Các học thuyết về tỷ giá

Các học thuyết về tỷ giá
•PPP
•IRP
•Học thuyết tiếp cận cán cân thanh toán (Approach to BoP)
•Mô hình Mundell Flaming (IS-LM-BP)
•Học thuyết tiền tệ (Monetary models)
•Học thuyết tiếp cận cân bằng danh mục đầu tư (Portfolio Balance approach)


Tiếp cận CCTT
Lý thuyết độ co giãn (elasticity approach)
Lý thuyết về chi tiêu (absorption approach)
Lý thuyết tiền tệ (monetary approach)

2

By NDH


Lý thuyết về độ co dãn
Ý tưởng cơ bản: xác định tác động của tỷ giá lên CCTM thông qua độ
co dãn của cầu.
Giả định của học thuyết:
Cung hàng hoá xuất khẩu và hàng hóa nhập khẩu là co dãn hoàn hảo
(đường cung nằm ngang), tức là ứng với mọi mức giá, cầu về hàng hoá
xuất khẩu luôn được thoả mãn.  cầu không ảnh hưởng đến giá
 sự thay đổi trong mức giá tương đối là do thay đổi trong tỷ giá danh
nghĩa.


Lý thuyết về độ co dãn

Cán cân vãng lai (CA) tính bằng nội tệ được biểu biễn như sau :
CA = P.XV – E.P*. MV
(1.1)
Trong đó:
P: Mức giá nội địa của hàng xuất khẩu
P*: Mức giá hàng nhập khẩu
XV: Khối lượng hàng xuất khẩu
MV-: Khối lượng hàng nhập khẩu
E: Tỷ giá hối đoái
Đặt giá trị xuất khẩu tính bằng nội tệ (P.XV) là X. Giá trị tính
bằng ngoại tệ (P*.MV) là M. Phương trình (1.1) được viết lại như
sau:
CA = X – E.M
(1.2)


Lý thuyết về độ co dãn
Hệ số co dãn xuất khẩu ηX: thể hiện % thay đổi của giá trị xuất
khẩu khi tỷ giá thay đổi 1%

dX/X
ηX =
dE/E
Hệ số co dãn nhập khẩu ηY: thể hiện % thay đổi của giá trị
nhập khẩu khi tỷ giá thay đổi 1%

dM/M
ηM = −
dE/E

Lý thuyết về độ co dãn
 Điều kiện Marshall – Lerner:

dCA
= M(ηX + ηM − 1)
dE
Và được phát biểu như sau:
Giả sử trạng thái xuất phát của CCVL là cân bằng và tiến hành
phá giá tức dE>0, thì:
Nếu ηX + ηM > 1 thì CCVL được cải thiện
Nếu ηX + ηM = 1 thì CCVL duy trì cân bằng
Nếu ηX + ηM <1 thì CCVL trở nên xấu đi
By NDH

18/12/2013


Trước khi phá giá: E(VND/USD) = 18.000. Tài khoản vãng lai cân bằng
Số lượng
Giá
Tổng giá trị bằng VND
Tổng giá trị bằng USD
Xuất khẩu

360

10.000VND

3.600.000

200

20
Nhập khẩu
10USD
3.600.000
Tài khoản vãng lai
0
(1) Sau khi phá giá: E(VND/USD) = 20.000. Tài khoản vãng lai thâm hụt
Xuất khẩu
370
10.000VND
3.700.000
19
Nhập khẩu
10USD
3.800.000
Tài khoản vãng lai
-100.000

200
0
185
190
-5

(2) Sau khi phá giá: E(VND/USD) = 20.000. Tài khoản vãng lai cân bằng
Xuất khẩu
380

10.000VND
3.800.000

190

Nhập khẩu

3.800.000

190

0

0

19

10USD

Tài khoản vãng lai

(3) Sau khi phá giá: E(VND/USD) = 20.000. Tài khoản vãng lai thặng dư
Xuất khẩu
386
10.000VND
3.860.000

