Triết lý âm dương trong tà áo dài việt nam

Triết lý Âm Dương trong tà Áo Dài Việt Nam
Theo các nhà nghiên cứu, chiếc Áo dài Việt Nam quen thuộc hiện nay đã có quá trình
hình thành từ thế kỷ 17 và cho mãi đến giữa thế kỷ 20 trang phục chủ yếu của người Việt
Nam vẫn là Áo dài. Loại trang phục được sử dụng không phân biệt giới tính, tuổi tác, vóc
dáng và vị trí xã hội.

Một trang phục đi suốt từ quá khứ đến hiện tại và tiếp tục hy vọng được sử dụng trong
tương lai. Đó không chỉ là niềm tự hào như là một biểu tượng đẹp khi nhắc đến Việt Nam
mà còn là sự ngưỡng mộ của thế giới khi được một lần ngắm nhìn.
Phải chăng bởi đôi tà áo dài Việt Nam còn là sự thể hiện rõ nét đặc điểm tính cách


của người phụ nữ Việt Nam đẹp một cách tế nhị, kín đáo - ngoài cái ngoại hình phải
thấy được cái dịu dàng ý tứ đạo đức bên trong. Có lẽ vì thế chiếc Áo dài là một trong số ít
những trang phục truyền thống còn đáp ứng được yêu cầu của một thời đại mới, lại vừa
duy trì được bản sắc dân tộc.
Phải chăng trải qua nhiều thời đại khác nhau, kiểu dáng của chiếc Áo dài Việt Nam
đã dần thay đổi theo chiều hướng “ngày càng mới” – điều mà học thuyết của Triết Lý
Âm dương đưa ra lý luận sự vật biến hóa luôn phát triển theo chiều hướng mới và theo
một quy luật nhất định “Cùng thì biến, biến thì thông, thông thì trường cửu”.
Nhưng cái “biến để “thông” ở đây không phủ nhận cái đã có và làm ra cái mới hoàn
toàn. Nhiều ý tưởng và trường phái khác nhau để tạo nên một vẻ đẹp hình thức theo bộ
trang phục Áo dài Việt Nam qua các thời kỳ, phải chăng các bậc đi trước đã thấy được
cái nội lực đạo đức bên trong để làm nền tảng cho vẻ đẹp thẩm mỹ bên ngoài. Nội lực ấy
phải chăng kết tinh từ nguồn gốc Phương Nam của Âm dương và Ngũ hành, của “đạo
trời” đến “đạo người”. Chính từ quan niệm Âm dương với những cặp đối lập, ta có thể
suy nghĩ ra những lý giải tại sao Áo dài Việt Nam lại có sức thuyết phục mãnh liệt, cũng
là để hiểu rõ hơn tính cách và tâm hồn người Việt khi mong ước bộ trang phục này mãi
mãi được “trường cửu”.
- Áo dài là bộ trang phục đều được sử dụng cho Nữ (âm) và Nam (dương).
- Về hình khối của kiểu dáng Áo dài, phần thân trên gồm 2 tay, ngực, lưng và “bờ vai”

ôm sát để lộ rõ đường nét cơ thể (thuộc dương); phần thân dưới là mông, đùi và chân
được che kín bởi hai tà áo và hai ống quần rộng (thuộc âm).
- Trong sử dụng, khi đứng hoặc ngồi yên tà áo dài trong trạng thái tĩnh (âm), nhưng khi
bước đi cùng với chuyển động của cơ thể và tác động của môi trường như không khí,
gió… Hai tà áo lay động tung bay mềm mại cùng với hai ống quần rộng trong trạng thái
động (dương).
- Cấu trúc về đường nét cắt may áo dài hầu hết đều là đường thẳng ở tay, đường tà vạt áo,
các đường nhấn ply thẳng ở ngực, eo tạo cảm giác trang trọng (thuộc dương). Nhưng rất
mềm mại trở thành đường cong theo dáng vóc người mặc (thuộc âm).
- Chiều dài vạt áo có thể tùy theo ý thích hay chiều cao của người mặc mà có thể lên gấu
vạt áo cho ngắn (thuộc âm) hay xuống gấu vạt áo cho dài (thuộc dương).
- Áo dài xưa được kết 6 nút hay áo dài nay được kết thành 12 nút là số chẵn (thuộc âm),
nhưng thực tế một nút ở cổ không cài nên chỉ dùng 5 nút hay 11 nút là số lẻ (thuộc
dương).
- Do khổ vải hẹp, áo dài xưa được ghép bởi 4 mảnh – hay với khổ vải rộng, áo dài nay
được ghét bởi 2 mảnh là số chẵn. Nhưng cấu trúc bên trong đều có 1 vạt phụ gọi là hò
nên Áo dài thực sự có 5 mảnh hay 3 mảnh (trong âm có dương và trong dương có âm).
- Loại nút bấm để cài áo, bao giờ nút lồi cũng được kết ở hò trên (thuộc âm) và nút lõm
được kết ở hò dưới (thuộc âm).
- Cũng do phải đảm bảo tính thẩm mỹ ở phần thân áo trước phía trên, hàng nút rất nhỏ và
được dấu kín bên trong hò áo nên khi cài nút để mặc vào rất lâu, chậm (thuộc âm) –
nhưng khi cởi ra thì rất nhanh (thuộc dương).
- Tính âm dương của cặp “trái – phải” cũng thể hiện thêm phần tay áo raglan bên trái


