

LÀM SẠCH DỮ LIỆU VỚI MS EXCEL
• Sử dụng đồ thị Scatter đối với biến Age

… những bước chập chững vào thế giới số …

Tin học ứng dụng: Biến đổi dữ liệu nghiên cứu

LÀM SẠCH DỮ LIỆU VỚI SPSS
• Ví dụ
– Sử dụng công cụ Frequencies đối với biến Gender
– Sử dụng công cụ Charts đối với biến Literacy
– Sử dụng công cụ Histogram đối với biến Age

… những bước chập chững vào thế giới số …