193

Nhập khẩu

3.600.000

180

+260.000

+13

Tài khoản vãng lai

18

10USD


Lý thuyết về chi tiêu


Lý thuyết về chi tiêu
Bản chất của học thuyết
Sự mất cân bằng của cán cân vãng lai có thể được xem như là
một sự chênh lệch giữa thu nhập và chi tiêu trong nước
Thu nhập quốc dân
Y = C + I + G + X − M,
Chi tiêu trong nước
A = C + I + G,

 cán cân thương mại:
CA = X − M = Y − A

Lý thuyết về chi tiêu
Lấy đạo hàm hai vế phương trình, ta có:
dCA/dE = dY/dE − dA/dE (2.1)
• Nếu phá giá làm tăng thu nhập trong nước lớn hơn mức tăng
chi tiêu trong nước, thì CCVL được cải thiện.
• Nếu phá giá làm tăng chi tiêu trong nước lớn hơn so với tăng
thu nhập trong nước thì sẽ làm xấu đi CCVL


Lý thuyết về chi tiêu
Chi tiêu (A) bị ảnh hưởng
• Trực tiếp bởi việc phá giá Ad (Absorption when devaluation)
• Gián tiếp qua Thu nhập Y, cụ thể: Y↑  A↑, trong đó mức độ thay đổi
tùy vào xu hướng chi tiêu cận biên, a
 dA/dE = adY/dE + dAd/dE
Thay vào (2.1) ta có:
dCA/dE = dY/dE – (adY/dE + dAd/dE) = (1-a)dY/dE - dAd/dE 
1. Có 3 yếu tố cần xem xét để đánh giá tác động lên CA : (1-a), dY và
dAd ;
2. Điều kiện để phá giá cải thiện cán cân thương mại là:
(1 − a)dY > dAd


Ảnh hưởng của E qua thu nhập Y
 Trường hơp 1: Nền kinh tế dưới mức thỏa dụng

Y sẽ thay đổi thế nào?



Hiệu ứng lao động:

•
•

Nếu điều kiện Marshall – Lerner thỏa mãn  phá giá có tác dụng
cải thiện NX  giúp tăng Y

•

Ngược lại, nếu điều kiện Marshall – Lerner không thỏa mãn  Y
giảm
Hiệu ứng điều kiện thương mại:

•
•

Điều kiện thương mại = P/EP*

•

Phá giá nội tệ tức E↑  thu nhập thực tế giảm

By NDH

18/12/2013

Ảnh hưởng của E qua thu nhập Y


Thay đổi của Y có ảnh hưởng đến CA thế nào: phụ thuộc vào a
•

a<1 : Nếu Y ↑ tức dY >0  dCA>0 tức CA↑

Nghĩa là: nếu ta có xu hướng tiêu dùng cận biên nhỏ hơn 1 có nghĩa là A
tăng một lượng nhỏ hơn Y tăng thì khi thu nhập tăng sẽ giúp CCVL được cải
thiện
•

a>1: ngược lại

 Trường hợp 2: nền kinh tế bằng mức thỏa dụng
Dù E thay đổi khi phá giá, Y cũng không thay đổi được
 Để cải thiện được CCVL, cần phải cắt giảm chi tiêu

By NDH

18/12/2013


Ảnh hưởng của E trực tiếp qua Ad
Chi tiêu trực tiếp giảm dưới ảnh hưởng của phá giá sẽ cải thiện
cán cân thương mại thông qua các hiệu ứng sau:
 Hiệu ứng cân bằng thực
 Hiệu ứng phân phối lại thu nhập
 Hiệu ứng tiền danh nghĩa

 Hiệu ứng kỳ vọng
 Hiệu ứng Laursen-Metzler

By NDH

18/12/2013


Ảnh hưởng của E trực tiếp qua Ad
 Hiệu ứng cân bằng thực:
• Giả định các doanh nghiệp quyết định nắm giữ cân bằng tiền thực

không đổi:
M/P = k trong đó k là hằng số
• Phá giá nội tệ làm nhập khẩu trở nên đắt hơn  P↑
• Trong khi đó, NHTW không điều chỉnh cung tiền  M không đổi

 M/P ↓
 Để duy trì M/P, các doanh nghiệp sẽ tăng năm giữ tiền bằng cách bán
thêm trái phiếu  lãi suất tăng lên  ↓ tiêu dùng (C) và đầu tư (I) 
Chi tiêu (A) giảm