được may kín, trong khi ở phần bên phải được may mở để dễ mặc khi xỏ tay áo.
- Áo dài với thể loại văn hóa mặc gốc nông nghiệp thì những đặc trưng âm tính vẫn là
chủ đạo, cho nên văn hóa gốc nông nghiệp là loại văn hóa trọng tĩnh (trọng âm). Vì thế
áo dài sẽ càng đẹp hơn, khi cùng cần tới một phong thái dịu dàng khoan thai ở người
mặc.

- Do sống ở xứ nóng (dương) cho nên văn hóa Việt Nam có truyền thống thiên về âm
tính, con người ưa kín đáo, không phô trương (luật dương cực sinh âm). Bởi vậy mà áo
dài phụ nữ Việt Nam truyền thống về màu sắc dù là để mặc trong ngày hội cũng chỉ dùng
các màu tối, màu âm tính. Áo dài nam nữ đều nhuộm các màu nâu, gụ, thâm… Tuy
nhiên, đã là lễ hội thì phải vui (dương tính), đòi hỏi trang phục phải có màu sắc tương
ứng vì thế đã giải quyết mâu thuẫn này bằng cách lồng những lớp áo bên trong bao giờ
cũng nhiều màu tươi như: vàng mỡ gà, hồng cánh sen, xanh hồ thủy…
Áo dài tân thời hiện nay đã là một sản phẩm sáng tạo tập thể, nó kết hợp được
nhuần nhuyễn giữa truyền thống dân tộc với hiện đại theo hướng tăng cường phô
trương cái đẹp cơ thể một cách trực tiếp kiểu phương tây (dương tính hóa), bao
gồm:
- Đa dạng màu sắc từ sáng đến tối, từ màu tươi đến màu trầm.
- May ôm gọn làm nổi rõ phần thân trên người mặc.
- Xẻ tà áo hai bên cao hơn, hở lườn.
- Không mặc áo cánh, yếm và thay bằng áo ngực (soutien) du nhập từ phương Tây.
- Áo dài tân thời lại cũng đồng thời kế tục và phát triển chiều cao độ phong cách tế nhị,
kín đáo cổ truyền (âm tính hóa). So với áo tứ thân thì áo dài mới còn có phần kín đáo
hơn:
- Áo tứ thân cổ truyền buông hở vai vạt trước thì áo dài mới ghép hai thân trước thành
một vạt dài che kín phía trước.
- Áo tứ thân cổ truyền chỉ khép hai vạt trước lại, để hở áo cánh, hở ngực yếm, hở cổ thì
áo dài mới hiện nay được ưa chuộng nhất là kiểu có cổ cứng, cao.
Với những đặc điểm nổi bật như vậy nên chiếc áo dài Việt Nam hiện nay với kiểu
dáng kết hợp tính bản sắc dân tộc và hiện đại đã khiến cho người phụ nữ khi mặc
nhìn chung từ phía trước hay phía sau tuy vẫn hết sức kín đáo đoan trang nhưng
đồng thời không kém phần quyến rũ khi nhìn nghiêng từ bên hông. Chính sự khêu
gợi một cách tế nhị, kín đáo, hở một cách “vòng vo”, tính cách dương ở trong âm đặc biệt
này của quá trình điều chỉnh và phát triển kiểu dáng đã đáp ứng được yêu cầu của mọi
thời đại.
Việc nhận định Áo di Việt Nam qua cái nhìn của học thuyết triết lý Âm Dương,

phần nào cho thấy việc giữ gìn một trang phục truyền thống không chỉ dừng lại vào
việc bảo tồn – Điều quan trọng là phải đưa vào được trong đời sống thực tế của thời đại
ta đang sống trong sự vận động tiến hóa không ngừng. Và có lẽ đỉnh cao khi Áo dài được
xem như bộ quốc phục của người Việt Nam đẹp ở cả hai khía cạnh giá trị đạo đức và giá
trị thẩm mỹ, không ngôi vị nào đẹp hơn khi đó chính là chiếc Áo dài trong lễ cưới của
người Việt xưa và nay.


Tapchilamdep.com (Nguồn: Viet Beauty