By NDH

18/12/2013


Ảnh hưởng của E trực tiếp qua Ad
 Hiệu ứng phân phối lại thu nhập: nếu phá giá phân phối lại thu nhập từ những

người có a nhỏ sang những người có a lớn thì ↑A và ngược lại, ví dụ:
• Các doanh nghiệp nghèo hơn thường có thu nhập cố định danh nghĩa, do đó phá giá

làm cho thu nhập thực tế giảm và giảm chi tiêu trực tiếp
• Nếu phá giá làm tăng doanh thu và lợi nhuận từ xuất khẩu, các doanh nghiệp lạc quan

về cơ hội kinh doanh trong tương lai. Kỳ vọng đó làm tăng chi tiêu trực tiếp
• Các doanh nghiệp phụ thuộc lớn vào nhập khẩu sẽ có hiệu ứng ngược lại

 Khó xác định được ảnh hưởng của phá giá đến chi tiêu trực tiếp thông qua phân
phối lại thu nhập

By NDH

18/12/2013


Ảnh hưởng của E trực tiếp qua Ad
 Hiệu ứng tiền danh nghĩa (money illusion):
•

Người tiêu dùng không nhận thức được mức giá đã tăng khi
họ giữ nguyên khối lượng hàng hóa tiêu dùng tức là họ đã tăng
chi tiêu thực

•

Theo chiều ngược lại: Vì người tiêu dùng nghĩ mức giá tăng
nên họ tiêu dùng ít đi nhiều hơn mức giá tăng  giảm chi tiêu
thực.

•

Dù chiều hướng thế nào, hiệu ứng này khá nhỏ và chỉ trong
ngắn hạn.

By NDH

18/12/2013


Ảnh hưởng của E trực tiếp qua Ad
 Hiệu ứng kỳ vọng thể hiện qua 2 cách:
•

Tăng giá là một dấu hiệu cho thấy giá cả trong tương lai sẽ
tăng lên, và “sự hoang mang tiêu dùng” sẽ làm tăng chi tiêu
trực tiếp

•

Mặt khác, kỳ vọng lạm phát có thể làm giảm chi tiêu đầu tư và
do đó làm giảm chi tiêu trực tiếp

By NDH

18/12/2013


Ảnh hưởng của E trực tiếp qua Ad

 Hiệu ứng Laursen and Metzler
• Cho rằng điều kiện thương mại xấu đi do phá giá gây nên hai hiệu

ứng đối với chi tiêu:
 Hiệu ứng thu nhập: giảm thu nhập  giảm chi tiêu
 Hiệu ứng thay thế: hàng trong nước trở nên rẻ tương đối  chuyển sang

tiêu dùng hàng trong nước

• Nếu hiệu ứng thay thế lớn hơn hiệu ứng thu nhập  có thể chi

tiêu sẽ tăng lên
By NDH

18/12/2013


Lý thuyết về chi tiêu
Tóm

lại ảnh hưởng của phá giá nội tệ lên cán cân thương mại
là rất khó biết trước
Tuy

nhiên, thông điệp của học thuyết là những chính sách làm
tăng thu nhập nhiều hơn chi tiêu sẽ giúp cải thiện cán cân
thương mại  phá giá sẽ dễ thành công hơn khi đó

By NDH

18/12/2013


Lý thuyết tiền tệ
 Là học thuyết sớm nhất và có ảnh hưởng nhất dùng để

giải thích cán cân thanh toán.
 Quan điểm chủ đạo: cán cân thanh toán là một hiện

tượng tiền tệ, mất cân bằng cán cân thanh toán đến từ
mất cân bằng giữa cung và cầu tiền.
 3 giả định cơ bản:
 Cầu tiền thực tế không đổi
 Tổng cung thẳng đứng
 Ngang giá sức mua tuyệt đối
By NDH

18/12/2013


Giả định 1: Cầu tiền không đổi
 Md = kPy với k>0

Vì vậy nếu P↑ thì y↓

By NDH

18/12/2013

Giả định 2: Tổng cung thẳng đứng
Tổng cung thẳng đứng có
nghĩa là
 giá co giãn hoàn hảo
 tổng cung dịch chuyển

khi có thay đổi trong các
yếu tố đầu vào: công
nghệ, lực lượng lao động,
vốn,….
By NDH

18/12/2013


Giả định 3: PPP
 Ngang giá sức mua

tuyệt đối:
P = EP*

By NDH

18/12/2013


Xây dựng học thuyết
Hàm cung tiền;
Ms = R + D
trong đó:

R: dự trữ ngoại hối
D: cung tiền nội tệ
 dMs = dR + dD
dR: thay đổi trong dự trữ
ngoại hối thông qua FXO
dD: thay đổi trong cung
tiền thông qua OMO
By NDH

18/12/2013